غزل شمارهٔ ۱۱۱
پــیــش صــاحـب‌نـظـران مـلـک سـلـیـمـان بـادسـت
بــلــکــه آنــســت ســلــیــمــان کــه ز مــلــک آزادسـت
آنـــکـــه گـــویـــنــد کــه بــرآب نــهــادســت جــهــان
مشنو ای خواجه که چون درنگری بر بادست
هـــر نـــفـــس مـــهـــر فـــلـــک بـــر دگـــری مــی‌افــتــد
چـه تـوان کـرد چـون ایـن سفله چنین افتادست
دل دریــــن پــــیــــرزن عــــشـــوه گـــر دهـــر مـــبـــنـــد
کـایـن عـروسـیـسـت کـه در عـقد بسی دامادست
یـاد دار ایـن سـخـن از من که پس از من گوئی
یــاد بــاد آنــکــه مــرا ایـن سـخـن از وی یـادسـت
آنـــکـــه شـــداد در ایـــوان ز زر افـــکـــنـــدی خـــشــت
خـــشـــت ایـــوان شـــه اکـــنـــون ز ســر شــدادســت
خـــاک بـــغـــداد بـــه مـــرگ خـــلـــفـــا مـــی‌گـــریـــد
ورنـه ایـن شـط روان چـیـسـت که در بغدادست
گـــر پـــر از لــالــه ســیــراب بــود دامــن کــوه
مــــــرو از راه کــــــه آن خـــــون دل فـــــرهـــــادســـــت
همچو نرگس بگشا چشم و ببین کاندر خاک
چــنــد روی چــو گــل وقــامــت چــون شــمــشــادسـت
خـــیـــمـــهٔ انـــس مـــزن بـــردر ایـــن کـــهـــنــه ربــاط
کـه اسـاسـش هـمـه بـی مـوقـع و بی بنیادست
حـاصـلـی نـیـسـت بـه جـز غـم ز جهان خواجو را
شــــادی جــــان کــــســــی کــــو ز جــــهــــان آزادســـت
غزل شمارهٔ ۱۱۲
جــــانــــم از بــــادهٔ لــــعــــل تــــو خـــراب افـــتـــادســـت
دلـــــم از آتـــــش هـــــجـــــر تــــو کــــبــــاب افــــتــــادســــت
گــر چــه خــواب آیــدت ای فـتـنـهٔ مـسـتـان در چـشـم
هر که از چشم و رخت بی خور و خواب افتادست
بـــــــــاز مـــــــــرغ دل مــــــــن در گــــــــره زلــــــــف کــــــــژت
هــمــچــو کــبــکــیـسـت کـه در چـنـگ عـقـاب افـتـادسـت
ای کــــه بــــالـــای بـــلـــنـــد تـــو بـــلـــای دل مـــاســـت
دلــــم از چــــشــــم تـــو در عـــیـــن عـــذاب افـــتـــادســـت
دســـت گـــیـــریـــد کـــه در لـــجـــه دریــای ســرشــک
تـــن مـــن هـــمـــچـــو خـــســی بــر ســر آب افــتــادســت
خـــــبـــــر مـــــن بـــــســـــر کـــــوی خـــــرابـــــات بـــــریـــــد
کـــــه خـــــرابـــــی مـــــن از بـــــادهٔ نــــاب افــــتــــادســــت
تــا چــه مـرغـم کـه مـرا هـر کـه بـبـیـنـد گـویـد
بــنــگــر ایــن پـشـه کـه در جـام شـراب افـتـادسـت
خـرم آن صـیـد کـه در قـیـد تـو گـشـتـسـت اسیر
حـــــبــــذا دعــــد کــــه در چــــنــــگ ربــــاب افــــتــــادســــت
ای حــریــفــان بــشــتــابــیــد کــه مــســکــیـن خـواجـو
بــــــرســــــرکــــــوی خــــــرابــــــات خــــــراب افــــــتـــــادســـــت
غزل شمارهٔ ۱۱۳
بــســتــهٔ بــنــد تــو از هــر دو جــهــان آزادسـت
وانـکـه دل بـر تـو نـبـسـتـسـت دلش نگشادست
عــــارضــــت در شــــکـــن طـــره بـــدان مـــی‌مـــانـــد
کــافــتــابــیــســت کــه در عــقــدهٔ راس افــتــادسـت
زلــف هــنــدو صــفــتــت لــیــلــی و عــقــلــم مــجـنـون
لـب جـانـبـخـش تـو شـیـریـن و دلـم فـرهـادست
سـرو را گـر چـه بـبـالـای تـو مـانـنـدی نیست
بــنــده بــا قــد تــواز ســرو ســهـی آزادسـت
هیچکس نیست که با هیچکسش میلی نیست
بـد نـهـادسـت کـه سـر بـر قـدمی ننهادست
هــرگــز از چـرخ بـد اخـتـر نـشـدم روزی شـاد
مـــادر دهـــر مــرا خــود بــچــه طــالــع زادســت
دل مـن بـیـتـو جـهـانیست پر از فتنه و شور
بـده آن بـادهٔ نوشین که جهان بر بادست
در غــمــت هــمــنــفـسـی نـیـسـت بـه جـز فـریـادم
چـه تـوان کـرد کـه فـریـاد رسـم فـریادست
بــیــش ازیــن نــاوک بــیــداد مــزن بــرخــواجـو
گــر چــه بــیــداد تــو از روی حـقـیـقـت دادسـت
غزل شمارهٔ ۱۱۴
رمــــضــــان آمــــد و شــــد کــــار صـــراحـــی از دســـت
بـــدرســـتـــی کـــه دل نـــازک ســـاغـــر بـــشــکــســت
مــن کــه جــز بــاده نـمـی‌بـود بـدسـتـم نـفـسـی
دسـت گـیـریـد کـه هـسـت ایـن نـفـسـم بـاد بدست
آنــکــه بــی مــجــلــس مــســتــان نــنــشــســتـی یـکـدم
ایـــن زمـــان آمـــد و در مـــجــلــس تــذکــیــر نــشــســت
مــــاه نــــو چــــون ز لـــب بـــام بـــدیـــدم گـــفـــتـــم
ایـــدل از چـــنـــبـــر ایـــن مـــاه کـــجــا خــواهــی جــســت
در قـــدح دل نـــتـــوان بـــســـت مـــگـــر صــبــحــدمــی
کـه تـو گـوئـی رمـضـان بار سفر خواهد بست
خــون ســاغــر بــچــنــیــن روز نــمــی‌شــایــد ریـخـت
رک بـــربـــط بـــچـــنـــیـــن وقـــت نــمــی‌بــایــد خــســت
مــــاه روزه ســــت و مــــرا شــــربــــت هــــجـــران روزی
روز تــوبــه‌ســت و تــرا نـرگـس جـادو سـرمـسـت
هیچکس نیست که با شحنه بگوید که چرا
کـــنـــد ابـــروی تـــو ســـرداری مــســتــان پــیــوســت
وقـــت افـــطـــار بـــه جـــز خـــون جـــگـــر خـــواجــو را
تـــو مـــپـــنـــدار کـــه در مـــشـــربــه جــلــابــی هــســت
غزل شمارهٔ ۱۱۵
بــــشــــکــــســــت دل تــــنــــگ مــــن خــــســــتـــه کـــزیـــن دســـت
مــــشــــاطــــه ســــر زلــــف پـــریـــشـــان تـــو بـــشـــکـــســـت
دارم ز مــــــــــیــــــــــان تـــــــــو تـــــــــمـــــــــنـــــــــای کـــــــــنـــــــــاری
خود را چو کمر گر چه به زر بر تو توان بست
عـــــــمــــــری و بــــــافــــــســــــوس ز دســــــتــــــت نــــــتــــــوان داد
عـــمـــر ار چـــه بـــه افـــســـوس بـــرون مـــی‌رود از دســـت
از دیـــده بـــیـــفـــتـــاده ســـرشـــکـــم کـــه بـــشـــوخـــی
بـــر گــوشــهٔ چــشــم آمــد و بــرجــای تــو بــنــشــســت
تـــــا حـــــاجـــــب ابـــــروت چـــــه در گـــــوش تـــــو گــــویــــد
کـــارد هـــمــه ســر ســوی بــنــا گــوش تــو پــیــوســت
ای دانـــــــــه مـــــــــشـــــــــکـــــــــیــــــــن تــــــــو دام دل عــــــــشــــــــاق
از دام ســـــــر زلـــــــف تـــــــو آســـــــان نـــــــتــــــوان جــــــســــــت
مــــــعـــــذورم اگـــــر نـــــیـــــســـــتـــــم از وصـــــل تـــــو آگـــــاه
کـــانـــرا خـــبـــرســـت از تــو کــش از خــود خــبــری هــســت
گـــویـــنـــد کـــه خـــواجـــو بـــرو از عـــشـــق بـــپـــرهــیــز
پــــرهــــیــــز کــــجــــا چــــشــــم تــــوان داشـــتـــن از مـــســـت
غزل شمارهٔ ۱۱۶
زلــــــال مــــــشــــــربــــــم از لــــــفـــــظ آبـــــدار خـــــودســـــت
نــــثــــار گــــوهــــرم از کــــلــــک در نــــثـــار خـــودســـت
مـــن ار چـــه بـــنـــدهٔ شـــاهـــم امـــیــر خــویــشــتــنــم
که هر که فرض کنی شاه و شهریار خودست
اگــــــر حــــــدیــــــث مــــــلــــــوک از زبـــــان تـــــیـــــغ بـــــود
مـــــرا ز تـــــیـــــغ زبـــــان ســـــخــــن گــــزار خــــودســــت
نــــظــــر بــــقــــلــــت مــــالــــم مــــکـــن کـــه نـــازش مـــن
بــمــطــمــح نــظــر و طــبــع کــان یــســار خـودسـت
تــــوام بــــهـــیـــچ شـــمـــاری ولـــی بـــحـــمـــدالـــلـــه
کــه فــخــر مــن بــکــمــالــات بــیــشــمــار خــودســت
چـــــو هـــــســـــت مـــــلـــــک قـــــنــــاعــــت دیــــار مــــالــــوفــــم
عـــــنــــان عــــزمــــم از آنــــرو ســــوی دیــــار خــــودســــت
ز چــرخ ســفــلــه چـه بـایـد مـرا کـه نـام بـلـنـد
ز حـــســـن مـــخـــبـــر و فـــرهـــنـــگ نــامــدار خــودســت
چـــــرا بـــــیـــــاری هـــــر کـــــس تـــــوقــــعــــم بــــاشــــد
کـــه هـــر کـــه هــســت دریــن روزگــار یــار خــودســت
جـــهـــان اگـــر چـــه مـــرا بـــرقـــرار خــود نــگــذاشــت
گــمــان مــبــر کــه جــهــان نــیــز بــرقــرار خـودسـت
مـــرا بـــغـــیـــر چــه حــاجــت کــه در جــمــیــع امــور
مــــعــــولــــم هـــمـــه بـــرلـــطـــف کـــردگـــار خـــودســـت
اگــــــــــر در آتــــــــــش ســــــــــوزان روم درســــــــــت آیـــــــــم
کـــه نـــقــد مــن بــهــمــه حــال بــرعــیــار خــودســت
چــه نــســبــتــم بــبــزرگــان کــنــی کــه مــنــصــب مــن
بــــنــــفــــس نــــامــــی و نــــام بــــزرگــــوار خـــودســـت
مــــرا ز بــــهــــر چــــه بـــردل بـــود غـــبـــار کـــســـی
کـــه گـــرد خـــاطـــر هـــرکـــس ز رهـــگـــذار خـــودســت
چــــــرا شــــــکــــــایــــــت از ابــــــنــــــای روزگــــــار کــــــنـــــم
کــــه مــــحــــنــــت هـــمـــه از دســـت روزگـــار خـــودســـت
بــــاخــــتــــیــــار ز شــــادی جــــدا نــــشــــد خــــواجــــو
چــه بــخــتــیــار کــســی کــو بــاخــتـیـار خـودسـت
غزل شمارهٔ ۱۱۷
چــو طــلــعــت تــو مــرا مــنــتـهـای مـقـصـودسـت
بـیـا کـه عـمـر مـن ایـن پـنـجـروز مـعـدودست
مــقــیــم کــوی تــو گــشــتــم کــه آسـتـان ایـاز
بـــنـــزد اهـــل حـــقـــیـــقـــت مـــقــام مــحــمــودســت
دلــم ز مــهــر رخــت مــی‌کــشــد بــزلــف ســیـاه
چــرا کــه ســایــهٔ زلــف تــو ظــل مــمــدودسـت
مـــن از وصـــال تـــو عـــهـــدیـــســت کــارزو دارم
کـه کـام دل بـسـتـانـم چـنـانـکـه مـعـهـودسـت
ز بــســکــه دل بــربــودی چــو روی بــنــمــودی
گــمــان مــبــر کــه دلــی در زمـانـه مـوجـودسـت
اگـر چـنـانـکـه کـسـی را ز عـشـق مـقـصـودیـست
مـرا ز عـشـق تـو مـقـصـود تـرک مـقـصـودست
دلــــم ز زلـــف تـــو بـــر آتـــشـــســـت و مـــی‌دانـــم
که سوز سینه پر دود مجمر از عودست
چـه نـکـهـتـسـت مـگـر بـوی لـالـه و سـمـنـست
چـه زمـزمـه‌سـت مـگـر بـانـک زخـمـه عـودست
اگـــر مـــراد نـــبـــخــشــد بــدوســتــان خــواجــو
خــمـوش بـاش کـه امـسـاک نـیـکـوان جـودسـت
غزل شمارهٔ ۱۱۸
هـــر کـــه او دیـــدهٔ مـــردم کـــش مـــســتــت دیــدســت
بــس کــه بــرنــرگــس مــخــمــور چـمـن خـنـدیـدسـت
مـــــردم از هـــــر طــــرفــــی دیــــده در آنــــکــــس دارنــــد
کــــه مــــرا مــــردم ایــــن دیــــدهٔ حــــســــرت دیــــدســــت
ایــکــه گــفــتــی ســر بــبـریـده سـخـن کـی گـویـد
بـنـگـر ایـن کـلـک سـخن گو که سرش ببریدست
گــــوئــــی ان ســــنـــبـــل عـــنـــبـــرشـــکـــن مـــشـــک‌فـــروش
بــخــطــا مــشــک خــتــن بــر ســمــنــت پــاشــیــدسـت
زان بود زلف تو شوریده که چونرفت به چین
شــده زنــجــیــری و بـر کـوه و کـمـر گـردیـدسـت
ســــر آن زلــــف نـــگـــونـــســـار ســـزد گـــر بـــبـــرنـــد
کــــــه دل ریــــــش پــــــریــــــشــــــان مــــــرا دزدیـــــدســـــت
خـــبـــرت هـــســـت کـــه اشـــکــم چــو روان مــی‌گــشــتــی
در قـــفـــای تـــو دویـــدســـت و بـــســـر غـــلــتــیــدســت
دم ز مــــهــــر تــــو زنــــم گــــر نــــزنـــم تـــا بـــابـــد
کــــه دلــــم مــــهــــر تــــودر عــــهــــد ازل ورزیــــدســــت
هـــر چـــه در بـــاب لــب لــعــل تــو گــویــد خــواجــو
جــمــلــه در گــوش کــن ای دوســت کـه مـرواریـدسـت
غزل شمارهٔ ۱۱۹
وه کــه از دســت ســر زلــف ســیــاهــت چــه کــشــیــدســت
آنـــکـــه دزدیـــده در آن دیـــده خــونــخــوار تــو دیــدســت
چـــون کـــشـــد وســـمـــه کـــمـــان دو کــمــان خــانــه ابــروت
گر چه پیوسته کمان بر مه و خورشید کشیدست
جــــفـــت ایـــن طـــاق زمـــرد شـــد از آنـــروی چـــو گـــیـــســـو
طـــاق فـــیـــروزهٔ ابـــروی تـــو پـــیــوســتــه خــمــیــدســت
ســــر زلــــفــــت بــــبــــریــــدنـــد و بـــبـــالـــات خـــوش افـــتـــاد
یــا رب آن شــعــر ســیــه بــرقــد خــوبــت کـه بـریـدسـت
آن خــــط ســــبــــز کــــه از شــــمــــع رخــــت دود بـــرآورد
دود آهـــــیـــــســـــت کـــــه در آتـــــش روی تــــو رســــیــــدســــت
ای خــوش آن صــیــد کــه وقــتــی بــکــمـنـد تـو در افـتـاد
خــــرم آنــــمــــرغ کــــه روزی بــــهـــوای تـــو پـــریـــدســـت
بــاد را بــر ســر کــوی تــو مــجــالــسـت و مـرا نـیـسـت
خــــنــــک آن بــــاد کـــه بـــر خـــاک ســـر کـــوت وزیـــدســـت
رقــــمــــی چــــنــــد بــــســــرخــــی کــــه روان در قــــلــــم آمـــد
اشــک شــنــگــرفــی چـشـمـسـت کـه بـر نـامـه چـکـیـدسـت
خــواجــو از شــوق رخــت بــســکـه کـنـد سـیـل فـشـانـی
هـــمـــه پـــیـــرامـــنـــش از خـــون جـــگـــر لـــالـــه دمــیــدســت
غزل شمارهٔ ۱۲۰
چــو از بــرگ گــلــش ســنـبـل دمـیـدسـت
ز حــســرت در چــمــن گــل پــژمـریـدسـت
به عشوه توبهٔ شهری شکستست
بــه غــمــزه پــردهٔ خــلــقــی دریــدسـت
ز روبــــه بــــازی چــــشــــم چــــو آهــــوش
دلـــم چـــون آهـــوی وحـــشـــی رمـــیـــدســت
چـه رویـسـت آنـکـه در اوصـاف حـسـنـش
کـــمـــال قـــدرت بـــیـــچــون پــدیــدســت
چــو نــقــاش ازل نــقــش تــومــی‌بــســت
ز کلکش نقطه ئی بر گل چکیدست
تــــو گـــوئـــی در کـــنـــارت مـــادر دهـــر
بـــشـــیـــر بـــیـــوفـــائــی پــروریــدســت
ز گــلــزار جــنــان رضــوان بــصـد سـال
گــلــی چــون عــارض خــوبــت نــچـیـدسـت
پـــریـــشــانــســت زلــفــت هــمــچــو حــالــم
مـــگـــر حـــال پـــریــشــانــم شــنــیــدســت
مـسـلـمـانـان چـه زلفست آن که خواجو
بـــدان هـــنــدوی کــافــر بــگــرویــدســت