غزل شمارهٔ ۲۷۱
آن جــــــام طـــــرب فـــــزای ســـــاقـــــی
بــــنــــمــــود مــــرا لـــقـــای ســـاقـــی
در حـال چـو جـام سـجده بر دم
پــــیـــش رخ جـــان فـــزای ســـاقـــی
نـــنـــهـــاده هـــنــوز چــون پــیــالــه
لـــب بـــر لـــب دلـــگـــشـــای ســـاقـــی
تــرســم کـه کـنـد خـرابـیـی بـاز
چــــشــــم خــــوش دلـــربـــای ســـاقـــی
پــیــوســتــه چــو جــام در دل آتـش
در ســــر هــــوس و هــــوای ســــاقـــی
بــا چــشــم پــر آب چــون قــنــیـنـه
جــــان مــــی‌دهـــم از بـــرای ســـاقـــی
بـاشـد چو پیاله غرقه در خون
چــشــمــی کـه شـد آشـنـای سـاقـی
عــــمـــری اســـت کـــه مـــی‌زنـــم در دل
یـــعـــنـــی کـــه در ســـرای ســـاقــی
باشد که رسد به گوش جانم
از مــــیــــکـــده مـــرحـــبـــای ســـاقـــی
آیـــیـــنــهٔ ســیــنــه زنــگ غــم خــورد
کـــو صـــیـــقـــل غــم زدای ســاقــی؟
تـــا بـــســـتـــانـــد مــرا ز مــن بــاز
ایـــن اســـت خــود اقــتــضــای ســاقــی
بــــاشـــد کـــه شـــود دل عـــراقـــی
چـــون جــام جــهــان نــمــای ســاقــی
غزل شمارهٔ ۲۷۲
جــــانــــا، ز مــــنــــت مــــلــــال تــــا کـــی؟
مـــــولـــــای تــــوام، دلــــال تــــا کــــی؟
از حـسـن تـو بـازمـانده تا چند؟
بــر صــبــر مــن احــتــمــال تـا کـی؟
بـــــردار ز رخ نـــــقـــــاب یـــــکـــــبـــــار
در پـــرده چــنــان جــمــال تــا کــی؟
از پــــــــــرتــــــــــو آفــــــــــتـــــــــاب رویـــــــــت
چـــون ســـایـــه مـــرا زوال تــا کــی؟
یــــکــــبــــاره ز مـــن مـــلـــول گـــشـــتـــی
از عــــاشـــق خـــود مـــلـــال تـــا کـــی؟
بــــی وصــــل تــــو در هــــوای مـــهـــرت
چــــون ذره مــــرا مـــجـــال تـــا کـــی؟
خـورشـیـد رخـا، بـه مـن نـظـر کـن
از ذره نــــهــــان جــــمــــال تــــا کـــی؟
در لـــــــعـــــــل تـــــــو آب زنـــــــدگــــــانــــــی
مــــن تــــشــــنــــهٔ آن زلــــال تــــا کــــی؟
وصــل خــوش تـو حـرام تـا چـنـد ؟
خـــــون دل مـــــن حـــــلـــــال تـــــا کـــــی ؟
فــریــاد مــن از تــو چــنـد بـاشـد؟
بـیـداد تـو مـاه و سـال تـا کـی؟
از دســـت تـــو پـــایـــمـــال گـــشـــتـــم
آخـــر ز تـــو گـــوشـــمــال تــا کــی؟
ای دوســت، بــه کــام دشـمـنـان بـاز
کـــــام دل بـــــدســـــگـــــال تــــا کــــی؟
دل خون شده، جان به لب رسیده
از حـــــســـــرت آن جــــمــــال تــــا کــــی؟
بـــا دل بـــه عـــتـــاب دوش گـــفـــتــم:
کـــایـــدل، پــی هــر خــیــال تــا کــی؟
انـــــدیـــــشــــهٔ وصــــل یــــار بــــگــــذار
ســرگــشــتــه پــی مــحـال تـا کـی؟
در پــــــرتــــــو آفــــــتــــــاب حـــــســـــنـــــش
ای ذره تــــو را مــــجــــال تــــا کـــی؟
آشــــفــــتــــهٔ روی خــــوب تــــا چــــنـــد؟
دیـــــوانــــهٔ زلــــف و خــــال تــــا کــــی؟
از مــــــهــــــر رخ جــــــهـــــان فـــــروزش
ای ســـایـــه، تــو را زوال تــا کــی؟
از حــــــلــــــقــــــهٔ زلــــــف هـــــر نـــــگـــــاری
بــــر پــــای دلــــت عــــقـــال تـــا کـــی؟
در عـــــشـــــق خــــیــــال هــــر جــــمــــالــــی
پــیــوســتــه اســیــر خــال تــا کــی؟
بـــر بـــوی وصــال عــمــر بــگــذشــت
آخـــــر طـــــلـــــب مـــــحـــــال تـــــا کــــی؟
در وصــل تـو را چـو نـیـسـت طـالـع
از دفــــتــــر هــــجــــر فـــال تـــا کـــی؟
نــادیــده رخـش بـه خـواب یـکـشـب
ای خـــفـــتــه، دریــن خــیــال تــا کــی؟
هــــر شــــب مــــنــــم و خــــیــــال جـــانـــان
مـــــن دانــــم و او و قــــال تــــا کــــی؟
دل گـفـت کـه: حـال مـن چه پرسی؟
از شــــیـــفـــتـــگـــان ســـال تـــا کـــی؟
مـــن دانـــم و عـــشـــق، چــنــد گــویــی؟
بـــا بـــی‌خـــبـــران جـــدال تـــا کـــی؟
دم در کـــش و خـــون گـــری، عــراقــی
فـریـاد چـه؟ قـیـل و قـال تـا کی؟
غزل شمارهٔ ۲۷۳
دلـــربـــایـــی دل ز مـــن نـــاگـــه ربــودی کــاشــکــی
آشـــنـــایـــی قـــصـــهٔ دردم شــنــودی کــاشــکــی
خـوب رخـسـاری نـقـاب از پـیـش رخ برداشتی
جــذبــهٔ حــســنــش مــرا از مــن ربـودی کـاشـکـی
ای دریـغـا! دیـدهٔ بـخـتم بخفتی یک سحر
تـا شـبی در خواب نازم رخ نمودی کاشکی
در پـی سـیـمـرغ وصلش عالمی دل خسته‌اند
بـودی او را در هـمـه عـالـم وجـودی کـاشـکی
چون دلم را درد او درمان و جان را مرهم است
بــر ســر دردم دگـر دردی فـزودی کـاشـکـی
حــلــقــهٔ امــیــد تــا کـی بـر در وصـلـش زنـم؟
دست لطفش این در بسته گشودی کاشکی
از پــــی بــــود عــــراقــــی زو جـــدا افـــتـــاده‌ام
در هــمــه عــالـم مـرا بـودی نـبـودی کـاشـکـی
غزل شمارهٔ ۲۷۴
از غــــــم دلــــــدار زارم، مــــــرگ بـــــه زیـــــن زنـــــدگـــــی
وز فـــراقـــش دل فـــگـــارم، مـــرگ بــه زیــن زنــدگــی
عـیـش بـر مـن نـاخـوش اسـت و زنـدگـانـی نیک تلخ
بـــی لـــب شـــیــریــن یــارم، مــرگ بــه زیــن زنــدگــی
زنـــدگـــی بـــی‌روی خــوبــش بــدتــر اســت از مــردگــی
مــرگ کـو تـا جـان سـپـارم؟ مـرگ بـه زیـن زنـدگـی
هــر کــســی دارد ز خــود آســایــشــی، دردا! کــه مـن
راحـــتـــی از خـــود نـــدارم، مـــرگ بـــه زیــن زنــدگــی
کــاشــکــی دیــدی مــن مــســکــیــن چــگــونــه در غــمـش
عــمــر نــاخــوش مــی‌گــذارم، مــرگ بــه زیـن زنـدگـی
هـــر دمـــی صـــد بــار از تــن مــی بــرآیــد جــان مــن
وز غــــم دل بــــی‌قــــرارم، مــــرگ بــــه زیـــن زنـــدگـــی
کـــار مـــن جــان کــنــدن اســت و نــالــه و زاری و درد
بــنــگــریــد آخـر بـه کـارم، مـرگ بـه زیـن زنـدگـی
در چـنـیـن جـان کـنـدنـی کـافـتاده‌ام، شاید که من
نــعــره‌هــا از جــان بــرآرم، مــرگ بــه زیــن زنــدگــی
هیچ کس دیدی که خواهد در دمی صدبار مرگ؟
مـــرگ را مـــن خـــواســـتـــارم، مــرگ بــه زیــن زنــدگــی
از پــــی آن کــــز عــــراقــــی مــــرگ بــــســــتــــانـــد مـــرا
مـــرگ را مـــن دوســـتـــدارم، مـــرگ بـــه زیـــن زنــدگــی
غزل شمارهٔ ۲۷۵
الــــــا، قــــــد طــــــال عــــــهــــــدی بــــــالـــــوصـــــال
و مـــــالـــــی الـــــصـــــبـــــر عـــــن ذاک الـــــجـــــمـــــال
بـــه وصـــلـــم دســـت گـــیــر، ای دوســت، آخــر
بــــه زیــــر پــــای هــــجــــرم چــــنــــد مــــالــــی؟
یــــضــــیــــق مــــن الــــفــــراق نــــطــــاق قــــلـــبـــی
و یــــــشــــــتــــــاق الــــــفــــــؤاد الــــــی الـــــوصـــــال
چه خوش باشد که پیش از مرگ بینم!
نـــشـــســـتـــه بـــا تـــو یــکــدم جــای خــالــی
فــــــراقــــــک لــــــا یــــــفــــــارقــــــنــــــی زمــــــانــــــا
فــــمــــالــــی لــــلــــجــــهـــر مـــولـــائـــی و مـــالـــی
دلـــــا، درمـــــان مـــــجـــــو، بــــا درد خــــو کــــن
بــــــجــــــای وصـــــل هـــــجـــــران اســـــت، حـــــالـــــی
امــــــا تــــــرثــــــی لــــــمــــــکــــــتــــــئــــــب حــــــزیــــــن
یـــــــان مــــــن الــــــنــــــوی طــــــول الــــــلــــــیــــــالــــــی
دلـــــــــا، امـــــــــیـــــــــدوار وصـــــــــل مــــــــی‌بــــــــاش
ز درد هـــــــجـــــــر آخـــــــر چـــــــنـــــــد نـــــــالــــــی؟
زمـــــــانــــــا کــــــنــــــت لــــــا ارضــــــی بــــــوصــــــل
فـــــــصــــــرت الــــــان ارضــــــی بــــــالــــــخــــــیــــــال
بـــه دل نـــزدیــکــی، ار چــه دوری از چــشــم
دلـــــم را چـــــون هـــــمـــــیـــــشـــــه در خــــیــــالــــی
احـــــــن الـــــــیـــــــک و الـــــــعــــــبــــــرات تــــــجــــــری
کــــــمــــــا حــــــق الــــــعـــــطـــــاش الـــــی الـــــزلـــــال
عـــراقـــی، تـــا بـــه خـــود مـــی‌جـــویـــی او را
یـــــقــــیــــن مــــی‌دان کــــه دربــــنــــد مــــحــــالــــی
غزل شمارهٔ ۲۷۶
گر به رخسار تو، ای دوست، نظر داشتمی
نـظـر از روی خـوشـت بـهـر چـه برداشتمی؟
چـــون مـــن بــی‌خــبــر از دوســت دهــنــدم خــبــری
بـــاری، از بــی‌خــبــری کــاش خــبــر داشــتــمــی؟
در مـــیـــان آمـــدمـــی چــون ســر زلــفــت بــا تــو
از ســر زلــف تــو گــر هــیـچ کـمـر داشـتـمـی؟
گــــر نــــدادی جـــگـــرم وعـــدهٔ وصـــلـــت هـــر دم
کــی دل و دیــده پــر از خـون جـگـر داشـتـمـی؟
گــفـتـیـم: صـبـر کـن، از صـبـر بـرآیـد کـارت
کـــردمـــی صـــبـــر ز روی تـــو، اگـــر داشـــتــمــی
خــــود کــــجــــا آمــــدی انــــدر نــــظـــرم آب روان؟
گــر ز خــاک در تــو کــحــل بــصــر داشــتــمــی
دل گـــم گـــشــتــهٔ خــود بــار دگــر یــافــتــمــی
بــر سـر کـوی تـو گـر هـیـچ گـذر داشـتـمـی
گــر ز روی و لــب تــو هــیــچ نــصـیـبـم بـودی
بـــهـــر بــیــمــاری دل گــل بــشــکــر داشــتــمــی
کــردمــی بــر ســر کــویــت گــهــرافــشــانــی‌هـا
بـــجـــز از اشـــک اگـــر هـــیــچ گــهــر داشــتــمــی
گــــر عــــراقــــی نــــشـــدی پـــردهٔ روی نـــظـــرم
بـه رخ خـوب تـو هـر لـحـظـه نـظر داشتمی
غزل شمارهٔ ۲۷۷
در جــهــان گــر نــه یــار داشـتـمـی
با جهان خود چه کار داشتمی؟
دسـت کـی شستمی به خون جگر
گـر بـه کـف در نـگـار داشـتـمی؟
گــــــر نــــــبـــــردی قـــــرار و آرامـــــم
حــــالــــی، آخــــر قــــرار داشــــتــــمــــی
ور مــــرا عــــشـــوه کـــمـــتـــرک دادی
قــــــول او اســــــتـــــوار داشـــــتـــــمـــــی
ور بــه کــارم دمــی نـظـر کـردی
بــه ازیــن کــار و بــار داشــتــمــی
دل اگـــر در مـــیـــانـــه گـــم نــشــدی
دلــــبــــر انــــدر کــــنــــار داشــــتــــمـــی
بــــا ســــپـــاه غـــمـــت بـــرآمـــدمـــی
بــا خــود ار بـخـت یـار داشـتـمـی
بــــــا عــــــراقـــــی، اگـــــر دلـــــاورمـــــی
روز و شــــب کــــارزار داشــــتــــمــــی
غزل شمارهٔ ۲۷۸
گـــرنـــه ســـودای یــار داشــتــمــی
کــی چــنــیـن نـالـه زار داشـتـمـی؟
ورنــه غــیــرت دمــم فـرو بـسـتـی
نــــالـــه هـــر دم هـــزار داشـــتـــمـــی
بـــر در دوســـت گــر رهــم بــودی
روز و شـــب زیـــنـــهـــار داشـــتــمــی
ور وصـــالــش بــســاخــتــی کــارم
بـا فـراقـش چـه کـار داشـتمی؟
چه غمم بودی؟ ار درین تیمار
بـــا غــمــش غــمــگــســار داشــتــمــی
یـــار در کـــارم ار نـــظــر کــردی
بــهــتــریــن کــار و بـار داشـتـمـی
زان فـــرامـــوش عـــهـــد دشـــنـــامــی
کــــاشــــکــــی یـــادگـــار داشـــتـــمـــی
روزگــارم شــد، ار نــه عــاقــلـمـی
مــــــاتــــــم روزگــــــار داشــــــتــــــمــــــی
بــی‌رخ یـار نـاخـوش اسـت حـیـات
چه خوشستی که یار داشتمی!
گــر عـراقـی بـرون شـدی ز مـیـان
دلــــبــــر انــــدر کــــنـــار داشـــتـــمـــی
غزل شمارهٔ ۲۷۹
ای کـــــه از لـــــطـــــف ســـــراســـــر جـــــانــــی
جـان چـه بـاشـد؟ کـه تو صد چندانی
تو چه چیزی؟ چه بلایی؟ چه کسی؟
فـــتـــنـــه‌ای؟ شـــنـــقـــصـــه‌ای؟ فـــتـــانـــی؟
حــکــمــت از چـیـسـت روان بـر هـمـه کـس؟
کـــــیـــــقـــــبـــــادی؟ مــــلــــکــــی؟ خــــاقــــانــــی؟
بـــــه دمــــی زنــــده کــــنــــی صــــد مــــرده
عــــــیـــــســـــیـــــی؟ آب حـــــیـــــاتـــــی؟ جـــــانـــــی؟
بـــه تـــمـــاشـــای تـــو آیـــد هـــمـــه کــس
لــــالــــه‌زاری؟ چــــمــــنــــی؟ بــــســــتــــانــــی؟
روی در روی تــــــــــــو آرنـــــــــــد هـــــــــــمـــــــــــه
قــــــبــــــلــــــه‌ای؟ آیــــــنــــــه‌ای؟ جــــــانــــــانــــــی؟
در مـــــذاق هـــــمـــــه کـــــس شـــــیـــــریـــــنـــــی
انــــگــــبــــیــــنــــی؟ شــــکــــری؟ ســــیــــلـــانـــی؟
گــــر چــــه خــــردی، هــــمـــه را در خـــوردی
نـــــــــمـــــــــکـــــــــی؟ آب روانـــــــــی؟ نــــــــانــــــــی؟
آرزوی دل بـــــــــــــیــــــــــــمــــــــــــار مــــــــــــنــــــــــــی
صـــــحـــــتـــــی؟ عـــــافـــــیـــــتــــی؟ درمــــانــــی؟
گــــه خــــمـــارم شـــکـــنـــی، گـــه تـــوبـــه
مــــــی نــــــابــــــی؟ فــــــقــــــعــــــی؟ رمــــــانــــــی؟
دیــــدهٔ مــــن بــــه تــــو بـــیـــنـــد عـــالـــم
آفـــــــتـــــــابـــــــی؟ قــــــمــــــری؟ اجــــــفــــــانــــــی؟
هــــمـــه خـــوبـــان بـــه تـــو آراســـتـــه‌انـــد
کـــــهـــــربــــایــــی؟ گــــهــــری؟ مــــرجــــانــــی؟
مــــــهــــــر هــــــر روز دمــــــی در بــــــنــــــده‌ات
ســــحــــری؟ صــــبــــح‌دمــــی؟ خــــنــــدانــــی؟
هـــــمـــــه در بــــزم مــــلــــوکــــت خــــوانــــنــــد
قــــــصـــــه‌ای؟ مـــــثـــــنـــــویـــــی؟ دیـــــوانـــــی؟
غزل شمارهٔ ۲۸۰
تـرسـا بـچه‌ای، شنگی، شوخی، شکرستانی
در هــــر خــــم زلــــف او گــــمــــراه مــــســــلـــمـــانـــی
از حـــســـن و جـــمـــال او حـــیـــرت زده هــر عــقــلــی
وز نــــاز و دلــــال او والــــه شــــده هــــر جــــانـــی
بـــر لـــعـــل شـــکـــر ریـــزش آشــفــتــه هــزاران دل
وز زلـــــف دلـــــاویـــــزش آویــــخــــتــــه هــــر جــــانــــی
چــشــم خــوش ســرمـسـتـش انـدر پـی هـر دیـنـی
زنـــــار ســـــر زلـــــفـــــش دربـــــنــــد هــــر ایــــمــــانــــی
بـــر مـــائـــدهٔ عـــیـــســـی افـــزوده لـــبــش حــلــوا
وز مــعــجــزهٔ مــوســی زلــفــش شــده ثــعــبــانـی
تــرســا بــه چــه‌ای رعـنـا، از مـنـطـق روح‌افـزا
صـد مـعـجـزهٔ عـیـسـی بـنـمـوده بـه برهانی
لــعـلـش ز شـکـر خـنـده در مـرده دمـیـده جـان
چــشــمــش ز ســیــه کــاری بـرده دل کـیـهـانـی
عـیـسـی نـفسی، کز لب در مرده دمد صد جان
بهر چه بود دلها هر لحظه به دستانی؟
تـــا ســـیـــر نـــیـــارد دیـــد نـــظـــارگـــی رویـــش
بــگــمــاشــتــه از غـمـزه هـر گـوشـه نـگـهـبـانـی
از چـــشـــم روان کـــرده بـــهـــر دل مـــشــتــاقــان
از هـــر نــظــری تــیــری وز هــر مــژه پــیــکــانــی
از دیــر بــرون آمــد از خــوبــی خــود ســرمــسـت
هـر کـس کـه بدید او را واله شد و حیرانی
شــمــاس چــو رویـش خـورشـیـد پـرسـتـی شـد
زاهــــد هــــم اگــــر دیـــدی رهـــبـــان شـــدی آســـانـــی
ور زانـکـه بـه چـشـم مـن صـوفـی رخ او دیدی
خــورشــیــد پــرســتــیــدی، در دیـر، چـو رهـبـانـی
یــاد لــب و دنــدانــش بــر خــاطـر مـن بـگـذشـت
چـشـمـم گـهـرافـشـان شـد، طـبعم شکرستانی
جـان خـواسـتـم افـشـانـدن پیش رخ او دل گفت:
خــاری چــه مــحــل دارد در پــیــش گــلـسـتـانـی؟
گــر خــاک رهــش گــردم هـم پـا نـنـهـد بـر مـن
کـی پـای نـهـد، حـاشـا، بـر مـور سـلـیـمـانـی؟
زیــن پــس نــرود ظــلــمــی بــر آدم ازیــن دیـوان
زیــرا کــه ســلــیـمـان شـد فـرمـانـدهٔ دیـوانـی
نـه بـس که عراقی را بینی تو ز نظم تر
در وصــــف جــــمــــال او پــــرداخــــتــــه دیــــوانــــی