قصیدهٔ شمارهٔ ۳۱
حـــاصــل عــمــر تــو افــســوس شــد و حــرمــان
عــیــب خــود را مــکــن ایــدوسـت ز خـود پـنـهـان
وقـــت ضـــایـــع نـــکـــنـــد هـــیـــچ هـــنـــرپـــیــشــه
جـــفـــت بـــاطـــل نـــشـــود هـــیــچ حــقــیــقــت دان
هـــیـــچـــگـــه نـــیـــســت ره و رســم خــردمــنــدی
گــرســنــه خــفــتــن و در سـفـره نـهـفـتـن نـان
دهــر گـرگـیـسـت گـرسـنـه، رخ از او بـرگـیـر
چــرخ دیــویــســت ســیــه دل، دل ازو بــســتــان
پـــا بـــر ایــن رهــگــذر ســخــت گــرانــتــر نــه
اســــب زیــــن دشــــت خـــطـــرنـــاک ســـبـــکـــتـــر ران
مـــوج و طـــوفـــان و نـــهـــنـــگــســت دریــن دریــا
بــایــد انــدیــشــه کـنـد زیـن هـمـه کـشـتـیـبـان
هـــــیـــــچ آگـــــاه نـــــیــــاســــود دریــــن ظــــلــــمــــت
هـــیـــچ دیـــوانـــه نـــشـــد بــســتــهٔ ایــن زنــدان
ای بــــســــا خــــرمــــن امــــیـــد کـــه در یـــکـــدم
کـــرد خـــاکـــســـتـــرش ایــن صــاعــقــهٔ ســوزان
تــکــیــه بــر اخــتــر فــیــروز مــکــن چــنـدیـن
ایـــــمـــــن از فــــتــــنــــهٔ ایــــام مــــشــــو چــــنــــدان
بـی تـو بس خواهد بودن دی و فروردین
بــی تـو بـس خـواهـد گـشـتـن فـلـک گـردان
چـو شـود جـان، بـه چـه دردیت رسد پیکر
چـو رود سـر بـه چه کاریت خورد سامان
تـو خـود ار بـا نـگـهـی پـاک بـخـود بـینی
یـــابـــی آن گـــنــج کــه جــوئــیــش دریــن ویــران
چــو کــتــابــیــســت ریــا، بــی ورق و بــی خــط
چــو درخـتـیـسـت هـوی، بـی بـن و بـی اغـصـان
هـــیـــچ عـــاقـــل نـــنـــهـــد بـــر کـــف دســت آتــش
هـــیـــچ هـــشـــیـــار نــســایــد بــزبــان ســوهــان
تـا تـو چـون گـوی دریـن کـوی بـسـر گـردی
بـــایـــدت خـــیـــره جــفــا دیــدن از ایــن چــوگــان
گــشــت هــنــگــام درو، کــشــت چـه کـردی هـیـن
آمـــــد آوای جـــــرس، تــــوشــــه چــــه داری هــــان
رهــــرو گــــمــــشــــده و راهــــزنــــان در پــــیـــش
شــــب تـــار و خـــر لـــنـــگ و ره بـــی پـــایـــان
بـکـش ایـن نـفـس حـقـیـقـت کـش خـود بین را
ایـن نـه جرمی است که خواهند ز تو تاوان
بــه یــکــی دل نــتــوان کــار تــن و جـان کـرد
بـــه یـــکـــی دســـت دو طـــنــبــور زدن، نــتــوان
خــرد اســتــاد و تـو شـاگـرد و جـهـان مـکـتـب
چـــه رســیــدت کــه چــنــیــن کــودنــی و نــادان
تـــو شـــدی کـــاهـــل و از کـــاربـــری گـــشـــتــی
نــه زمــســتــان گــنــهــی داشــت نــه تــابـسـتـان
بـــوســـتـــان بـــود وجـــود تـــو گــه خــلــقــت
تــخــم کــردار بـدش کـرد چـو شـورسـتـان
تــــو مــــپــــنــــدار کــــه عــــنــــاب دهــــد عـــلـــقـــم
تــــو مــــپـــنـــدار کـــه عـــزت رســـد از خـــذلـــان
مـنـشـیـن بـا هـمـه کـس، کـاز پـی بـد کـاری
آدمــــــــی روی تــــــــوانــــــــنـــــــد شـــــــدن دیـــــــوان
گـــشـــت ابـــلــیــس چــو غــواص بــه بــحــر دل
مــــانـــد بـــر جـــا شـــبـــه و رفـــت در غـــلـــطـــان
پـــویـــه آســـوده نــکــردســت کــســی زیــن ره
لـقـمه بی سنگ نخوردست کسی زین خوان
گـــر شـــوی بـــاد بـــگـــردش نــرســی هــرگــز
طـــائـــر عـــمـــر چـــو از دام تـــو شـــد پـــران
دی شــد امــروز، بــخــیــره مــخـور انـدوهـش
کـــز پـــس مـــرده خـــردمـــنـــد نــکــرد افــغــان
خــــر تــــو مــــیــــبــــرد ایــــن غــــول بـــیـــابـــانـــی
آخــــر کــــار تــــو مــــیــــمــــانـــی و ایـــن پـــالـــان
شــــبــــرو دهــــر نـــگـــردد هـــمـــه در یـــک راه
گــشــتــن چــرخ نــبــاشــد هــمــه بــر یـکـسـان
کــامــهــا تــلــخ شــد از تــلــخــی ایــن حــلــوا
عـهـدهـا سـسـت شـد از سـسـتـی ایـن پـیـمـان
آنــــکـــه نـــشـــنـــاخـــتـــه از هـــم الـــف و بـــا را
زو چــــــه داری طــــــمــــــع مــــــعــــــرفــــــت قــــــرآن
پـــرتـــوی ده، تـــو نــهای دیــو درون تــیــره
کــوشــشــی کــن، تـو نـهای کـالـبـد بـی جـان
بـه تـو هـرچ آن رسـد از تـنـگـی و مـسـکینی
هــــمــــه از تــــســــت، نــــه از کــــجـــروی دوران
نــام جــوئــی؟ چــو مــلــک بــاش نــکـو کـردار
قــدر خــواهــی؟ چـو فـلـک بـاش بـلـنـد ارکـان
بــرو ای قــطــره در آغــوش صــدف بــنـشـیـن
روی بـــنـــمـــای چـــو گــشــتــی گــهــر رخــشــان
یـــاری از عـــلـــم و هـــنـــر خـــواه، چــو درمــانــی
نـه فـلـان بـا تـو کـنـد یـاری و نه بهمان
دانـــش انـــدوز، چـــه حـــاصـــل بـــود از دعـــوی
مـــعـــنـــی آمـــوز، چــه ســودی رســد از عــنــوان
بــــســــتــــهٔ شــــوق بـــود از دو جـــهـــان آزاد
کــــشــــتــــهٔ عــــشــــق بــــود زنــــدهٔ جــــاویـــدان
هــــــمــــــه زارع نــــــبــــــرد وقــــــت درو خــــــرمــــــن
هـــــمـــــه غــــواص نــــیــــارد گــــهــــر از عــــمــــان
زیــــــب یــــــابـــــد ســـــر و تـــــن از ادب و دانـــــش
زنــــده گــــردد دل و جــــان از هـــنـــر و عـــرفـــان
عـــقـــل گــنــجــســت، نــبــایــد کــه بــرد دزدش
عــلــم نــورســت، نــبــایــد کــه شــود پـنـهـان
هـــســـتـــی از بـــهـــر تـــن آســـانــی اگــر بــودی
چــــــه بــــــدی بــــــرتــــــری آدمـــــی از حـــــیـــــوان
گـــر نـــبـــودی ســـخـــن طــیــبــت و رنــگ و بــو
خــســک و خــشــک بــدی هــمــچـو گـل و ریـحـان
جــــــامــــــهٔ جـــــان تـــــو زیـــــور عـــــلـــــم آراســـــت
چـــه غـــم ار پـــیـــرهـــن تـــنـــت بــود خــلــقــان
سحر باز است فلک، لیک چه خواهد کرد
ســحــر بــا آنــکــه بـود چـون پـسـر عـمـران
چـــو شـــدی نــیــک، چــه پــروات ز بــد روزی
چــو شـدی نـوح، چـه انـدیـشـهات از طـوفـان
بــــرو از تـــیـــه بـــلـــا گـــمـــشـــدهای دریـــاب
بـــــزن آبـــــی و ز جـــــانـــــی شـــــرری بــــنــــشــــان
بــه یــکــی لــقــمــه، دل گــرســنــهای بــنــواز
بــه یــکــی جــامــه، تــن بــرهــنـهای پـوشـان
بــــیــــنــــوا مــــرد بــــحــــســــرت ز غــــم نــــانـــی
خــواجــه دلــکــوفــتــه گـشـت از بـرهٔ بـریـان
ســـوخـــت گـــر در دل شـــب خـــرمـــن پــروانــه
شــمــع هــم تــا بــســحــرگــاه بـود مـهـمـان
بــی هـنـر گـر چـه بـتـن دیـبـهٔ چـیـن پـوشـد
بــه پــشــیـزی نـخـرنـدش چـو شـود عـریـان
هــــمـــه یـــاران تـــو از چـــســـتـــی و چـــالـــاکـــی
پـــرنـــیـــان بـــاف و تـــو در کـــارگـــه کـــتـــان
آنـــکـــه صـــراف گـــهـــر شـــد نـــنــهــد هــرگــز
ســـنـــگ را بـــا در شـــهـــوار بـــیـــک مـــیـــزان
ز چــــه، ای شـــاخـــک نـــورس، نـــدهـــی بـــاری
بــــامــــیــــد ثــــمــــری کــــشــــت تــــرا دهــــقــــان
هـــیـــچ، آزاده نـــشـــد بـــنــدهٔ تــن، پــرویــن
هـــــیــــچ پــــاکــــیــــزه نــــیــــالــــود دل و دامــــان
قصیدهٔ شمارهٔ ۳۲
دزد تــــو شــــد ایــــن زمــــانــــهٔ ریــــمـــن
آن بــه کــه نـگـردیـش بـه پـیـرامـن
گـــر بـــرتـــریـــت دهـــد فـــروتـــن شــو
ور ایـــــمـــــنــــیــــت دهــــد مــــشــــو ایــــمــــن
کــشــتــه اســت هــمـاره خـنـجـر گـیـتـی
نــه دوســت شــنــاخــتــســت نـه دشـمـن
امــــروز گــــذشــــت و بــــگـــذرد فـــردا
دی رفـــتـــه و رفـــتـــنـــی بـــود بـــهـــمــن
بی نیش، عسل که خورد ازین کندو
بــی خـار، کـه چـیـد گـل ازیـن گـلـشـن
ایــــن بــــیــــهــــنــــر آســــیــــای گــــردنـــده
ســــائــــیـــده هـــزارهـــا ســـر و گـــردن
ایـــــام بــــود چــــو شــــبــــروی چــــابــــک
یـــا هـــمـــچـــو یـــکـــی ســیــاهدل رهــزن
مــــا را بــــبــــرنــــد بــــی گــــمــــان روزی
زیـــن کـــهـــنـــه ســـرای بـــی در و روزن
روغــــن بــــچــــراغ جـــان ز عـــلـــم افـــزای
کــــم نــــور بـــود چـــراغ کـــم روغـــن
از گــنــدم و کــاه خــویــش آگـه بـاش
تـــو خـــرمـــنـــی و ســـپـــهــر پــرویــزن
خـواهـی کـه نـه تـلخ باشدت حاصل
در مـــزرعـــه تـــخـــم تــلــخ مــپــراکــن
هـــنـــگـــام زراعـــت آنـــچـــه کــشــتــســتــی
آنـــــت بـــــرســـــد بــــمــــوســــم خــــرمــــن
گــر ســوی تــو دیــو نـفـس ره یـابـد
تـــــــاریـــــــک نـــــــمـــــــایـــــــدت دل روشــــــن
بــی شــبــهـه فـرشـتـه اهـرمـن گـردد
چـــنـــدی چـــو شـــود رفـــیـــق اهـــریــمــن
ابــلــیــس فــروخـت زرق وبـا خـود گـفـت
زیــن بــیـش چـه مـیـتـوان خـریـد از مـن
زیـــن بـــاغ کـــه بــاغــبــانــیــش کــردی
جـــز خـــار تـــرا چـــه مـــانـــد در دامـــن
مـــرغـــان تـــرا هـــمـــی کـــشـــد رو بــه
هـــــمـــــیـــــان تــــرا هــــمــــی بــــرد رهــــزن
تــــــا پــــــای بـــــود، راه ادب مـــــیـــــرو
تـــــا دســـــت بــــود، در هــــنــــر مــــیــــزن
یـک جـامـه بـخـر کـه روح را شاید
بــــس دیــــبــــه خــــریــــدی و خــــز ادکـــن
مـــــرجــــان خــــرد ز بــــحــــر جــــان آورد
مــــــیــــــنـــــای دل از شـــــراب عـــــقـــــل آکـــــن
بـــی دســـت چـــه زور بـــود بـــازو را
بـــی گـــاو چـــه کــار کــرد گــاو آهــن
از چـــــــــاه دروغ و ذل بـــــــــدنــــــــامــــــــی
بـــایـــد بـــه طـــنـــاب راســـتـــی رســـتـــن
بــــایــــد ز ســــر ایـــن غـــرور را رانـــدن
بـــــایـــــد ز دل ایـــــن غـــــبـــــار را رفـــــتــــن
کـس شـمـع نـسـوخـت زیـن فـروزینه
کـس جـامه ندوخت زین نخ و سوزن
خـــواهـــی کـــه نـــیـــفـــکـــنــنــد در دامــت
دیــــــوان وجـــــود را بـــــه دام افـــــکـــــن
در دفـــتـــر نـــفـــس درســـهـــا خـــوانـــدی
در مــــکــــتــــب مــــردمــــی شــــدی کــــودن
گــــر مــــســــت هـــنـــوز کـــورهٔ هـــســـتـــی
ســـرد از چـــه زنـــیــم مــشــت بــر آهــن
جـــز بـــاد نـــبـــیـــخـــتـــیـــم در غـــربــال
جــــــز آب نــــــکــــــوفــــــتــــــیــــــم در هــــــاون
جــان گــوهــر و جــســم مـعـدنـسـت آنـرا
روزی بــــبــــرنــــد گــــوهــــر از مــــعــــدن
گــر کــج روشــی، بــراســتــی بــگـرای
آئـــــیـــــنـــــهٔ راســـــتـــــگــــوی را مــــشــــکــــن
از پــــردهٔ عــــنــــکــــبـــوت عـــبـــرت گـــیـــر
بــــر بــــام و در وجـــود، تـــاری تـــن
قصیدهٔ شمارهٔ ۳۳
دگـــر بـــاره شـــد از تـــاراج بـــهــمــن
تــهــی از ســبــزه و گــل راغ و گــلــشــن
پــــــریــــــرویــــــان ز طــــــرف مــــــرغـــــزاران
هـــمـــه یـــکـــبـــاره بـــر چـــیـــدنــد دامــن
خـــزان کـــرد آنـــچـــنـــان آشــوب بــر پــای
کـــه هـــنـــگـــام جـــدل شـــمـــشــیــر قــارن
ز بـــس گـــردیـــد هـــر دم تـــیــره ابــری
حــــجــــاب چــــهـــرهٔ خـــورشـــیـــدی روشـــن
هــوا مــســمـوم شـد چـون نـیـش کـژدم
جــهــان تــاریــک شــد چــون چـاه بـیـژن
بــنــفــشــه بــر ســمــن بــگــرفـت مـاتـم
شــــقـــایـــق در غـــم گـــل کـــرد شـــیـــون
ســـتـــرده شـــد فـــروغ روی نــســریــن
پـــریـــشــان گــشــت چــیــن زلــف ســوســن
بـــبـــاغ افـــتـــاد عـــالـــم ســـوز بـــرقــی
بــیــکــدم بــاغــبــان را ســوخــت خــرمــن
خــــســــک در خــــانــــهٔ گـــل جـــســـت راحـــت
زغــــن در جــــای بــــلــــبـــل کـــرد مـــســـکـــن
بــســخــتـی گـشـت هـمـچـون سـنـگ خـارا
بـــبـــاغ آن فـــرش هـــمـــچــون خــزاد کــن
ســیــه بــادی چــو پــر آفــت ســمــومـی
گــــرفــــت انــــدر چــــمــــن نــــاگــــه وزیــــدن
بـــه بـــیـــبـــاکــی بــســان مــردم مــســت
بــــه بــــدکــــاری بــــکــــردار هــــریــــمــــن
شـــهـــان را تـــاج زر بـــربـــود از ســر
بـــتـــان را پـــیـــرهــن بــدریــد بــر تــن
تــو گـوئـی فـتـنـهای بـد روح فـرسـا
تو گوئی تیشهای بد بیخ بر کن
ز پـــای افـــکــنــد بــس ســرو ســهــی را
بـــیـــک نـــیـــرو چـــو دیـــو مــردم افــکــن
بـهـر سـوئی، فسرده شاخ و برگی
بـــپـــرتـــابـــیـــد چـــون ســـنـــگ فـــلـــاخــن
کــســی بــر خــیـره جـز گـردون گـردان
نـــشـــد بــا دوســتــدار خــویــش دشــمــن
بـه پـسـتـی کـشـت بـس هـمـت بـلـنـدان
چـــنـــان اســـفـــنـــدیـــار و چـــون تــهــمــتــن
نــــمــــود آنــــقــــدر خــــون انـــدر دل کـــوه
کـه تـا یـاقوت شد سنگی به معدن
در آغـــوش ز مـــی بـــنـــهـــفـــت بـــســـیـــار
سـر و بـازو و چـشـم و دسـت و گـردن
در ایــن نـاوردگـاه آن بـه کـه پـوشـی
ز دانـــش مـــغـــفـــر و از صـــبـــر جـــوشـــن
چـــگـــونـــه بـــر مـــن و تـــو رام گـــردد
چـو رام کـس نـگـشـت ایـن چـرخ تـوسن
مـــرو فـــارغ کـــه نـــبـــود رفـــتـــگــان را
دگـــــر بـــــاره امـــــیـــــد بـــــازگـــــشـــــتــــن
مـــشـــو دلـــبـــســـتــهٔ هــســتــی کــه دوران
هــــر آنــــرا زاد، زاد از بــــهـــر کـــشـــتـــن
بــغــیــر از گــلــشــن تــحـقـیـق، پـرویـن
چـــه بـــاغـــی از خـــزان بـــودســـت ایــمــن
قصیدهٔ شمارهٔ ۳۴
پــردهٔ کــس نــشــد ایــن پــردهٔ مــیــنـاگـون
زشــــتــــروئــــی چــــه کــــنــــد آیــــنــــهٔ گــــردون
نـام را نـنـگ بـکـشـت و تـو شـدی بـدنـام
وام را نــفــس گــرفــت و تــو شــدی مـدیـون
تــو دریــن نــیــلـپـری طـشـت، چـو بـنـدیـشـی
چـو یـکـی جـامـهٔ شـوخـی و قـضـا صـابـون
گـــــهـــــری کـــــاز صــــدف آز و هــــوی بــــردی
شـبـهـی بـود کـه کـردی چو گهر مخزون
چــنــد ای نــور، قــریــنــی تــو بـدیـن ظـلـمـت
چـــنـــد ای گـــنــج بــخــاک ســیــهــی مــدفــون
کـــرد ای طـــائــر وحــشــی کــه چــنــیــن رامــت
چــون بــکــنــج قـفـس افـکـنـد قـضـایـت، چـون
بــــدر آی از تــــن خـــاکـــی و بـــبـــیـــن آنـــگـــه
کـه چـه تـابـنـده گـهر بود در آن مکنون
مـــچـــر آزاده کـــه گــرگــســت دریــن مــکــمــن
مـخـور آسـوده کـه زهـرسـت دریـن مـعـجـون
چــه شـدی دوسـت بـریـن دشـمـن بـیـرحـمـت
چـه شـدی خـیـره بـریـن مـنـظـر بـوقلمون
بـــهــر ســود آمــدی ایــنــجــا و زیــان کــردی
کـــــرد ســـــوداگـــــر ایـــــام تــــرا مــــغــــبــــون
پـــشــتــهٔ آز چــو خــم کــرد روان را پــشــت
بــه چــه کــار آیــدت ایـن قـد خـوش مـوزون
شـــــــبـــــــروان فــــــلــــــک از پــــــای در آرنــــــدت
از گـــلـــیـــم خــود اگــر پــای نــهــی بــیــرون
بــــر حــــذر بــــاش ازیــــن اژدر بــــی پـــروا
کــه نــیـنـدیـشـد از افـسـونـگـر و از افـسـون
دهـر بـر جـاسـت، تـو ناگاه شوی زان کم
چـرخ بـرپـاسـت، تـو یـکـروز شـوی وارون
رفـــــت مـــــیـــــبـــــایـــــد و زیـــــن آمــــدن و رفــــتــــن
نــشــد آگــه نــه ارســطــو و نــه افــلــاطـون
تـوشـهای گـیـر کـه بـس دور بـود مـنـزل
شمعی افروز که بس تیره بود هامون
تـو چـنـیـن گـمـره و یـاران هـمه در مقصد
تــو چــنــیــن غــرقـه و دریـا ز درر مـشـحـون
عــــامــــل ســــودگــــر نــــفـــس مـــکـــن خـــود را
تـا کـه هـر دم نـشـود کـار تـو دیگرگون
آنــچــه مــقــسـوم شـد از کـار گـه قـسـمـت
دگـــــر آنـــــرا نــــتــــوان کــــرد کــــم و افــــزون
دی و فـــردات خـــیــالــســت و هــوس، پــرویــن
اگـــرت فـــکـــرت و رائــیــســت، بــکــوش اکــنــون
قصیدهٔ شمارهٔ ۳۵
گـــرت ایـــدوســـت بـــود دیـــدهٔ روشــن بــیــن
بـــجـــهـــان گـــذران تــکــیــه مــکــن چــنــدیــن
نــه بــقـائـیـسـت بـه اسـفـنـد مـه و بـهـمـن
نـه ثـباتی است به شهریور و فروردین
پــــی اعــــدام تــــو زیـــن آیـــنـــه گـــون ایـــوان
صـبـح کـافـور فـشـان آیـد و شـب مـشـکـیـن
فــلــک ایــدوســت بــه شــطـرنـج هـمـی مـانـد
کـــه زمـــانــیــت کــنــد مــات و گــهــی فــرزیــن
دل بــه ســوگــنــد دروغــش نــتــوان بـسـتـن
کـه بـه هـر لـحـظـه دگـرگـونـه کـنـد آئـین
بـــــه گــــذرگــــاه تــــو ایــــام بــــود رهــــزن
چـه هـمـی بـار خـود از جـهـل کـنـی سـنـگـین
بـــــــربـــــــود اســــــت ز دارا و ز اســــــکــــــنــــــدر
مـــهـــر ســیــمــیــن کــمــر و مــه کــلــه زریــن
نـــدهـــد هـــیـــچ کـــســـی نـــســـبـــت طـــاوســی
بــه شــغــالــی کــه دم زشــت کــنــد رنـگـیـن
چــو کــبــوتــر بــچــه پــرواز مــکــن فـارغ
کــه بـه پـروازگـه تـسـت قـضـا شـاهـیـن
ز کـــمـــان قـــدر آن تـــیـــر کـــه بـــگـــریـــزد
کـــشـــدت گــر چــه ســراپــای شــوی روئــیــن
هــــمـــه خـــون دل خـــلـــق اســـت دریـــن ســـاغـــر
کــه دهــد ســاقــی دهــرت چــو مــی نــوشـیـن
خـاک خـوردسـت بـسـی گـلرخ و نسرین تن
کــه مـی رویـد از آن سـرو و گـل و نـسـریـن
مـــرو ای پـــیـــشـــرو قـــافـــلــه زیــن صــحــرا
کـــه نـــیــامــد خــبــر از قــافــلــهٔ پــیــشــیــن
دل خـــود بـــیـــنـــت بـــیـــازرد چـــنـــان کــژدم
تــــن خــــاکــــیـــت بـــبـــلـــعـــد چـــنـــان تـــنـــیـــن
روز بـــگـــذشـــت، ز خـــواب ســـحــری بــگــذر
کــاروان رفــت، رهــی گــیــر و بــرو، مــنــشـیـن
بـه چـمـنـزار دو، ای خـوش خـط و خـال آهـو
بــــه ســـمـــوات شـــو، ای طـــایـــر عـــلـــیـــیـــن
بــــچــــه امــــیــــد دریــــن کـــوه کـــنـــی خـــارا
چو تو کشتست بسی کوهکن این شیرین
قصیدهٔ شمارهٔ ۳۶
تـــــــو بـــــــلــــــنــــــد آوازه بــــــودی، ای روان
بــــا تــــن دون یــــار گـــشـــتـــی دون شـــدی
صـحـبـت تـن تـا تـوانـسـت از تـو کـاسـت
تـــو چـــنـــان پــنــداشــتــی کــافــزون شــدی
بـــســـکـــه دیــگــرگــونــه گــشــت آئــیــن تــن
دیـــدی آن تـــغـــیـــیـــر و دیـــگـــرگـــون شـــدی
جـــــــــای افــــــــســــــــون کــــــــردن مــــــــار هــــــــوی
زیـن فـسـونـسـازی تـو خـود افـسون شدی
انـــــــدرون دل چـــــــو روشـــــــن شــــــد ز تــــــو
شــمــع خــود بــگــرفــتـی و بـیـرون شـدی
آخـــــــــر کــــــــارت بــــــــدزدیــــــــد آســــــــمــــــــان
ایــــــن کــــــلــــــاغ دزد را صــــــابــــــون شـــــدی
بــــــا هـــــمـــــه کـــــار آگـــــهـــــی و زیـــــر کـــــی
انـــــدریـــــن ســـــوداگــــری مــــغــــبــــون شــــدی
درس آز آمـــــــــــــــــوخــــــــــــــــتــــــــــــــــی و ره زدی
وام تـــــن پـــــذرفــــتــــی و مــــدیــــون شــــدی
نــور نــور بــودی، نـار پـنـدارت بـکـشـت
پیش از این چون بودی، اکنون چون شدی
گــــنـــج امـــکـــانـــی و دل گـــنـــجـــور تـــســـت
در تــــــن ویــــــرانـــــه زان مـــــدفـــــون شـــــدی
مـــــلــــک آزادی چــــه نــــقــــصــــانــــت رســــانــــد
کـــامـــدی در حــصــن تــن مــســجــون شــدی
هــــر چــــه بـــود آئـــیـــنـــه روی تـــو بـــود
نـــقـــش خـــود را دیـــدی و مـــفـــتـــون شـــدی
زورقـــــــــی بــــــــودی بــــــــدریــــــــای وجــــــــود
کــــــه ز طـــــوفـــــان قـــــضـــــا وارون شـــــدی
ای دل خـــــــرد، از درشـــــــتـــــــیـــــــهــــــای دهــــــر
بـسـکـه خـون خـوردی، در آخـر خون شدی
زنـــدگـــی خـــواب و خــیــالــی بــیــش نــیــســت
بــــی ســــبــــب از انـــدهـــش مـــحـــزون شـــدی
کـــنـــده شـــد بـــنـــیــادهــا ز امــواج تــو
جــــویــــبــــاری بــــودی و جــــیــــحـــون شـــدی
بـــی خـــریـــدار اســـت اشــک، ای کــان چــشــم
خــیــره زیــن گــوهــر چــرا مــشـحـون شـدی
قصیدهٔ شمارهٔ ۳۷
گــــردون نـــرهـــد ز تـــنـــد رفـــتـــاری
گــیــتــی نــنـهـد ز سـر سـیـهکـاری
از گـــرگ چـــه آمـــدســت جــز گــرگــی
وز مــار چــه خــاســتــســت جــز مــاری
بـس بـی بـصـری، اگـر چه بینائی
بــس بـیـخـبـری، اگـر چـه هـشـیـاری
تـــو غــافــلــی و ســپــهــر گــردان را
فـارغ ز فـسـون و فـتـنـه پـنداری
تــــو گــــنــــدم آســــیــــای گــــردونــــی
گـــر یـــکـــمـــن و گــر هــزار خــرواری
مـــعـــمـــاری عـــقـــل چـــون نـــپـــذرفــتــی
در مــلــک تــو جــهــل کــرد مــعــمـاری
ســـــوداگـــــر در شـــــاهــــوارســــتــــی
خـــر مـــهـــره چـــرا کــنــی خــریــداری
زنـــهـــار، مـــخــواه از جــهــان زنــهــار
کـایـن سـفـلـه بـکـس نـداد زنـهاری
پــرگــار زمــانــه بــر تـو مـیـگـردد
چون نقطه تو در حصار پرگاری
یـکـچـند شوی بخواب چون مستان
نــــاگــــه بــــرســــد زمـــان بـــیـــداری
آیـــد گـــه در گـــذشـــتـــنـــت نـــاچــار
خـود بـگـذری، آنـچـه هست بگذاری
رفـــتـــنـــد بـــچـــابـــکـــی ســبــکــبــاران
زیــن مــرحـلـه، ای خـوشـا سـبـکـبـاری
کــردار بــد تــو گــشـت ز نـگـارش
آیــــــیــــــنــــــه دل نــــــبــــــود زنــــــگــــــاری
از لـــقـــمـــهٔ تـــن بـــکــاه تــا روزی
بــــــــر آتـــــــش آز دیـــــــگ مـــــــگـــــــذاری
بــشــنــاس زیــان ز سـود، تـا وقـتـی
ســرمــایــه بــدســت دزد نــســپــاری
قصیدهٔ شمارهٔ ۳۸
ســود خــود را چــه شــمــاری کــه زیــانـکـاری
ره نـــیـــکـــان چـــه ســـپـــاری کـــه گـــرانـــبــاری
تـو بـه خـوابـی، کـه چنین بیخبری از خود
خـــــفـــــتـــــه را آگـــــهـــــی از خـــــود نـــــبـــــود، آری
بـــال و پـــر چــنــد زنــی خــیــره، نــمــیبــیــنــی
کـــه تـــو گـــنـــجـــشـــک صـــفــت در دهــن مــاری
بـــر بـــلـــنـــدی چـــو ســـپـــیـــدار چـــه افــزائــی
بــارور بــاش، تــو نــخــلــی نــه ســپــیــداری
چیست این جسم که هر لحظه کشی بارش
چـیـسـت ایـن جـیـفـه کـه چـون جـانـش خـریداری
طـــیـــنـــت گـــرگ بـــر آن شـــد کـــه بـــیـــازارد
ز گـــــــزنـــــــدش نـــــــرهـــــــی گــــــرش نــــــیــــــازاری
اهـــــرمـــــن را ســـــخـــــنــــان تــــو نــــتــــرســــانــــد
کـــه تـــو کـــردار نـــداری، هـــمـــه گـــفـــتـــاری
بـــــزبـــــونـــــی گـــــرویـــــدی و زبـــــون گـــــشــــتــــی
تـــو ســـیـــه طـــالـــع ایـــن عـــادت و هـــنـــجــاری
دل و دیـــــن تـــــو ربـــــودنـــــد و نـــــدانـــــســـــتـــــی
دیـــن چـــه فـــرمـــان دهـــدت؟ بـــنـــدهٔ دیـــنــاری
غـــم گـــمـــراهـــی و پـــســـتـــی نـــخـــوری هـــرگــز
ز ره نــــــــفـــــــس اگـــــــر پـــــــای نـــــــگـــــــهـــــــداری
مـــانـــد آنـــکـــس کـــه بـــجـــا نـــام نـــکــو دارد
تـو پـس از خـویـش ز نـیـکـی چـه بـجـا داری
تــا کــه ســرگــشــتــهٔ ایــن پــســت گــذرگـاهـی
هـــر چـــه افـــلـــاک کـــنـــد بـــا تـــو، ســزاواری
دامــــن آلــــوده مــــکــــن، چــــونـــکـــه ز پـــاکـــانـــی
بـــنـــدهٔ نـــفـــس مـــشـــو، چـــونـــکـــه ز احــراری
جــــان تــــو پــــاک ســــپــــردســــت بـــتـــو ایـــزد
هـــمـــچـــنـــان پـــاک بــبــایــدش کــه بــســپــاری
وقـــت بـــس تـــنـــگ بــود، ای ســره بــازرگــان
کـــالـــهٔ خـــود بـــخـــر اکـــنــون کــه بــبــازاری
ســـپـــرو جـــوشـــن عـــقـــل از چــه تــبــه کــردی
تــــو بــــمــــیــــدان جــــهـــان از پـــی پـــیـــکـــاری
بـــــود بـــــازوت تـــــوانـــــا و نـــــکـــــوشـــــیــــدی
کــاهــلــی بــیــخ تــو بــر کـنـد، نـه نـاچـاری
چــرخ دنــدان تــو بــشــمــرد نــخــســتـیـن روز
چــه بــهــیــچــش نــشــمــاری و چــه بـشـمـاری
کـــمـــتـــری جـــوی گـــر افــزون طــلــبــی، پــرویــن
کــه هــمــیــشــه ز کــمــی خــاســتــه بــســیــاری
قصیدهٔ شمارهٔ ۳۹
ای شــــــده ســــــوخــــــتــــــهٔ آتـــــش نـــــفـــــســـــانـــــی
ســـــالـــــهـــــا کـــــرده تـــــبــــاهــــی و هــــوســــرانــــی
دزد ایــــــــام گـــــــرفـــــــتـــــــســـــــت گـــــــریـــــــبـــــــانـــــــت
بــــس کـــن ای بـــیـــخـــودی و ســـربـــگـــریـــبـــانـــی
صـــبـــح رحـــمـــت نـــگـــشـــایـــد هـــمـــه تـــاریـــکــی
یـــــوســـــف مـــــصـــــر نـــــگـــــردد هـــــمـــــه زنــــدانــــی
راه پـــــر خـــــار مـــــغـــــیــــلــــان وتــــو بــــی مــــوزه
ســفــره بــی تــوشـه و شـب تـیـره و بـارانـی
ای بـــخـــود دیـــده چـــو شــداد، خــدابــیــن شــو
جـــــــز خـــــــدا را نـــــــســـــــزد رتـــــــبــــــت یــــــزدانــــــی
تــــو ســــلــــیــــمــــان شــــدن آمــــوزی اگــــر، دیـــوان
نـــــــتـــــــوانـــــــنـــــــد زدن لــــــاف ســــــلــــــیــــــمــــــانــــــی
تــــا بــــکــــی کــــودنـــی و مـــســـتـــی و خـــودرائـــی
تـــــا بـــــکـــــی کـــــودکـــــی و بـــــازی و نـــــادانـــــی
تــــــــو دریـــــــن خـــــــاک ســـــــیـــــــه زر دل افـــــــروزی
تــــو دریــــن دشــــت و چــــمــــن لـــالـــهٔ نـــعـــمـــانـــی
پــــــیــــــش دیــــــوان مـــــبـــــر انـــــدوه دل و مـــــگـــــری
کـــه بـــخـــنــدنــد چــو بــیــنــنــد کــه گــریــانــی
عــــــقــــــل آمــــــوخــــــت بــــــهــــــر کـــــارگـــــری کـــــاری
او چــــو اســــتــــاد شــــد و مــــا چــــو دبـــســـتـــانـــی
خــــود نــــمــــیــــدانــــی و از خــــلــــق نـــمـــیـــپـــرســـی
فـــــارغ از مــــشــــکــــل و بــــیــــگــــانــــه ز آســــانــــی
کـــه بـــرد بـــار تـــو امــروز کــه مــســکــیــنــی
کـــه تـــرا نـــان دهـــد امـــروز کـــه بـــی نـــانـــی
دســــت تــــقـــوی بـــگـــشـــا، پـــای هـــوی بـــربـــنـــد
تـــا بـــبـــیـــنـــنـــد کـــه از کـــرده پـــشــیــمــانــی
گـــــهـــــریـــــهـــــای حـــــقـــــیـــــقـــــت گــــهــــر خــــود را
نـــــفـــــروشـــــنـــــد بـــــدیـــــن هـــــیـــــچـــــی و ارزانــــی
دیــدهٔ خــویــش نــهــان بــیــن کــن و بــیــن آنــگــه
دامــــهــــائــــی کــــه نــــهــــادنــــد بـــه پـــنـــهـــانـــی
حــــیــــوان گــــشــــتــــن و تــــن پــــروری آســـانـــســـت
روح پــــــرورده کــــــن از لـــــقـــــمـــــهٔ روحـــــانـــــی
بــــا خـــرد جـــان خـــود آن بـــه کـــه بـــیـــارائـــی
بـــا هـــنـــر عــیــب خــود آن بــه کــه بــپــوشــانــی
بــا خــبــر بــاش کــه بــی مــصــلــحـت و قـصـدی
آدمــــــی را نــــــبــــــرد دیــــــو بــــــه مــــــهــــــمــــــانــــــی
نـــفــس جــو داد کــه گــنــدم ز تــو بــســتــانــد
بـــه کـــه هـــرگـــز نـــدهـــی رشـــوت و نـــســـتـــانــی
دشــــــمـــــنـــــانـــــنـــــد تـــــرا زرق و فـــــســـــاد، امـــــا
بــــه گــــمــــان تــــو کــــه در حــــلـــقـــهٔ یـــارانـــی
تــــــا زبــــــون طــــــمــــــعــــــی هــــــیـــــچ نـــــمـــــیـــــارزی
تـــــا اســـــیـــــر هـــــوســـــی هـــــیـــــچ نـــــمـــــیـــــدانـــــی
خــــــوشـــــتـــــر از دولـــــت جـــــم، دولـــــت درویـــــشـــــی
بـــهـــتـــر از قـــصـــر شـــهـــی، کـــلـــبـــهٔ دهـــقـــانــی
خـــانـــگـــی بـــاشـــد اگـــر دزد، بـــصـــد تـــدبـــیـــر
نــــــتــــــوان کـــــرد از آن خـــــانـــــه نـــــگـــــهـــــبـــــانـــــی
بـــــــــرو از مــــــــاه فــــــــراگــــــــیــــــــر دل افــــــــروزی
بـــــرو از مـــــهـــــره بـــــیـــــامـــــوز درخـــــشـــــانــــی
پـــــیــــش زاغــــان مــــفــــکــــن گــــوهــــر یــــکــــدانــــه
پــــیـــش خـــربـــنـــده مـــبـــر لـــعـــل بـــدخـــشـــانـــی
گـــر کـــه هـــمـــصـــحـــبــت تــو دیــو نــبــودســتــی
ز کــــه آمــــوخــــتــــی ایــــن شـــیـــوهٔ شـــیـــطـــانـــی
صــــفــــتــــی جــــوی کــــه گــــویــــنــــد نــــکــــوکـــاری
ســــخـــنـــی گـــوی کـــه گـــویـــنـــد ســـخـــنـــدانـــی
بـــگـــذر از بـــحـــر و ز فــرعــون هــوی مــنــدیــش
دهـــــر دریـــــا و تـــــو چــــون مــــوســــی عــــمــــرانــــی
اژدهـــــــای طـــــــمـــــــع و گـــــــرگ طـــــــبـــــــیــــــعــــــت را
گــــر بــــتــــرســـی، نـــتـــوانـــی کـــه بـــتـــرســـانـــی
بــفــکــن ایــن لــاشــهٔ خــونــیــن، تــو نـه نـاهـاری
بــرکــن ایــن جــامــهٔ چــرکــیــن، تــو نــه عــریــانـی
گــــر تـــوانـــی، بـــه دلـــی تـــوش و تـــوانـــی ده
کـــــه مـــــبـــــادا رســـــد آنـــــروز کـــــه نـــــتــــوانــــی
خــــون دل چــــنــــد خــــوری در دل ســــنــــگ، ای لـــعـــل
مـــــشـــــتـــــریـــــهـــــاســـــت بـــــرای گـــــهـــــر کـــــانــــی
گـــر چـــه یــونــان وطــن بــس حــکــمــا بــودســت
نــــیــــســــت آگــــاه ز حــــکــــمــــت هــــمــــه یــــونــــانــــی
کــلــبـهای را کـه نـه فـرشـی و نـه کـالـائـیـسـت
بـــــــر درش مـــــــینـــــــبــــــود حــــــاجــــــت دربــــــانــــــی
زنــــده بــــا گــــفــــتــــن پــــنـــدم نـــتـــوانـــی کـــرد
کــه تــو خــود نــیـز چـو مـن کـشـتـهٔ عـصـیـانـی
کـــــــیــــــنــــــه مــــــیورزی و در دائــــــرهٔ صــــــدقــــــی
رهـــــــزنـــــــی مـــــــیـــــــکـــــــنـــــــی و در ره ایــــــمــــــانــــــی
تــا کــی ایــن خــام فــریـبـی، تـو نـه یـاجـوجـی
چـــنـــد بـــلـــعـــیـــدن مـــردم، تـــو نــه ثــعــبــانــی
مــــقــــصــــد عــــافــــیــــت از گـــمـــشـــدگـــان پـــرســـی
رو کــه بــر گــمــشـدگـان خـویـش تـو بـرهـانـی
گـــوســـفــنــدان تــو ایــمــن ز تــو چــون بــاشــنــد
کــــه شـــبـــانـــگـــاه تـــو در مـــکـــمـــن گـــرگـــانـــی
گــــــــــاه از رنــــــــــگــــــــــرزان خــــــــــم تــــــــــزویـــــــــری
گــــاه بــــر پــــشــــت خــــر وســــوســــه پـــالـــانـــی
تشنه خون خورد و تو خودبین به لب جوئی
گـــرســـنـــه مــرد و تــو گــمــره بــســر خــوانــی
دود آهـــــســــت بــــنــــائــــی کــــه تــــو مــــیــــســــازی
چـــاه راهـــســـت کـــتـــابـــی کـــه تـــو مـــیـــخــوانــی
دیـــده بـــگـــشـــای، نـــه ایـــنــســت جــهــان بــیــنــی
کـــفــر بــس کــن، نــه چــنــیــن اســت مــســلــمــانــی
چــــو نــــهــــالــــیــــســــت روان و تــــو کــــشــــاورزی
چـــو جـــهـــانـــیـــســـت وجـــود و تـــو جـــهــانــبــانــی
تـــــو چـــــراغـــــی، ز چــــه رو هــــمــــنــــفــــس بــــادی
تــــو امــــیــــدی، ز چــــه هــــمــــخــــانــــهٔ حــــرمــــانـــی
تـــو دریـــن بـــزم، چـــو افـــروخـــتـــه قـــنـــدیـــلــی
تـــــو دریـــــن قـــــصـــــر، چــــو آراســــتــــه ایــــوانــــی
تــــو ز خــــود رفــــتــــه و وادی شــــده پــــر آفـــت
تــو بــخــواب انــدر و کــشــتــی شــده طـوفـانـی
تـــــو رســـــیـــــدن نـــــتـــــوانـــــی بـــــســــبــــکــــبــــاران
کـــــه بـــــرفـــــتـــــار نـــــه مـــــانــــنــــدهٔ ایــــشــــانــــی
فــــکــــر فــــردا نــــتــــوانــــی کــــه کـــنـــی دیـــگـــر
مـــــگـــــر امـــــروز کـــــه در کـــــشـــــور امـــــکـــــانــــی
عـــاقـــبـــت کـــشـــتـــهٔ شـــمـــشـــیـــر مـــه و ســالــی
آخـــــــــــر کـــــــــــار شـــــــــــکـــــــــــار دی و آبـــــــــــانـــــــــــی
هـــــوشـــــیـــــاری و شـــــب و روز بـــــمـــــیـــــخـــــانـــــه
هـــــمـــــدم درد کـــــشـــــان هـــــمــــســــر مــــســــتــــانــــی
هــــمــــچــــو بــــرزیــــگــــر آفــــت زده مــــحــــصــــولـــی
هــــمــــچــــو رزم آور و غــــارت شــــده خــــفــــتـــانـــی
مــــــار در لــــــانـــــه، ولـــــی مـــــور بـــــافـــــســـــونـــــی
گـــــرد در خـــــانـــــه، ولـــــی گـــــرد بـــــمـــــیـــــدانــــی
دل بــــیــــچــــاره و مــــســـکـــیـــن مـــخـــراش امـــروز
رســـــد آنـــــروز کـــــه بـــــی نـــــاخـــــن و دنـــــدانــــی
داســـتـــانـــت کـــنـــد ایـــن چـــرخ کـــهـــن، هـــر چـــنــد
نـــــامــــجــــویــــنــــدهتــــر از رســــتــــم دســــتــــانــــی
روز بـــــر مـــــســـــنـــــد پـــــاکـــــیـــــزهٔ انـــــصـــــافــــی
شــــــــــام در خــــــــــلــــــــــوت آلــــــــــودهٔ دیــــــــــوانـــــــــی
دســـــت مــــســــکــــیــــن نــــگــــرفــــتــــی و تــــوانــــائــــی
مــــیــــوهای گــــرد نــــکــــردی و بـــه بـــســـتـــانـــی
ظـاهـرسـت این که بد افتی چو شوی بدخواه
روشـــنــســت ایــن کــه بــرنــجــی چــو بــرنــجــانــی
دیــــــو بــــــســـــیـــــار بـــــود در ره دل، پـــــرویـــــن
کـــــوش تـــــا ســـــر ز ره راســــت نــــپــــیــــچــــانــــی
قصیدهٔ شمارهٔ ۴۰
اگــــــر روی طــــــلــــــب زائــــــیــــــنــــــهٔ مــــــعـــــنـــــی نـــــگـــــردانـــــی
فـــســـاد از دل فـــروشـــوئــی، غــبــار از جــان بــرافــشــانــی
هــنــر شــد خــواســتــه، تـمـیـیـز بـازار و تـو بـازرگـان
طـــمـــع زنـــدان شـــد و پـــنـــدار زنـــدانـــبــان، تــو زنــدانــی
یـــکــی دیــوار نــاســتــوار بــی پــایــهســت خــود کــامــی
اگـــــر بـــــادی وزد، نـــــاگـــــه گـــــذارد رو بـــــه ویــــرانــــی
دریـــن دریـــا بـــســـی کـــشــتــی بــرفــت و گــشــت نــاپــیــدا
تــــرا انــــدیــــشــــه بـــایـــد کـــرد زیـــن دریـــای طـــوفـــانـــی
بـه چـشـم از مـعـرفـت نـوری بـیـفزای، ار نه بیچشمی
به جان از فضل و دانش جامهای پوش، ار نه بیجانی
بــکــس مــپــســنــد رنــجــی کــز بــرای خــویــش نــپــســنـدی
بــدوش کــس مــنــه بــاری کــه خــود بــردنـش نـتـوانـی
قـــــــنـــــــاعـــــــت کـــــــن اگــــــر در آرزوی گــــــنــــــج قــــــارونــــــی
گــــدای خــــویــــش بــــاش ار طــــالــــب مــــلـــک ســـلـــیـــمـــانـــی
مـــتـــرس از جـــانـــفـــشـــانـــی گـــر طــریــق عــشــق مــیــپــوئــی
چــــو اســــمــــعــــیــــل بـــایـــد ســـر نـــهـــادن روز قـــربـــانـــی
بــــه نــــرد زنــــدگــــانـــی مـــهـــرههـــای وقـــت و فـــرصـــت را
هــمــه یــکــبــاره مــیــبــازی، نــه مــیــپــرســی، نــه مـیـدانـی
تــــرا پــــاک آفــــریـــد ایـــزد، ز خـــود شـــرمـــت نـــمـــیآیـــد
کــــه روزی پــــاک بــــودســـتـــی، کـــنـــون آلـــوده دامـــانـــی
از آنـــــرو مـــــیـــــپــــذیــــری ژاژخــــائــــیــــهــــای شــــیــــطــــان را
کــــه هـــرگـــز دفـــتـــر پـــاک حـــقـــیـــقـــت را نـــمـــیـــخـــوانـــی
مــخــوان جــز درس عــرفــان تــا کــه از رفـتـار و گـفـتـارت
بـــــدانـــــد دیـــــو کــــز شــــاگــــردهــــای ایــــن دبــــســــتــــانــــی
چـــه زنـــگـــی مـــیـــتـــوان از دل ســـتـــردن بـــا ســـیــه رائــی
چـــه کـــاری مـــیـــتـــوان از پــیــش بــردن بــا تــن آســانــی
دریــــن ره پــــیـــشـــوایـــان تـــو دیـــوانـــنـــد و گـــمـــراهـــان
ســمــنــد خــویــش را هــر جــا کــه مــیــخــواهــنــد مــیــرانـی
مــــزن جــــز خـــیـــمـــهٔ عـــلـــم و هـــنـــر، تـــا ســـربـــرافـــرازی
مـــگـــو جـــز راســـتـــی، تـــا گـــوش اهـــریـــمــن بــپــیــچــانــی
زبــــد کــــاری قــــبــــا کــــردی و از تــــلــــبــــیــــس پــــیـــراهـــن
بـــســـی زیـــبـــنـــدهتـــر بـــود از قـــبـــای نـــنــگ، عــریــانــی
هـــــمـــــی کـــــنـــــدی در و دیـــــوار بـــــام قـــــلـــــعــــهٔ جــــان را
یـــکـــی روزش نـــکـــردی چـــون نـــگـــهـــبـــانـــان نـــگـــهـــبـــانــی
ز خــود بــیــنــی ســیــه کــردی دل بــیــغــش، ز خـودبـیـنـی
ز نـــــــادانـــــــی در افـــــــتـــــــادی دریـــــــن آتـــــــش، ز نـــــــادانــــــی
چـــــرا در کـــــارگـــــاه مـــــردمـــــی بـــــی مــــایــــه و ســــودی
چــــــرا از آفـــــتـــــاب عـــــلـــــم چـــــون خـــــفـــــاش پـــــنـــــهـــــانـــــی
چـــه مـــیـــبـــافـــی پــرنــد و پــرنــیــان در دوک نــخ ریــســی
چــه مــیــخــواهــی دریــن تــاریـک شـب زیـن تـیـه ظـلـمـانـی
عـــصـــا را اژدهـــا بـــایـــســـت کـــردن، شـــعــلــه را گــلــزار
تــو بــا دعــوی گــه ابــراهــیــم و گــاهــی پــور عــمــرانــی
چــــرا تــــا زر و داروئــــیــــت هــــســــت از درد بــــخــــروشــــی
چــــرا تــــا دســـت و بـــازوئـــیـــت هـــســـت از کـــار و امـــانـــی
چـو زرع و خـوشـه داری، از چـه مـعـنـی خـوشـه چـینستی
چــــو اســــب و تـــوشـــهداری، از چـــه انـــدر راه حـــیـــرانـــی
چــه کــوشــی بــهــر یــک گــوهــر بــکــان تــیـرهٔ هـسـتـی
تــو خــود هــم گــوهــری گــر تــربــیــت یـابـی و هـم کـانـی
تـــو خـــواهـــی دردهـــا درمـــان کــنــی، امــا بــه بــیــدردی
تـــو خـــواهـــی صـــعـــبـــهــا آســان کــنــی، امــا بــه آســانــی
بــیــابــانــیــســت تــن، پــر ســنــگــلــاخ و ریــگ ســوزنــده
ســــرابــــت مــــیــــفــــریــــبــــد تـــا مـــقـــیـــم ایـــن بـــیـــابـــانـــی
چـــو نـــورت تـــیـــرگـــیـــهـــا را مــنــور کــرد، خــورشــیــدی
چــــو در دل پــــرورانــــیــــدی گــــل مــــعــــنـــی، گـــلـــســـتـــانـــی
خـــرابـــیـــهـــای جـــانـــرا بـــا یـــکـــی تـــغـــیـــیـــر مـــعـــمــاری
خــــســــارتــــهــــای تـــن را بـــا یـــکـــی تـــدبـــیـــر تـــاوانـــی
بـــنـــور افـــزای، نـــایـــد هـــیـــچـــگـــاه از نـــور تـــاریـــکـــی
بــه نــیــکــی کــوش، هــرگــز نــایـد از نـیـکـی پـشـیـمـانـی
تــــــــو انــــــــدر دکــــــــهٔ دانــــــــش خـــــــریـــــــداری و دلـــــــالـــــــی
تـــــو انــــدر مــــزرع هــــســــتــــی کــــشــــاورزی و دهــــقــــانــــی
مـــکـــن خـــود را غـــبـــار از صــرصــر جــهــل و هــوی و کــیــن
دریــــن جــــمــــعــــیــــت گــــمـــره نـــیـــابـــی جـــز پـــریـــشـــانـــی
هـــــمـــــی مـــــردم بـــــیـــــازاری و جـــــای مـــــردمـــــی خــــواهــــی
هـــمـــی در هـــم کـــشـــی ابـــروی، چـــون گـــویـــنــد ثــعــبــانــی
چـــو پـــتـــک ار زیـــر دســـتــانــرا بــکــوبــی و نــیــنــدیــشــی
رســد روزی کــه بـیـنـی چـرخ پـتـکـسـت و تـو سـنـدانـی
چـو شـمـع حـق بـرافـروزنـد و هـر پـنـهـان شـود پـیدا
تـــو دیـــگـــر کـــی تــوانــی عــیــب کــار خــود بــپــوشــانــی
عـــوامـــت دســـت مـــیــبــوســنــد و تــو پــابــنــد ســالــوســی
خــواصــت شــیــر مــیــخــوانـنـد و تـو از گـربـه تـرسـانـی
تــــرا فــــرقــــان دبــــیـــرســـتـــان اخـــلـــاق و مـــعـــالـــی شـــد
چـــرا چـــون طـــفـــل کـــودن زیـــن دبـــیـــرســـتـــان گـــریـــزانـــی
نـــگـــردد بـــا تـــو تـــقـــوی دوســـت، تــا هــمــکــاســهٔ آزی
نـــبـــاشـــد بـــا تـــو دیـــن انـــبـــاز، تــا انــبــاز شــیــطــانــی
بــــدانــــش نــــیــــســــتــــی نــــامآور و مـــنـــعـــم بـــدیـــنـــاری
بـــــعــــمــــنــــی نــــیــــســــتــــی آزاده و عــــارف بــــعــــنــــوانــــی
تــو تــصــویــر و هــوی نــقــاش و خــودکـامـی نـگـارسـتـان
از آنـــرو گـــه ســـپـــیـــدی، گـــه ســـیـــاهــی، گــاه الــوانــی
جــــز آلــــایــــش چــــه زایــــد زیــــن زبــــونــــی و ســــیــــه رائـــی
جـــز اهـــریـــمـــن کـــرا افـــتــد پــســنــد ایــن خــوی حــیــوانــی
پــــلــــنــــگ انــــدر چــــرا خــــور، یــــوز در ره، گـــرگ در آغـــل
تــو چــوپــان نــیــســتــی، بــهــر تــو عــنــوانـسـت چـوپـانـی
قـــمـــاش خــود نــدانــم بــا چــه تــار و پــود مــیــبــافــی
نــه زربــفــتــی، نــه دیــبــائــی، نــه کــربــاسـی، نـه کـتـانـی
بــــرای شــــســــتــــشــــوی جــــان ز شــــوخ و ریــــم آلــــایـــش
ز عــلــم و تــربــیــت بــهــتــر چــه صــابــونــی، چـه اشـنـانـی
ز جـــــــوی عــــــلــــــم، دل را آب ده تــــــا بــــــر لــــــب جــــــوئــــــی
ز خــوان عــقــل، جــان را ســیــر کــن تــا بــر ســر خــوانــی
روان نـــــاشـــــتـــــا را کـــــشــــت نــــاهــــاری و مــــســــکــــیــــنــــی
تــــو گــــه در پــــرســـش آبـــی و گـــه در فـــکـــرت نـــانـــی
بــیــا کــنــدنــد بــارت تــا نــیــنــگــاری کــه بـی تـوشـی
گــــران کــــردنـــد ســـنـــگـــت تـــا نـــپـــنـــداری کـــه ارزانـــی
ز آلـــــایـــــش نـــــداری بـــــاک تـــــا عـــــقـــــلــــســــت مــــعــــیــــارت
ســـبـــکـــســـاری نـــبـــیــنــی تــا دریــن فــرخــنــده مــیــزانــی
چــــرا بــــا هــــزل و مــــســــتــــی بــــگــــذرانــــی زنــــدگــــانـــی را
چــــرا مــــســــتــــی کــــنــــی و هــــوشـــیـــارانـــرا بـــخـــنـــدانـــی
بــــغــــیــــر از درگــــه اخـــلـــاص، بـــر هـــر درگـــهـــی خـــاکـــی
بـــغـــیـــر از کــوچــهٔ تــوفــیــق، در هــر کــو بــجــولــانــی
بـــصــحــرای وجــود انــدر، بــود صــد چــشــمــهٔ حــیــوان
گـــنــاه کــیــســت چــون هــرگــز نــمــیــنــوشــی و عــطــشــانــی
بـــــرای غـــــرق گـــــشـــــتـــــن انـــــدریــــن دریــــا نــــیــــفــــتــــادی
مـــکـــن فـــرصـــت تـــبـــه، غـــواص مـــرواریـــد و مـــرجـــانــی
هـــمـــی اهـــریـــمـــنـــان را بـــدســـرشـــت و پـــســـت مـــیـــنــامــی
تــو بــا ایــن بــد ســگــالــیــهــا کــجــا بــهـتـر ازیـشـانـی
نــــدیــــدی لــــاشــــههــــای مــــطــــبـــخ خـــونـــیـــن شـــهـــرت را
اگــــر دیــــدی، چـــرا بـــر ســـفـــرهاش هـــر روز مـــهـــمـــانـــی
نــــکــــو کــــارت چــــرا دانــــنــــد، بــــدرای و بــــدانـــدیـــشـــی
ســــبــــکــــبــــارت چــــرا خــــوانــــنـــد، زیـــر بـــار عـــصـــیـــانـــی
بــــــتــــــیــــــغ مــــــردم آزاری چــــــرا دل را بــــــفــــــرســــــائـــــی
بـــــرای پـــــیـــــکــــر خــــاکــــی چــــرا جــــان را بــــرنــــجــــانــــی
دبـــــیـــــری و دبـــــیـــــر بـــــی کـــــتـــــاب و خـــــط و امـــــلـــــائـــــی
هــــــژبــــــری و هــــــژبـــــر بـــــیـــــدل و چـــــنـــــگـــــال و دنـــــدانـــــی
کـــــجـــــا بـــــا تــــنــــد بــــاد زنــــدگــــی دانــــی در افــــتــــادن
تــو مــســکــیــن کــاز نــســیــم انـدکـی چـون بـیـد لـرزانـی
دریـــن گـــلـــزار نـــتـــوانـــی نـــشـــســـتـــن جـــاودان، پـــرویــن
هــمـان بـه تـا کـه بـنـشـسـتـی، نـهـالـی چـنـد بـنـشـانـی