غزل شمارهٔ ۱۶۱
دیـــشـــب درآمـــد از درم آنـــمــاه چــهــره مــســت
مــانــنــد دســتــهٔ گــل و گــلـدسـتـه‌ئـی بـدسـت
خــطــش نــبــات و پــســتــهٔ شـکـرشـکـن شـکـر
سـروش بـلـنـد و سـنـبل پرتاب و پیچ مست
زلـــف ســـیـــاه ســرکــش هــنــدوش داده عــرض
در چـــیـــن هـــزار کـــافـــر زنـــگـــی بـــت پـــرســت
از دیده محو کرد مرا هر چه هست و نیست
ســودای آن عــقــیـق گـهـر پـوش نـیـسـت هـسـت
در بــســت راه عــقــل چــو آن بــت قــبـا گـشـود
بـگـشـود کـار حـسـن چـو آن مـه کمر ببست
در مـشـگ مـی‌فـکـنـد بـفـنـدق شـکـنـج و تـاب
وز نـار و عـشـوه گـوشـهٔ بـادام مـی‌شکست
پــر کــرد جــامــی از مــی گــلـگـون و درکـشـیـد
وانــگـه بـبـسـت بـنـد بـغـلـطـان و بـرنـشـسـت
گـــفـــتـــم زکـــوة لـــعـــل درافـــشـــان نـــمـــی‌دهـــی
یــاقــوت روح پــرور شــیـریـن بـدر بـخـسـت
گـفـتـم ز پیش تیر تو خواجو کجا جهد
گــفــتــا ز نــوک نــاوک مــا هــیــچــکــس نــرســت
غزل شمارهٔ ۱۶۲
اگــر چــه بــلــبــل طــبــعــم هــزار دســتــانــســت
حــدیــث مــن گــل صــد بــرگ گـلـشـن جـانـسـت
ز بــیــم چــنـگـل شـاهـیـن جـان شـکـار فـراق
دلـم چـو مـرغ چـمـن روز و شـب در افـغـانست
چــو تـاب زلـف عـروسـان حـجـلـه خـانـهٔ طـبـع
روان خـــســـتـــه‌ام از دســت دل پــریــشــانــســت
چــو از ســر قــلــمــم بــرگــذشــت آب ســیــاه
سـفـینه ساز و میندیش ازینکه طوفانست
کـسـی کـه مـلـکـت جـم پیش همتش بادست
اگــر نــظــر بــحــقــیــقــت کـنـی سـلـیـمـانـسـت
دوای دل ز دواخـــــــانـــــــهٔ مـــــــحـــــــبـــــــت جــــــوی
کـــــه نـــــزد اهـــــل مـــــودت ورای درمـــــانــــســــت
دل خــــراب مـــن از عـــشـــق کـــی شـــود خـــالـــی
چــرا کــه جــایــگــه گــنــج کــنـج ویـرانـسـت
چـو چـشـمهٔ خضر ار شعر من روان افزاست
عــــجــــب مـــدار کـــه آن عـــیـــن آن حـــیـــوانـــســـت
ورش بــمــصــر چـو یـوسـف عـزیـز مـی‌دارنـد
غــریــب نــیــســت کــه اورنـگ مـاه کـنـعـانـسـت
نه هر که تیغ زبان می‌کشد جهانگیرست
نـه هـر کـه لـاف سخن می‌زند سخندانست
اگــر ز عــالــم صــورت گـذشـتـه‌ئـی خـواجـو
بــگــیــر مــلــکــت مــعــنــی کــه مــمــلــکـت آنـسـت
غزل شمارهٔ ۱۶۳
نــــظــــری کــــن اگــــرت خــــاطــــر درویـــشـــانـــســـت
کـــه جـــمـــال تـــو ز حــســن نــظــر ایــشــانــســت
روی ازیـــن بـــنـــدهٔ بـــیـــچـــارهٔ درویـــش مــتــاب
زانــکــه ســلــطــان جــهــان بـنـدهٔ درویـشـانـسـت
پند خویشان نکنم گوش که بی خویشتنم
آشـــنـــایـــان غـــمـــت را چــه غــم از خــویــشــانــســت
بده آن بادهٔ نوشین که ندارم سرخویش
کـانـکـه از خـویـش کند بیخبرم خویش آنست
حـاصـل از عـمـر بـه جـز وصل نکورویان نیست
لـیـکـن انـدیـشـه ز تـشـویـش بـد انـدیـشـانـست
نـکـنـم تـرکـش اگـر زانـکـه بـه تـیـرم بـزنـد
خــنــک آن صــیــد کــه قـربـان جـفـا کـیـشـانـسـت
مـرهـمـی بـردل خـواجـو کـه نـهـد زانکه طبیب
فــــارغ از درد دل خــــســــتــــهٔ دل ریــــشــــانــــســـت
غزل شمارهٔ ۱۶۴
آن جــوهــر جــانـسـت کـه در گـوهـر کـانـسـت
یــا مــی کــه درو خــاصــیـت جـوهـر جـانـسـت
یـــاقـــوت روان در لـــب یـــاقـــوتـــی جـــامـــســـت
یــا چــشــم قــدح چـشـمـهٔ یـاقـوت روانـسـت
زیـن پـس من و میخانه که در مذهب عشاق
خــاک در خــمــخــانــه بــه از خـانـهٔ خـانـسـت
در جــام عــقــیــقــیــن فــکــن ای لــعـبـت سـاقـی
لــعــلــی کــه ازو خــون جــگـر در دل کـانـسـت
یـــک شـــربــت از آن لــعــل مــفــرح بــمــن آور
کـــز فـــرط حـــرارت دل مــن در خــفــقــانــســت
مــا غــافــل و آن عــمـر گـرامـی شـده از دسـت
افــســوس ز عــمــری کـه بـغـفـلـت گـذرانـسـت
هـــر کـــش غـــم آن نـــادره دور زمـــان کــشــت
او را چــــه غـــم از حـــادثـــهٔ دور زمـــانـــســـت
در روی تو بیرون ز نکوئی صفتی نیست
کـانـسـت کـه دلـهـا هـمـه سـرگـشـتـهٔ آنـسـت
خـواجـو سـخـن یـار چـه گـوئـی بـر اغیار
خــامــوش کـه شـمـع آفـت جـانـش ز زبـانـسـت
غزل شمارهٔ ۱۶۵
دلـــم بـــا مـــردم چـــشــمــت چــنــانــســت
که پنداری که خونشان در میانست
خـــطـــت ســرنــامــهٔ عــنــوان حــســنــســت
رخـــت گـــلــدســتــهٔ بــســتــان جــانــســت
شـبـت مـه پـوش و ماهت شب نقابست
گــلــت خــود روی و رویـت گـلـسـتـانـسـت
گـــــلـــــســــتــــان رخــــت در دلــــســــتــــانــــی
بــهــشــتــی بــر ســر ســرو روانـسـت
چــــرا خــــورشــــیـــد روز افـــروز رویـــت
نــهــان در چـیـن شـبـگـون سـایـبـانـسـت
کـــــمـــــان داران چــــشــــم دلــــکــــشــــت را
خـــدنـــک غـــمـــزه دایـــم در کــمــانــســت
بــســاز آخــر زمــانــی بــا ضــعــیــفــان
کــه حــســنــت فــتــنــه آخــر زمــانــســت
چــرا خــفــتــســت چــشــم نــیــم مــسـتـت
ز مــخــمــوری تــو گــوئــی نـاتـوانـسـت
ز زلــفــت مــوبــمــو خــواجــو نــشـانـداد
از آن انـــفـــاس او عـــنـــبـــر فـــشـــانـــســت
غزل شمارهٔ ۱۶۶
مــــــــرا یــــــــاقــــــــوت او قــــــــوت روانـــــــســـــــت
ولـــــی اشـــــکـــــم چـــــو یـــــاقـــــوت روانـــــســــت
رخــش مــاهــســت یـا خـورشـیـد شـب پـوش
خــطــش طــوطــیــســت یــا هــنــدوســتــانــسـت
صـــبـــا از طـــره‌اش عـــنـــبـــر نـــســـیـــمــســت
نــســیــم از ســنــبــلــش عــنــبــر فــشــانــســت
مـــیـــانـــش یـــکــســر مــو در مــیــان نــیــســت
ولــــیــــکــــن یــــک ســــر مــــویـــش دهـــانـــســـت
شـنـیـدم کـان صـنـم بـا مـا چـنـان نـیـست
ولـــیـــکـــن چـــون نـــظـــر کـــردم چـــنــانــســت
ز چشمش چشم پوشش چون توان داشت
کـــه یـــکـــچــنــدســت کــوهــم نــاتــوانــســت
بـــــــــــــیـــــــــــــا آن آب آتـــــــــــــش رنـــــــــــــگ در ده
کــه گــر خــود آتــشــســت آتــش نــشــانـسـت
بــــدان مــــانــــد کــــه خــــونــــش مــــی‌دوانــــد
بـــدیـــنـــســـان کــز پــیــت اشــکــم روانــســت
چــــو مــــرغــــی زیــــرک آمــــد جــــان خــــواجـــو
کــــــه او را دام زلــــــفــــــت آشــــــیــــــانــــــســــــت
غزل شمارهٔ ۱۶۷
یــاقــوت روان بــخــش تــو تـا قـوت روانـسـت
چـــشـــمــم ز غــمــت چــشــمــهٔ یــاقــوت روانــســت
آن مــوی مــیــان تـو کـه سـازد کـمـر از مـوی
مـــوئـــی بـــمـــیـــان آمـــده یـــا مـــوی مــیــانــســت
در موی میانت سخنی نیست که خود نیست
لـیـکـن سـخـن ار هـسـت در آن پـسـتـه دهانست
تــا پــشـت کـمـان مـی‌شـکـنـد ابـروی شـوخـت
پـیـوسـتـه ز ابـروی تو پشتم چو کمانست
بـا مـا بـه شـکـر خـنـده درآ زانـکـه یـقینم
کــز پـسـتـهٔ تـنـگ تـو یـقـیـنـم بـگـمـانـسـت
گفتند که آن جان جهان با تو چنان نیست
گـوئـی کـه چـنـانـسـت کـه بـا مـا نـچـنـانـست
پـــنـــداشـــت کــه مــا را غــم جــانــســت ولــیــکــن
مـــــا در غـــــم آنـــــیــــم کــــه او در غــــم آنــــســــت
عــــمــــری بــــتــــمــــنــــای رخـــش مـــی‌گـــذرانـــیـــم
در مـحـنـت و غـم گـرچـه کـه دنـیـا گـذرانست
در کـــنـــج صــوامــع مــطــلــب مــنــزل خــواجــو
کــــو مــــعـــتـــکـــف کـــوی خـــرابـــات مـــغـــانـــســـت
غزل شمارهٔ ۱۶۸
گــفــتــم کــه چـرا صـورتـت از دیـده نـهـانـسـت
گــفــتــا کــه پــری را چــکــنــم رســم چــنــانــســت
گــفــتــم کــه نــقــاب از رخ دلــخــواه بــرافــکــن
گــــــفــــــتــــــا مــــــگــــــرت آرزوی دیـــــدن جـــــانـــــســـــت
گـــفـــتـــم هـــمـــه هـــیـــچـــســـت امـــیـــدم ز کــنــارت
گـــفــتــا کــه تــرا نــیــز مــگــر مــیــل مــیــانــســت
گـفـتـم کـه جـهـان بـر مـن دلـتـنـک چه تنگست
گــفــتــا کــه مــرا هــمــچــو دلــت تــنــک دهــانـسـت
گــفــتــم کــه بــگــو تــا بــدهــم جــان گــرامــی
گــفــتـا کـه تـرا خـود ز جـهـان نـقـد هـمـانـسـت
گـفـتم که بیا تا که روان بر تو فشانم
گفتا که گدا بین که چه فرمانش روانست
گــفــتــم کـه چـنـانـم کـه مـپـرس از غـم عـشـقـت
گــفــتــا کــه مــرا بــا تــو ارادت نـه چـنـانـسـت
گــفــتــم کـه ره کـعـبـه بـمـیـخـانـه کـدامـسـت
گـــفـــتـــا خـــمـــش ایـــن کـــوی خــرابــات مــغــانــســت
گــفـتـم کـه چـو خـواجـو نـبـرم جـان ز فـراقـت
گــــفــــتــــا بــــرو ای خــــام هــــنــــوزت غــــم آنــــســــت
غزل شمارهٔ ۱۶۹
روز رخـــســـار تـــو مـــاهـــی روشـــنـــســت
خـــال هـــنـــدویـــت ســـیـــاهـــی روشـــنـــســـت
مــنـظـر چـشـمـم کـه خـلـوتـگـاه تـسـت
راســــتــــی را جــــایــــگــــاهــــی روشــــنــــســـت
گــر بــرویــت کــرده‌ام تــشــبـیـه مـاه
شــرمــســارم کــایــن گــنـاهـی روشـنـسـت
مــــه بــــرخـــســـارت پـــنـــاه آرد از آنـــک
روی تــو پــشــت و پــنــاهــی روشــنــسـت
بــــت پــــرســــتــــانــــرا رخ زیــــبــــای تـــو
روز مــحــشــر عــذر خــواهــی روشــنــسـت
موی و رویت روز و شب در چشم ماست
زانـکـه گـه تـاریـک و گـاهـی روشـنـسـت
گـر کـنـم دعـوی کـه اشـکـم گـوهرست
چــشــم مــن بــر ایــن گــواهـی روشـنـسـت
مــــــی‌پــــــزد ســــــودای دربــــــانـــــی تـــــو
خــســرو انــجــم کــه شــاهـی روشـنـسـت
یــــــوســــــف مـــــصـــــر مـــــرا چـــــاه زنـــــخ
گــر چــه دلــگــیــرســت چــاهــی روشـنـسـت
ذره‌ئــی خــواجــو قــدم بــیــرون مــنــه
از ره مــــهـــرش کـــه راهـــی روشـــنـــســـت
غزل شمارهٔ ۱۷۰
بــــوقــــت صــــبــــح مــــی روشــــن آفـــتـــاب مـــنـــســـت
بــتــیــره شــب در مــیــخــانـه جـای خـواب مـنـسـت
اگــر شــراب نـبـاشـد چـه غـم کـه وقـت صـبـوح
دو چــشــم اشــک فــشــان ســاغــر شـراب مـنـسـت
وگــــر کــــبــــاب نــــیــــابــــم تــــفــــاوتــــی نــــکــــنــــد
بـــحــکــم آنــکــه دل خــونــچــکــان کــبــاب مــنــســت
بــــراه بــــادیــــه‌ای ســــاربــــان چــــه جــــوئـــی آب
کـــه مـــنـــزلـــت هـــمـــه در دیـــدهٔ پـــر آب مــنــســت
مــرا مــگــوی کــه بــرگــرد وتــرک تــرکـان گـیـر
کــه گــر چـه راه خـطـا مـی‌روم صـواب مـنـسـت
چـگـونـه در تـو رسـم تـا ز خـود برون نروم
چــرا کــه هــســتــی مــن در مــیــان حــجــاب مــنـسـت
بیا که بی تو رسم تا زخود برون نروم
چــرا کــه هــســتــی مــن در مــیــان حــجــاب مــنـسـت
بــیــا کــه بـی تـو مـلـولـم ز زنـدگـانـی خـویـش
کــــه در فــــراق رخــــت زنـــدگـــی عـــذاب مـــنـــســـت
تــو گــنــج لــطــفــی و دانــم کــزیــن بـتـنـگ آئـی
کــــه روز و شـــب وطـــنـــت در دل خـــراب مـــنـــســـت
خــروش و نــالــهٔ خـواجـو و بـانـگ بـلـبـل مـسـت
نـــــوای بـــــاربـــــد و نـــــغـــــمـــــه ربــــاب مــــنــــســــت