غزل شمارهٔ ۱۱
آن نــقـش بـیـن کـه فـتـنـه کـنـد نـقـش‌بـنـد را
و آن لـــعـــل لـــب کـــه نــرخ شــکــســتــت قــنــد را
پــنــدم مـده کـه تـا بـشـنـیـدم حـدیـث دوسـت
در گــــوش مــــن مــــجــــال نـــمـــانـــدســـت پـــنـــد را
چـــون از کـــمـــنـــد عــشــق امــیــد خــلــاص نــیــســت
رغـــبـــت بـــود بـــکــشــتــه شــدن پــای بــنــد را
آنــــرا کــــه زور پــــنــــجــــهٔ زور آوری نــــمــــانـــد
شــــرطــــســــت کــــاحـــتـــمـــال کـــنـــد زورمـــنـــد را
گــر پــنــد مــیــدهــنــدم و گــر بــنــد مــیــنــهــنـد
مـــــا دســـــت داده‌ایـــــم بـــــهـــــر حـــــال بــــنــــد را
نـگـریـزد از کـمـنـد تو وحشی که گاه صید
راحـــت رســـد ز بـــنـــد تـــو ســـر در کــمــنــد را
بــرکــشــتــه زنـدگـی دگـر از سـر شـود پـدیـد
گـــر بـــر قـــتـــیـــل عـــشـــق بـــرانـــی ســـمـــنــد را
هـر چـنـد کـز تـو ضـربـت خـنـجـر گـزنـد نـیست
عـــــاشـــــق بـــــاخــــتــــیــــار پــــذیــــرد گــــزنــــد را
خواجو چو نیست زانکه ستم می کند شکیب
هــــم چــــاره احــــتــــمــــال بــــود مــــســـتـــمـــنـــد را
غزل شمارهٔ ۱۲
رام را گـــر بـــرگ گـــل بـــاشـــد نــبــیــنــد ویــس را
ور ســلــیــمــان مــلــک خــواهــد نــنـگـرد بـلـقـیـس را
زنــدهٔ جــاویــد گــردد کــشــتــه شــمــشــیـر عـشـق
زانـکـه از کـشـتـن بـقـا حـاصـل شـود جـرجـیس را
جــان بــده تــا مــحــرم خــلــوتــگــه جــانــان شــوی
تــا نــمــیــرد کــی بــه جــنــت ره دهــنـد ادریـس را
گــرنــه در هـر جـوهـری از عـشـق بـودی شـمـه‌ئـی
کـی کـشـش بـودی بـه آهـن سـنـگ مـغـنـاطـیـس را
هـمـچـو خـورشـیـد ار برآید ماه بی مهرم ببام
مـــهـــر بــفــزایــد ز مــاه طــلــعــتــش بــرجــیــس را
دامـــن مـــحـــمـــل بـــرانـــدازی مـــه مـــحـــمـــل نــشــیــن
یـــا بـــگــو بــا ســاربــان تــا بــازدارد عــیــس را
چـون بـتـلـبـیـسـم بـدام آوردی اکنون چاره نیست
بـگـذر از تـزویـر و بـگـذار ای پـسـر تـلبیس را
تـا نـپـنداری که گویم لاله چون رخسار تست
کــی بــه گــل نــســبــت کـنـد رامـیـن جـمـال ویـس را
خـــواجـــو ار در بــزم خــوبــان از مــی یــاقــوت رنــگ
کاس را خواهی که پر باشد تهی کن کیس را
غزل شمارهٔ ۱۳
ای مــاه قــیــچــاقــی شــبــســت از ســر بــنــه بــغــطـاق را
بـــگـــشـــای بـــنـــد یـــلـــمـــه و در بـــنــد کــن قــبــچــاق را
در جــــان خــــانــــان خــــتــــا کــــافــــر نـــمـــیـــکـــرد ایـــن جـــفـــا
ای بـــس کـــه در عـــهـــد تـــو مـــا یـــاد آوریــم آن جــاق را
شـــد کـــویـــت ای شـــمـــع چـــگـــل اردوی جـــان کـــریـــاس دل
چــون مــیــکــشــی چــنــدیــن مــهـل در بـحـر خـون مـشـتـاق را
تـــاراج دلـــهـــا مـــیـــکـــنـــی در شـــهـــر یـــغـــمـــا مــیــکــنــی
بــر خــســتــه غــوغــا مــیــکــنــی نــشــنـیـده‌ئـی یـاسـاق را
در پـــــرده از نـــــاراســـــتـــــی راه مـــــخـــــالـــــف مـــــیـــــزنـــــی
بـــــنــــواز بــــاری نــــوبــــتــــی چــــون مــــیــــزنــــی عــــشــــاق را
ای ســـــــاقـــــــی ســـــــوقـــــــی بـــــــیـــــــار آن آفـــــــتــــــاب راوقــــــی
بــاشــد کــه در چــرخ آوریــم آنــمــاه ســیــمـیـن سـاق را
هـــر صـــبـــحـــدم کـــانـــدر غــمــش جــام دمــادم در کــشــم
چــــشــــمــــم بــــیــــاد لــــعــــل او در خــــون کــــشـــد آیـــاق را
ســـلــطــان گــردون از شــرف در پــای شــبــرنــگــش فــتــد
چـــون مـــاه عـــقـــرب زلـــف مـــن بـــرســـر نــهــد بــنــطــاق را
تــــا آن نــــگــــار ســــیــــمــــبــــر در وی وطــــن ســـازد مـــگـــر
بــــــنـــــگـــــارم از خـــــون جـــــگـــــر خـــــلـــــوتـــــگـــــاه آمـــــاق را
نـــوئـــیـــن بـــت رویـــان چـــیـــن خـــورشــیــد روی مــه جــبــیــن
گــر زانــکــه پــیــمــان بــشــکــنــد مــن نــشـکـنـم مـیـثـاق را
گفتم که یک راه ای صنم بر چشم خواجو نه قدم
گــفــت از ســرشــک دیــده‌اش پــرخــون کــنـم بـشـمـاق را
غزل شمارهٔ ۱۴
مـــگـــذار مـــطـــرب را دمـــی کـــز چـــنـــگ بـــنـــهـــد چـــنــگ را
در آبــــــــگـــــــون ســـــــاغـــــــر فـــــــکـــــــن آن آب آتـــــــش رنـــــــگ را
جـــام صـــبـــوحـــی نـــوش کـــن قـــول مـــغـــنـــی گـــوش کــن
درکـــش مـــی و خـــامـــوش کـــن فـــرهـــنــگ بــی‌فــرهــنــگ را
عــــامــــان کــــالــــانــــعــــام را در کــــنــــج خــــلــــوت ره مـــده
الـــــا بـــــبـــــزم عـــــاشـــــقـــــان خـــــوبــــان شــــوق شــــنــــگ را
ســــاقــــی مــــی چــــون زنــــگ ده کــــائــــیـــنـــهٔ جـــان مـــنـــســـت
بــــاشــــد کــــه بــــزدایــــد دلــــم ز آئــــیـــنـــه جـــان زنـــگ را
پر کن قدح تا رنگ زرق از خود فرو شویم به می
کــــز زهــــد ودلــــق نــــیــــلــــگــــون رنــــگـــی نـــدیـــدم رنـــگ را
آهـــــنـــــگ آن دارد دلـــــم کـــــز پـــــرده بـــــیـــــرون اوفـــــتــــد
مــطــرب گــر ایــن ره مــیــزنــد گــو پــســت گــیــر آهــنــگ را
فــرهــاد شــورانــگــیــز اگــر در پـای سـنـگـی جـان بـداد
گـــفــتــار شــیــریــن بــی ســخــن در حــالــت آرد ســنــگ را
آهـــوی چـــشـــمـــت بـــا مـــن ار در عـــیـــن روبـــه بـــازی اســت
ســـر پـــنـــجـــهٔ شـــیـــر ژیـــان طـــاقـــت نـــبـــاشـــد رنـــگ را
خـــواجـــو چـــو نـــام عـــاشــقــان نــنــگــســت پــیــش اهــل دل
گــــر نــــیــــک‌نــــامــــی بــــایـــدت در بـــاز نـــام و نـــنـــگ را
خـــواجـــو چـــو ایـــن ایـــام را دیـــگـــر نـــخـــواهـــی یـــافـــتــن
بــــاری بــــهــــر نــــوعــــی چــــرا ضــــایــــع کــــنـــی ایـــام را
گــــر کــــامــــرانــــی بـــایـــدت کـــام از لـــب ســـاغـــر طـــلـــب
ور جــــان رســــانــــیــــدی بــــلــــب از دل طــــلــــب کــــن کــــام را
غزل شمارهٔ ۱۵
دســـت گـــیـــریـــد دریـــن واقـــعـــه کـــافـــتـــاد مـــرا
کـــه نـــمـــانـــدســت کــنــون طــاقــت بــیــداد مــرا
راز مـن جـمـلـه فـرو خـوانـد بر دشمن و دوست
اشـــک ازیـــن واســـطــه از چــشــم بــیــفــتــاد مــرا
هـــرگـــز از روز جـــوانـــی نـــشـــدم یــکــدم شــاد
مــــادر دهــــر نــــدانــــم بــــه چــــه مـــیـــزاد مـــرا
دامــــنــــم دجــــلـــهٔ بـــغـــداد شـــد از حـــســـرت آن
کـــه نـــســـیـــمـــی رســـد از جـــانـــب بــغــداد مــرا
آنــکــه یـک لـحـظـه فـرامـوش نـگـشـت از یـادم
ظـــاهـــر آنـــســـت کـــه هـــرگـــز نـــکـــنــد یــاد مــرا
مــن نـه آنـم کـه ز کـویـش بـه جـفـا بـرگـردم
گــــــر بـــــرانـــــد زدر آن حـــــور پـــــریـــــزاد مـــــرا
ایــن خــیــالــسـت کـه وصـل تـو بـه مـا پـردازد
هــــم خــــیــــالــــت کــــنــــد از چــــنــــگ غـــم آزاد مـــرا
گــر بــگــوشــت نــرســد صــبــحــدمــی فــریــادم
کـــه رســـد در شـــب هــجــران تــو فــریــاد مــرا
بر سر کوی تو چون خواجو اگر خاک شوم
بــه نــســیــم تــو مــگــر زنــده کـنـد بـاد مـرا
غزل شمارهٔ ۱۶
یــاد بــاد آنـکـه بـروی تـو نـظـر بـود مـرا
رخ و زلــفــت عــوض شــام و سـحـر بـود مـرا
یــاد بــاد آنــکــه ز نــظــارهٔ رویــت هــمــه شـب
در مــــه چــــارده تـــا روز نـــظـــر بـــود مـــرا
یـاد بـاد آنـکـه ز رخـسـار تـو هـر صـبحدمی
افـــق دیـــده پــر از شــعــلــهٔ خــور بــود مــرا
یـاد بـاد آنـکـه ز چـشـم خـوش و لعل لب تو
نـقـل مـجـلـس هـمـه بـادام و شـکـر بـود مـرا
یــاد بــاد آنــکــه ز روی تــو و عــکــس مـی نـاب
دیـده پـر شـعشعهٔ شمس و قمر بود مرا
یــاد بــاد آنــکــه گــرم زهــرهٔ گــفــتـار نـبـود
آخـــر از حـــال تـــو هـــر روز خـــبـــر بـــود مــرا
یـاد بـاد آنـکـه چـو مـن عـزم سـفـر مـیـکردم
بر میان دست تو هر لحظه کمر بود مرا
یــاد بــاد آنــکـه بـرون آمـده بـودی بـوداع
وز ســـر کـــوی تـــو آهــنــگ ســفــر بــود مــرا
یــاد بــاد آنــکــه چـو خـواجـو ز لـب و دنـدانـت
در دهــان شــکــر و در دیــده گــهـر بـود مـرا
غزل شمارهٔ ۱۷
ســــاقــــیــــا وقــــت صــــبــــوح آمـــد بـــیـــار آن جـــام را
مـــــی پـــــرســــتــــانــــیــــم در ده بــــادهٔ گــــلــــفــــام را
زاهــدانــرا چــون ز مــنــظــوری نــهــانــی چــاره نــیـسـت
پــــس نــــشــــایــــد عـــیـــبـــت کـــردن رنـــد درد آشـــام را
احـــتـــراز از عـــشـــق مــیــکــردم ولــی بــیــحــاصــلــســت
هــــر کــــه از اول تــــصــــور مــــیــــکـــنـــد فـــرجـــام را
مـــــن بـــــبـــــوی دانـــــهٔ خـــــالـــــش بـــــدام افـــــتـــــاده‌ام
گـــر چـــه صـــیـــد نـــیـــکـــوان دولــت شــمــارد دام را
هــر کــه او را ذره‌ئــی بــا مــاهــرویـان مـهـر نـیـسـت
بـــر چــنــیــن عــامــی فــضــیــلــت مــی‌نــهــنــد انــعــام را
شـام را از صـبـح صـادق بـاز نـشـنـاسـم ز شـوق
چـون مـهـم پـرچـیـن کـنـد بـرصـبح صادق شام را
گــر بــدیــنــســان بــر در بــتــخــانــهٔ چــیـن بـگـذرد
بــت‌پــرســتــان پــیــش رویــش بــشــکــنـنـد اصـنـام را
بــر گــدایــان حــکــم کـشـتـن هـسـت سـلـطـانـرا ولـیـک
هـــــم بـــــلـــــطـــــف عــــام او امــــیــــد بــــاشــــد عــــام را
چون به هر معنی که بینی تکیه بر ایام نیست
حـــیـــف بـــاشـــد خـــواجـــو ار ضــایــع کــنــی ایــام را
غزل شمارهٔ ۱۸
ای تــــــرک آتــــــش رخ بــــــیــــــار آن آب آتــــــش فـــــام را
ویــن جــامــهٔ نــیــلــی ز مــن بــســتـان و در ده جـام را
چون بندگان خاص را امشب به مجلس خوانده‌ئی
در بـــزم خـــاصـــان ره مـــده عــامــان کــالــانــعــام را
خـامـی چو من بین سوخته و آتش ز جان افروخته
گر پخته‌ئی خامی مکن وان پخته در ده خام را
در حـلـقـهٔ دردی کـشـان بـخـرام و گیسو برفشان
در حـــلـــقـــهٔ زنـــجـــیــر بــیــن شــیــران خــون‌آشــام را
چـون مـن برندی زین صفت بدنام شهری گشته‌ام
آن جـــام صـــافــی در دهــیــد ایــن صــوفــی بــدنــام را
یــک راه در دیــر مــغــان بــرقــع بــرانــدازی صــنــم
تــا کــافــران از بـتـکـده بـیـرون بـرنـد اصـنـام را
گـر در کـمـنـدم مـیـکـشـی شـکـرانـه را جـان مـیدهم
کـان دل کـه صـیـد عـشـق شـد دولت شمارد دام را
غزل شمارهٔ ۱۹
مــــگـــذر ای یـــار و دریـــن واقـــعـــه مـــگـــذار مـــرا
چون شدم صید تو بر گیر و نگهدار مرا
اگـــرم زار کـــشـــی مـــی‌کـــش و بـــیـــزار مـــشـــو
زاریــــم بــــیــــن و ازیــــن بــــیــــش مــــیــــازار مـــرا
چـون در افـتاده‌ام از پای و ندارم سر خویش
دســـت مـــن گــیــر و دل خــســتــه بــدســت آر مــرا
بـی گـل روی تـو بـس خـار که در پای منست
کـــیـــســـت کـــز پــای بــرون آورد ایــن خــار مــرا
بــرو ای بــلــبــل شــوریــده کــه بـی گـلـروئـی
نـــکـــشـــد گــوشــهٔ خــاطــر ســوی گــلــزار مــرا
هـر کـه خـواهـد کـه بـیـک جـرعـه مـرا دریـابد
گــــو طــــلــــب کــــن بــــدر خــــانــــهٔ خــــمــــار مـــرا
تــا شــوم فــاش بــدیــوانــگــی و ســرمــســتـی
مــــســــت وآشــــفــــتــــه بــــرآریــــد بــــبـــازار مـــرا
چـــنـــد پـــنـــدم دهــی ای زاهــد و وعــظــم گــوئــی
دلـــق و تـــســـبـــیـــح تـــرا خـــرقـــه و زنـــار مــرا
ز اســتـانـم ز چـه بـیـرون فـکـنـی چـون خـواجـو
خـــاک را هـــم ز ســـرم بـــگـــذر و بـــگــذار مــرا
غزل شمارهٔ ۲۰
مــــــیــــــرود آب رخ از بــــــادهٔ گـــــلـــــرنـــــگ مـــــرا
مـــــیـــــزنـــــد راه خـــــرد زمـــــزمـــــهٔ چـــــنــــگ مــــرا
دلــق از رق بــه مــی لــعــل گــرو خــواهــم کــرد
کـــــه مـــــی لـــــعـــــل بـــــرون آورد از رنـــــگ مـــــرا
مـن کـه بـر سـنگ زدم شیشهٔ تقوی و ورع
مـحـتـسب بهر چه بر شیشه زند سنگ مرا
مـــســـتـــم از کـــوی خـــرابـــات بـــبـــازار بـــریـــد
تـــا هـــمـــه خــلــق بــبــیــنــنــد بــدیــن رنــگ مــرا
نـام و نـنـگ ار بـرود در طـلـبـش بـاکی نیست
مــن کــه بـدنـام جـهـانـم چـه غـم از نـنـگ مـرا
ای رخــــت آیــــنــــهٔ جــــان مــــی چــــون زنــــگ بــــیـــار
تـــــا ز آئـــــیــــنــــهٔ خــــاطــــر بــــبــــرد زنــــگ مــــرا
مـطـرب آهـنـگ چـنـیـن تـیـز چـه گـیری که کند
جـــان شـــیـــریـــن بـــلـــب لـــعـــل تـــو آهـــنـــگ مــرا
نـــشـــد از گـــوش دلـــم زمــزمــهٔ نــغــمــهٔ چــنــگ
تــــا عـــنـــان دل شـــیـــدا بـــشـــد از چـــنـــگ مـــرا
چون تو در خاطر خواجو بزدی کوس نزول
دو جـــهـــان خـــیــمــه بــرون زد ز دل تــنــگ مــرا