غزل شمارهٔ ۲۳۱
آن مـــونـــس غـــمــگــســار جــان کــو؟
و آن شـاهـد جـان انـس و جان کو؟
آن جـــان جـــهـــان کـــجـــاســـت آخــر؟
و آن آرزوی هــــمــــه جــــهــــان کــــو؟
حــیــران هــمــه مــانــده‌ایـم و والـه
کــان یــار لــطــیــف مـهـربـان کـو؟
بـــا هـــم بــودیــم خــوش، زمــانــی
آن عـیـش و خـوشـی و آن زمـان کـو؟
ای دل شـــده، دم مـــزن ز عــشــقــش
گـر عـاشـق صـادقـی نـشـان کـو؟
گـر بـاخـبـری ازو نـشـان چیست؟
ور بــی‌خــبـری ز جـان فـغـان کـو؟
گـــر یـــافـــتـــه‌ای ز عــشــق بــویــی
خون دل و چشم خون فشان کو؟
ور هــــمــــچــــو مــــن از فـــراق زاری
دل خــســتــه و جــان نــاتــوان کـو؟
ای دل، مـــــنـــــگـــــر ســــوی عــــراقــــی
ســرگــشـتـه مـبـاش هـم‌چـنـان کـو
غزل شمارهٔ ۲۳۲
ســاقــی، قــدحــی مــی مــغــان کــو؟
مــــــطــــــرب غـــــزل تـــــر روان کـــــو؟
آن مـــــونــــس دل کــــجــــاســــت آخــــر؟
و آن راحـــــت جـــــان نــــاتــــوان کــــو؟
آیـــیـــنـــهٔ ســیــنــه زنــگ غــم خــورد
آن صــــیــــقـــل غـــمـــزدای جـــان کـــو؟
از زهــد و صــلــاح تــوبــه کــردم
مـــخــمــور مــیــم، مــی مــغــان کــو؟
اســــبــــاب طــــرب هـــمـــه مـــهـــیـــاســـت
آن زاهــد خــشــک جــان فــشـان کـو؟
گر زهد تو نیست جمله تزویر
تـرک بـد و نیک و سوزیان کو؟
ور از دو جــــهـــان کـــران گـــرفـــتـــی
جــان و دل و دیــده در مــیــان کــو؟
بــا شــاهــد و شــمــع در خـرابـات
عــیــش خـوش و عـمـر جـاودان کـو؟
در صــومــعــه چــنـد زهـد ورزیـم؟
صــحــرا و گــل و مــی مــغــان کـو؟
چـون بـلـبـل بـی‌نوا چه باشیم؟
بـوی خـوش باغ و بوستان کو؟
مـا را چـه ز بـاغ و بـوی گلزار؟
بـــوی ســـر زلـــف دلـــســـتـــان کـــو؟
بــــا دل گــــفـــتـــم: مـــرا نـــگـــویـــی
کــان یــار لــطــیــف مــهــربــان کـو؟
ور یــــــافــــــتــــــه‌ای ازو نـــــشـــــانـــــی
خـونـابـهٔ چـشـم خـون فـشـان کو؟
بـــا هـــم بـــودیـــم روزکـــی چـــنــد
آن عــــیـــش کـــجـــا و آن زمـــان کـــو؟
دل گــفــت: هــر آنــچــه او نــدانــســت
از وی چــه نــشــان دهــیــم: آن کـو؟
بــا ایــن هــمــه جـهـد مـی کـنـم هـم
بـاشـد کـه دمـی شـود چـنان کو
خــواهــد کــه فــدا کــنــد عــراقـی
جـــان در ره او، ولـــیـــک جـــان کـــو؟
غزل شمارهٔ ۲۳۳
مــــانــــا دمــــیــــد بـــوی گـــلـــســـتـــان صـــبـــح گـــاه
کــــاواز داد مــــرغ خــــوش‌الــــحــــان صــــبــــحــــگـــاه
خــوش نــغــمــه‌ای اســت نــغــمــهٔ مــرغـان صـبـح دم
خــوش نــعــره‌ای اســت نــعـرهٔ مـسـتـان صـبـحـگـاه
وقـــتـــی خـــوش اســـت و مـــرغ دل ار نـــغـــمـــه‌ای زنــد
زیــبــد، کــه بــاز شــد در بــســتــان صــبــحـگـاه
از صــد نــســیــم گــلـشـن فـردوس خـوشـتـر اسـت
بـــادی کـــه مـــی‌وزد ز گـــلـــســـتـــان صـــبـــحــگــاه
در خــلــد هــرچــه نــســیـه تـو را وعـده داده‌انـد
نــقــد اســت ایــن دم آنــهــمـه بـر خـوان صـبـحـگـاه
خــوش مــجــلــســی اســت: درد نــدیــم و دریــغ یــار
غـــم مـــیـــزبـــان و مـــا هـــمـــه مـــهــمــان صــبــحــگــاه
جــــانـــا، بـــخـــور ســـاز دریـــن بـــزم، تـــا مـــگـــر
خــوشــبــو نــشــد نــســیــم گــلــســتـان صـبـحـگـاه
تـــــا ز آتـــــش فـــــراق دل عـــــاشــــقــــی نــــســــوخــــت
خــوشــبــو کــنــد بــخــور تــو ایــوان صــبـحـگـاه
خـــواهـــی چـــو صـــبـــح ســر ز گــریــبــان بــرآوری
کــــوتــــه مــــکــــن دو دســـت ز دامـــان صـــبـــحـــگـــاه
بـــاشـــد کـــه قـــلــب نــاســرهٔ تــو ســره شــود
مــی‌ســنــج نــقــد خـویـش بـه مـیـزان صـبـحـگـاه
دامـــــان صــــبــــح گــــیــــر، مــــگــــر ســــر بــــرآورد
صــــبــــح امــــیـــد تـــو ز گـــریـــبـــان صـــبـــحـــگـــاه
چون دانه‌ای، دل تو که چون جوز غم شده است
انـــداز پـــیـــش مـــرغ خـــوش الـــحـــان صـــبــحــگــاه
شـــب خـــفـــتــه مــانــد بــخــت عــراقــی، از آن ســبــب
مــــحــــروم شــــد ز روح فــــراوان صــــبــــحــــگـــاه
غزل شمارهٔ ۲۳۴
ای جـــمـــالـــت بـــرقـــع از رخ نـــاگـــهـــان انـــداخـــتــه
عــالــمــی در شــور و شــوری در جــهــان انــداخــتـه
عـــشـــق رویـــت رســـتـــخـــیـــزی از زمـــیــن انــگــیــخــتــه
آرزویــــــت غــــــلــــــغــــــلــــــی در آســـــمـــــان انـــــداخـــــتـــــه
چــــشــــم بــــد از تــــاب رویـــت آتـــشـــی افـــروخـــتـــه
چـــون ســـپـــنـــدی جــان مــشــتــاقــان در آن انــداخــتــه
روی بــنــمــوده جــمــالـت، بـاز پـنـهـان کـرده رخ
در دل بـــیـــچـــارگـــان شـــور و فـــغـــان انـــداخــتــه
دیــــدن رویــــت، کــــه دیــــریــــنــــه تـــمـــنـــای دل اســـت
آرزویــــــــی در دل ایــــــــن نــــــــاتـــــــوان انـــــــداخـــــــتـــــــه
چـــــنـــــد بـــــاشـــــد بـــــی‌دلــــی در آرزوی روی تــــو؟
بــر ســر کــوی تــو ســر بــر آســتــان انــداخـتـه
بی‌تو عمرم شد، دریغا! و چه حاصل از دریغ؟
چـــون نـــیـــایـــد بـــاز تـــیـــر از کــمــان انــداخــتــه
مـــانـــده‌ام در چـــاه هـــجـــران، پـــای در دنــبــال مــار
دســــت در کـــام نـــهـــنـــگ جـــان ســـتـــان انـــداخـــتـــه
هـــیـــچ بـــیـــنـــم بـــاز در حـــلــق عــراقــی نــاگــهــان
جــــذبــــه‌هــــای دلــــربــــایــــی ریــــســــمـــان انـــداخـــتـــه؟
غزل شمارهٔ ۲۳۵
ای راحــــت روح هــــر شــــکــــســــتــــه
بـخـشای به لطف بر شکسته
بــر جــان مــن شــکــســتــه رحـم آر
کـاشـکـسـتـه‌تـرم ز هـر شـکسته
پـیـوسـتـه ز غـم شکسته بودم
ایـن لـحـظه شدم بتر شکسته
ای بــار غــمــت شــکــسـتـه پـشـتـم
تـو رخ ز شـکـسـتـه بـرشکسته
بــر ســنــگ مــزن تــو ســیــنـهٔ مـا
بــی‌قــدر شـود گـهـر شـکـسـتـه
ای تــــیـــر غـــمـــت رســـیـــده بـــر دل
پــیــکــان تــو در جـگـر شـکـسـتـه
بـی لـطـف تـو کـی درست گردد؟
جــانــا دل مــن بـه سـر شـکـسـتـه
آمـــــد بـــــه درت نـــــدیـــــده رویـــــت
زان شــد دل مــن مــگــر شــکــســتــه
در کوی تو جان سپرد دگر بار
آن مــرغــک بــال و پــر شــکــســتــه
دل بـــنــدهٔ تــوســت در هــمــه حــال
گـر غـمـزده اسـت و گـر شـکـسته
غزل شمارهٔ ۲۳۶
ای در مـــیـــان جـــانـــم گـــنـــجـــی نـــهـــان نــهــاده
بـــس نـــکـــتـــه‌هـــای مــعــنــی انــدر زبــان نــهــاده
ســــر حــــکــــیــــم مــــا را در شــــوق لــــایــــزالـــی
در مـــن یـــزیـــد عــشــقــش پــیــش دکــان نــهــاده
در جــلــوه‌گــاه مــعــنــی مــعــشــوق رخ نــمـوده
در بــارگــاه صــورت تــخــتــش عــیــان نــهــاده
از نــیــســت هــسـت کـرده، از بـهـر جـلـوهٔ خـود
وانــگــه نــشــان هــسـتـی بـر بـی‌نـشـان نـهـاده
روحــی بــدیــن لــطــیــفـی در چـاه تـن فـگـنـده
ســـری بــدیــن عــزیــزی در قــعــر جــان نــهــاده
خــود کــرده رهــنـمـایـی آدم بـه سـوی گـنـدم
ابـــلـــیـــس بـــهـــر تـــادیـــب انــدر مــیــان نــهــاده
خود کرده آنچه کرده، وانگه بدین بهانه
هـر لـحـظـه جـرم و عصیان بر این و آن نهاده
بــعــضــی بــرای دوزخ، بــعــضــی بـرای انـسـان
انــــدر بــــهــــشـــت بـــاقـــی امـــن و امـــان نـــهـــاده
کـــس را دریـــن مـــیـــانـــه چـــون و چـــرا نـــزیــبــد
هـــر کـــس نـــصـــیـــب او را هــم غــیــب‌دان نــهــاده
عــــمــــری دریــــن تــــفــــکــــر، از غــــایـــت تـــحـــیـــر
گـــــوش دل عـــــراقـــــی بـــــر آســـــتـــــان نـــــهـــــاده
غزل شمارهٔ ۲۳۷
ای هـــر دهـــن ز یـــاد لـــبـــت پـــر عـــســـل شــده
در هـــر دهـــن خـــوشـــی لـــب تـــو مـــثـــل شــده
آوازهٔ وصـــــــــــال تــــــــــو کــــــــــوس ابــــــــــد زده
مــــشــــاطــــهٔ جــــمـــال تـــو لـــطـــف ازل شـــده
از نـــیـــم ذره پـــرتـــو خـــورشـــیـــد روی تــو
ارواح حـــال گـــشـــتــه و اجــســام حــل شــده
جــان‌هــا ز راه حــلــق بــر افــکــنــده خـویـشـتـن
در حــلــقــه‌هـای زلـف تـو صـاحـب مـحـل شـده
تـــــرک رخـــــت، کــــه هــــنــــدوک اوســــت آفــــتــــاب
آورده خــط بــه خــون مــن و در عــمــل شـده
ای از کـمـال روی تـو نـقـصـان گـرفـتـه کـفـر
وز کـــافـــری زلـــف تـــو در دیـــن خـــلـــل شـــده
بــر تــو چــو مــن بــدل نــگـزیـنـم، روا مـدار
آبی که من خورم ز تو با خون بدل شده
غزل شمارهٔ ۲۳۸
در صـــومـــعـــه نــگــنــجــد، رنــد شــرابــخــانــه
عــنــقــا چــگــونــه گــنــجــد در کــنـج آشـیـانـه؟
سـاقـی، بـه یـک کرشمه بشکن هزار توبه
بــســتــان مــرا ز مــن بـاز زان چـشـم جـاودانـه
تـــا وارهــم ز هــســتــی وز نــنــگ خــودپــرســتــی
بـــر هـــم زنــم ز مــســتــی نــیــک و بــد زمــانــه
زیــن زهـد و پـارسـایـی چـون نـیـسـت جـز ریـایـی
مــا و شــراب و شــاهــد، کــنــج شــرابــخــانــه
چــه خــوش بــود خــرابــی! افـتـاده در خـرابـات
چــون چــشـم یـار مـخـمـور از مـسـتـی شـبـانـه
آیـا بـود کـه بـختم بیند به خواب مستی
او در کـــنـــاره، آنـــگــه مــن رفــتــه از مــیــانــه؟
ســاقــی شــراب داده هــر لــحــظـه جـام دیـگـر
مــطــرب ســرود گــفــتــه هــر دم دگــر تــرانـه
در جـــام بـــاده دیـــده عــکــس جــمــال ســاقــی
و آواز او شـــــنـــــوده از زخـــــمـــــهٔ چــــغــــانــــه
ایـــن اســـت زنـــدگـــانـــی، بـــاقـــی هـــمـــه حـــکـــایــت
ایـــن اســـت کـــامـــرانــی، بــاقــی هــمــه فــســانــه
میخانه حسن ساقی، میخواره چشم مستش
پــیــمــانــه هــم لــب او، بــاقــی هــمــه بــهـانـه
در دیـــــدهٔ عــــراقــــی جــــام شــــراب و ســــاقــــی
هـر سـه یکی است و احول بیند یکی دوگانه
غزل شمارهٔ ۲۳۹
در صــــومـــعـــه نـــگـــنـــجـــد رنـــد شـــرابـــخـــانـــه
ســـــاقـــــی، بــــده مــــغــــی را، درد مــــی مــــغــــانــــه
ره ده قــــــلــــــنــــــدری را، در بــــــزم دردنــــــوشـــــان
بـــــنـــــمـــــا مـــــقـــــامـــــری را، راه قـــــمـــــارخـــــانــــه
تا بشکند چو توبه، هر بت که می‌پرستید
تــا جــان نـهـد چـو جـرعـه، شـکـرانـه در مـیـانـه
بـیـرون شـود، چـو عـنقا، از خانه سوی صحرا
پــــرواز گـــیـــرد از خـــود، بـــگـــذارد آشـــیـــانـــه
فــارغ شــود ز هــســتــی وز خــویــشــتـن پـرسـتـی
بـــر هـــم زنـــد ز مـــســـتـــی نـــیـــک و بـــد زمـــانـــه
در خلوتی چنین خوش چه خوش بود صبوحی!
بـــا مـــحـــرمـــی مـــوافـــق، بـــا هـــمـــدمــی یــگــانــه
آورده روی در روی بــــا شــــاهــــدی شــــکــــر لــــب
در کـــف مـــی صـــبـــوحـــی، در ســـر مــی شــبــانــه
ســـاقـــی شــراب داده هــر لــحــظــه از دگــر جــام
مـــطـــرب ســـرود گـــفـــتـــه هـــر دم دگـــر تــرانــه
بـــاده حـــدیـــث جـــانـــان، بـــاقـــی هـــمـــه حـــکـــایــت
نــغــمــه خــروش مــســتــان دیــگــر هــمــه فــســانـه
نـــــظـــــاره روی ســـــاقـــــی، نــــظــــارگــــی عــــراقــــی
خــم خــانــه عــشــق بــاقــی، بــاقــی هــمـه بـهـانـه