غزل شمارهٔ ۲۷۹
بــه دشــمــنــان گــلــه از دوســتــان نــشـایـد کـرد
بـــمـــهـــرگـــان صـــفــت بــوســتــان نــشــایــد کــرد
بــــتــــرک آن مــــه نــــامــــهــــربــــان نــــبـــایـــد گـــفـــت
کـــنـــار از آن بـــت لـــاغـــر مـــیـــان نــشــایــد کــرد
مــــگــــر بــــمــــوســــم گــــل بـــاغـــبـــان نـــمـــی‌دانـــد
کــه مــنــع بــلــبــل شــیــریــن زبــان نــشــایـد کـرد
بـــخـــواه دل کـــه مـــن خــســتــه دل روان بــدهــم
بـــدل مـــضـــایـــقــه بــا دوســتــان نــشــایــد کــرد
کسی که بیتو نخواهد جان و هر چه دروست
بـــجـــان مـــمـــتـــحـــنـــش امـــتــحــان نــشــایــد کــرد
بـــنـــوک خـــامــه اگــر شــرح آن دهــم صــد ســال
ز ســـرعـــشـــق تــو رمــزی بــیــان نــشــایــد کــرد
بــــــــــدان دیــــــــــار روان‌تــــــــــر ز آب دیـــــــــدهٔ مـــــــــن
بــــهــــیــــچ روی رســــولــــی روان نــــشــــایــــد کــــرد
مــــن آن نـــیـــم کـــه ز جـــانـــان عـــنـــان بـــگـــردانـــم
بــــقــــول مـــدعـــیـــان تـــرک جـــان نـــشـــایـــد کـــرد
بــــرون ز جــــان هــــیــــچ تــــحـــفـــه‌ئـــی خـــواجـــو
فــــدای صـــحـــبـــت جـــان جـــهـــان نـــشـــایـــد کـــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۰
مــــاه مــــن دوش ســـر از جـــیـــب مـــلـــاحـــت بـــرکـــرد
روز روشــــن ز حــــیــــا چــــادر شــــب بــــرســــر کـــرد
انـــــدکـــــی گـــــل بـــــرخ خـــــوب نـــــگـــــارم مـــــانــــســــت
صــــبــــحــــدم بـــاد صـــبـــا دامـــن او پـــر زر کـــرد
نـــتـــوانـــم کـــه بـــرآرم نـــفـــســی بــی لــب دوســت
کـــه قـــضـــا جـــان مـــرا در لـــب او مـــضـــمـــر کـــرد
پـــســـتـــه را بـــا دهــن تــنــگ تــو نــســبــت کــردم
رفــــت در خــــنــــده ز شــــادی مــــگـــرش بـــاور کـــرد
هــــر زمــــان ســــنــــبــــل هــــنــــدوی تــــو درتــــاب شـــود
کــه خــرد نــســبــتــم از بــهــر چــه بـا عـنـبـرکـرد
آبـــرویـــم شـــده بـــر بــاد ز بــی ســیــمــی بــود
ســـیــم اشــکــســت کــه کــار رخ مــن چــون زر کــرد
هـــر مـــیـــی کـــز کـــف ســـاقـــی غـــمـــت کـــردم نــوش
گـــوئــیــا خــون جــگــر بــود کــه در ســاغــر کــرد
دل خــواجــو کــه بــجــان آمــده بـود از غـم عـشـق
خون شد امروز و سر از چشمهٔ چشمش برکرد
غزل شمارهٔ ۲۸۱
جــــان تــــوجــــه بــــروی مـــهـــوش کـــرد
دل تـــــمـــــســـــک بــــزلــــف دلــــکــــش کــــرد
مــــــهــــــر رویــــــش کــــــه آب آتــــــش بـــــرد
خـــــــاک بـــــــر دســـــــت آب و آتـــــــش کـــــــرد
آنــــکــــه کــــارم چــــو طــــره بـــرهـــم زد
هــــمــــچــــو زلــــفـــم چـــرا مـــشـــوش کـــرد
ابــرویـش تـا چـه شـد کـه پـیـوسـتـه
بـــر مـــه و مــشــتــری کــمــانــکــش کــرد
هــر خــدنــگــی کــه غــمــزه‌اش بــگــشـود
نـــــســـــبـــــتـــــش دل بـــــتــــیــــر آرش کــــرد
مـــــــردم دیـــــــده‌ام بـــــــخــــــون جــــــگــــــر
صــــفــــحـــهٔ چـــهـــره را مـــنـــقـــش کـــرد
روز خــــواجــــو بــــروی او خـــوش بـــود
خوش نبود آنکه رفت و شب خوش کرد
غزل شمارهٔ ۲۸۲
بــــاز عــــزم شــــراب خــــواهـــم کـــرد
ســـاز چـــنـــگ و ربـــاب خـــواهـــم کـــرد
آتـــــــــش دل چـــــــــو آب کـــــــــارم بــــــــرد
چـــــــارهٔ کـــــــار آب خـــــــواهــــــم کــــــرد
جـامـه در پـیش پیر باده فروش
رهـــــن جـــــام شــــراب خــــواهــــم کــــرد
از بــــــرای مـــــعـــــاشـــــران صـــــبـــــوح
دل پــــرخـــون کـــبـــاب خـــواهـــم کـــرد
بـــا بـــتـــان اتـــصـــال خــواهــم جــســت
وز خــــرد اجــــتــــنــــاب خــــواهـــم کـــرد
بـسـکـه از دیـده سـیـل خواهم راند
خــــــانـــــهٔ دل خـــــراب خـــــواهـــــم کـــــرد
تـا دم صـبـح دوسـت خـواهم خواند
دعـــــــوت آفـــــــتـــــــاب خــــــواهــــــم کــــــرد
بـــجـــز از بـــاده خــوردن و خــفــتــن
توبه از خورد و خواب خواهم کرد
هـــمــچــو خــواجــو ز خــاک مــیــخــانــه
آبـــــرو اکـــــتـــــســـــاب خـــــواهـــــم کـــــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۳
مــه را اگــر از مــشــک ز ره پــوش تـوان کـرد
تـشـبـیـه بـدان زلـف و بـنا گوش توان کرد
چــون شــکــر شــیــریـن بـشـکـر خـنـده در آری
جــان بـرخـی آن لـعـل گـهـر پـوش تـوان کـرد
مــی تــلـخ نـبـاشـد چـو ز دسـت تـو سـتـانـنـد
کز دست تو گر زهر بود نوش توان کرد
حـــاجـــت بــقــدح نــیــســت کــه اربــاب خــرد را
از جـــام لـــبـــت والــه و مــدهــوش تــوان کــرد
گــــر دســــت دهــــد شـــادی وصـــل تـــو زمـــانـــی
غــمــهــای جــهـان جـمـلـه فـرامـوش تـوان کـرد
بــــی آتـــش رخـــســـار تـــوخـــون در دل عـــشـــاق
بـاور نـتـوان کـرد کـه در جـوش توان کرد
مـــرغـــان چـــمـــن را چـــو صـــبـــا بـــوی گــل آرد
زنـــهـــار مـــپــنــدار کــه خــامــوش تــوان کــرد
از روی تـــوام مـــنـــع کـــنــنــد اهــل خــرد لــیــک
بـرقـول بـد انـدیـش کـجـا گـوش تـوان کـرد
خــواجـو تـو مـپـنـدار کـه بـی سـیـم زمـانـی
بــا ســیــمــبــران دســت در آغــوش تــوان کــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۴
بـــی لـــالــه رخــان روی بــصــحــرا نــتــوان کــرد
بـــی ســـرو قـــدان مــیــل تــمــاشــا نــتــوان کــرد
کــــام دلــــم آن پــــســــتــــه دهــــانــــســــت ولــــیــــکــــن
زان پـــســـتـــه دهــان هــیــچ تــمــنــا نــتــوان کــرد
گـــفـــتـــم مـــرو از دیـــدهٔ مـــوج افـــکــن مــا گــفــت
پـــیـــوســـتـــه وطـــن بـــرلـــب دریـــا نـــتـــوان کــرد
چــــون لــــالـــه دل از مـــهـــرتـــوان ســـوخـــتـــن امـــا
اســــرار دل ســــوخــــتــــه پــــیــــدا نـــتـــوان کـــرد
تــــا در ســــر زلــــفــــش نــــکــــنــــی جــــان گــــرامــــی
پـــیـــش تـــو حـــدیـــث شـــب یـــلــدا نــتــوان کــرد
آنـــهـــا کـــه نـــدانـــنـــد تـــرنـــج از کـــف خــونــیــن
دانــــنــــد کــــه انــــکــــار زلــــیــــخــــا نــــتــــوان کـــرد
از بــســکــه خــورد خــون جــگــر مــردم چــشــمــم
دل در ســـــر آن هـــــنـــــدوی لـــــالــــا نــــتــــوان کــــرد
بـی خـط تـو سـر نـامـهٔ سـودا نـتـوان خواند
بــی زلـف تـو سـر در سـر سـودا نـتـوان کـرد
گیسوی تو گر سرکشد او را چه توان گفت
بــا هــنــدوی کــژ طــبــع مــحــا کــا نــتــوان کــرد
هــر لــحـظـه پـیـامـی دهـدم دیـده کـه خـواجـو
بـــــی مـــــی طـــــلـــــب آب رخ از مـــــا نـــــتــــوان کــــرد
از دســـــــــت مـــــــــده جـــــــــام مــــــــی و روی دلــــــــارام
کـــارام دل از تـــوبـــه تـــقـــاضـــا نـــتـــوان کـــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۵
پــشــت بــر یــار گــمــان ابــرو مــا نـتـوان کـرد
خـــویـــشــتــن را هــدف تــیــر بــلــا نــتــوان کــرد
کــشــتــهٔ تــیــغ مــلــامــت بــرضــا نــتــوان شــد
حــذر از ضــربــت شـمـشـیـر قـضـا نـتـوان کـرد
گـر چـه از مـا بـخـطـا روی بـپیچید و برفت
تــرک آن تــرک خــتــائــی بــخــطــا نــتــوان کــرد
قـامـتـش را بـه صـنـوبـر نـتوان خواندن از آنک
نـــســبــت ســرو خــرامــان بــگــیــا نــتــوان کــرد
بــاغــبــان گـومـکـن افـغـان کـه بـهـنـگـام بـهـار
مـــرغ را از گــل صــد بــرگ جــدا نــتــوان کــرد
گر نخواهی که رود دانش و هوش تو برود
گــوش بــر زمــزمــهٔ پــرده‌ســرا نـتـوان کـرد
گـــر بـــه خـــنـــجـــر زنـــدم روی نــتــابــم ز درش
زانــکــه بــا او بــجـفـا تـرک وفـا نـتـوان کـرد
گـو بـشـمـشـیـر بـکـش یـا ز کـمـنـدش برهان
صــیــد را ایــن هــمــه در قــیـد رهـا نـتـوان کـرد
نــام خــواجــو بـرآن خـسـرو خـوبـان کـه بـرد
زانــکــه درحـضـرت شـه یـاد گـدا نـتـوان کـرد
غزل شمارهٔ ۲۸۶
بــر ســر کــوی تـو انـدیـشـهٔ جـان نـتـوان کـرد
پـــیـــش لـــعــلــت صــفــت زادهٔ کــان نــتــوان کــرد
مـــهــر رخــســار تــو در دل نــتــوان داشــت نــهــان
که به گل چشمهٔ خورشید نهان نتوان کرد
از مــــیـــانـــت ســـر مـــوئـــی ز کـــمـــر پـــرســـیـــدم
گــفــت کــان نــکــتــهٔ بــاریــک عــیــان نــتـوان کـرد
بــا تــو صــد ســال زبــان قــلــم ار شــرح دهـد
شــمــه‌ئـی از غـم عـشـق تـو بـیـان نـتـوان کـرد
نـــوشـــداروی مـــن از لـــعـــل تـــو مــی‌فــرمــایــنــد
بـــشـــکـــر گــر چــه دوای خــفــقــان نــتــوان کــرد
نــــاوک غـــمـــزه‌ات از جـــوشـــن جـــانـــم بـــگـــذشـــت
در صــف مــعــرکــه انــدیــشــهٔ جــان نــتــوان کــرد
گـر بـتـیـغـم بـزنـی از تـو نـنـالم که ز دوست
زخم شمشیر توان خورد و فغان نتوان کرد
راســتــی گــر چــه بــبــالــای تــو مـی‌مـانـد سـرو
نــســبــت قــد تــو بــا ســرو روان نــتــوان کـرد
خـــواجـــو از دور زمــان آنــچــه تــرا پــیــش آمــد
جــــز بــــدوران زمــــان فــــکــــرت آن نــــتــــوان کـــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۷
هــر کــو چــو شـمـع ز آتـش دل تـاج سـر نـکـرد
ســــر در مــــیــــان مــــجــــلــــس عــــشـــاق بـــرنـــکـــرد
بـــرخـــط عـــشـــق مـــاه رخــان چــون قــلــم کــســی
نــنــهـاد سـر کـه هـمـچـو قـلـم تـرک سـرنـکـرد
آنــکــس شــکــسـت قـلـب کـه بـیـمـش ز جـان نـبـود
وان یـــافـــت زنــدگــی کــه ز کــشــتــن حــذر نــکــرد
ســـر بـــرنــکــرد پــیــش ســرافــکــنــدگــان عــشــق
چون شمع هر که سرکشی از سر بدر نکرد
خـــون شـــد ز اشـــک مـــا دل ســـنــگــیــن کــوهــســار
وان ســـســـت مــهــر بــردل ســخــتــش اثــر نــکــرد
گـــشـــتـــیـــم خـــاک پـــایـــش و آنـــســرو ســرفــراز
دامـــن کـــشــان روان شــد و در مــا نــظــر نــکــرد
مــــــلــــــک وجــــــود را بـــــرســـــلـــــطـــــان عـــــشـــــق او
بـــردیـــم و الـــتـــفـــات بـــدان مـــخـــتــصــر نــکــرد
شـــــــد کـــــــاروان و خــــــون دل بــــــیــــــقــــــرار مــــــا
رفــــت از قــــفــــای مــــحــــمــــل و مـــا را خـــبـــرنـــکـــرد
نــــــنــــــوشــــــت مــــــاجـــــرای دل و دیـــــده‌ام دبـــــیـــــر
تـــا نـــامـــه را بـــخــون دل و دیــده تــر نــکــرد
زان ســاعــتــم کــه بــر ره مــســتــی گــذر فـتـاد
در خــــاطــــرم دگــــر غــــم هــــســـتـــی گـــذر نـــکـــرد
خـواجـو چـگـونـه جـامـهٔ جـان چـاک زد چـو صبح
گـــر گـــوش بـــر تـــرنـــم مـــرغ ســـحـــر نــکــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۸
سپیده‌دم که صبا بر چمن گذر می‌کرد
دل مــــرا ز گــــلـــســـتـــان جـــان خـــبـــر مـــی‌کـــرد
چـو غـنـچـه از لـب آن سـیـمـبـر سخن می‌گفت
دهــان غــنــچــه پــر از خــرده‌هــای زر مـی‌کـرد
اگــر ز نــرگــس مــســتــش چــمــن نــشـان مـی‌داد
دلـــم بـــدیـــدهٔ حــســرت درو نــظــر مــی‌کــرد
تـــذرو جـــان مـــن از آشـــیـــان بـــرون مــی‌شــد
چـو گـوش بـر سـخـن بـلـبـل سـحر می‌کرد
شـکـوفـه بـهـر تـماشای باغ عارض دوست
ســر از دریـچـهٔ چـوبـیـن شـاخ بـر مـی‌کـرد
کــــمــــان ابـــروی آن مـــه چـــو یـــاد مـــی‌کـــردم
خــــدنــــگ آه مــــن از آســــمــــان گــــذر مــــی‌کـــرد
فـــلـــک بـــیـــاد تـــن ســـیـــمـــگــون مــهــرویــان
درســـت روی مـــن از مـــهــر دل چــو زر مــی‌کــرد
سـحـر کـه شـاهـد خاور نقاب بر می‌داشت
حــدیــث روی تــو نــاهــیــد بــا قـمـر مـی‌کـرد
ز شـوق لـعـل تـو هـر لـحـظـه مردم چشمم
لــب پــیــالــه بــخــونــاب دیــده تــر مـی‌کـرد
دبــیــر از آن لــب شــیــریــن حــکــایــتــی مــی‌رانــد
دهــان تــنــگ قــلــم را پــر از شــکـر مـی‌کـرد
روان خــســتـهٔ خـواجـو ز شـهـر بـنـد وجـود
بــعــزم مــلــک عــدم دمــبــدم ســفــر مـی‌کـرد