آتش دل
بــه لــالــه نــرگــس مــخــمــور گــفــت وقـت سـحـر
کـه هـر کـه در صـف بـاغ اسـت صـاحـب هـنـریـست
بـــــنـــــفـــــشــــه مــــژدهٔ نــــوروز مــــیــــدهــــد مــــا را
شـــکـــوفـــه را ز خـــزان وز مـــهـــرگـــان خـــبـــریـــســـت
بــجــز رخ تــو کــه زیــب و فــرش ز خـون دل اسـت
بـهـر رخـی کـه دریـن مـنـظـر اسـت زیـب و فـریـسـت
جـــــواب داد کـــــه مـــــن نـــــیـــــز صـــــاحـــــب هـــــنـــــرم
دریــن صــحــیــفــه ز مــن نــیــز نــقــشــی و اثــریــسـت
مـــــیـــــان آتـــــشـــــم و هـــــیـــــچـــــگــــه نــــمــــیــــســــوزم
هـــمـــاره بـــر ســـرم از جــور آســمــان شــرریــســت
عـــــلـــــامـــــت خــــطــــر اســــت ایــــن قــــبــــای خــــون آلــــود
هـــر آنـــکــه در ره هــســتــی اســت در ره خــطــریــســت
بــــریــــخـــت خـــون مـــن و نـــوبـــت تـــو نـــیـــز رســـد
بـــدســـت رهـــزن گـــیـــتـــی هـــمـــاره نـــیــشــتــریــســت
خـــوش اســـت اگـــر گـــل امـــروز خــوش بــود فــردا
ولـــی مـــیـــان ز شـــب تـــا ســـحــر گــهــان اگــریــســت
از آن، زمـــــانـــــه بـــــمـــــا ایـــــســـــتـــــادگــــی آمــــوخــــت
کـه تـا ز پـای نـیـفـتـیـم، تا که پا و سریست
یــکــی نــظــر بــه گــل افــکــنــد و دیــگـری بـگـیـاه
ز خـوب و ز شـب چـه مـنـظور، هر که را نظریست
نـه هـر نـسـیـم کـه ایـنـجـاسـت بـر تـو مـیـگـذرد
صـبـا صـبـاسـت، بـه هـر سـبزه و گلش گذریست
مــیــان لـالـه و نـرگـس چـه فـرق، هـر دو خـوشـنـد
کـه گـل بـطـرف چـمـن هر چه هست عشوهگریست
تـــو غـــرق ســـیـــم و زر و مـــن ز خـــون دل رنـــگـــیــن
بفقر خلق چه خندی، تو را که سیم و زریست
ز آب چــــشــــمــــه و بــــاران نــــمـــیشـــود خـــامـــوش
کـــه آتـــشــی کــه در ایــنــجــاســت آتــش جــگــریــســت
هـــــنـــــر نـــــمـــــای نـــــبــــودم بــــدیــــن هــــنــــرمــــنــــدی
ســــخــــن حــــدیــــث دگـــر، کـــار قـــصـــه دگـــریـــســـت
گـــل از بـــســـاط چـــمـــن تـــنــگــدل نــخــواهــد رفــت
بــدان دلــیــل کــه مــهــمــان شــامــی و ســحــریــســت
تــــو روی ســــخــــت قـــضـــا و قـــدر نـــدیـــدســـتـــی
هـــنـــوز آنـــچـــه تـــو را مـــیـــنـــمـــایـــد آســـتـــریــســت
از آن، دراز نــــــکــــــردم ســــــخــــــن دریـــــن مـــــعـــــنـــــی
کـــه کـــار زنـــدگـــی لـــالـــه کــار مــخــتــصــریــســت
خـــوش آنـــکـــه نـــام نـــکــوئــی بــیــادگــار گــذاشــت
کــه عــمــر بــی ثــمـر نـیـک، عـمـر بـی ثـمـریـسـت
کـــســـیـــکـــه در طـــلـــب نـــام نـــیـــک رنــج کــشــیــد
اگــر چــه نــام و نــشــانــیــش نــیـسـت، نـامـوریـسـت
آرزوها (۱)
ای خــوشــا مــســتــانــه ســر در پـای دلـبـر داشـتـن
دل تـــهـــی از خــوب و زشــت چــرخ اخــضــر داشــتــن
نـــزد شـــاهـــیـــن مـــحـــبـــت بــی پــر و بــال آمــدن
پــــیــــش بــــاز عــــشــــق آئـــیـــن کـــبـــوتـــر داشـــتـــن
سوختن بگداختن چون شمع و بزم افروختن
تـــــن بـــــیـــــاد روی جـــــانـــــان انـــــدر آذر داشـــــتــــن
اشـــک را چـــون لـــعـــل پـــروردن بـــخــونــاب جــگــر
دیــــده را ســــوداگــــر یــــاقــــوت احـــمـــر داشـــتـــن
هـر کـجا نور است چون پروانه خود را باختن
هـر کـجـا نـار اسـت خـود را چـون سـمندر داشتن
آب حــــیــــوان یــــافــــتـــن بـــیـــرنـــج در ظـــلـــمـــات دل
زان هـــمـــی نـــوشـــیـــدن و یـــاد ســـکــنــدر داشــتــن
از بــــرای ســــود، در دریـــای بـــی پـــایـــان عـــلـــم
عــــقــــل را مــــانــــنـــد غـــواصـــان، شـــنـــاور داشـــتـــن
گـــوشـــوار حـــکـــمـــت انـــدر گــوش جــان آویــخــتــن
چــــشــــم دل را بــــا چــــراغ جــــان مـــنـــور داشـــتـــن
در گـــلـــســـتـــان هــنــر چــون نــخــل بــودن بــارور
عـــار از نـــاچـــیـــزی ســـرو و صـــنـــوبـــر داشــتــن
از مــــس دل ســــاخـــتـــن بـــا دســـت دانـــش زر نـــاب
عـــلــم و جــان را کــیــمــیــا و کــیــمــیــاگــر داشــتــن
هـــمــچــو مــور انــدر ره هــمــت هــمــی پــا کــوفــتــن
چـون مـگـس هـمـواره دسـت شوق بر سر داشتن
آرزوها (۲)
ای خـوشـا سـودای دل از دیـده پـنـهـان داشـتن
مـــبـــحــث تــحــقــیــق را در دفــتــر جــان داشــتــن
دیــبــههـا بـی کـارگـاه و دوک و جـولـا بـافـتـن
گـنـجـهـا بـی پـاسـبـان و بـی نـگـهـبان داشتن
بـــنـــده فـــرمـــان خــود کــردن هــمــه آفــاق را
دیــو بــســتــن، قــدرت دســت ســلــیـمـان داشـتـن
در ره ویــــران دل، اقــــلــــیــــم دانــــش ســـاخـــتـــن
در ره ســیـل قـضـا، بـنـیـاد و بـنـیـان داشـتـن
دیــده را دریــا نــمــودن، مــردمــک را غـوصـگـر
اشـــک را مـــانـــنـــد مـــرواریـــد غـــلـــطــان داشــتــن
از تـکـلـف دور گـشتن، ساده و خوش زیستن
مـــلـــک دهــقــانــی خــریــدن، کــار دهــقــان داشــتــن
رنــجــبــر بــودن، ولــی در کــشـتـزار خـویـشـتـن
وقــت حــاصــل خــرمــن خــود را بــدامــان داشــتـن
روز را با کشت و زرع و شخم آوردن بشب
شــامـگـاهـان در تـنـور خـویـشـتـن نـان داشـتـن
سـربـلـنـدی خـواسـتـن در عـیـن پـسـتی، ذرهوار
آرزوی صـــحـــبــت خــورشــیــد رخــشــان داشــتــن
آرزوها (۳)
ای خـوش از تـن کـوچ کـردن، خـانـه در جـان داشتن
روی مــــانــــنــــد پــــری از خــــلــــق پــــنــــهــــان داشـــتـــن
همچو عیسی بی پر و بی بال بر گردون شدن
هــــمـــچـــو ابـــراهـــیـــم در آتـــش گـــلـــســـتـــان داشـــتـــن
کــشــتــی صــبــر انــدریــن دریــا افــکــنــدن چــو نــوح
دیـــــده و دل فـــــارغ از آشـــــوب طـــــوفــــان داشــــتــــن
در هــــجــــوم تــــرکــــتــــازان و کــــمــــانـــداران عـــشـــق
ســــیــــنــــهای آمــــاده بــــهـــر تـــیـــربـــاران داشـــتـــن
روشـــــنـــــی دادن دل تـــــاریـــــک را بـــــا نـــــور عــــلــــم
در دل شـــب، پـــرتـــو خـــورشـــیـــد رخـــشــان داشــتــن
هــمــچــو پــاکــان، گــنــج در کــنــج قــنــاعــت یـافـتـن
مـــور قـــانـــع بـــودن و مـــلـــک ســـلـــیـــمـــان داشـــتــن
آرزوها (۴)
ای خـوشـا خـاطـر ز نـور عـلـم مـشحون داشتن
تــیــرگــیــهــا را ازیــن اقــلــیــم بــیـرون داشـتـن
هـمـچـو مـوسـی بـودن از نـور تـجلی تابناک
گـفـتـگـوهـا بـا خـدا در کوه و هامون داشتن
پــاک کــردن خــویــش را ز آلــودگــیــهــای زمـیـن
خـانـه چون خورشید در اقطار گردون داشتن
عـــقـــل را بـــازارگـــان کـــردن بـــبـــازار وجـــود
نـفـس را بـردن بـریـن بازار و مغبون داشتن
بـی حـضـور کـیـمـیـا، از هر مسی زر ساختن
بـی وجـود گـوهـر و زر، گـنـج قارون داشتن
گـشـتـن انـدر کـان مـعـنـی گـوهـری عـالـمـفـروز
هــر زمــانــی پــرتــو و تــابــی دگــرگــون داشـتـن
عــقــل و عــلــم و هـوش را بـایـکـدیـگـر آمـیـخـتـن
جان و دل را زنده زین جانبخش معجون داشتن
چـون نـهـالـی تـازه، در پـاداش رنـج بـاغبان
شاخههای خرد خویش از بار، وارون داشتن
هــر کـجـا دیـوسـت، آنـجـا نـور یـزدانـی شـدن
هـر کـجـا مـار اسـت، آنـجـا حـکم افسون داشتن
آرزوها (۵)
ای خـــوش انـــدر گـــنـــج دل زر مـــعــانــی داشــتــن
نــیــســت گــشــتـن، لـیـک عـمـر جـاودانـی داشـتـن
عـــقـــل را دیـــبـــاچـــهٔ اوراق هـــســـتـــی ســاخــتــن
عــــلــــم را ســــرمــــایــــهٔ بـــازارگـــانـــی داشـــتـــن
کشتن اندر باغ جان هر لحظهای رنگین گلی
ونــدران فــرخــنــده گــلــشـن بـاغـبـانـی داشـتـن
دل بــــرای مــــهــــربـــانـــی پـــرورانـــدن لـــاجـــرم
جــان بــتــن تــنــهــا بــرای جـانـفـشـانـی داشـتـن
نـاتـوانـی را بـه لـطـفـی خـاطـر آوردن بدست
یـــــاد عـــــجـــــز روزگـــــار نــــاتــــوانــــی داشــــتــــن
در مــدائــن مــیــهــمــان جــغــد گــشــتـن یـکـشـبـی
پـــرســـشـــی از دولـــت نـــوشـــیـــروانـــی داشـــتــن
صــیـد بـی پـر بـودن و از روزن بـام قـفـس
گـــفـــتـــگــو بــا طــائــران بــوســتــانــی داشــتــن
آرزوی پرواز
کـــبـــوتـــر بـــچــهای بــا شــوق پــرواز
بـــجـــرئـــت کــرد روزی بــال و پــر بــاز
پـــریــد از شــاخــکــی بــر شــاخــســاری
گـــذشـــت از بـــامـــکـــی بـــر جــو کــنــاری
نـــمـــودش بــســکــه دور آن راه نــزدیــک
شـدش گـیـتـی بـه پـیـش چشم تاریک
ز وحــشــت ســســت شـد بـر جـای نـاگـاه
ز رنـــــج خـــــســـــتـــــگـــــی درمـــــانــــد در راه
گـه از انـدیـشـه بر هر سو نظر کرد
گـه از تـشـویـش سـر در زیـر پر کرد
نــه فــکــرش بــا قـضـا دمـسـاز گـشـتـن
نــــهاش نــــیــــروی زان ره بــــازگــــشــــتــــن
نــه گــفـتـی کـان حـوادث را چـه نـامـسـت
نــــه راه لــــانــــه دانـــســـتـــی کـــدامـــســـت
نــــه چــــون هــــر شــــب حــــدیــــث آب و دانـــی
نـــه از خـــواب خـــوشـــی نـــام و نـــشــانــی
فــتــاد از پــای و کــرد از عــجـز فـریـاد
ز شــــــــــــاخــــــــــــی مــــــــــــادرش آواز در داد
کـــزیـــنـــســـان اســـت رســـم خـــودپـــســنــدی
چــــنــــیـــن افـــتـــنـــد مـــســـتـــان از بـــلـــنـــدی
بـــــدن خــــردی نــــیــــایــــد از تــــو کــــاری
بــــه پــــشــــت عــــقـــل بـــایـــد بـــردبـــاری
تــــرا پــــرواز بـــس زودســـت و دشـــوار
ز نــو کـاران کـه خـواهـد کـار بـسـیـار
بـــیـــامـــوزنـــدت ایـــن جـــرئـــت مــه و ســال
هــمــت نــیــرو فــزایــنــد، هــم پــر و بــال
هـــنـــوزت دل ضـــعــیــف و جــثــه خــرد اســت
هـــنـــوز از چـــرخ، بـــیـــم دســتــبــرد اســت
هــــنــــوزت نــــیــــســـت پـــای بـــرزن و بـــام
هــــــنــــــوزت نــــــوبــــــت خــــــواب اســـــت و آرام
هـــنـــوزت انـــده بـــنـــد و قـــفـــس نـــیــســت
بـجـز بـازیـچـه، طـفـلـان را هـوس نیست
نــگــردد پــخــتـه کـس بـا فـکـر خـامـی
نــــپــــویـــد راه هـــســـتـــی را بـــه گـــامـــی
تـــرا تـــوش هـــنـــر مـــیـــبـــایـــد انـــدوخــت
حـــــدیــــث زنــــدگــــی مــــیــــبــــایــــد آمــــوخــــت
بـــبـــایـــد هـــر دو پـــا مـــحـــکــم نــهــادن
از آن پـــس، فـــکـــر بـــر پــای ایــســتــادن
پــریــدن بــی پــر تــدبـیـر، مـسـتـی اسـت
جـهـان را گـه بـلـنـدی، گـاه پـستی است
بــه پــســتــی در، دچــار گــیــر و داریـم
بـــبـــالـــا، چـــنـــگ شــاهــیــن را شــکــاریــم
من اینجا چون نگهبانم و تو چون گنج
تـــــرا آســـــودگـــــی بـــــایـــــد، مـــــرا رنــــج
تـــو هـــم روزی روی زیـــن خــانــه بــیــرون
بــــبــــیــــنــــی ســــحــــربـــازیـــهـــای گـــردون
از ایـــــن آرامـــــگـــــه وقـــــتـــــی کــــنــــی یــــاد
کـــه آبــش بــرده خــاک و بــاد بــنــیــاد
نــــــهای تــــــا زاشــــــیـــــان امـــــن دلـــــتـــــنـــــگ
نــه از چــوبــت گــزنــد آیــد، نـه از سـنـگ
مــــرا در دامــــهـــا بـــســـیـــار بـــســـتـــنـــد
ز بــالــم کــودکــان پــرهــا شــکــســتــنـد
گــــه از دیــــوار ســـنـــگ آمـــد گـــه از در
گـهـم سـرپـنـجـه خـونین شد گهی سر
نــگــشــت آســایــشـم یـک لـحـظـه دمـسـاز
گــهـی از گـربـه تـرسـیـدم، گـه از بـاز
هــــــجــــــوم فــــــتــــــنــــــههـــــای آســـــمـــــانـــــی
مـــــــرا آمـــــــوخـــــــت عـــــــلــــــم زنــــــدگــــــانــــــی
نـــگـــردد شـــاخـــک بـــی بـــن بــرومــنــد
ز تــو ســعــی و عــمــل بـایـد، ز مـن پـنـد
آرزوی مادر
جــــهـــانـــدیـــده کـــشـــاورزی بـــدشـــتـــی
بــــعــــمــــری داشـــتـــی زرعـــی و کـــشـــتـــی
بــــوقـــت غـــلـــه، خـــرمـــن تـــوده کـــردی
دل از تــــیــــمــــار کــــار آســــوده کــــردی
ســتــمــهــا مـیـکـشـیـد از بـاد و از خـاک
کـه تـا از کـاه مـیـشـد گـنـدمـش پـاک
جـــفـــا از آب و گـــل مـــیـــدیـــد بـــســـیـــار
کـــه تـــا یـــک روز مـــی انـــبــاشــت انــبــار
ســخــنــهــا داشــت بــا هـر خـاک و بـادی
بـــــهـــــنـــــگـــــام شـــــیـــــاری و حـــــصـــــاری
ســحــرگــاهــی هــوا شــد ســرد زانــســان
کــه از ســرمــا بــخـود لـرزیـد دهـقـان
پــــــدیــــــد آورد خــــــاشــــــاکـــــی و خـــــاری
شــکــســت از تــاک پــیــری شــاخــسـاری
نــــهــــاد آن هـــیـــمـــه را نـــزدیـــک خـــرمـــن
فـــــروزیـــــنـــــه زد، آتـــــش کـــــرد روشــــن
چــو آتـش دود کـرد و شـعـلـه سـر داد
بــــــــنــــــــاگــــــــه طــــــــائــــــــری آواز در داد
که ای برداشته سود از یکی شصت
دریـــن خـــرمـــن مـــرا هـــم حـــاصــلــی هــســت
نـــشـــایـــد کـــآتـــش ایـــنـــجــا بــرفــروزی
مــــــبــــــادا خــــــانـــــمـــــانـــــی را بـــــســـــوزی
بـــســـوزد گـــر کـــســـی ایـــن آشـــیـــانـــرا
چـــنـــان دانـــم کـــه مــیــســوزد جــهــان را
اگـــــر بـــــرقـــــی بــــمــــا زیــــن آذر افــــتــــد
حــــســــاب مــــا بـــرون زیـــن دفـــتـــر افـــتـــد
بـسـی جـسـتـم بـشوق از حلقه و بند
کــه خــواهــم داشــت روزی مـرغـکـی چـنـد
هـــنـــوز آن ســاعــت فــرخــنــده دور اســت
هـنـوز ایـن لـانـه بـی بـانـگ سـرور است
تـــــرا زیـــــن شـــــاخ آنـــــکـــــو داد بــــاری
مــــــرا آمــــــوخــــــت شــــــوق انــــــتــــــظـــــاری
بـهـر گـامـی کـه پـوئـی کـامـجـوئـیست
نــــهــــفــــتــــه، هــــر دلــــی را آرزوئــــیــــســــت
تـــــوانـــــی بـــــخـــــش، جــــان نــــاتــــوان را
کـــه بـــیـــم نـــاتـــوانـــیـــهـــاســت جــان را
آسایش بزرگان
شـنـیـدهاید که آسایش بزرگان چیست:
بـــرای خـــاطــر بــیــچــارگــان نــیــاســودن
بــکــاخ دهــر کـه آلـایـش اسـت بـنـیـادش
مــقــیــم گــشــتــن و دامــان خـود نـیـالـودن
هــمــی ز عــادت و کــردار زشــت کـم کـردن
هــمــاره بــر صـفـت و خـوی نـیـک افـزودن
ز بـهـر بـیـهـده، از راسـتـی بری نشدن
بـــرای خـــدمــت تــن، روح را نــفــرســودن
بــرون شــدن ز خــرابــات زنــدگــی هــشــیـار
ز خــود نــرفـتـن و پـیـمـانـهای نـپـیـمـودن
رهـی کـه گـمـرهیش در پی است نسپردن
دریکه فتنهاش اندر پس است نگشودن
آشیان ویران
از ســــــاحــــــت پـــــاک آشـــــیـــــانـــــی
مـــرغـــی بـــپــریــد ســوی گــلــزار
در فــــکـــرت تـــوشـــی و تـــوانـــی
افــتــاد بــســی و جــســت بـسـیـار
رفــت از چــمــنــی بــه بــوســتـانـی
بـر هـر گل و میوه سود منقار
تـــا خـــفـــت ز خـــســـتـــگـــی زمــانــی
یــغــمــاگــر دهــر گــشــت بــیــدار
تـــیـــری بـــجـــهـــیـــد از کــمــانــی
چــــون بــــرق جــــهــــان ز ابــــر آذار
گـــردیـــد نـــژنــد خــاطــری شــاد
چون بال و پرش تپید در خون
از یـــاد بـــرون شـــدش پــریــدن
افـــــتـــــاد ز گـــــیـــــرودار گــــردون
نـــــومـــــیـــــد ز آشــــیــــان رســــیــــدن
از پـر سـر خـویش کرد بیرون
نـــالـــیـــد ز درد ســـر کـــشـــیــدن
دانـسـت کـه نـیـست دشت و هامون
شــــایــــســــتــــهٔ فــــارغ آرمـــیـــدن
شـــد چـــهـــرهٔ زنـــدگــی دگــرگــون
در دیــــده نــــمــــانـــد تـــاب دیـــدن
مــانــا کــه دل از تــپــیــدن افــتــاد
مــــجـــروح ز رنـــج زنـــدگـــی رســـت
از قــلــب بــریــده گـشـت شـریـان
آن بــال و پـر لـطـیـف بـشـکـسـت
وان ســیــنــهٔ خـرد خـسـت پـیـکـان
صـیـاد سـیـه دل از کـمـین جست
تـا صـیـد ضعیف گشت بیجان
در پـهـلـوی آن فـتـاده بـنـشـسـت
آلـــــوده بـــــخـــــون مـــــرغ دامـــــان
بـنـهـاد بـه پشتواره و بست
آمـــد ســوی خــانــه شــامــگــاهــان
وان صــیــد بـدسـت کـودکـان داد
چـون صـبـح دمـیـد، مـرغـکـی خرد
افــــــتــــــاد ز آشــــــیـــــانـــــه در جـــــر
چـون دانـه نـیـافـت، خون دل خورد
تــقـدیـر، پـرش بـکـنـد یـکـسـر
شــاهــیــن حــوادثــش فــرو بــرد
نـــشـــنـــیـــد حـــدیـــث مـــهـــر مــادر
دور فــلــکــش بــهــیــچ نــشـمـرد
نـفـکـند کسیش سایه بر سر
نــادیــده ســپــهــر زنــدگـی، مـرد
پـرواز نـکـرده، سـوخـتـش پر
رفـــت آن هـــوس و امــیــد بــر بــاد
آمــد شــب و تـیـره گـشـت لـانـه
وان رفـتـه نـیـامـد از سـفـر بـاز
کـــوشـــیـــد فـــســـونـــگــر زمــانــه
کاز پرده برون نیفتد این راز
طــــفــــلــــان بــــخــــیــــال آب و دانــــه
خــفــتــنــد و نــخــاسـت دیـگـر آواز
از بـــــامـــــک آن بــــلــــنــــد خــــانــــه
کـــس روز عـــمـــل نـــکـــرد پــرواز
یــــکــــبــــاره بـــرفـــت از مـــیـــانـــه
آن شادی و شوق و نعمت و ناز
زان گـمـشـدگـان نـکـرد کـس یـاد
آن مــــســــکــــن خــــرد پــــاک ایــــمــــن
خـــالـــی و خـــراب مـــانـــد فــرجــام
افـــتـــاد گـــلـــش ز ســـقـــف و روزن
خـار و خـسـکـش بـریـخت از بام
آرامـــگـــهـــی نـــه بـــهـــر خـــفـــتـــن
بــامــی نــه بــرای ســیـر و آرام
بـــر بــاد شــد آن بــنــای روشــن
نــابــود شــد آن نــشــانــه و نـام
از گــــــردش روزگــــــار تــــــوســــــن
وز بـــدســـری ســپــهــر و اجــرام
دیــــگــــر نــــشــــد آن خـــرابـــی آبـــاد
شـد سـاقـی چـرخ پـیر خرسند
پــردیــد ز خــون چــو سـاغـری را
دســـتـــی ســـر راه دامـــی افـــکــنــد
پـیـچـانید به رشتهای سری را
جــــمــــعــــیــــت ایـــمـــنـــی پـــراکـــنـــد
شــــــیــــــرازه دریـــــد دفـــــتـــــری را
بـا تـیـشـهٔ ظـلـم ریـشـهای کند
بـــر بـــســـت ز فـــتــنــهای دری را
خـون ریـخـت بـکـام کـودکـی چند
بــــرچــــیــــد بــــســـاط مـــادری را
فــرزنــد مــگــر نــداشـت صـیـاد؟