غزل شمارهٔ ۳۷۳
هــم عــفــی الــلــه نــی کــه مــا را مـرحـبـائـی مـی‌زنـد
عــــارفــــانــــرا در ســــر انـــدازی صـــلـــائـــی مـــی‌زنـــد
آشـــنـــایـــانـــرا ز بـــی خــویــشــی نــشــانــی مــی‌دهــد
بـــیـــنـــوایـــانـــرا ز بـــی بـــرگـــی نـــوائـــی مــی‌زنــد
اهـــل مـــعــنــی را کــه از صــورت تــبــرا کــرده‌انــد
هــــر نــــفــــس در عـــالـــم مـــعـــنـــی نـــدائـــی مـــی‌زنـــد
مـــی‌ســـرایــد هــمــچــو مــرغــان ســرائــی وز نــفــس
هــر دم آتــش هــمــچــو بــاد انــدر ســرائــی مــی‌زنـد
هـمـچـو نـی گـر در سـمـاعـت خرقه بازی آرزوست
دامـــن آنـــکـــس بـــچـــنـــگ آور کـــه نـــائـــی مـــی‌زنـــد
یــکــنــفــس بـا او بـسـاز ار ره بـجـائـی مـی‌بـری
هــــمــــدم او بــــاش کــــوهـــم دم ز جـــائـــی مـــی‌زنـــد
گر نئی بیگانه خواجو حال خویش از نی شنو
زانـــکـــه آن دلــخــســتــه هــم دم ز آشــنــائــی مــی‌زنــد
غزل شمارهٔ ۳۷۴
تــــا درد نــــیــــابــــنــــد دوا را نـــشـــنـــاســـنـــد
تـــا رنـــج نـــبـــیـــنــد شــفــا را نــشــنــاســنــد
آنــهــا کــه چــو مــاهــی ایــن بــحــر نــگــردنـد
شــک نــیــســت کـه مـاهـیـت مـا را نـشـنـاسـنـد
بــا عــشــق و هــوا بــرگ و نـواراسـت نـیـایـد
خـــامــوش کــه عــشــاق نــوا را نــشــنــاســنــد
مـــنـــصـــور بـــقـــا از گـــذر دار فـــنــا یــافــت
نــا گــشــتــه فــنــا دار بـقـا را نـشـنـاسـنـد
تــــا مــــعــــتــــکــــفــــان حــــرم کـــعـــبـــهٔ وحـــدت
خـــود را نــشــنــاســنــد خــدا را نــشــنــاســنــد
یـــــاران وفـــــادار جـــــفـــــا را نـــــپــــســــنــــدنــــد
خــــوبـــان جـــفـــا کـــار وفـــا را نـــشـــنـــاســـنـــد
آنـــهـــا کـــه نـــدارنـــد نـــم چـــشـــم و غـــم دل
خــــاصــــیــــت ایــــن آب و هــــوا را نـــشـــنـــاســـنـــد
بـــا عـــشـــق تــو زیــبــائــی خــوبــان نــنــمــایــد
بــا پــرتـو خـورشـیـد سـهـا را نـشـنـاسـنـد
خواجو چه عجب باشد ارش کس نشناسد
شـــاهـــان جـــهـــانـــدار گـــدا را نـــشــنــاســنــد
غزل شمارهٔ ۳۷۵
سـاقـیـا مـی زیـن فزون‌تر کن که میخواران بسند
هـــمــچــو مــا دردیــکــشــان در کــوی خــمــاران بــســنــد
ســـاغـــر وصـــل ار بـــه بـــیـــداران مــجــلــس مــی‌رســد
سر برآر از خواب و می در ده که بیداران بسند
گـــر ســـبـــک دل گـــشــتــم از رطــل گــران عــیــبــم مــکــن
زانــکــه در بــزم ســبــک روحـان سـبـکـسـاران بـسـنـد
ای عـــزیـــزان گــر بــصــد جــان مــی‌نــهــنــد ارزان بــود
یــوســف مــا را کــه در مــصــرش خــریــداران بــســنــد
چــشــم مــســتــت کــو طــبــیــب درد بــیــدردمــان مـاسـت
گـو نـگـاهـی کـن کـه در هـر گـوشه بیماران بسند
چـــون نـــنـــالــم کــانــکــه فــریــاد گــرفــتــاران ازوســت
کـــی بـــفـــریـــادم رســد کــو را گــرفــتــاران بــســنــد
ذره بــــاری از چــــه ورزد مــــهــــر و ســــوزد در هـــوا
زانـــکـــه چـــون او شـــاه انــجــم را هــواداران بــســنــد
ایــکــه گــفــتــی هـر زمـان یـاری گـرفـتـن شـرط نـیـسـت
مــا تــرا داریــم و بــس لــیــکــن تــرا یــاران بـسـنـد
گــر گــنــهــکــارم کــه عــمــری صــرف کــردم در غــمــت
بــگــذران از مــن کـه هـمـچـون مـن گـنـهـکـاران بـسـنـد
بـــر امـــیـــد گـــنـــج خـــواجـــو از ســـر شـــوریـــدگــی
دســت در زلــفــش مــزن کــانــجــا ســیــه مــاران بــسـنـد
غزل شمارهٔ ۳۷۶
چــون خـط سـبـز تـو بـر آفـتـاب بـنـویـسـنـد
بـــدود دل ســـبـــق مـــشــک نــاب بــنــویــســنــد
بـسـا کـه بـاده پـرسـتـان چـشم ما هر دم
بـــرات مـــی بـــعـــقـــیـــق مـــذاب بـــنـــویـــســـنــد
حـــدیـــث لـــعـــل روان پـــرور تـــو مــیــخــواران
بـــدیـــده بـــرلــب جــام شــراب بــنــویــســنــد
مـــعـــیـــنـــســت کــه طــوفــان دگــر پــدیــد آیــد
چــو نــام دیــدهٔ مــا بــرســحــاب بــنـویـسـنـد
ســـــیـــــاهـــــی ار نـــــبـــــود مــــردمــــان دریــــائــــی
حــدیــث مــوج ســرشــکـم بـه آب بـنـویـسـنـد
ســواد شــعــر مــن و وصــف آب دیـده نـجـوم
شــبــان تــیـره بـمـشـک و گـلـاب بـنـویـسـنـد
مــــــحــــــرران فــــــلـــــک شـــــرح آه دلـــــســـــوزم
نـه یـک رسـالـه کـه بـرهفت باب بنویسند
چـــو روزنـــامـــهٔ روی تـــو در قـــلــم گــیــرنــد
مـــحـــقـــقـــســـت کــه بــرآفــتــاب بــنــویــســنــد
خـطـی کـه مـردم چـشمم سواد کرد چو آب
مـــگـــر بـــخـــون دل او را جـــواب بــنــویــســنــد
بــرات مــن چــه بـود گـر بـرآن لـب شـیـریـن
بـه مـشـک سـوده ز بـهر ثواب بنویسند
سزد که بر رخ خواجو قلم زنان سرشک
دعـــای خـــســـرو عـــالـــیـــجـــنـــاب بــنــویــســنــد
غزل شمارهٔ ۳۷۷
هر نسخه که در وصف خط یار نویسند
بـایـد کـه سـوادش بـشـب تـار نـویـسند
در چــیــن صـفـت جـعـد سـمـن سـای نـگـاریـن
هــر نــیــمــشــب از نــافــهٔ تــاتــار نــویــسـنـد
ای بس که چو من خاک شوم قصهٔ دردم
صــاحــب‌نـظـران بـر در و دیـوار نـویـسـنـد
بــایــد کــه حــدیــث مــن دیــوانــهٔ ســرمـسـت
اربـــاب خـــرد بـــر دل هـــشـــیـــار نـــویـــســـنـــد
هـرنـکـتـه کـه در سکه من نقش بخوانند
آنـــرا بـــطـــلـــا بـــر رخ دیـــنـــار نــویــســنــد
شــرح خــط ســبـز تـو مـقـیـمـان سـمـاوات
هــر شــام بــریــن پــردهٔ زنــگــار نـویـسـنـد
از تــذکــره روشــن نـشـود قـصـهٔ مـنـصـور
الــا کــه بــخــون بــر ز بــردار نــویـسـنـد
گـــــر در قــــلــــم آرنــــد وفــــانــــامــــهٔ عــــشــــاق
اول ســخــنــم بــر ســر طــومـار نـویـسـنـد
هـر جـور کـه بـرمـا کـنـد آن یـار جفا کار
شــرطــســت کــه یــاران وفــادار نــویــســنـد
آن قـصـه کـه فـرهـاد زدی جـامـهٔ جـان چاک
رســمـسـت کـه بـردامـن کـهـسـار نـویـسـنـد
مــــســــتــــان خـــرابـــات طـــرب‌نـــامـــهٔ خـــواجـــو
بـــر حـــاشـــیـــهٔ خـــانـــهٔ خـــمــار نــویــســنــد
غزل شمارهٔ ۳۷۸
مـــی‌کـــشـــنــدم بــخــرابــات و در آن مــی‌کــوشــنــد
کــه بــه یــک جــرعــهٔ مــی آب رخــم بـفـروشـنـد
دیــگــران مــســت فــتــادنــد و قــدح مــا خــوردیـم
پـخـتـگـان سـوخـتـه و افـسرده دلان می‌جوشند
بــــاده از دســـت حـــریـــفـــان تـــرشـــروی مـــنـــوش
کـه بـبـاطـن هـمـه نـیـشـنـد و بـظـاهـر نوشند
ایــکــه خــواهــی کـه ز مـی تـوبـه دهـی مـسـتـانـرا
بــا زمــانــی دگــر افــکــن کـه کـنـون بـیـهـوشـنـد
مـــطـــربــان گــر جــگــر چــنــگ چــنــان نــخــراشــنــد
مــی پــرســتـان جـگـر خـسـتـه چـنـیـن نـخـروشـنـد
تا کی از مهر تو هرشب چو شفق سوختگان
خـون چـشـم از مـژه پـاشـنـد و بـدامـن پـوشند
بــرفــکـن پـرده ز رخـسـار کـه صـاحـب‌نـظـران
هــمــه چــشــمــنــد و اگــر در ســخـن آئـی گـوشـنـد
بـــلـــبـــلــان چــمــن عــشــق تــو هــمــچــون ســوســن
هـــمـــه تـــن جـــمـــلـــه زبـــانـــنــد ولــی خــامــوشــنــد
عــیــب خــواجــو نــتــوان کــرد کـه در مـجـلـس مـا
صــوفــیــان نــیــز چـو رنـدان هـمـه دردی نـوشـنـد
غزل شمارهٔ ۳۷۹
در آن مـجـلـس کـه جـام عشق نوشند
کــجــا پــنــد خــردمــنــدان نــیــوشـنـد
خـــــداونـــــدان دانـــــش نـــــیـــــک دانــــنــــد
کــه مــدهــوشــان خــداونــدان هـوشـنـد
خـوشـا وقتی که مستان جام نوشین
بــیــاد چــشــمـهٔ نـوش تـو نـوشـنـد
مــکـن قـصـد مـن مـسـکـیـن کـه خـوبـان
چــنـیـن در خـون مـسـکـیـنـان نـکـوشـنـد
بـــرون از زلـــف و رخـــســـارت نــدیــدم
که برمه سنبل مه پوش پوشند
هـــنـــوزت جـــادوان در عـــیــن ســحــرنــد
هـــنـــوزت هـــنـــدوان عـــنــبــر فــروشــنــد
مــگــر خـواجـو کـه مـرغـان ضـمـیـرم
ز مـسـتـی هـمـچـو بـلـبـل در خـروشـنـد
نــــگــــر کــــازادگـــان گـــرده زبـــانـــنـــد
چـو سـوسـن جـمـله گویای خموشند
غزل شمارهٔ ۳۸۰
کـسـی کـه پشت بر آن روی چون نگار کند
بـــاخـــتـــیـــار هـــلـــاک خـــود اخـــتـــیـــار کـــنـــد
نــــه رای آنــــکــــه دلــــم دل ز یـــار بـــرگـــیـــرد
نــه روی آنــکــه تــنـم پـشـت بـر دیـار کـنـد
ز روزگـــار هـــرآن مـــحــنــتــم کــه پــیــش آمــد
دلــــم شــــکــــایــــت آنــــهــــم بــــروزگــــار کـــنـــد
بیا و بر سر چشمم نشین که در قدمت
بــسـا کـه دیـده بـدامـن گـهـر نـثـار کـنـد
بــنــاســزای رقــیــب از تــو گــر کـنـاره کـنـم
دلـــم ســـزای مـــن از دیـــده در کـــنـــار کـــنــد
اگـــــر ز تـــــربـــــت مــــن ســــر بــــرآورد خــــاری
هــــنــــوز در دلــــم آن خــــار خــــار خــــار کــــنــــد
بــبــوی خــال تـو جـانـم اسـیـر زلـف تـو شـد
بــرای مــهــره کــســی جــان فــدای مــار کـنـد
خــمــار مــی‌کــنــدم بــی لــب تــو مــی خـوردن
اگــر چــه مـسـت کـی انـدیـشـه از خـمـار کـنـد
گــر از وصــال تــو خــواجــو امـیـد بـرگـیـرد
خــــیــــال روی تــــو بــــازش امــــیــــدوار کـــنـــد
غزل شمارهٔ ۳۸۱
نـــور رویـــت تـــاب در شـــمـــع شـــبـــســـتـــان افـــکـــنـــد
اشــــکــــم آتــــش در دل لــــعــــل بــــدخــــشــــان افــــکــــنــــد
ای بـــســـا دود جـــگـــر کـــز مـــهـــر رویـــت هـــر شـــبــی
شـــمـــع عـــالـــمـــتــاب گــردون در شــبــســتــان افــکــنــد
صــوفــی صــافــی گــر از لــعــل تــو جـامـی در کـشـد
خــــویــــشــــتـــن را در مـــیـــان مـــی پـــرســـتـــان افـــکـــنـــد
راســـتـــی را تـــرک تـــیـــرانـــداز مـــســـتـــت هـــر نـــفــس
کـــشـــتـــه‌ئـــی را از هـــوا بـــرخـــاک مـــیـــدان افـــکــنــد
درج یــاقــوت گــهــر پــوشــت چــو گــردد در فــشـان
از تـــــحـــــیــــر خــــون دل در جــــان مــــرجــــان افــــکــــنــــد
یک نظر در کار خواجو کن که هر شب در فراق
ز آتــــش مــــهــــرت شــــرر در کــــاخ کـــیـــوان افـــکـــنـــد
نــزد طــوفــان ســرشــکــش بــیــن کــه ابــر نــوبـهـار
از حـــــــیـــــــا آب دهـــــــن بــــــر روی عــــــمــــــان افــــــکــــــنــــــد
غزل شمارهٔ ۳۸۲
تـرکـم از غـمـزه چو ناوک بکمان در فکند
ای بسا فتنه که هر دم بجهان در فکند
کــمــر ار نـکـتـه‌ئـی از وصـف مـیـانـش گـویـم
خــویــشــتــن را بـفـضـولـی بـمـیـان در فـکـنـد
گـــر در آن صـــورت زیــبــا نــگــرد صــورتــگــر
قـــلـــم از حـــیــرت رویــش ز بــنــان در فــکــنــد
تــا چــرا نــرگــس مــســت تـو بـقـصـد دل مـن
هــردم از غــمــزه خــدنـگـی بـکـمـان در فـکـنـد
بــشــکــرخــنــده در آور نــه یــقــیــن مـی‌دانـم
کــه دهــان تـو یـقـیـن را بـگـمـان در فـکـنـد
بــاغـبـانـرا چـه تـفـاوت کـنـد ار وقـت سـحـر
بــچــمــن بـلـبـل شـوریـده فـغـان در فـکـنـد
قـــلـــم ار شــرح دهــد قــصــه انــدوه فــراق
ظـــاهـــر آنـــســـت کـــه آتـــش بــزبــان درفــکــنــد
نــرگـس مـسـت تـو از کـنـج صـوامـع هـر دم
زاهــــدی را بــــخــــرابــــات مــــغـــان در فـــکـــنـــد
خـواجـو از شوق لب لعل تو هنگام صبوح
بـــقـــدح اشــک چــو یــاقــوت روان در فــکــنــد
غزل شمارهٔ ۳۶۳
عــاقــل نــدهــد عــاشــق دلــسـوخـتـه را پـنـد
سـلـطـان نـنـهـد بـنـده مـحـنت زده را بند
ای یـــار عـــزیـــز انـــده دوری تـــو چــه دانــی
مـــن دانـــم و یـــعـــقـــوب فـــراق رخ فـــرزنــد
از دیـــــدهٔ رود آور اگـــــر ســـــیـــــل بـــــرانــــم
چـــون دجـــلـــهٔ بــغــداد شــود دامــن الــونــد
عـیـبـم مـکـن ای خـواجـه کـه در عـالـم مـعنی
جــهــلــســت خــردمــنــدی و دیــوانــه خــردمــنـد
تــا جــان بــود از مــهـر رخـش بـرنـکـنـم دل
گـر مـیـر نهد بندم و گر پیر دهد پند
آن فــتــنــه کــدامــســت کــه بــنـیـاد جـهـانـی
چـون پـرده ز رخـسـار بـرافـکـند برافکند
بـرمـن مـفـشـان دسـت تـعـنـت کـه بشمشیر
از لـعـل تـو دل بـرنـکـنـم چـون مگس از قند
در دیــدهٔ مــن حــسـرت رخـسـار تـو تـا کـی
در ســیــنــهٔ مــن آتــش هـجـران تـو تـا چـنـد
ناچار چو شد بندهٔ فرمان تو خواجو
چــون گــردن طــاعــت نــنــهـد پـیـش خـداونـد
غزل شمارهٔ ۳۶۴
هــمــرهــان رفـتـنـد و مـا را در سـفـر بـگـذاشـتـنـد
از خــبــر رفــتــیــم و مـا را بـیـخـبـر بـگـذاشـتـنـد
بر میان از مو کمر بستند و این شوریده را
همچو موی آشفته بر کوه و کمر بگذاشتند
بــر ســر راه اوفــتــادم تــا ز مـن بـر نـگـذرنـد
هــمــچــو خــاک ره مــرا بــر رهــگـذر بـگـذاشـتـنـد
شــمــع را در آتــش و ســوز جــگــر بــگـداخـتـنـد
طـوطـی شـیـرین سخن را بی شکر بگذاشتند
بـــلـــبـــل شـــوریـــده دلــرا از چــمــن کــردنــد دور
طـوطـی شـیـرین سخن را بی شکر بگذاشتند
پـیـشـتـر رفـتـیـم و مـا را نـیـشـتـر بر جان زدند
ویـنـچـنـیـن بـا ریـش و زخـم نـیـشـتر بگذاشتند
بــی غــبــاری از چــه مــا را خــاک راه انــگــاشــتــنــد
بـی خـطـائـی از چـه مـا را در خـطـر بـگـذاشتند
کــار خـواجـو زیـر و بـالـا بـود چـون دور فـلـک
کـار او را بـیـن کـه چـون زیر و زبر بگذاشتند
غزل شمارهٔ ۳۶۵
دل مــــجــــروح مــــرا آگــــهــــی از جـــان دادنـــد
جـــان غـــمـــگـــیـــن مـــرا مـــژدهٔ جــانــان دادنــد
پیش خسرو سخن شکر شیرین گفتند
بــزلــیــخــا خــبـر از یـوسـف کـنـعـان دادنـد
آدم غــــمــــزده را بـــوی بـــهـــشـــت آوردنـــد
مــرغ را بــاز بــشــارت ز گــلــســتـان دادنـد
خــبــر چــشـمـهٔ حـیـوان بـسـکـنـدر بـردنـد
مـــژدهٔ خـــاتـــم دولـــت بـــســـلـــیــمــان دادنــد
هــودج ویــس بــمــنــزلــگــه رامــیــن بـردنـد
پـــایـــهٔ ســلــطــنــت شــاه بــدربــان دادنــد
دعــد را پــرده ز رخــســار ربــاب افــکــنـدنـد
ذره را رفــعــت خــورشــیــد درخــشــان دادنـد
عــام را خــلـعـت خـاص از بـر شـاه آوردنـد
خـضـر را شـربـتـی از چـشمهٔ حیوان دادند
تــشــنــهٔ بــادیــه را بــاز رســانــدنــد بـب
کــشــتــهٔ مـعـرکـه را بـار دگـر جـان دادنـد
بـــاغ را رونـــقـــی از ســـرو روان افــزودنــد
کـاخ را زیـنـتـی از شـمـع شـبـسـتـان دادنـد
مـژدهٔ آمـدن خـواجـه بـه خـواجو بردند
بـنـده را آگـهـی از حـضـرت سـلـطـان دادنـد
غزل شمارهٔ ۳۶۶
دوش چــون در شــکــن طــرهٔ شـب چـیـن دادنـد
مـــــــژدهٔ آمــــــدن آن صــــــنــــــم چــــــیــــــن دادنــــــد
بــیــدلــانــرا ســخــنــی از رخ دلــبــر گــفــتــنــد
بـــلـــبـــلـــانـــرا خـــبــری از گــل نــســریــن دادنــد
بــــاســـیـــران بـــلـــا مـــلـــک امـــان فـــرمـــودنـــد
بـــفـــقـــیـــران گـــدا گــنــج ســلــاطــیــن دادنــد
عـطـر مـجـنـون هـمـه از سـنـبـل لـیـلـی سودند
کــام خــســرو هـمـه از شـکـر شـیـریـن دادنـد
ســوز پــروانــه دگـر در دل شـمـع افـکـنـدنـد
مــهــر اورنــگ بــگــلــچــهــر خــور آئــیــن دادنــد
خــــــضــــــر را آگــــــهــــــی از آب حــــــیـــــان آوردنـــــد
نــــامــــهٔ ویــــس گــــلـــنـــدام بـــرامـــیـــن دادنـــد
روی اقـــبـــال بـــســـوی مـــن مـــســـکــیــن کــردنــد
شــادی گــمــشــده را بــا مــن غــمـگـیـن دادنـد
بــســهـا پـرتـوی از نـور قـمـر بـخـشـیـدنـد
بــــگـــیـــا نـــکـــهـــت انـــفـــاس ریـــاحـــیـــن دادنـــد
جان بشکرانه ده ایدل که کنون خواجو را
کـــام دل زان لــب جــان‌پــرور شــیــریــن دادنــد
غزل شمارهٔ ۳۶۷
ایـن چـه نـامه‌ست که از کشور یار آوردند
وین چه نافه‌ست که از سوی تتار آوردند
مــژدهٔ یــوســف گـمـگـشـتـه بـکـنـعـان بـردنـد
خـــبـــر یــار ســفــر کــرده بــه یــار آوردنــد
دوســـتـــانــرا ز غــم دوســت امــان بــخــشــیــدنــد
بــوســتــانــرا گــل صــد بــرگ بــبــار آوردنــد
بـــــیـــــدل غـــــمـــــزده را مــــژدهٔ دلــــبــــر دادنــــد
بــــلــــبــــل دلــــشـــده را بـــوی بـــهـــار آوردنـــد
نــســخــه‌ئــی از پـی تـعـویـذ دل سـوخـتـگـان
از ســـــواد خـــــط آن لـــــالـــــه عـــــذار آوردنـــــد
نــوش داروئـی از آن لـب کـه روان زنـده ازوسـت
بــــمــــن خــــســــتــــه مــــجــــروح نـــزار آوردنـــد
از خــــم ســــلــــســــلــــهٔ طــــره لــــیــــلـــی تـــابـــی
از بــــــرای دل مــــــجــــــنــــــون فــــــگـــــار آوردنـــــد
بــزم شــوریــده دلــان را ز پـی نـقـل صـبـوح
شــــکــــری از لــــب شــــیــــریــــن نــــگـــار آوردنـــد
مــــی فــــروشــــان عــــقــــیـــق لـــب او خـــواجـــو را
قـــــدحــــی مــــی ز پــــی دفــــع خــــمــــار آوردنــــد
غزل شمارهٔ ۳۶۸
خـــیــمــهٔ نــوروز بــر صــحــرا زدنــد
چـــارطـــاق لـــعـــل بـــر خـــضـــرا زدنـــد
لـالـه را بـنـگـر کـه گـوئـی عـرشـیان
کـــرســـی از یـــاقـــوت بــرمــیــنــا زدنــد
کـــــــــارداران بــــــــهــــــــار از زرد گــــــــل
آل زر بـــــــر رقـــــــعـــــــهٔ خـــــــارا زدنـــــــد
از حــــرم طــــارم نــــشــــیــــنــــان چــــمـــن
خـــرگــه گــلــریــز بــر صــحــرا زدنــد
گـــوشـــه‌هـــای بـــاغ از آب چـــشـــم ابــر
خـــنــده‌هــا بــر چــشــمــهــای مــا زدنــد
مــطـربـان بـا مـرغ هـمـدسـتـان شـدنـد
عــــنــــدلــــیــــبــــان پـــردهٔ عـــنـــقـــا زدنـــد
در هـــوای مـــجـــلـــس جـــمـــشـــیــد عــهــد
غـــــلـــــغـــــل انـــــدر طــــارم اعــــلــــی زدنــــد
بــاد نــوروزش هــمــایــون کــایــن نـدا
قــــدســــیــــان در عــــالـــم بـــالـــا زدنـــد
طوطیان با طبع خواجو گاه نطق
طـــعــنــه‌هــا بــر بــلــبــل گــویــا زدنــد
غزل شمارهٔ ۳۶۹
ز چــشــم مــســت تــو آنــهــا کــه آگــهــی دارنـد
مــــــدام مــــــعــــــتــــــکـــــف آســـــتـــــان خـــــمـــــارنـــــد
از آن بـــه خـــاک درت مـــســت مــی‌ســپــارم جــان
کـه هـم بـکـوی تو مستم بخاک بسپارند
چـــرا بـــهـــیـــچ شـــمــارنــد مــی پــرســتــان را
کــه مــلــک روی زمــیــن را بــهــیــچ نـشـمـارنـد
هــر آن غــریــب کــه خــاطــر بــخــوبــرویـان داد
غـــریـــب نـــبـــود اگـــر خـــاطــرش بــدســت آرنــد
ز بیدلان که ندارند بی تو صبر و قرار
روا مــــدار جــــدائــــی کــــه خـــود تـــرا دارنـــد
چـــو ســـایـــه راه نـــشـــیــنــان بــپــای دیــوارت
اگـــر بـــه فـــرق نــپــویــنــد نــقــش دیــوارنــد
ز ســــــر بــــــرون نـــــکـــــنـــــم آرزوی خـــــاک درت
در آن زمــان کــه مــرا خــاک بــر ســر انـبـارنـد
بـکـنـج صـومـعـه آنـهـا کـه سـاکنند امروز
چــــو بــــلــــبـــلـــان چـــمـــن در هـــوای گـــلـــزارنـــد
ز خـانـه خـیـمـه بـرون زن کـه اهـل دل خـواجو
شـــراب و دامـــن صـــحـــرا ز دســـت نـــگـــذارنــد
غزل شمارهٔ ۳۷۰
ســاقــیــان آبــم بــجــام لــعــل شــکــر خــا بــرنــد
شـاهـدان خـوابـم بـچـشـم جـادوی شـهـلـا برند
گــه بـسـوی دیـرم از مـقـصـورهٔ جـامـع کـشـنـد
گـه بـه مـعـراجـم ز بـام مـسـجد اقصی برند
سـاکـنـان کـعـبـه هـر سـاعـت بـجـسـت و جـوی مـن
از صــوامـع ره بـه خـلـوتـخـانـهٔ تـرسـا بـرنـد
روز و شـــــب خـــــاشـــــاک روبـــــان در دیـــــر مـــــغــــان
مست و بیخود دوش بردوش آورندم یا برند
گـــر کـــنــی زنــجــیــرم از زلــف مــســلــســل عــاقــلــان
رشــک بـر دیـوانـگـان بـی سـر و بـی پـا بـرنـد
مــشــک غــمــازســت ورنــی کــی بــشــب شـوریـدگـان
از پــی دل ره بــدان گــیــسـوی مـشـک آسـا بـرنـد
گــر بـه جـنـت یـا سـقـر سـرگـشـتـگـان عـشـق را
روز مــحــشــر از لــحـد آشـفـتـه و شـیـدا بـرنـد
بــاد پــیــمــایـان کـه بـرآتـش زنـنـد از بـاده آب
پــیــش یــاقــوت تــو آب ســاغــر صــهــبــا بــرنــد
هـــر شـــبــی دفــتــر نــویــســان ورق پــرداز شــام
از ســواد خــط ســبــزت نــسـخـهٔ سـودا بـرنـد
در هــــوای لــــعـــل در پـــاشـــت بـــدامـــن ســـائـــلـــان
هــردم از بــحــریــن چــشــمــم لـؤلـؤ لـالـا بـرنـد
خــاکــیــان بــا گــریــهٔ مــا خــنـده بـر دریـا زنـنـد
و آب روشـــن دمـــبـــدم از چـــشـــمـــهـــای مـــا بــرنــد
چــون کـنـد خـواجـو حـدیـث مـنـظـرت فـردوسـیـان
گـــوهـــر نــظــمــش ز بــهــر زیــور حــورا بــرنــد
غزل شمارهٔ ۳۷۱
مـرغـان ایـن چـمـن همه بی بال و بی پرند
مـردان ایـن قـدم هـمـه بی پا و بی سرند
از جـسـم و جـان بـری و ز کـونـیـن فـارغـند
بــا خــاک ره بــرابــر و از عــرش بــرتــرنــد
روح مـــجـــســـمـــنـــد نــه جــســم مــروحــنــد
نــــور مـــصـــورنـــد نـــه شـــمـــع مـــنـــورنـــد
بـــر عـــرصـــهٔ حــدوث قــدم در قــدم زنــنــد
در مــجــلــس وجــود شــراب از عـدم خـورنـد
شــرب از حــیــاض قــدســی کــروبـیـان کـنـنـد
نـــزل از ریـــاض عـــلـــوی روحـــانـــیـــان بـــرنـــد
کـــی آشـــیـــان نـــهـــنــد دریــن خــاکــدان از آنــک
شــهـبـاز عـرشـیـنـد کـه در لـامـکـان پـرنـد
عـــبـــهـــر مــثــال مــعــتــل و اجــوف نــهــنــدشــان
اما بدان صحیح که سالم چو عرعرند
ســلــطــان تــخــتــگــاه و اقــالــیـم وحـدتـنـد
لــیــکــن بـری ز مـلـکـت و فـارغ ز لـشـکـرنـد
خـــواجـــو گـــدای درگــه اربــاب فــقــر بــاش
کـانـهـا کـه مـفـلـسـنـد بـمـعـنـی تـوانـگرند
غزل شمارهٔ ۳۷۲
چـون تـرک مـن سـپـاه حـبـش بـرخـتـن زنـد
از مـشـگ سـوده سلسله بر نسترن زند
کــار دلــم چـو طـرهٔ مـشـگـیـن مـشـگ بـیـز
بـرهـم زنـد چـو سـنـبـل تـر بر سمن زند
گــر بــگــذرد بــچــیــن سـر زلـف او صـبـا
هــر لــحــظــه دم ز نــافـهٔ مـشـگ خـتـن زنـد
لـعـلش بگاه نطق چو گوهرفشان شود
صــد طــعــنــه بــر طــویــلــهٔ در عــدن زنـد
در آرزوی عــــارض و بــــالــــاش عــــنــــدلــــیــــب
هـــنـــگـــامـــه بــر فــراز گــل و نــارون زنــد
هر شب فضای کوی تو خلوتسرای ماست
آری اویـــــس نـــــوبـــــت عــــشــــق از قــــرن زنــــد
ای بـــاغـــبـــان ز غـــلـــغــل بــلــبــل عــجــب مــدار
سـلـطـان گـل چـو خـیمه بصحن چمن زند
خـواجـو چـو زیـر خـاک شـود در هوای تو
از ســـوز ســـیـــنــه آتــش دل در کــفــن زنــد
غزل شمارهٔ ۳۵۳
اگــر ز پــیــش بــرانــی مــرا کــه بـرخـوانـد
وگــر مــراد نـبـخـشـی کـه از تـو بـسـتـانـد
بـــدســـت تـــســت دلــم حــال او تــو مــی‌دانــی
کــه ســوز آتــش پــروانــه شــمــع مـی‌دانـد
چـه اوفـتـاد که آن سرو سیمتن برخاست
خــبـر بـریـد بـدهـقـان کـه سـرو نـنـشـانـد
بـــرفـــت آنـــکـــه بـــلـــای دلـــســت و راحــت جــان
مــــگـــر خـــدای تـــعـــالـــی بـــلـــا بـــگـــردانـــد
چـــراغ مـــجـــلـــس روحـــانـــیــون فــرو مــیــرد
گــر او بــجـلـوه گـری آسـتـیـن بـر افـشـانـد
تـحـیـتـی که فرستاده شد بدان حضرت
گــر ابــن مــقــلــه بــبــیــنــد در آن فــرو مـانـد
بــه خــون دیـده از آن رو نـوشـتـه‌ام روشـن
که هر کسش که ببیند چو آب برخواند
دبــیــر ســردلــم فــاش کــرد و مــعــذورســت
چــگــونـه آتـش سـوزان بـه نـی بـپـوشـانـد
سـرشـک دیـدهٔ خـواجـو چنین که می‌بینم
اگـــر بـــکـــوه رســـد ســـنـــگ را بـــغــلــتــانــد
غزل شمارهٔ ۳۵۴
آن خـط شـب مـثـال کـه بـر خـور نوشته‌اند
یـا رب چـه دلفریب و چه در خور نوشته‌اند
از خــضــر نــامـه‌ئـی بـه لـب چـشـمـهٔ حـیـات
گـــوئـــی مـــحـــرران ســـکـــنـــدر نـــوشــتــه‌انــد
یـــا نـــی مــگــر بــرات نــویــســان مــلــک شــام
وجــــهــــی بــــرآفــــتـــاب مـــنـــور نـــوشـــتـــه‌انـــد
گــفــتــم کــه مـنـشـیـان شـهـنـشـاه نـیـمـروز
از شب چه آیتیست که برخور نوشته‌اند
در خـنـده رفـت و گـفـت کـه مـسـتـوفـیـان روم
خــطــی بــاســم اجــری قــیــصــر نــوشـتـه‌انـد
یـــا از پـــی مـــعـــیـــشـــت ســـلـــطـــان زنـــگـــبــار
تــمــغــای هــنـد بـر شـه خـاور نـوشـتـه‌انـد
گـــوئـــی کـــه بـــســـتــه‌انــد تــب لــرز آفــتــاب
کــز مــشــک آیــتــی بــشــکــر بــرنــوشــتــه‌انـد
یــا نــی دعـائـی از پـی تـعـویـذ چـشـم زخـم
بــر گــرد آن عــقــیـق چـو شـکـر نـوشـتـه‌انـد
ریــــحـــانـــیـــان گـــلـــشـــن روی تـــو بـــرســـمـــن
خــطــی بــخــون لــالــهٔ احــمــر نــوشــتــه‌انــد
وصـــف لـــبـــت کـــز آن بـــرود آب ســـلـــســـبـــیــل
حـــوران خــلــد بــر لــب کــوثــر نــوشــتــه‌انــد
خــواجــو مــحــرران ســرشــکــم بــسـیـم نـاب
اســــرار عــــشــــق بــــر ورق زر نـــوشـــتـــه‌انـــد
غزل شمارهٔ ۳۵۵
رنــج مــا بــردیـم و گـنـج اربـاب دولـت بـرده‌انـد
خـار مـا خـوردیـم و ایـشـان گـل بدست آورده‌اند
گر حرامی در رسد با ما چه خواهد کرد زانک
رخــت مــا پــیــش از نــزول مــا بـمـنـزل بـرده‌انـد
مــی پــرســتــان مــحــبــت را ز غـم انـدیـشـه نـیـسـت
از بـــــرای آنـــــکـــــه آب زنـــــدگـــــانـــــی خـــــورده‌انـــــد
هـر کـه در عـشـق پـریـرویـان نـیـامـد در شـمـار
عـــارفـــانـــش از حـــســـاب عـــاقـــلــان نــشــمــرده‌انــد
بـا وجـود آنـکـه بـد گـفـتـنـد و نـیـک انـگاشتیم
مـــا نـــیـــازردیـــم و بـــدگـــویـــان ز مـــا آزرده‌انــد
گـلـعـذاران بـیـن کـه کـل پرده بر ما می‌درند
مـا بـرون افـتـاده ویـشـان هـمـچـنـان در پـرده‌اند
بـاد پـیـمـایـان کـه آگه نیستند از سوز عشق
زان نــمــی‌ســوزنـد از آه گـرم مـا کـافـسـرده‌انـد
زنـده دل قـومی که پیش تیغ عشقت شمع‌وار
ز آتـش دل سـر فـدا کـردنـد و پـای افـشـرده‌اند
چــون بــبـدنـامـی بـرآمـد نـام خـواجـو در جـهـان
نـیـک نـام آنـهـا کـه تـرک نـیـک نـامـی‌کـرده‌انـد
غزل شمارهٔ ۳۵۶
خــورشــیــد را ز مــشـک زره پـوش کـرده‌انـد
وانـگـه بـهـانـه زلـف و بـنـا گـوش کـرده‌اند
از پــــردلــــی دو هــــنـــدوی کـــافـــر نـــژادشـــان
بـــــا آفـــــتـــــاب دســـــت در آغـــــوش کـــــرده‌انــــد
در تـاب رفـتـه‌انـد و بـرآشـفـتـه کز چه روی
تــشــبــیـه مـا بـسـنـبـل مـه پـوش کـرده‌انـد
کـــردنـــد تـــرک صـــحـــبـــت عـــهـــد قـــدیــم را
مــعـلـوم مـی‌شـود کـه فـرامـوش کـرده‌انـد
هــر شــب مــغــنــیــان ضــمــیــرم ز سـوز عـشـق
بــرقــول بــلــبــلــان ســحــر گــوش کــرده‌انـد
مـــنـــعـــم مـــکـــن ز بـــاده کـــه اربـــاب عـــقــل را
از جـــام عـــشــق والــه و مــدهــوش کــرده‌انــد
خـواجـو بـنـوش دردی عـشـقـش کـه عـاشقان
خون خورده‌اند و نیش جفا نوش کرده‌اند
غزل شمارهٔ ۳۵۷
شـــام خــون آشــام گــیــســو را اگــر چــیــن کــرده‌انــد
زلــف پــرچــیــن را چــرا بـرصـبـح پـرچـیـن کـرده‌انـد
خـــــال هـــــنـــــدو را خـــــطــــی از نــــیــــمــــروز آورده‌انــــد
چــیــن گــیــســو را ز رخ بــتــخــانــهٔ چــیــن کــرده‌انـد
گـــر بـــبـــخــت شــور مــن ابــرو تــرش کــردنــد بــاز
عــیـش تـلـخـم را بـشـکـر خـنـده شـیـریـن کـرده‌انـد
تـا چـه سحرست اینکه برگل نقش مانی بسته‌اند
تا چه حالست این که برمه خال مشکین کرده‌اند
آن خـــط عـــنـــبـــرشـــکـــن بـــر بـــرگ گــل دانــی چــراســت
نــافــه مــشــکــســت کــانــدر جــیــب نــســریـن کـرده‌انـد
و آنــــرخ گـــلـــرنـــگ و قـــد چـــون صـــنـــوبـــر گـــوئـــیـــا
گــلــســتــانــی بــر فــراز ســرو ســیــمــیـن کـرده‌انـد
مـــهـــرورزان ز اشــتــیــاق طــلــعــتــش شــب تــا ســحــر
چــشــم شــب پـیـمـای را در مـاه و پـرویـن کـرده‌انـد
دردمــــــنــــــدان مــــــحــــــبــــــت بــــــر امــــــیــــــد مـــــرهـــــمـــــی
آســـتـــانـــش هـــر شـــبـــی تـــا روز بـــالـــیــن کــرده‌انــد
خــــــــســــــــروان در آرزوی شـــــــکـــــــرش فـــــــرهـــــــادوار
جـــان شـــیـــریـــن را فـــدای جـــان شــیــریــن کــرده‌انــد
کـــفـــر زلــفــش چــون بــلــای دیــن و دل شــد زان ســبــب
هـــمـــچـــو خــواجــو اهــل دل تــرک دل و دیــن کــرده‌انــد
غزل شمارهٔ ۳۵۸
زنــده‌انـد آنـهـا کـه پـیـش چـشـم خـوبـان مـرده‌انـد
مـرده دل جـمـعـی کـه دل دادنـد و جـان نـسپرده‌اند
چــشــم ســرمــســتــان دریــاکــش نــگــر وقـت صـبـوح
تــا بــبــیــنــی چــشــمــه‌هــا را کــاب دریــا بـرده‌انـد
مـــا بـــرون افـــتـــاده‌ایـــم از پـــردهٔ تـــقــوی ولــیــک
پــرده ســازان نــگــاریــن هــمــچــنــان در پــرده‌انــد
درد نوشان بسکه اشک از چشم ساغر رانده‌اند
خــون دل در صــحــن شــادروان بــجــوش آورده‌انــد
ســاقــیــا چــون پــخــتــگــانــرا ز آتــش مـی سـوخـتـی
گــرم کــن خــامــان عــشــرتــخــانـه را کـافـسـرده‌انـد
اهـــل دل گـــر جــان بــر آن ســرو روان افــشــانــده‌انــد
از نـــســـیـــم گـــلـــشـــن وصـــلـــش روان پـــرورده‌انــد
بــــــردل رنــــــدان صــــــاحــــــب‌درد اگــــــر آزارهــــــاســـــت
پــــــارســـــایـــــان بـــــاری از رنـــــدان چـــــرا آزرده‌انـــــد
خـــیـــز خـــواجـــو وز در خـــلـــوتـــگـــه مـــســـتــان درآی
نـیـسـتـانـرا بـیـن کـه تـرک مـلـک هـسـتـی کـرده‌اند
قـوت جـان از خـون دل سـاز و ز عـالـم گـوشـه گیر
زانـکـه مـردان سالها در گوشه‌ها خون خورده‌اند
غزل شمارهٔ ۳۵۹
خـورشـیـد را بـه سـایـهٔ شـب در نـشـانده‌اند
شـــب را بـــپـــاســـبـــانـــی اخـــتـــر نـــشـــانـــده‌انــد
چــــیــــپــــور را مــــمــــالــــک فــــغــــفــــور داده‌انــــد
مـــهـــراج را بـــمـــســنــد خــان بــرنــشــانــده‌انــد
تــا خــود چــه دیــده‌انــد کــه چــیــپــال هـنـد را
تـــرکـــان بـــپـــادشـــاهـــی خـــاور نـــشـــانــده‌انــد
هـمـچـون مـگـس بـتـنـگ شـکـر بـرنـشـسـته است
خــالــی کـه بـرعـقـیـق چـو شـکـر نـشـانـده‌انـد
گــوئــی کــه دانــه‌ئــی بـقـمـر بـرفـشـانـده‌انـد
یــا مــهــره‌ای ز غــالــیــه در خــور نــشـانـده‌انـد
یـــــــا خــــــازنــــــان روضــــــهٔ رضــــــوان بــــــلــــــال را
در بـــاغ خـــلـــد بـــرلـــب کـــوثـــر نــشــانــده‌انــد
گـــفــتــم کــه خــال هــمــچــو ســیــه دانــهٔ تــرا
بـــرقـــرص آفـــتـــاب چــه در خــور نــشــانــده‌انــد
گـــــفـــــتـــــا بــــروم خــــســــرو اقــــلــــیــــم زنــــگ را
گــوئــی کــه بــر نــیــابـت قـیـصـر نـشـانـده‌انـد
برخیز و باده نوش که مستان صبح خیز
آتــــش بــــه آب دیــــدهٔ ســــاغـــر نـــشـــانـــده‌انـــد
خـون جـگـر کـه بـر رخ خـواجـو چـکـیـده است
یــاقــوت پــاره‌ئـیـسـت کـه در زر نـشـانـده‌انـد
غزل شمارهٔ ۳۶۰
ایـن دلـبـران که پرده برخ در کشیده‌اند
هــر یــک بــغــمــزه پـردهٔ خـلـقـی دریـده‌انـد
از شــیــر و سـلـسـبـیـل مـگـر در جـوار قـدس
انــــدر کــــنـــار رحـــمـــت حـــق پـــروریـــده‌انـــد
یـــا طـــوطـــیـــان روضـــهٔ خـــلـــدنـــد گـــوئـــیـــا
کــــز آشــــیــــان عــــالــــم عــــلـــوی پـــریـــده‌انـــد
از کــلــک نــقــشــبــنــد ازل بــر بــیــاض مــهــر
آن نــقــطــه‌هــای خــال چــه زیــبــا چــکــیـده‌انـد
گـــوئـــی مـــگـــر بـــتـــان تـــتـــارنـــد کــز خــتــا
از بـــــهــــر دل ربــــودن مــــردم رســــیــــده‌انــــد
برطرف صبح سلسله از شام بسته‌اند
بــرگــرد مــاه خــط مــعــنــبــر ، کــشـیـده‌انـد
کـــــروبـــــیـــــان عـــــالـــــم بــــالــــا و ان یــــکــــاد
بــــر اســـتـــوای قـــامـــت ایـــشـــان دمـــیـــده‌انـــد
صــاحــبــدلــان ز شــوق مــرقــع فــکــنــده‌انـد
بـــــر آســـــتـــــان دیـــــر مــــغــــان آرمــــیــــده‌انــــد
از بـــــهــــر نــــرد درد غــــم عــــشــــق دلــــبــــران
بــرســطــح دل بــسـاط الـم گـسـتـریـده‌انـد
خــواجــو بــرو بــچــشــم تــامـل نـگـاه کـن
بــر اهــل دل کــه گــوشــهٔ عــزلـت گـزیـده‌انـد
غزل شمارهٔ ۳۶۱
زهــی زلــفــت گــرهــگــیــری پـر از بـنـد
لــب لــعــلــت نــمــک دانــی پــر از قــنــد
نـــقـــاب شــشــتــری از مــاه بــگــشــای
طــنــاب چــنــبــری بــر مــشــتــری بــنــد
سـرم بـر کف ز دستان تو تا کی
دلـم در خـون ز هـجـران تـو تـا چـنـد
کسی کو خویش را در یار پیوست
کـجـا یـاد آورد از خـویش و پیوند
دلــا گــر عــاشــقــی تــرک خــرد گــیـر
کـه قـدر عـشـق نـشـنـاسـد خـردمـند
بـبـیـن فـرهـاد را کز شور شیرین
بـیـک مـوی از کمر خود را در افکند
چــــرا عــــمــــر عـــزیـــز آمـــد بـــپـــایـــان
مــن و یــعــقــوب را در هــجــر فــرزنــد
تــــحــــمــــل مــــی‌کــــنــــم بـــارگـــران را
ولـی دیـوانـه سـر مـی‌گـردم از بـنـد
چــو جــز دلــبـر نـمـی‌بـیـنـم کـسـی را
کـــرا بـــا او تـــوانـــم کــرد مــانــنــد
بـــزن مـــطـــرب نـــوائـــی از ســـپــاهــان
کــه دل بــگــرفــت مــا را از نــهــاونــد
کـــنـــد خـــواجـــو هــوای خــاک کــرمــان
ولــی پــایـش بـه سـنـگ آیـد ز الـونـد
غزل شمارهٔ ۳۶۲
ای ســاربــان بــه قــتـل ضـعـیـفـان کـمـر مـبـنـد
بــر گــیــر بــارم از دل و بــار ســفــر مــبـنـد
در اشـــک مـــا نـــگــه کــن و از ســیــم در گــذر
بــر روی مــا نــظــر فــکــن و نــقــش زر مــبــنـد
مــــا را چــــو در ســــلــــاســـل زلـــفـــت مـــقـــیـــدیـــم
پـــای دل شـــکـــســـتـــه بـــزنـــجـــیـــر درمـــبـــنــد
فــــرهــــاد را مــــکـــش بـــجـــدائـــی و در غـــمـــش
هــر دم خــروش و غـلـغـلـه در کـوه و در مـبـنـد
ای دل مــــگــــر بـــیـــاد نـــداری کـــه گـــفـــتـــمـــت
چــنــدیــن طــمــع بــرآن بــت بــیــدادگــر مـبـنـد
ور آبــــــروی بــــــایــــــدت ای چـــــشـــــم درفـــــشـــــان
بـــر یـــاد لـــعـــل او ســـر درج گـــهــر مــبــنــد
ای بــــاغــــبــــان گــــرم نــــدهــــی ره بــــپـــای گـــل
گــــلــــزار را بــــروی مـــن خـــســـتـــه در مـــبـــنـــد
چـون سـرو اگـر چـنـانـکـه سـرافـرازیت هواست
چـون نـی بقصد بی سر و پایان کمر مبند
چــشــمــم کــه در هـوای رخـت بـازگـشـتـه اسـت
مــــرغ دل مــــرا مــــشــــکـــن بـــال و پـــر مـــبـــنـــد
بــی جــرم اگــر چـه از نـظـر افـکـنـده‌ئـی مـرا
بـــگـــشــای پــرده از رخ و راه نــظــر مــبــنــد
خـواجـو چـو نـیـسـت در شـب هـجـران امید روز
با تیره شب بسر برو دل در سحر مبند
غزل شمارهٔ ۳۴۳
حــدیــث جــان بــه جــز جــانــان نـدانـد
کـه جـز جـانـان کـسـی در جان نداند
مـرا بـا درد خـود بـگـذار و بـگذر
کـــه کـــس درد مـــرا درمـــان نــدانــد
روا باشد که دور از حضرت شاه
بــمــیــرد بــنـده و سـلـطـان نـدانـد
اگـــر بـــلـــبـــل بــرون آیــد ز بــســتــان
ز ســـرمــســتــی ره بــســتــان نــدانــد
ز رخ دور افــــکــــن آن زلــــف ســــیـــه را
کــه هــنــدو قـدر تـرکـسـتـان نـدانـد
بــگـردان سـاغـر و پـیـمـانـه در ده
کـه آن پـیـمـان‌شـکـن پـیـمـان نداند
مـی صـافـی بـصـوفی ده که هشیار
حــــدیــــث عــــشــــرت مــــســـتـــان نـــدانـــد
دلـــا در راه حـــســـرت مـــنـــزلـــی هـــســت
کـه هـر کـس ره نـرفـتـسـت آن نداند
بـگـو خـواجـو بـه دانا قصهٔ عشق
کـــه کـــافـــر مـــعـــنــی ایــمــان نــدانــد
غزل شمارهٔ ۳۴۴
کـه مـی‌رود کـه پـیـامـم به شهریار رساند
حـــدیــث بــنــدهٔ مــخــلــص بــشــهــریــار رســانــد
درود دیــــدهٔ گـــوهـــر نـــثـــار لـــعـــل فـــشـــانـــم
بــــدان عــــقــــیــــق گـــهـــر پـــوش آبـــدار رســـانـــد
دعــا و خــدمــت مــیــخــوارگــان بــوقــت صـبـوحـی
بــدان دو نــرگــس مــیــگــون پــرخــمــار رســانــد
ز راه لـطـف بـه جـز بـاد نـوبهار که باشد
کـــه حـــال بـــلـــبـــل بــیــدل بــنــوبــهــار رســانــد
اگــــر بــــنــــامــــه غــــم روزگــــار بــــاز نــــمـــایـــم
کــســی کــه نــامــه رســانــد بــروزگــار رسـانـد
هـــوا گـــرفـــتـــم و جــانــرا بــدســت آه ســپــردم
بــبــوی آنــکــه چــو بــادش بــدان دیــار رســانـد
تنم ز ضعف چنان شد که بادش ار برباید
بـــیـــک نـــفـــس بـــســـر کـــوی آن نــگــار رســانــد
ولـــی بـــمـــنـــزل یـــاران نـــســـیـــم بــاد بــهــاران
گـمـان مـبـر کـه ز خـاکـم بـه جـز غـبـار رسـاند
مــگــر بــریــد صــبــا اشــتــیــاق نــامــهٔ خــواجـو
بـــکـــوی یـــار کـــنـــد مـــنـــزل و بـــیـــار رســـانــد
غزل شمارهٔ ۳۴۵
درد مـــن دلـــخــســتــه بــدرمــان کــه رســانــد
کــار مــن بــیــچــاره بــســامــان کـه رسـانـد
از ذره حــدیــثــی بــرخــورشــیـد کـه گـویـد
وز مـصـر نـسـیـمـی سـوی کنعان که رساند
دل را نـــظـــری از رخ دلـــدار کـــه بـــخـــشــد
جـــانـــرا شـــکــری از لــب جــانــان کــه رســانــد
از مــور پــیـامـی بـه سـلـیـمـان کـه گـذارد
وز مـرغ سـلـامـی بـه گـلـسـتـان کـه رسـانـد
آدم کـــه بـــشــد کــوثــرش از دیــدهٔ پــر آب
بــازش بــســوی روضـهٔ رضـوان کـه رسـانـد
شـــد عـــمــر دریــن ظــلــمــت دلــگــیــر بــپــایــان
مــا را بــه لــب چــشـمـهٔ حـیـوان کـه رسـانـد
گـر فـیـض نـه از دیـده رسـد سـوخـتگانرا
هـــر دم بـــره بـــادیــه بــاران کــه رســانــد
درویش که همچون سگش از پیش برانند
او را بــه ســراپـردهٔ سـلـطـان کـه رسـانـد
بــی جــاذبــه‌ئــی قــطــع مــنـازل کـه تـوانـد
بــــی راهــــبــــری راه بــــیـــابـــان کـــه رســـانـــد
شـــد ســـوخـــتــه از آتــش دوری دل خــواجــو
ایــن قــصــهٔ دلــســوز بــکــرمــان کــه رســانـد
غزل شمارهٔ ۳۴۶
گــویــنــد کــه صــبــرآتــش عــشــقــت بـنـشـانـد
زان ســـرو قــد آزاد نــشــســتــن کــه تــوانــد
ســاقــی قــدحــی زان مــی دوشــیــنــه بــمــن ده
بــاشــد کـه مـرا یـکـنـفـس از خـود بـرهـانـد
مـــوری اگـــر از ضــعــف بــگــیــرد ســردســتــم
تــــا دم بــــزنــــم گــــرد جـــهـــانـــم بـــدوانـــد
افـــکـــنـــد ســـپـــهـــرم بــدیــاری کــه وجــودم
گــر خــاک شــود بــاد بـه کـرمـان نـرسـانـد
فریاد که گر تشنه در این شهر بمیرم
جــز دیــده کــس آبــی بــلــبــم بــر نــچــکــانـد
گـویـم کـه دمـی بـا مـن دلـسـوخـتـه بـنشین
بـــرخـــیـــزد و بـــرآتـــش تـــیــزم بــنــشــانــد
چــون مــی‌گــذری عــیــب نــبــاشــد کـه بـپـرسـی
کــان خــســتــهٔ دلــســوخــتــه چـون مـی‌گـذرانـد
بــرحــســن مــکــن تــکـیـه کـه دوران لـطـافـت
بـا کـس بـنـمـی مـانـد و کـس با تو نماند
دانـــی کــه چــرا نــام تــو در نــامــه نــیــارم
زیـرا کـه نـخـواهـم که کسی نام تو داند
روزی کــه نــمــانــد ز غــم عـشـق تـو خـواجـو
اســـــرار غـــــمـــــش بـــــرورق دهـــــر بـــــمـــــانــــد
غزل شمارهٔ ۳۴۷
مــــاجــــرائــــی کــــه دل ســــوخـــتـــه مـــی‌پـــوشـــانـــد
دیـــده یـــک یـــک هـــمـــه چـــون آب فـــرو مــی‌خــوانــد
چــون تــو در چــشــم مــن آئــی چــکـنـد مـردم چـشـم
کــــه بــــدامــــن گــــهـــر انـــدر قـــدمـــت نـــفـــشـــانـــد
مــه چــه بــاشــد کـه بـروی تـو بـرابـر کـنـمـش
یـــا ز رخـــســـار تــو گــویــم کــه بــجــائــی مــانــد
حـــال مـــن زلـــف تـــو تـــقـــریــر کــنــد مــوی بــمــوی
ورنــــه مــــجــــمــــوع کــــجـــا حـــال پـــریـــشـــان دانـــد
مــــن دیـــوانـــه چـــو دل بـــر ســـر زلـــفـــت بـــســـتـــم
از چـــه رو زلـــف تـــوام ســـلـــســـلـــه مـــی‌جـــنــبــانــد
مـــرض عـــشـــق مـــرا عـــرضـــه مـــده پـــیــش طــبــیــب
کــــه بــــه درمــــان مــــن ســــوخــــتــــه دل در مـــانـــد
از چــه نــالــم چــو فــغـانـم هـمـه از خـویـشـتـنـسـت
بـــده آن بـــاده کـــه از خــویــشــتــنــم بــســتــانــد
بـکـجـا ! مـی‌رود ایـن فـتـنـه کـه بـرخـاسـته است
کــیــســت کــایــن فــتــنــه بـرخـاسـتـه را بـنـشـانـد
وه که خواجو بگه نطق چه شیرین سخنست
مـــگـــر از چـــشـــمـــهٔ نـــوش تـــو ســـخـــن مـــی‌رانـــد
غزل شمارهٔ ۳۴۸
دل بـــدســـت یـــار و غـــم در دل بــمــانــد
خــارم انــدر پــای و پـا در گـل بـمـانـد
مــــا فــــرو رفــــتــــیـــم در دریـــای عـــشـــق
وانـکـه عـاقـل بـود بـر سـاحـل بـماند
ســــاربــــان آهـــســـتـــه رو کـــاصـــحـــاب را
چــشــم حــســرت در پـی مـحـمـل بـمـانـد
کــــی تــــوانــــد زد قــــدم بــــا کـــاروان
نـــاتـــوانـــی کـــانـــدریـــن مـــنــزل بــمــانــد
یــــادگــــار کــــشــــتــــگــــان ضـــرب عـــشـــق
نــیــم جــانــی بـود و بـا قـاتـل بـمـانـد
ای پـــســـر گـــر عـــاقــلــی دیــوانــه شــو
کـانـکـه او دیـوانـه شـد عـاقـل بـمـانـد
کبک را بنگر که چون شد پای بند
چــشــم بــازش در پــی طــغـرل بـمـانـد
هـــر کـــه او در عــاشــقــی عــالــم نــشــد
تــا قــیــامــت هــمــچــنــان جــاهــل بــمــانـد
دل چــو رویــش دیـد و جـانـرا در نـبـاخـت
خــاطــر خــواجــو عــظــیـم از دل بـمـانـد
غزل شمارهٔ ۳۴۹
مـا بـرکـنـار و بـا تـو کـمـر در مـیـان بـماند
وان چــشــم پــرخــمــار چــنــان نــاتــوان بـمـانـد
از پــــیــــش مـــن بـــرفـــتـــی و خـــون دل از پـــیـــت
از چـشـم مـن روان شـد و چـشـمـم درآن بـماند
گــفــتــم کــه نــکــتـه‌ئـی ز دهـانـت کـنـم بـیـان
از شــور پـسـتـه‌ات سـخـنـم در دهـان بـمـانـد
بــرخــاک درگــه تــو چــو دوشــم مــقــام بـود
جــانــم بــراســتــان کــه بــرآن آســتــان بــمـانـد
باد صبا که شد به هوای تو سوی باغ
چــنــدیـن بـبـوی زلـف تـو در بـوسـتـان بـمـانـد
فـرهـاد اگـر چـه بـا غـم عـشـق از جهان برفت
لــیــکــن حــدیــث ســوز غـمـش در جـهـان بـمـانـد
خـواجـو ز بـسـکـه وصـف مـیان تو شرح داد
او از مــیــان بــرفــت و ســخـن در مـیـان بـمـانـد
در عــشـق داسـتـان شـد و چـون از جـهـان بـرفـت
بــا دوســتــان مــحــرمــش ایــن داســتــان بــمــانــد
غزل شمارهٔ ۳۵۰
حــدیــث عــشــق ز مــا یــادگــار خــواهــد مــانـد
بــنــای شــوق ز مــا اســتــوار خــواهــد مــانـد
کـنـون کـه کـشـتـی مـا در مـیـان مـوج افـتاد
سـرشـک دیـده ز مـا بـرکـنـار خـواهـد مـانـد
اســــاس عــــهـــد مـــودت کـــه در ازل رفـــتـــســـت
مــیــان مــا و شــمــا پــایــدار خــواهــد مــانــد
ز چـــهــره هــیــچ نــمــانــد نــشــان ولــی مــا را
نــشـان چـهـره بـریـن رهـگـذار خـواهـد مـانـد
ز روزگــار جــفـا نـامـه‌ئـی کـه عـرض افـتـاد
مــــدام بــــر ورق روزگــــار خــــواهــــد مــــانــــد
شـکـنـج زلـف تو تا بیقرار خواهد گشت
درازی شــــب مــــا بــــرقـــرار خـــواهـــد مـــانـــد
چـنـیـن کـه بـر سـر مـیـدان عـشـق مـی‌نگرم
دل پــیــاده بــدســت ســوار خــواهــد مــانــد
حــدیــث زلــف و رخ دلـکـش تـو خـواهـد بـود
که بر صحیفهٔ لیل و نهار خواهد ماند
فـراق نـامـهٔ خواجو و شرح قصهٔ شوق
مـــیـــان زنـــده‌دلـــان یـــادگـــار خـــواهــد مــانــد
غزل شمارهٔ ۳۵۱
هــر کــه را ســکــه درســتــســت بـزر بـاز نـمـانـد
وانــکــه از دســت بــرون رفــت بــســر بــاز نــمــانـد
مــرد صــاحــب‌نــظــر آنــســت کــه در عــالــم مــعــنـی
دیــده بــگــشــایــد و از ره بــنــظــر بــاز نـمـانـد
طـــائـــر دل کـــه شـــود صـــیـــد رخ و زلــف دلــارام
هــمــچــو بــلــبــل بــگــل و ســنـبـل تـر بـاز نـمـانـد
جـان شـیـریـن بـده از عـشق چو فرهاد و مزن دم
کــانــکــه از کــوه در افــتــد بــکــمــر بـاز نـمـانـد
گــر بــر افــروخــتــه‌ئـی شـمـع دل از آتـش سـودا
تـرک جـان گـیـر کـه پـروانـه بـپـر بـاز نـمـانـد
نـام شـکـر نـبـرم پـیـش عـقـیـق تـو کـه خـسـرو
بــا وجــود لــب شــیــریــن بــشــکــر بــاز نــمــانــد
چـون بـمـیـرم بـه جـز از خون دل و گفته دلسوز
یـــادگـــاری ز مـــن خـــســـتـــه جـــگـــر بـــاز نـــمـــانــد
یـــکـــدم ای مـــردمــک چــشــم مــن از اشــک بــرآســای
کــانــکــه شــد ســاکــن دریـا بـگـهـر بـاز نـمـانـد
حال رنگ رخ خواجو چه دهم شرح که از دوست
هــر کــه را ســکــه درســتــســت بـزر بـاز نـمـانـد
غزل شمارهٔ ۳۵۲
گــل انــدامــی کــه گــلــگـون مـی‌دوانـد
بـــدان نـــازک تـــنــی چــون مــی‌دوانــد
بـــگـــاه جـــلـــوه از چـــابـــک ســـواری
فــرس بــر شــاه گـردون مـی‌دوانـد
مـگـر خـونـم بـخـواهـد ریـخـت امـشـب
کــه بــرعــزم شــبــیـخـون مـی‌دوانـد
چـو گـلـگـون سـرشـکـم مـردم چشم
ز راه دیـــــده بـــــیـــــرون مــــی‌دوانــــد
چـنـانـش گـرم رو بـیـنم که چون آب
دمـــادم تـــا بــجــیــحــون مــی‌دوانــد
بــرو در خــواهـد آمـد خـون چـشـمـم
بـدیـن گـرمـی کـه گـلـگـون می‌دواند
ســپــهــرم در پــی خــورشـیـد رویـان
بــــگـــرد ربـــع مـــســـکـــون مـــی‌دوانـــد
چنین کز چشم خواجو می‌رود اشک
عــجــب نــبــود گــرش خــون مــی‌دوانــد
غزل شمارهٔ ۳۳۲
خــــســــرو انــــجــــم بــــگــــه بــــام بـــرآمـــد
یـــــا مـــــه خـــــلـــــخ بــــلــــب بــــام بــــرآمــــد
صــبــح جــمــالـش بـدمـیـد از شـب گـیـسـو
یـــــا شــــه روم از طــــرف شــــام بــــرآمــــد
ســــرو گــــل انــــدام ســــمــــن عــــارض مــــا را
ســــبــــزه بــــگــــرد رخ گـــلـــفـــام بـــرآمـــد
مــــجــــلــــســـیـــان ســـحـــری را شـــب دوشـــیـــن
کـــــام دل از جـــــام غـــــم انـــــجــــام بــــرآمــــد
چــــشــــمــــهٔ خــــورشــــیــــد درخـــشـــان مـــروق
وقــــــت صـــــبـــــوح از افـــــق جـــــام بـــــرآمـــــد
کام من این بود که جان بر تو فشانم
عــــاقــــبــــت از لــــعــــل تـــوام کـــام بـــرآمـــد
زلــف تــو چــون ســلــسـلـه جـنـبـان دلـم شـد
بـــس کـــه بـــدیـــوانـــگـــیــم نــام بــرآمــد
خــال تــو تــا دانــه و زلـفـیـن تـو شـد دام
کـــیـــســـت کـــه مـــرغ دلـــش از دام بــرآمــد
گـــــو بـــــرو آرام چـــــو کــــام دل خــــواجــــو
از لــــــب جـــــانـــــبـــــخـــــش دلـــــارام بـــــرآمـــــد
غزل شمارهٔ ۳۳۳
وقــت صـبـوح آن زمـان کـه مـاه بـرآمـد
شـــاه مـــن از طـــرف بـــارگــاه بــرآمــد
کـاکـل عـنـبـر شـکـن ز چـهره برافشاند
روز ســـپــیــد از شــب ســیــاه بــرآمــد
از در خــرگــه بــرآمــد آن مــه و گـفـتـم
یــوســف کــنــعــان مــگــر ز چــاه بـرآمـد
پرده ز رخ برفکند و زهره فروشد
طــرف کــلــه بـرشـکـسـت ومـاه بـرآمـد
سـرو نـدیـدم کـه در قـبـا بـخـرامید
مــه نــشـنـیـدم کـه بـا کـلـاه بـرآمـد
بـسـکـه بـبـاریـد آب حـسـرتـم از چـشم
گــرد ســرا پــرده‌اش گــیــاه بــرآمـد
شاه پریچهرگان چوطره برافشاند
فــتــنــه بــیــکـبـاره از سـپـاه بـرآمـد
هـــر دم از آن عـــنــبــریــن کــمــنــد دلــاویــز
نـــــالــــه دلــــهــــای داد خــــواه بــــرآمــــد
آه کـه شـمـع دلـم بـمـرد چو خواجو
از مــن دلــخــســتــه بــسـکـه آه بـرآمـد
غزل شمارهٔ ۳۳۴
از صــــومــــعــــه پــــیـــری بـــخـــرابـــات درآمـــد
بـــا بـــاده پـــرســـتـــان بـــمـــنـــاجـــات درآمــد
تـجـدیـد وضـو کـرد بـجـام مـی و سـرمست
در دیــــر مــــغــــان رفــــت و بــــطــــاعــــات درآمــــد
هـــر کـــس کـــه ز اســرار خــرابــات خــبــرداشــت
از نـــــفـــــی بــــرون رفــــت و بــــاثــــبــــات درآمــــد
این طرفه که هر کو بگذشت از سر درمان
درد دلــــــــــــــــش از راه مـــــــــــــــداوات درآمـــــــــــــــد
ایــدل چــو در بــتــکــده در کــعـبـه‌گـشـودنـد
بــــشــــتــــاب کــــه هــــنــــگــــام عــــبــــادات درآمــــد
فــارغ بــنــشــســت از طــلــب چــشــمــهٔ حــیـوان
هــمــچــو خــضــر آنــکـس کـه بـظـلـمـات درآمـد
مــطــرب چـو خـروس سـحـری نـغـمـه بـرآورد
بــــا مــــرغ صــــراحــــی بــــمــــقــــالــــات درآمــــد
دل در غــــم عــــشــــقــــش بـــخـــرافـــات درافـــتـــاد
جــــان بــــا لــــب لـــعـــلـــش بـــمـــراعـــات درآمـــد
مــــســـتـــان خـــرابـــش بـــدر دیـــر کـــشـــیـــدنـــد
در حــــال کــــه خــــواجـــو بـــخـــرابـــات درآمـــد
غزل شمارهٔ ۳۳۵
شـــکـــر تـــنــگ تــو تــنــگ شــکــر آمــد
حــــلـــقـــهٔ لـــعـــل تـــو درج گـــهـــر آمـــد
لـــبــت از تــنــگ شــکــر شــور بــرآورد
بــشــکــر خــنــدهٔ شــیــریــن چـو در آمـد
چـــونـــظـــر در خـــم ابـــروی تـــو کــردم
قــــامـــت خـــویـــشـــتـــنـــم در نـــظـــر آمـــد
چـــون ز عـــشـــق کـــمــرت کــوه گــرفــتــم
ســـیـــلــم از خــون جــگــر بــرکــمــر آمــد
گـــردمـــی بـــر ســـر بـــالـــیـــن مـــن آئـــی
هــمــه گــویــنــد کــه عــمــرت بــســرآمـد
کامم این بود که جان برتو فشانم
عـــاقـــبـــت کـــام مـــن خـــســـتـــه بـــرآمـــد
خــواجــو آن نـیـسـت کـه از درد بـنـالـد
گــر چــه پــیــکـان غـمـش بـر جـگـر آمـد
غزل شمارهٔ ۳۳۶
مــراد بــیـن کـه بـه پـیـش مـریـد بـاز آمـد
بــشــد چــو جـوهـر فـرد و فـریـد بـاز آمـد
سعادتیست که آنکس که سعد اکبر ماست
بـــفــال ســعــد بــرفــت و ســعــیــد بــاز آمــد
بـــعـــیـــد نـــبــود اگــر جــان مــا شــود قــربــان
چــــو یــــار مــــا ز دیـــاری بـــعـــیـــد بـــاز آمـــد
بــگــوی نــوبــت نــوروز و ســاز عــیـد بـسـاز
کـــه رفـــت روزه و هـــنـــگـــام عـــیـــد بـــاز آمـــد
بـگـیـر جامه و جامم بده که واعظ شهر
قــــدح گــــرفــــت و ز وعــــد وعــــیـــد بـــاز آمـــد
بـیـار باده که هر کو بشد ز راه سداد
بـــکـــوی مـــیـــکــده رفــت و ســدیــد بــاز آمــد
فــلــک نــگــیــن ســلــیــمــان بــدســت آنــکـس داد
کـــــه از تــــتــــبــــع دیــــو مــــریــــد بــــاز آمــــد
جـــهـــان مـــثـــال ارادت بـــنـــام آنـــکـــس خـــوانـــد
کـــه شــد بــمــلــک مــراد و مــریــد بــاز آمــد
بــجــز مــطــاوعــت و انــقـیـاد سـلـطـان نـیـسـت
عــــبــــادتــــی کــــه بــــکــــار عـــبـــیـــد بـــاز آمـــد
کـسـیـکـه در صـف عـشـق آمد و شهادت یافت
بـــشـــد بـــعـــزم غـــزا و شـــهــیــد بــاز آمــد
ز کـوی مـحـمـدت انـکـس کـه خیمه بیرون زد
ذمــــیــــم رفــــت ولــــیــــکــــن حــــمــــیــــد بـــاز آمـــد
شــــد آشــــیــــانــــه وحــــدت مـــقـــام شـــهـــبـــازی
کـــه از نـــشـــیـــمــن کــثــرت وحــیــد بــاز آمــد
کـسـی کـه مـرشـد اربـاب شـوق شـد خـواجو
عــــبــــور کــــرد ز شــــد و رشــــیــــد بــــاز آمـــد
غزل شمارهٔ ۳۳۸
بــنــگــر ای شــمــع کــه پــروانــه دگــر بــاز آمـد
از پـــی دل بـــشـــد و ســـوخـــتـــه پـــر بــاز آمــد
گـرچـه سـر تـا قـدم از آتش غم سوخته بود
رفــت و صــد بــاره از آن ســوخـتـه‌تـر بـاز آمـد
هــر کــه بــیــنــد مــن بــی بــرگ و نــوا را گـویـد
یــا رب ایــن خــســتــه جــگــر کـی ز سـفـر بـاز آمـد
ســـرتـــســـلـــیـــم چـــو بـــر خـــط عـــبـــودیـــت داشـــت
چـون قـلـم رفـت بـهـر سـوی و بـه سـر باز آمد
عجب آن نیست که شد با لب خشک از بردوست
عـــجـــب ایـــنـــســـت کـــه بـــا دیـــدهٔ تـــر بـــاز آمــد
هــر کــه را بــیــخــبــر افــتــاد ز پــیــمــانــهٔ عــشــق
تـــو مـــپـــنــدار کــه دیــگــر بــه خــبــر بــاز آمــد
ای گــــل از پـــرده بـــرون آی کـــه مـــرغ ســـحـــری
هـــــمـــــره قـــــافـــــلـــــهٔ بـــــاد ســـــحــــر بــــاز آمــــد
عـــیـــب خـــســـرو مـــکـــن ای مـــدعـــی و تـــلـــخ مــگــوی
گـــر ز شـــور لـــب شـــیـــریـــن ز شـــکــر بــاز آمــد
آنــــکــــه مــــرغ دلــــش از حــــســــرت گــــل پــــر مـــی‌زد
هـــمـــچـــو بـــلـــبـــل ز چـــمـــن رفـــت و دگــر بــاز آمــد
گــر بــه تــیــغــش بــزنــی بــاز نــیــایــد ز نـظـر
هـــر کـــه چـــون مـــردمـــک دیـــده نـــظــر بــاز آمــد
خـیـز خـواجـو کـه چـواشـک از سر زر در گذریم
تـــا نـــگـــویـــنـــد کــه شــد وز پــی زر بــاز آمــد
غزل شمارهٔ ۳۳۹
عــــیــــد آمــــد و آنــــمــــاه دلــــافــــروز نــــیــــامــــد
دل خــون شــد و آن یــار جــگــر ســوز نـیـامـد
نـــوروز مـــن ار عـــیــد بــرون آمــدی از شــهــر
چــونــســت کــه عــیــد آمــد و نــوروز نــیــامــد
مـــه مـــی‌طـــلـــبـــیــدنــد و مــن دلــشــده را دوش
در دیــــده جــــز آن مــــاه دلــــافــــروز نــــیـــامـــد
آن تــرک خــتــائــی بــچــه آیــا چــه خــطـا دیـد
کــــامــــروز عــــلــــی رغــــم بــــدآمـــوز نـــیـــامـــد
خـورشـیـد چـو رسـمـسـت کـه هـر روز بـرآیـد
جــــــانــــــش هــــــدف نــــــاوک دلــــــدوز نـــــیـــــامـــــد
تا کشته نشد در غم سودای تو خواجو
در مـــعـــرکـــهٔ عـــشـــق تـــو پــیــروز نــیــامــد
غزل شمارهٔ ۳۴۰
ســریــســت مــرا بــا تــو کــه اغــیــار نــدانـد
کـــاســـرار مـــی عـــشـــق تـــو هـــشــیــار نــدانــد
در دایـــرهٔ عــشــق هــر آنــکــس کــه نــهــد پــای
از شـــوق خـــطـــت نــقــطــه ز پــرگــار نــدانــد
گــر بــلــبــل دلـسـوخـتـه بـیـرون رود از بـاغ
بــــاز از ســــرمــــســــتــــی ره گـــلـــزار نـــدانـــد
هــر کــس کـه گـرفـتـار نـگـردد بـه کـمـنـدی
در قـــــیـــــد غـــــمــــت حــــال گــــرفــــتــــار نــــدانــــد
تــا تــلــخـی هـجـران نـکـشـد خـسـرو پـرویـز
قــــدر لــــب شــــیــــریـــن شـــکـــر بـــار نـــدانـــد
هـر دل کـه نـشـد فـتـنـه از آن نـرگـس بیمار
حــــال مــــن دلــــخــــســــتــــهٔ بــــیــــمــــار نــــدانــــد
چون حال دل از زلف تو پوشیده توان داشت
کــــان هــــنــــدوی دل دزد ســــیـــه کـــار نـــدانـــد
ای بـــــاد صـــــبــــا حــــال مــــن ارزانــــک تــــوانــــی
بـــا یـــار چـــنـــان گـــوی کـــه اغـــیـــار نـــدانــد
خواجو که درین واقعه بیچاره فرو ماند
عــــیــــبــــش مــــکــــن ار چــــارهٔ ایـــنـــکـــار نـــدانـــد
غزل شمارهٔ ۳۴۱
کــس حــال مــن سـوخـتـه جـز شـمـع نـدانـد
کو بر سر من شب همه شب اشک فشاند
دلـــبـــســـتـــگـــئـــی هــســت مــرا بــا وی از آنــروی
کـز سـوخـتـه حـالـی بـمـن سـوخـتـه مـانـد
گر خسته شوم بر سر من زنده بدارد
ور تــشـنـه شـوم در نـظـرم سـیـل بـرانـد
زنـــــجــــیــــر دل تــــافــــتــــه را در غــــم و دردم
گـــر رشـــتـــهٔ جــانــســت بــهــم در گــســلــانــد
بـیـرون ز مـن دلـشـده و شـمـع جـگـر سـوز
ســر بـاخـتـن و پـای فـشـردن کـه تـوانـد
گــــر شــــمـــع چـــراغ دل مـــن بـــر نـــفـــروزد
شـــبــهــای غــم هــجــر بــپــایــان کــه رســانــد
آنکس که چو شمعم بکشد در شب حیرت
از ســـوخـــتـــن و ســـاخـــتـــنـــم بــاز رهــانــد
حــــال جــــگــــر ریـــش مـــن و ســـوز دل شـــمـــع
هـر کـس کـه نـویـسـد ز قلم خون بچکاند
از شـــمـــع بـــپـــرســـیــد حــدیــث دل خــواجــو
کــانــدوه دل ســوخــتــگــان ســوخــتــه دانــد
غزل شمارهٔ ۳۴۲
عـــجـــب دارم گــر او حــالــم نــدانــد
که مشک و بی زری پنهان نماند
یـقـیـنـم کـان صـنـم بـر نـاتـوانـان
اگـــر رحـــمـــت نـــمـــایــد مــی‌تــوانــد
دلم ندهد که ندهم دل بدستش
گــرم او دل دهــد ور جــان ســتــانــد
بـفـرهـاد ار رسـد پـیـغام شیرین
ز شــادی جـان شـیـریـن بـرفـشـانـد
اگــر دهــقــان چــنــان ســروی بـیـابـد
بجای چشمه بر چشمش نشاند
سـرشـکـم مـی‌دود بـر چـهرهٔ زرد
تـو پـنـداری کـه خـونش می‌دواند
نــمــی‌بـیـنـم کـسـی جـز دیـدهٔ تـر
کــه آبــی بــر لــب خـشـکـم چـکـانـد
بـجـامـی باده دستم گیر ساقی
کـه یـکـسـاعـت ز خویشم وا رهاند
صـبـا گـر بـگـذری روزی بـکـویـش
بــگــو خـواجـو سـلـامـت مـی‌رسـانـد
غزل شمارهٔ ۳۲۳
دامـــن گـــل نـــبــرد هــر کــه ز خــار انــدیــشــد
مـهـره حـاصـل نـکـنـد هـر کـه ز مـار انـدیشد
در نــیـارد بـکـف آنـکـس کـه ز دریـا تـرسـد
نــخــورد بــاده هــرآنــکــو ز خـمـار انـدیـشـد
هـــر کـــرا نــقــش نــگــارنــده مــصــور گــردد
نــقــش دیــوار بــود کــو ز نــگــار انــدیــشـد
تو چه یاری که نداری غم و اندیشهٔ یار
یــاری آنــســت کــه یــار از غــم یــار انــدیـشـد
در چـنـیـن وقـت که از دست برون شد کارم
مــن بــیــچــاره کــه ام چــارهٔ کـار انـدیـشـد
هـر کـه سـر در عـقـب یـار سفرکرده نهاد
ایــن خــیــالــســت کــه دیــگــر ز دیــار انـدیـشـد
در چـنـیـن بـادیـه کـاندیشهٔ سرنتوان کرد
بـار خـاطـر طـلـبـد هـر کـه ز بـار انـدیـشـد
آنــکــه شـد بـیـخـبـر از زمـزمـهٔ نـغـمـهٔ زیـر
تـــو مـــپـــنــدار کــه از نــالــهٔ زار انــدیــشــد
گـرتـو صـد سـال کنی ناله و زاری خواجو
گــل صــد بـرگ کـی از بـانـگ هـزار انـدیـشـد
غزل شمارهٔ ۳۲۴
هــر کــه او را قــدمــی هــســت ز ســر نـنـدیـشـد
وانـــکـــه او را گـــهـــری هـــســـت ز زر نــنــدیــشــد
عــجــب از لــالـه دلـسـوخـتـه کـو در دم صـبـح
از خـــروشـــیـــدن مـــرغـــان ســـحـــر نـــنـــدیـــشـــد
آنــــکــــه کــــام دل او ریــــخــــتــــن خــــون مــــنــــســــت
از دل ریــــش مــــن خـــســـتـــه جـــگـــر نـــنـــدیـــشـــد
هـر کـه خـاطر بکسی داد چه بیمش ز خطر
کــانــکـه رفـت از پـی خـاطـر ز خـطـر نـنـدیـشـد
پــیــش شــمـع رخ زیـبـای تـو گـر جـان بـدهـم
نــبــود عــیــب کــه پــروانــه ز پــر نــنــدیــشــد
خستهٔ ضرب تو از تیغ و سنان غم نخورد
کـشـتـهٔ عـشـق تـو از تـیـر و تـبـر نـنـدیـشـد
سـر اگـر در سـر کـار تـو کـنـم دوری نـیـست
کــانــکــه در دسـت تـو افـتـاد ز سـر نـنـدیـشـد
نـــکـــنـــم یـــاد شـــب هـــجــر تــو در روز وصــال
کــانــکــه شـد سـاکـن جـنـت ز سـقـر نـنـدیـشـد
مــکــن انــدیــشــه کـه خـواجـو نـکـنـد یـاد لـبـت
کـایـن خـیـالـیـست که طوطی ز شکر نندیشد
غزل شمارهٔ ۳۲۵
اســــیــــر قـــیـــد مـــحـــبـــت ز جـــان نـــیـــنـــدیـــشـــد
قـــتــیــل ضــربــت عــشــق از ســنــان نــیــنــدیــشــد
غــــریــــق بــــحــــر مــــودت ز ســــیــــل نــــگـــریـــزد
حــــریــــق آتــــش مــــهــــر از دخـــان نـــیـــنـــدیـــشـــد
شــــکـــار دانـــهٔ هـــســـتـــی ز دام ســـر نـــکـــشـــد
مــــقــــیــــم خــــانــــهٔ رنـــدی ز خـــان نـــیـــنـــدیـــشـــد
ز هـای و هـوی رقـیـبـان چـه غـم کـه شـبرو عشق
ز هـــای و هـــوی ســـگ پـــاســـبـــان نـــیـــنـــدیـــشـــد
گـرم تـو صـیـد شـوی گـو حسود جان میده
کـه گـرگ چـو بـره بـرد از شـبـان نیندیشد
چـــو گـــل نـــقـــاب بـــرافـــکــنــد بــلــبــل ســحــری
فـــغـــان بـــرآرد و از بـــاغـــبـــان نـــیـــنـــدیـــشــد
ز نوک ناوک چشمت چه غم که در صف عشق
کــســی ســپــه شــکـنـد کـو ز جـان نـیـنـدیـشـد
تــرا کــه غــارت دل مــی‌کــنــی چــه غـم ز کـسـی
کــه هــر کــه ره زنــد از کــاروان نــیــنــدیــشـد
کــرا بــه جــان جــهــان دســتــرس بــود هــیـهـات
مــگــر کــســی کــه ز جــان و جــهــان نـیـنـدیـشـد
نـــســـیـــم بـــاد صـــبـــا چـــون بـــگــل در آویــزد
ز شـــور بـــلـــبـــل فـــریــاد خــوان نــیــنــدیــشــد
چـه سـسـت مـهـر طـبـیـبـی کـه درد خـواجـو را
دوا تـــــوانــــد و زان نــــاتــــوان نــــیــــنــــدیــــشــــد
غزل شمارهٔ ۳۲۶
گــــر دلـــم روز وداع از پـــی مـــحـــمـــل مـــی‌شـــد
تــــو مـــپـــنـــدار کـــه آن دلـــبـــرم از دل مـــی‌شـــد
هـــــیـــــچ مــــنــــزل نــــشــــود قــــافــــلــــه از آب جــــدا
زانــکــه پـیـش از هـمـه سـیـلـاب بـمـنـزل مـی‌شـد
گـــفـــتـــم از مـــحـــمـــل آن جـــان جـــهــان بــرگــردم
پـــایـــم از خــون دل ســوخــتــه در گــل مــی‌شــد
راســـتــی هــر کــه در آن ســرو خــرامــان مــی‌دیــد
هـمـچـو مـن فتنه بر آن شکل و شمائل می‌شد
ســاربــان خــیـمـه بـرون مـی‌زد و ایـنـم عـجـبـسـت
کــه قــیــامــت نـشـد آنـروز کـه مـحـمـل مـی‌شـد
قــاتــلــم مــی‌شـد و چـون خـون ز جـراحـت مـی‌رفـت
جـــان مـــن نـــعـــره زنـــان از پـــی قـــاتـــل مــی‌شــد
هــمــچــو بــیــد از غــم هــجــران دل مـن مـی‌لـرزیـد
کــان ســهــی ســرو خــرامــان مــتــمــایــل مــی‌شــد
پــنــد عــاقـل نـکـنـد سـود کـه در بـنـد فـراق
دل دیــــوانــــه نــــدیـــدیـــم کـــه عـــاقـــل مـــی‌شـــد
بگذر از خویش که بی قطع مسالک خواجو
هــیــچ ســالــک نــشــنــیــدیـم کـه واصـل مـی‌شـد
غزل شمارهٔ ۳۲۶
گــــر دلـــم روز وداع از پـــی مـــحـــمـــل مـــی‌شـــد
تــــو مـــپـــنـــدار کـــه آن دلـــبـــرم از دل مـــی‌شـــد
هـــــیـــــچ مــــنــــزل نــــشــــود قــــافــــلــــه از آب جــــدا
زانــکــه پـیـش از هـمـه سـیـلـاب بـمـنـزل مـی‌شـد
گـــفـــتـــم از مـــحـــمـــل آن جـــان جـــهــان بــرگــردم
پـــایـــم از خــون دل ســوخــتــه در گــل مــی‌شــد
راســـتــی هــر کــه در آن ســرو خــرامــان مــی‌دیــد
هـمـچـو مـن فتنه بر آن شکل و شمائل می‌شد
ســاربــان خــیـمـه بـرون مـی‌زد و ایـنـم عـجـبـسـت
کــه قــیــامــت نـشـد آنـروز کـه مـحـمـل مـی‌شـد
قــاتــلــم مــی‌شـد و چـون خـون ز جـراحـت مـی‌رفـت
جـــان مـــن نـــعـــره زنـــان از پـــی قـــاتـــل مــی‌شــد
هــمــچــو بــیــد از غــم هــجــران دل مـن مـی‌لـرزیـد
کــان ســهــی ســرو خــرامــان مــتــمــایــل مــی‌شــد
پــنــد عــاقـل نـکـنـد سـود کـه در بـنـد فـراق
دل دیــــوانــــه نــــدیـــدیـــم کـــه عـــاقـــل مـــی‌شـــد
بگذر از خویش که بی قطع مسالک خواجو
هــیــچ ســالــک نــشــنــیــدیـم کـه واصـل مـی‌شـد
غزل شمارهٔ ۳۲۸
یـــارش نـــتــوان گــفــت کــه از یــار بــنــالــد
وانــــدل نــــبــــود کــــز غــــم دلــــدار بــــنــــالــــد
گر بند نهد دشمن و گر پند دهد دوست
مــشــتــاق گــل آن نـیـسـت کـه از خـار بـنـالـد
چــون یــار بــدســت آیــدت از غــیــر چـه نـالـی
کـــان یـــار نـــبـــاشــد کــه ز اغــیــار بــنــالــد
هــر ســوخـتـه دلـرا کـه زنـد لـاف انـا الـحـق
نــــبـــود ســـر یـــار ار ز ســـر دار بـــنـــالـــد
در وصـــل حـــرم کـــی رســـد آنـــکـــو ز حــرامــی
در بــــادیــــه و وادی خـــونـــخـــوار بـــنـــالـــد
عـــیـــبـــی نـــبــود گــر ز جــفــای تــو بــنــالــم
بـــیـــمـــار هـــر آئـــیـــنـــه ز تـــیــمــار بــنــالــد
بــر گــریــهٔ مــن ســاغــر مــی گـرم بـگـریـد
وز زاری مــــن چــــنــــگ ســــحــــر زار بــــنـــالـــد
دل در ســـر زلـــفـــت بـــفــغــان آمــد و رنــجــور
دوری نــــبــــود گــــر بــــشـــب تـــار بـــنـــالـــد
خــواجــو چــو دریــن کــار نـداری سـر انـکـار
آنــــرا مــــکــــن اقــــرار کــــز انــــکــــار بــــنــــالـــد
غزل شمارهٔ ۳۲۹
نـــــــی ز دود دل پـــــــرآتــــــش مــــــا مــــــی‌نــــــالــــــد
تــــو مـــپـــنـــدار کـــه از بـــاد هـــوا مـــی‌نـــالـــد
عــنــدلــیــبــیــســت کــه در بــاغ نــوا مــی‌ســازد
خـوش سـرائـیـسـت که در پرده‌سرا می‌نالد
بــیــزبــانــســت و نــدانــم کــه کــرا مــی‌خــوانـد
در فـــغـــانــســت و نــدانــم کــه چــرا مــی‌نــالــد
مـــن دلـــخـــســـتـــه اگـــر زانـــکـــه ز دل مـــی‌نـــالــم
بـــاری آن خـــســـتـــهٔ بـــیــدل ز کــجــا مــی‌نــالــد
مـــی‌فـــتـــد هـــر نـــفـــســـی آتـــشــم انــدر دل ریــش
بــســکــه آن غــمــزدهٔ بـی سـر و پـا مـی‌نـالـد
مـــی زنـــنـــدش نـــتـــوانـــد کــه نــنــالــد نــفــســی
زخــم دارد نــه بــه تــزویــر و ریــا مــی‌نــالـد
بــــســــکــــه راه دل اربــــاب حـــقـــیـــقـــت زده اســـت
ظــــاهــــر آنــــســــت کـــه در راه خـــدا مـــی‌نـــالـــد
نـه دل خـسـتـه کـه یـک دم ز هـوا خالی نیست
هــــر کــــرا مــــی‌نــــگـــرم هـــم ز هـــوا مـــی نـــالـــد
هیچکس همدم ما نیست به جز نی و او نیز
چــون بــدیــدیــم هــم از صــحــبــت مــا مــی‌نـالـد
نــالــه و زاری خــواجــو اگــر از بـی بـرگـیـسـت
او چـــه دیـــدســت کــه هــردم ز نــوا مــی‌نــالــد
غزل شمارهٔ ۳۲۹
نـــــــی ز دود دل پـــــــرآتــــــش مــــــا مــــــی‌نــــــالــــــد
تــــو مـــپـــنـــدار کـــه از بـــاد هـــوا مـــی‌نـــالـــد
عــنــدلــیــبــیــســت کــه در بــاغ نــوا مــی‌ســازد
خـوش سـرائـیـسـت که در پرده‌سرا می‌نالد
بــیــزبــانــســت و نــدانــم کــه کــرا مــی‌خــوانـد
در فـــغـــانــســت و نــدانــم کــه چــرا مــی‌نــالــد
مـــن دلـــخـــســـتـــه اگـــر زانـــکـــه ز دل مـــی‌نـــالــم
بـــاری آن خـــســـتـــهٔ بـــیــدل ز کــجــا مــی‌نــالــد
مـــی‌فـــتـــد هـــر نـــفـــســـی آتـــشــم انــدر دل ریــش
بــســکــه آن غــمــزدهٔ بـی سـر و پـا مـی‌نـالـد
مـــی زنـــنـــدش نـــتـــوانـــد کــه نــنــالــد نــفــســی
زخــم دارد نــه بــه تــزویــر و ریــا مــی‌نــالـد
بــــســــکــــه راه دل اربــــاب حـــقـــیـــقـــت زده اســـت
ظــــاهــــر آنــــســــت کـــه در راه خـــدا مـــی‌نـــالـــد
نـه دل خـسـتـه کـه یـک دم ز هـوا خالی نیست
هــــر کــــرا مــــی‌نــــگـــرم هـــم ز هـــوا مـــی نـــالـــد
هیچکس همدم ما نیست به جز نی و او نیز
چــون بــدیــدیــم هــم از صــحــبــت مــا مــی‌نـالـد
نــالــه و زاری خــواجــو اگــر از بـی بـرگـیـسـت
او چـــه دیـــدســت کــه هــردم ز نــوا مــی‌نــالــد
غزل شمارهٔ ۳۳۰
لــب چــو بــگــشـود ز تـنـگ شـکـرم یـاد آمـد
چــون ســخــن گــفــت ز درج گــهــرم یــاد آمـد
بـجـز از نـرگـس پرخواب و رخ چون خور او
تــو مـپـنـدار کـه از خـواب و خـورم یـاد آمـد
هر سرشکی که ببارید ز چشمم شب هجر
بــــر زر از رشــــتــــهٔ لــــلــــی تــــرم یــــاد آمـــد
زلــف شــبــرنــگ چــو از عــارض زیــبــا بـرداشـت
در شـــب تـــیـــره فـــروغ قـــمـــرم یـــاد آمـــد
قـــامـــت ســرو خــرامــان چــو تــصــور کــردم
راســــتــــی از قــــد آن ســــیــــمــــبــــرم یــــاد آمـــد
نـسـبـت قـد بـلـنـد تـو چـو کـردم با سرو
ســــخــــن مــــردم کـــوتـــه نـــظـــرم یـــاد آمـــد
رخ و زلــف و دهــن تـنـگ تـو چـون کـردم یـاد
از گـــل و ســنــبــل و تــنــگ شــکــرم یــاد آمــد
حسن رخسار تو زینگونه که عالم بگرفت
صــــدمــــهٔ صــــیـــت شـــه دادگـــرم یـــاد آمـــد
خــواجـو از پـردهٔ عـشـاق چـو بـرداشـت نـوا
صــبــحــدم نــغــمــهٔ مــرغ ســحــرم یــاد آمــد
غزل شمارهٔ ۳۳۱
مــــــاه فــــــرو رفـــــت و آفـــــتـــــاب بـــــرآمـــــد
شـــاهـــد ســرمــســت مــن ز خــواب بــرآمــد
نـرگـس مـسـتـانـه چون ز خواب برانگیخت
ولـــولـــه از جـــان شــیــخ و شــاب بــرآمــد
پـــیـــش جــمــالــش ز رشــک مــاه فــروشــد
وز شــــــکـــــن زلـــــفـــــش آفـــــتـــــاب بـــــرآمـــــد
صبحدم از لاله چون گلاله برافشاند
قـــرص مـــه از عـــنـــبــریــن حــجــاب بــرآمــد
از شـــکـــن زلـــف روز پـــوش قـــمــر ســاش
چــشــمــهٔ خــورشــیــد شــب نــقـاب بـرآمـد
عــکــس رخــش چــون در آب چــشـم مـن افـتـاد
بــــوی گــــل و نــــفـــحـــهٔ گـــلـــاب بـــرآمـــد
مــردم چــشــمــم بــه آب نــیــل فــرو شـد
کـــــان خـــــط نــــیــــلــــوفــــری ز آب بــــرآمــــد
وقـــت صـــبـــوح از هـــوای مـــجـــلــس عــشــاق
زمــــــزمــــــهٔ نــــــغــــــمــــــهٔ ربــــــاب بــــــرآمــــــد
مـــجـــلـــســـیــانــرا ز جــام بــادهٔ نــوشــیــن
کـــــام دل خــــســــتــــه از شــــراب بــــرآمــــد
خواجو از آن جعد عنبرین چو سخن راند
از نـــفـــســـش بـــوی مـــشـــک نـــاب بــرآمــد
غزل شمارهٔ ۳۱۴
گـر سـر صـحـبـت ایـن بـی سر و پایت باشد
بــر ســر و چــشــم مــن دلــشـده جـایـت بـاشـد
پـای اگـر بـر سر من مینهی اینک سر و چشم
ســرم آنـجـا بـود ایـدوسـت کـه پـایـت بـاشـد
بـنـده چـون زان تو و بنده سراخانهٔ تست
هــر زمــان از چــه ســبــب عــزم ســرایــت بــاشـد
بیگهست امشب و وقتی خوش و یاران سرمست
در چـــنـــیـــن وقـــت تـــمـــنـــای کـــجـــایـــت بـــاشـــد
چـــون وصـــالــت بــتــضــرع ز خــدا خــواســتــه‌ام
نــــروی امــــشــــب اگــــر تــــرس خــــدایـــت بـــاشـــد
خــواب اگــر مــی‌بــردت حـاجـت پـرسـیـدن نـیـسـت
تــکــیـه فـرمـای هـر آنـجـا کـه رضـایـت بـاشـد
ور حــجــابــی کــنــی از هــمــنــفــســان شــرم مـدار
خــانــه خــالــی کــنــم ار زانــکــه هــوایــت بــاشــد
ور دگـــر رای شـــرابـــت نـــبـــود بـــاکـــی نــیــســت
آنــقــدر نــوش کــن از بــاده کــه رایــت بـاشـد
دل بــــجــــور تــــو نــــهــــادم چـــو روا مـــی‌داری
کــــه روانــــم هــــدف تــــیــــر بــــلــــایـــت بـــاشـــد
گـر سـر وصـل گـدائـی چـو مـنـت نـیـسـت رواسـت
پــادشــاهــی تــو چــه پــروای گــدایــت بــاشـد
گــوش کــن نــغــمـهٔ خـواجـو و سـرائـیـدن مـرغ
گـــر ســـر زمـــزمـــهٔ نـــغــمــه ســرایــت بــاشــد
غزل شمارهٔ ۳۱۵
درد غــــم عــــشــــق را طــــبـــیـــب نـــبـــاشـــد
مـــــکـــــتـــــب عــــشــــاق را ادیــــب نــــبــــاشــــد
کــشــور تــحــقــیــق را امــیــر نــخــیــزد
خــطــبــهٔ تــوحــیــد را خــطــیـب نـبـاشـد
بـــا نـــفـــحـــات نــســیــم بــاد بــهــاران
در دم صــبــح احــتــیــاج طـیـب نـبـاشـد
در گــذر از عــمــر آنــکــه پــیـش مـحـبـان
عــمــر گــرامــی بــه جــز حـبـیـب نـبـاشـد
ایـــکــه مــرا بــاز داری از ســر کــویــش
تـــرک چـــمـــن کـــار عـــنـــدلـــیــب نــبــاشــد
سـاکـن بـتـخـانـه‌ئـی ز خـرقه برون آی
مــعــتــکــف کــعــبــه را صــلــیــب نــبــاشــد
از تـــو بـــه جـــور رقـــیــب روی نــتــابــم
کـــشــتــه غــم را غــم از رقــیــب نــبــاشــد
هـر کـه غـریـبـسـت و پـای بـنـد کمندت
گــر تــو بــتــیـغـش زنـی غـریـب نـبـاشـد
منکر خاجو مشو که هر که بمستی
دعـــوی دانـــش کـــنـــد لـــبـــیـــب نـــبـــاشــد
غزل شمارهٔ ۳۱۶
شــام شــکــســتــگــان را هــرگــز ســحــر نـبـاشـد
وز روز تــــیــــره روزان تـــاریـــکـــتـــر نـــبـــاشـــد
هــــر کــــو ز جـــان بـــرآمـــد از دســـت دل نـــنـــالـــد
وانـــکـــو ز پـــا درآمـــد در بــنــد ســر نــبــاشــد
پـــــیـــــر شـــــرابــــخــــانــــه از بــــادهٔ مــــغــــانــــه
تــا بــیــخــبــر نــگــردد صــاحــب خــبـر نـبـاشـد
در بـــزم درد نـــوشـــان زهـــد و ورع نـــگـــنــجــد
در عــــالــــم حــــقـــیـــقـــت عـــیـــب و هـــنـــر نـــبـــاشـــد
هــر کــو رخ تــو جـویـد از مـه سـخـن نـگـویـد
وانــکــو قــد تــو بــیـنـد کـوتـه نـظـر نـبـاشـد
در اشـــک و روی زردم ســـهـــلــســت اگــر بــبــیــنــی
زانرو که چشم نرگس بر سیم و زر نباشد
یــک شــمــه زیــن شــمــائـل در شـاخ گـل نـیـابـی
یــک ذره زیــن مــلــاحــت در مــاه و خــور نــبـاشـد
مـــطـــبـــوع‌تـــر ز قــدت ســرو ســهــی نــخــیــزد
شــیــریــن تــر از دهــانــت تــنــگ شــکـر نـبـاشـد
چـــون عــزم راه کــردم بــنــمــود زلــف و عــارض
یــعــنــی قــمــر بــه عــقــرب روز ســفــر نــبـاشـد
گــــفــــتــــم دل مــــن از خــــون دریـــاســـت گـــفـــت آری
هــمــچــون دل تــو بـحـری در هـیـچ بـر نـبـاشـد
گفتم که روز عمرم شد تیره گفت خواجو
بــــالـــاتـــر از ســـیـــاهـــی رنـــگـــی دگـــر نـــبـــاشـــد
غزل شمارهٔ ۳۱۷
روی نـــــکـــــو بـــــی وجـــــود نـــــاز نـــــبـــــاشــــد
نــــــاز چــــــه ارزد اگــــــر نــــــیـــــاز نـــــبـــــاشـــــد
راه حـــــجـــــاز ار امــــیــــد وصــــل تــــوان داشــــت
بــــــــر قــــــــدم رهــــــــروان دراز نــــــــبــــــــاشـــــــد
مـــــســـــت مـــــی عـــــشـــــق را نــــمــــاز مــــفــــرمــــای
کـــانـــکـــه نـــمـــیـــرد بـــرو نـــمـــاز نـــبـــاشــد
مـــــطـــــرب دســـــتـــــانـــــســـــرای مـــــجـــــلــــس او را
ســوز بــود گــر چــه هــیــچ ســاز نــبــاشـد
حـــیـــف بـــود دســت شــه بــه خــون گــدایــان
صــــیــــد مــــلــــخ کــــار شــــاهــــبـــاز نـــبـــاشـــد
بنده چو محمود شد خموش که سلطان
در ره مـــــعـــــنـــــی بــــه جــــز ایــــاز نــــبــــاشــــد
پـــیـــش کـــســـانـــی کــه صــاحــبــان نــیــازنــد
هــــــیــــــچ تــــــنــــــعــــــم ورای نـــــاز نـــــبـــــاشـــــد
خـــاطـــر مـــردم بــلــطــف صــیــد تــوان کــرد
دل نـــــبـــــرد هـــــر کـــــه دلـــــنـــــواز نـــــبـــــاشــــد
کــس مــتـصـور نـمـی‌شـود کـه چـو خـواجـو
هـــــنـــــدوی آن چــــشــــم تــــرکــــتــــاز نــــبــــاشــــد
غزل شمارهٔ ۳۱۶
شــام شــکــســتــگــان را هــرگــز ســحــر نـبـاشـد
وز روز تــــیــــره روزان تـــاریـــکـــتـــر نـــبـــاشـــد
هــــر کــــو ز جـــان بـــرآمـــد از دســـت دل نـــنـــالـــد
وانـــکـــو ز پـــا درآمـــد در بــنــد ســر نــبــاشــد
پـــــیـــــر شـــــرابــــخــــانــــه از بــــادهٔ مــــغــــانــــه
تــا بــیــخــبــر نــگــردد صــاحــب خــبـر نـبـاشـد
در بـــزم درد نـــوشـــان زهـــد و ورع نـــگـــنــجــد
در عــــالــــم حــــقـــیـــقـــت عـــیـــب و هـــنـــر نـــبـــاشـــد
هــر کــو رخ تــو جـویـد از مـه سـخـن نـگـویـد
وانــکــو قــد تــو بــیـنـد کـوتـه نـظـر نـبـاشـد
در اشـــک و روی زردم ســـهـــلــســت اگــر بــبــیــنــی
زانرو که چشم نرگس بر سیم و زر نباشد
یــک شــمــه زیــن شــمــائـل در شـاخ گـل نـیـابـی
یــک ذره زیــن مــلــاحــت در مــاه و خــور نــبـاشـد
مـــطـــبـــوع‌تـــر ز قــدت ســرو ســهــی نــخــیــزد
شــیــریــن تــر از دهــانــت تــنــگ شــکـر نـبـاشـد
چـــون عــزم راه کــردم بــنــمــود زلــف و عــارض
یــعــنــی قــمــر بــه عــقــرب روز ســفــر نــبـاشـد
گــــفــــتــــم دل مــــن از خــــون دریـــاســـت گـــفـــت آری
هــمــچــون دل تــو بـحـری در هـیـچ بـر نـبـاشـد
گفتم که روز عمرم شد تیره گفت خواجو
بــــالـــاتـــر از ســـیـــاهـــی رنـــگـــی دگـــر نـــبـــاشـــد
غزل شمارهٔ ۳۱۸
مـــردان ایـــن قـــدم را بـــایــد کــه ســر نــبــاشــد
مـــرغـــان ایـــن چــمــن را بــایــد کــه پــر نــبــاشــد
آن سر کشد درین کو کز خود برون نهد پی
وان پــا نــهـد دریـن ره کـش بـیـم سـر نـبـاشـد
در راه عــــشــــق نــــبــــود جــــز عــــشـــق رهـــنـــمـــائـــی
زیــــرا کــــه هــــیـــچ راهـــی بـــی راهـــبـــر نـــبـــاشـــد
تـــــیـــــر بـــــلـــــای او را جـــــز دل هــــدف نــــشــــایــــد
تـــیـــغ جـــفـــای او را جـــز جـــان ســـپـــر نـــبــاشــد
هـــر کـــو قــدح نــنــوشــد صــافــی درون نــگــردد
وانـــکــو نــظــر نــبــازد صــاحــب نــظــر نــبــاشــد
گـــر وصـــل پـــادشـــاهـــی حـــاصـــل کـــنـــد گـــدائـــی
بــا دوســت مــلــک عــالــم ســهــلــســت اگــر نـبـاشـد
جــــز روی ویـــس رامـــیـــن گـــل در چـــمـــن نـــبـــیـــنـــد
پـــیـــش عــقــیــق شــیــریــن قــدر شــکــر نــبــاشــد
چــــون طــــرهٔ تــــو یــــارا دور از رخ تــــو مـــا را
آمـــد شـــبـــی کـــه آنـــرا هـــرگــز ســحــر نــبــاشــد
از بــنـده زر چـه خـواهـی زآنـرو کـه عـاشـقـانـرا
بـــیـــرون ز روی چـــون زر وجـــهـــی دگـــر نـــبـــاشــد
هــر کــان دهــن بــبــیــنــد از جــان ســخــن نــگــویــد
وانـــکـــو کـــمـــر بـــبـــیــنــد در بــنــد زر نــبــاشــد
افــتـاده‌ئـی چـو خـواجـو بـیـچـاره‌تـر نـخـیـزد
و آشـــفـــتـــه‌ئـــی ز زلـــفـــت آشـــفـــتــه‌تــر نــبــاشــد
غزل شمارهٔ ۳۱۹
کـی طـرف گلستان چو سر کوی تو باشد
یـا سـرو روان چـون قـد دلـجـوی تـو بـاشد
مــانــنــد کــمــان شـد قـد چـون تـیـر خـدنـگـم
لـیـکـن نـه کـمـانـی کـه بـبـازوی تو باشد
در تــــاب مــــرو گـــر دل گـــمـــگـــشـــتـــهٔ مـــا را
گـویـنـد کـه در حـلـقـهٔ گـیـسـوی تو باشد
بــیــروی تــو از هــر دو جــهــان روی بــتــابــم
کـز هـر دو جـهـان قـبـلـهٔ مـن روی تـو بـاشـد
در دیـــده کـــشـــم خـــاک کــف پــای کــســی را
کـــو خــاک کــف پــای ســرکــوی تــو بــاشــد
گــر روی ســوی کــعــبــه کـنـم یـا بـخـرابـات
از هــر دو طــرف مــیـل دلـم سـوی تـو بـاشـد
صــیــاد مـن آنـسـت کـه نـخـجـیـر تـو گـردد
ســلــطــان مــن آنـسـت کـه هـنـدوی تـو بـاشـد
هـــر کــس کــه بــابــروی دوتــای تــو دهــد دل
پـیـوسـتـه دلـش چـون خـم ابـروی تـو باشد
وانکس که چو خواجو بخرد موی شکافد
ســـودا زدهٔ ســـلـــســـلـــهٔ مــوی تــو بــاشــد
غزل شمارهٔ ۳۲۰
ز حــــال بــــی‌خــــبــــرانــــت خــــبــــر نــــمــــی‌بـــاشـــد
بـــکـــوی خـــســـتـــه دلـــانـــت گـــذر نــمــی‌بــاشــد
ز اشـک و چـهـره مـرا سـیـم و زر شـود حـاصل
ولـیـک چـشـم تـو بـر سـیـم و زر نـمـی‌بـاشـد
ســـــری بـــــکـــــلـــــبـــــهٔ احـــــزان مـــــا فــــرود آور
گـــــرت ز نــــالــــهٔ مــــا دردســــر نــــمــــی‌بــــاشــــد
دو هـــفـــتــه هــســت کــه رفــتــی ولــی بــنــامــیــزد
مـــه دو هـــفـــتـــه ازیـــن خـــوبـــتـــر نـــمــی‌بــاشــد
نه ز آب و خاک مجسم که روح پاکی از آنکه
بــدیــن لــطــافــت و خــوبــی بــشــر نـمـی‌بـاشـد
بـــشـــب رســـیـــد مـــرا روز عــمــر بــیــتــو ولــیــک
شــب فــراق تــو گــوئــی ســحــر نــمــی‌بـاشـد
تـوام جـگـر مـخـور ارزانـکـه مـن خـورم شاید
کــه قــوت خــسـتـه دلـان جـز جـگـر نـمـی‌بـاشـد
بـحـسن خویش ترا چون نظر بود چه عجب
گـــرت بـــجـــانــب خــواجــو نــظــر نــمــی‌بــاشــد
غزل شمارهٔ ۳۲۱
تـــا چـــیـــن آن دو زلـــف ســـمـــن‌ســـا پـــدیــد شــد
در چــــیــــن هـــزار حـــلـــقـــهٔ ســـودا پـــدیـــد شـــد
دیــــشــــب نــــگــــار مــــهــــوش خــــورشــــیــــد روی مـــن
بــگــشــود بــرقــع از رخ و غــوغــا پــدیــد شـد
زلـــفـــت چـــو مـــار خـــم زد و عـــقـــرب طـــلـــوع کــرد
روی چــــو مــــه نــــمــــود و ثـــریـــا پـــدیـــد شـــد
اشـــکـــم ز دیـــده قـــصـــهٔ طـــوفـــان ســـوال کـــرد
چــــشــــمــــم جـــواب داد کـــه از مـــا پـــدیـــد شـــد
هــــســــت آن شــــرار ســـیـــنـــهٔ فـــرهـــاد کـــوهـــکـــن
آن آتـــــــشــــــی کــــــه از دل خــــــارا پــــــدیــــــد شــــــد
آدم هـــــــنـــــــوز خـــــــاک وجـــــــودش غــــــبــــــار بــــــود
کــــــو را هــــــوای جــــــنــــــت اعـــــلـــــی پـــــدیـــــد شـــــد
از آفـــــتـــــاب طـــــلــــعــــت یــــوســــف ظــــهــــور یــــافــــت
نـــــوری کـــــه در درون زلـــــیــــخــــا پــــدیــــد شــــد
گـــلـــگـــون آب دیـــده چـــو از چـــشــم مــا بــجــســت
مـــانـــنـــد بـــاد بـــرســـر صـــحـــرا پـــدیـــد شــد
از دود آه مـــــاســـــت کـــــه ابـــــرآشـــــکـــــار گـــــشــــت
و زســـیـــل اشـــک مـــاســـت کـــه دریـــا پـــدیــد شــد
جـــانـــم شـــکـــنـــج زلـــف تـــرا عـــقـــد مـــی‌شـــمــرد
نــــاگـــه دل شـــکـــســـتـــه‌ام آنـــجـــا پـــدیـــد شـــد
خواجو اگر چه شعر تو جز عین سحر نیست
بــگــذر ز ســحــر چـون یـد بـیـضـا پـدیـد شـد
غزل شمارهٔ ۳۰۴
بـــــهـــــار دهـــــر بـــــبــــاد خــــزان نــــمــــی‌ارزد
چــــــراغ عــــــمــــــر بــــــبــــــاد وزان نـــــمـــــی‌ارزد
بــرو چــو ســرو خـرامـان شـو از روان آزاد
کـــه ایـــن حـــدیـــقـــه بـــه آب روان نــمــی‌ارزد
شــــقــــایــــق چــــمــــن بــــوســــتــــانـــســـرای امـــل
بـــخـــار و خـــاشـــهٔ ایـــن خـــاکــدان نــمــی‌ارزد
خـــلـــاص ده ز تـــن تـــیـــره روح قــدســی را
کــه آن هــمــای بــدیــن اســتــخــوان نــمــی‌ارزد
قـــرار گـــیـــر زمـــانـــی کـــه مـــلــک روی زمــیــن
بـــــه بـــــیـــــقـــــراری دور زمـــــان نــــمــــی‌ارزد
ســریــر مــلــکــت ده روزه پــیــش اهــل نــظــر
بـــپـــاس یـــکـــشـــبـــهٔ پـــاســـبـــان نـــمـــی‌ارزد
فـــروغ مـــشـــعـــلـــهٔ بـــارگـــاه ســـلـــطـــانــان
بــــتــــیــــرگــــی شــــبــــان شــــبــــان نــــمــــی‌ارزد
ز ثـور و سـنبله اعراض کن که خرمن ماه
بــــکــــاه بــــرگ ره کـــهـــکـــشـــان نـــمـــی‌ارزد
بـدیـن طـبـقـچهٔ سیم این دو قرص عالمتاب
بـــنـــزد عـــقـــل بــه یــکــتــای نــان نــمــی‌ارزد
هر آن متاع که از بحر و کان شود حاصل
بــــفــــکـــر کـــردن ســـود و زیـــان نـــمـــی‌ارزد
زبــان بــبــنــد کــه دل بــرگــشــایـدت خـواجـو
کـــه مـــلـــک نـــطـــق بــتــیــغ زبــان نــمــی‌ارزد
غزل شمارهٔ ۳۰۵
هـــمـــه گـــنـــج جـــهـــان مــاری نــیــرزد
گـــــل بـــــســـــتـــــان اوخــــاری نــــیــــرزد
بـه بـازاری کـه نـقـد جـان روانـسـت
رخــــی چــــون زر بـــدیـــنـــاری نـــیـــرزد
اگـــر صـــوفـــی مــی صــافــی نــنــوشــد
بـــــخـــــاک پـــــای خـــــمــــاری نــــیــــرزد
مــــــرا گــــــر زور و زر داری مـــــیـــــازار
کــــه زور و زر بــــه آزاری نــــیــــرزد
خـــروش چــنــگ و نــای و نــغــمــه زیــر
بــــــه آه و نــــــالــــــهٔ زاری نــــــیـــــرزد
مــــــنـــــه دل بـــــرگـــــل بـــــاغ زمـــــانـــــه
کــه گــلــزارش بـه گـلـزاری نـیـرزد
فــــلـــک را از کـــمـــر بـــنـــدان درگـــاه
کـــــلـــــه داری کـــــلـــــه داری نــــیــــرزد
در آن خـالـی کـه حـالـی نـیـسـت مـنـگـر
گه از شه مهره شه ماری نیرزد
مــکـن تـکـرار فـقـه و بـحـث مـعـقـول
چــرا کــایــن هــر دو تــکــراری نـیـرزد
برون شو زین نشیمن کاندرین ملک
ســـــریـــــر خـــــســـــروی داری نــــیــــرزد
دوای درد خــــواجــــو از کـــه جـــویـــم
کـــه آن بـــیــمــار تــیــمــاری نــیــرزد
غزل شمارهٔ ۳۰۶
دلــــا ســــود عــــالــــم زیـــانـــی نـــیـــرزد
هــمــای ســپــهــر اســتــخــوانــی نــیـرزد
بـریـن خـوان هـر روزه ایـن قـرص زریـن
بــــراهــــل مــــعــــنــــی بـــنـــانـــی نـــیـــرزد
چـو فـانـیـسـت گـلـدسـتـهٔ بـاغ گیتی
بـــه نـــوبـــاوهٔ بـــوســتــانــی نــیــرزد
چــراغـی کـزو شـمـع مـجـلـس فـروزد
بــــــــدرد دل دودمــــــــانـــــــی نـــــــیـــــــرزد
زبــان درکــش از کـار عـالـم کـه عـالـم
بـــه آمــد شــد تــرجــمــانــی نــیــرزد
بــقــاف بــقــا آشــیــان کــن چــو عــنــقـا
کـــه ایـــن خـــاکـــدان آشـــیــانــی نــیــرزد
زمــانــی بـیـا تـا دمـی خـوش بـرآریـم
کـــه بــی مــا زمــانــه زمــانــی نــیــرزد
بـــرافـــروز شـــمــع دل از آتــش عــشــق
کــه شـمـع خـرد شـمـعـدانـی نـیـرزد
چو خواجو گر اهل دلی جان برافشان
چـه یـاری بـود کـو بـجـانـی نـیرزد
غزل شمارهٔ ۳۰۷
چـــو تـــرک مــهــوشــم از خــواب مــســت بــرخــیــزد
خــــروش و نــــالــــه ز اهــــل نــــشــــســـت بـــرخـــیـــزد
خـــــیــــال بــــادهٔ صــــافــــی ز ســــر بــــرون کــــردن
کـــــجــــا ز دســــت مــــن مــــی پــــرســــت بــــرخــــیــــزد
چـنـیـن کـه شـمع سر افشاند و از قدم ننشست
گـــمـــان مـــبـــر کـــه کـــســی را ز دســت بــرخــیــزد
گـــهـــی کـــه شــســت گــشــایــد هــزار نــعــره زنــد
نـــگـــار صـــف شـــکـــنـــم را ز شـــســـت بــرخــیــزد
مـــعـــیـــنـــســـت کـــه آنــمــاه پــیــکــر از ســر مــهــر
کـــنـــون کـــه عـــهـــد مـــودت شــکــســت بــرخــیــزد
شــــــبــــــی دراز بــــــســــــا نــــــالــــــهٔ دل مــــــجـــــروح
کـــــزان دو زلـــــف دلـــــاویـــــز پـــــســــت بــــرخــــیــــزد
کسی که خاک شود در لحد پس از صد سال
بــــبــــوی آن ســــر زلــــف چـــو شـــســـت بـــرخـــیـــزد
ز رشـــک آنـــک تـــو بـــا هـــرکـــه هــســت بــنــشــیــنــی
روان مـــــن ز ســـــر هــــر چــــه هــــســــت بــــرخــــیــــزد
چـو چـشـم مست تو خواجو به حشر یاد کند
ز خـــوابـــگـــاه عـــدم نـــیـــمـــه مـــســـت بـــرخـــیـــزد
غزل شمارهٔ ۳۰۸
آن فـتـنـه چـو بـرخـیـزد صـد فـتـنه برانگیزد
وان لحظه که بنشیند بس شور بپا خیزد
از خــــاک ســــر کــــویـــش خـــالـــی نـــشـــود جـــانـــم
گـــر خـــون مـــن مـــســـکـــیـــن بـــا خـــاک بــرآمــیــزد
ای ســـــــــاقـــــــــی آتــــــــش روی آن آب چــــــــو آتــــــــش ده
بـــــاشـــــد کــــه دلــــم آبــــی بــــرآتــــش غــــم ریــــزد
بـــا صـــوفـــی‌صـــافـــی گـــو در درد مـــغـــان آویــز
کـــان دل کـــه بـــود صـــافـــی از درد نــپــرهــیــزد
گـر چـشـم تـو جـان خـواهـد در حـال بـر افشانم
کـانـکـش نـظـری بـاشـد بـا چـشم تو نستیزد
از خــــاک مــــن خــــاکــــی هــــر خـــار کـــه بـــر رویـــد
چــــون بــــر گــــذرت بــــیــــنــــد در دامــــنــــت آویـــزد
از بـــــنــــدگــــیــــت خــــواجــــو آزاد کــــجــــا گــــردد
کــازاده کــسـی بـاشـد کـز بـنـد تـو نـگـریـزد
غزل شمارهٔ ۳۰۹
آنــکـو بـه شـکـر ریـزی شـور از شـکـر انـگـیـزد
هـــر دم لـــب شـــیـــریــنــش شــوری دگــر انــگــیــزد
گـر زانـکـه تـرش گـردد ور تـلـخ دهـد پـاسخ
از غـــایـــت شـــیـــریـــنـــی از لـــب شـــکـــر انـــگـــیــزد
لـؤلـؤ ز صـدف خـیـزد وین طرفه که هر ساعت
از لـــعــل گــهــر پــوشــش لــؤلــؤی تــر انــگــیــزد
از نـــافـــهٔ تـــاتـــاری بـــر مـــه فـــکـــنـــد چـــنــبــر
وانــگــه بــســیــه کــاری مــشــک از قـمـر انـگـیـزد
گــــر زلـــف ســـیـــه روزی از چـــهـــره بـــرانـــدازد
مـاهـیـسـت تـو پـنـداری کـز شـب سـحـر انـگیزد
بــرخــیــزم و بــنــشــانــم در مــجــلـس اصـحـابـش
کان فتنه چو برخیزد صد فتنه برانگیزد
خـــونـــشـــد جـــگـــر از دردم ونـــدر غـــم او هــر دم
از دیــــدهٔ خــــونــــبــــارم خــــون جــــگــــر انــــگــــیـــزد
ســیــمـی کـه مـرا بـایـد از دیـده شـود حـاصـل
وجـهـم بـه از ایـن چـبـود کـز چهره برانگیزد
چــون یــاد کــنــد خــواجــو یـاقـوت گـهـر بـارش
از چـــشــم عــقــیــق افــشــان عــقــد گــهــر انــگــیــزد
غزل شمارهٔ ۳۱۰
کـــســـی کـــزان ســـر زلــف دو تــا نــمــی‌تــرســد
مــــعــــیــــنــــســــت کــــه از اژدهــــا نــــمــــی‌تـــرســـد
مــــرا ز طــــعــــن مــــلــــامــــت گــــران مــــتـــرســـانـــیـــد
کـــه بـــرگ بـــیـــد ز بـــاد هـــوا نـــمـــی‌تــرســد
مـــریـــض شـــوق ز تـــیـــر ســـتـــم نـــمـــی‌رنـــجــد
قـــتـــیـــل عـــشـــق ز تـــیـــغ جـــفـــا نـــمـــی‌تـــرســد
از آن دو جـــادوی عــاشــق کــش تــو مــی‌تــرســم
کـــزان بـــتـــرس کـــه او از خـــدا نـــمـــی‌تــرســد
چـــنـــیـــن کـــه خـــون اســـیــران بــظــلــم مــی‌ریــزد
گــــــر ز هــــــیــــــبــــــت روز جـــــزا نـــــمـــــی‌تـــــرســـــد
هـــــــزار جـــــــان گـــــــرامـــــــی فـــــــدای بــــــالــــــایــــــت
بــیــا کــه کــشـتـهٔ عـشـق از بـلـا نـمـی‌تـرسـد
گـــر از عـــتـــاب تـــو تــرســم تــفــاوتــی نــکــنــد
کـــدام بـــنــده کــه از پــادشــا نــمــی‌تــرســد
از آن ز چــشــم خــوشــت خـائـفـم کـه هـنـدوئـیـسـت
کـــه از ســـیـــاســـت تـــرک خـــتـــا نـــمــی‌تــرســد
کــســی کــه تــیــر جــفـا مـی‌زنـد بـریـن دل ریـش
مـــگـــر ز ضـــربـــت تـــیـــغ قـــضـــا نــمــی‌تــرســد
مـــرا بـــزخـــم قـــفــا گــفــتــمــش ز پــیــش مــران
کــه زخــم خــوردهٔ هــجــر از قـفـا نـمـی‌تـرسـد
بطیره گفت که خواجو چنین که می‌بینیم
ز نــــوک غـــمـــزهٔ خـــونـــریـــز مـــا نـــمـــی‌تـــرســـد
غزل شمارهٔ ۳۱۱
دلـــم از دســت بــشــد تــا بــســر او چــه رســد
ویــن جــگــر ســوخــتــه را از گــذر او چـه رسـد
از بــرم رفــت و مــن بــیــدل ودیــن بـر سـر راه
مـــتـــرصـــد کـــه پـــیــامــم ز بــر او چــه رســد
شـد بـچـیـن سـر زلـف تـو و ایـن عـیـن خـطاست
تــــا مــــن دلـــشـــده را از ســـفـــر او چـــه رســـد
خــبــرت هــســت کـه شـب تـا بـسـحـر مـنـتـظـرم
بــر ســر کــوی ســتــم تــا خـبـر او چـه رسـد
جــــــز غــــــبـــــار دل شـــــوریـــــده مـــــن خـــــاکـــــی را
نــیــســت مــعــلــوم کــه از خــاک در او چــه رسـد
آنـکـه هـر لـحـظـه رسـد خـون جـگـر بـر کمرش
کس چه داند که بکوه از کمر او چه رسد
چــــشـــم او نـــاظـــر دیـــوان جـــمـــالـــســـت ولـــیـــک
تــــا بــــمــــلــــک دل مــــا از نـــظـــر او چـــه رســـد
چـــو از آن تــنــگ شــکــر هــیــچ نــگــردد حــاصــل
بــمــن خــســتــه نــصــیـب از شـکـر او چـه رسـد
گـــشـــت خـــواجـــو هــدف نــاوک عــشــقــش لــیــکــن
تـــا ز پـــیــکــان جــفــا بــر جــگــر او چــه رســد
غزل شمارهٔ ۳۱۲
ایـــن تـــرک زنـــگـــاری کـــمـــان از خــیــل خــاقــان مــی‌رســد
ویــن مــرغ فــردوس آشــیــان از بــاغ رضــوان مــی‌رسـد
مـــجـــنـــون صـــاحـــب درد را لـــیـــلـــی عــیــادت مــی‌کــنــد
فــرهــاد شــورانـگـیـز را شـیـریـن بـمـهـمـان مـی‌رسـد
امــــروز دیــــگــــر ذره را خـــور مـــهـــربـــانـــی مـــی‌کـــنـــد
وین لحظه گوئی بنده را تشریف سلطان می‌رسد
آیـــد ســـوی بـــیـــن الـــحـــزن از مــصــر بــوی پــیــرهــن
جـــان عــزیــز مــن مــگــر دیــگــر بــه کــنــعــان مــی‌رســد
دل مـــی‌دهـــد جـــان را خـــبـــر کـــارام جــان مــی‌پــرســدت
جـــان مـــژدگـــانـــی مـــی‌دهــد دل را کــه جــانــان مــی‌رســد
مـــرغـــان نـــگـــر بـــاز از هـــوا مــانــنــد بــلــبــل در نــوا
گـوئـی کـه بـلـقـیـس از سـبـا سوی سلیمان می‌رسد
شـــــاه بـــــتـــــان بــــربــــری نــــوئــــیــــن مــــلــــک دلــــبــــری
بـــا احـــتـــشـــام قـــیـــصـــری از حــضــرت خــان مــی‌رســد
ای بـــلـــبـــل گـــلــبــانــگ زن خــامــوش مــنــشــیــن در چــمــن
بــنــواز راه خــار کــن چــون گــل بــبــســتــان مــی‌رســد
خـواجـو کـه مـی‌آیـد کـه جـان قـربـان راهـش مـی‌شود
گــوئــی ز کــرمــان قــاصــدی ســوی ســپـاهـان مـی‌رسـد
غزل شمارهٔ ۳۱۳
خـطـی کـه بـر سـمـن آن گـلعذار بنویسد
بــنــفــشــه نــسـخـهٔ آن نـوبـهـار بـنـویـسـد
نــســیــم بــاد صــبــا شـرح آن خـط ریـحـان
بــه مــشــک بــر ورق لــالـه زار بـنـویـسـد
بــســا رســالــه کــه در بــاب اشــک مـا دریـا
بـــدیـــده بـــر گـــهـــر آبـــدار بـــنـــویـــســد
بـــروزگـــار تـــوانـــد اســـیـــر قـــیـــد فـــراق
کــه شــمــه‌ئــی ز غــم روزگــار بــنــویــسـد
بیاد لعل تو هر لحظه چشم من فصلی
بــریــن دو جــلــد جــواهــر نــگـار بـنـویـسـد
ســواد خــط تــو یـاقـوت اگـر دهـد دسـتـش
بــــر آفــــتــــاب بــــخـــط غـــبـــار بـــنـــویـــســـد
حــدیــث خــون دلــم هــر دم ابــن مــقــلــهٔ چـشـم
روان بــــگــــرد لـــب جـــویـــبـــار بـــنـــویـــســـد
فــــلــــک حــــکـــایـــت خـــونـــاب دیـــدهٔ فـــرهـــاد
بــلــعــل بــر کــمــر کــوهــســار بــنــویــســد
کـسـی کـه قصهٔ منصور بشنود خواجو
بـه خـون سـوخته بر پای دار بنویسد
غزل شمارهٔ ۲۹۴
چـــون خـــط تــو گــرد رخ گــلــرنــگ بــگــیــرد
ســـرحـــد خـــتـــن خـــیـــل شـــه زنـــگ بـــگـــیـــرد
مــگــذار کـه رخـسـار تـو کـائـیـنـه حـسـنـسـت
از آه جــــگــــر ســــوخــــتــــگـــان زنـــگ بـــگـــیـــرد
بـی نـرگـس مـخـمـور تـو در مـجـلـس مـسـتـان
هــــر دم دلــــم از بـــادهٔ چـــون زنـــگ بـــگـــیـــرد
آهــنــگ شــب از دیــده مــن پــرس کــه هــر شــب
مــــرغ ســــحـــر از نـــالـــه‌ام آهـــنـــگ بـــگـــیـــرد
هـــر دم کـــه شـــب آهــنــگ کــنــد ز آتــش مــهــرت
دود دل مــــــن راه شــــــبــــــاهـــــنـــــگ بـــــگـــــیـــــرد
چــون پــرتــو خــورشـیـد رخـت بـر قـمـر افـتـد
از عـــکـــس رخـــت لـــالـــه و گـــل رنـــگ بــگــیــرد
خون شد دلم از دست سر زلفت و کس نیست
کــانــصــافــم از آن هــنــدوی شــبــرنــگ بــگــیــرد
در پــســتــهٔ تــنــگ تـو سـخـن را نـبـود جـای
الـــا کـــه درو هـــر ســـخـــنـــی تــنــگ بــگــیــرد
خــواجــو ســتــم و جــور و جــفـا در دل خـوبـان
مــانــنــدهٔ نــقــشــیـسـت کـه در سـنـگ بـگـیـرد
غزل شمارهٔ ۲۹۵
دلـــم دیـــده از دوســـتـــان بـــرنـــگـــیــرد
کــه بـلـبـل دل از بـوسـتـان بـرنـگـیـرد
ز مــن ســایــه‌ئــی مـانـد از مـهـر رویـش
گـر آن مـه ز خـور سـایـبـان بـرنـگـیـرد
بـــبـــازار او نـــقــد دل چــون فــرســتــم
کـه قـلـبـسـت و کـس رایـگـان بـرنگیرد
دلـم چـون کـشـد مـهـد سـلطان عشقش
کــه یــک ذره هــفــت آسـمـان بـرنـگـیـرد
جـهـان مـشـگ و عـنـبـر نگیرد گر آن مه
ز رخ زلـــف عـــنـــبـــرفـــشـــان بـــرنـــگــیــرد
قــد عــاشـقـان خـم نـگـیـرد چـو سـنـبـل
گــر او ســنــبــل از ارغــوان بــرنــگــیـرد
اگــــر بــــیــــدل مــــهــــربـــان خـــاک گـــردد
دل از یـــار نـــامـــهـــربـــان بـــرنـــگـــیـــرد
بــجــان جــهــان کــی رســد رهــرو عـشـق
اگــــردل ز جــــان وجــــهــــان بـــرنـــگـــیـــرد
چــرا ســنــبـل لـالـه پـوش تـو یـکـدم
ســر از پــای ســرو روان بــرنــگــیــرد
نـــیـــابـــد کـــنـــار از مـــیـــان تـــو آنــکــو
حـــجـــاب کـــنـــار از مـــیـــان بـــرنــگــیــرد
دل نـــــازکـــــم تـــــاب فـــــکــــرت نــــیــــارد
تـــن لـــاغـــرم بـــار جـــان بـــرنــگــیــرد
اگـــر مـــن بـــمـــســـجـــد کــنــم دعــوت دل
بـــجـــز راه دیـــر مـــغـــان بـــرنـــگــیــرد
برو آستین بیش مفشان که خواجو
بـه خـنـجـر سـر از آسـتـان بـرنـگـیرد
غزل شمارهٔ ۲۹۶
دلــم کــه حــلــقــهٔ گــیــســوی یــار مــی‌گــیــرد
درون حــلــقــه نــشــســتــســت و مــار مــی‌گــیـرد
بـــهــر کــجــا کــه روم آب دیــده مــی‌بــیــنــم
کـــه دامـــن مـــن شـــوریـــده کـــار مـــی‌گــیــرد
نـــگـــار تـــا ز مـــن خـــســتــه دل کــنــار گــرفــت
ز خــــون دیــــده کــــنــــارم نـــگـــار مـــی‌گـــیـــرد
غـــلـــام آن بــت چــیــنــم کــه ســرحــد خــتــنــش
طـــــلـــــایـــــهٔ ســـــپــــه زنــــگــــبــــار مــــی‌گــــیــــرد
دو چـــــشــــم آهــــوی روبــــاه بــــاز صــــیــــادش
بـــغــمــزه شــیــر دلــانــرا شــکــار مــی‌گــیــرد
چـو یـاد نـرگـس مـسـت تو می‌کنم بصبوح
مــــرا ز غــــایــــت مــــســـتـــی خـــمـــار مـــی‌گـــیـــرد
ز مـــشــک چــیــن چــه خــطــا در وجــود مــی‌آیــد
کــه خــط ســبــز تــو از وی غــبــار مــی‌گـیـرد
سرشک دیده که بر چشم کرده‌ام جایش
چـــه اوفــتــاده کــه از مــن کــنــار مــی‌گــیــرد
چـــو دم ز نـــافـــهٔ زلــف تــو مــی‌زنــد خــواجــو
جـــهـــان شـــمـــامـــهٔ مـــشــک تــتــار مــی‌گــیــرد
غزل شمارهٔ ۲۹۷
طـوطـی چـو سـخـن گـوئـی پیش شکرت میرد
طـــوبـــی چــو روان گــردی بــر رهــگــذرت مــیــرد
جوزا چو قدح نوشی پیش تو کمر بندد
و آنـدم کـه قـبـا پـوشـی پـیـش کـمـرت مـیـرد
مــــشــــک خــــتــــنــــی هـــر دم در زلـــف تـــو آویـــزد
شــمــع فــلــکــی هــر شــب پــیــش قـمـرت مـیـرد
کــو زنــده دلــی تـا جـان در پـای تـو افـشـانـد
کــانــرا کــه بــود جــانــی بــرخــاک درت مـیـرد
ثـــابــت قــدم آن بــاشــد کــانــدر قــدمــت افــتــد
صـاحـب نـظـر آن بـاشـد کـانـدر نـظـرت مـیـرد
هـــر زنـــدهٔ صـــاحـــب دل کـــز جـــان خـــبـــری دارد
چــون از تــو خــبــر یــابــد پــیـش خـبـرت مـیـرد
ای خـسـرو بـت رویـان بـگـشـا لـب شـیـریـن تا
فــرهــاد صـفـت خـواجـو پـیـش شـکـرت مـیـرد
غزل شمارهٔ ۲۹۸
مــــــــــرغ در راه او پـــــــــر انـــــــــدازد
شــــمــــع در پــــای او ســـر انـــدازد
پـــســتــهٔ شــور شــکــر افــشــانــش
شــــور در تــــنــــگ شــــکـــر انـــدازد
هـر کـه چـون افـعـیـش کـمـر گـیـرد
خـــــویـــــش را از کــــمــــر در انــــدازد
گـرد مـه جادویش فسون در باغ
خــــواب در چــــشـــم عـــبـــهـــر انـــدازد
چــون لـبـش عـکـس در قـدح فـکـنـد
تــــــاب در جــــــان ســـــاغـــــر انـــــدازد
نــــیــــم شــــب راه نــــیــــمـــروز زنـــد
چون ز شب سایه بر خور اندازد
ســـیـــم پـــالـــای چــشــم مــا هــر دم
ســـیـــم پـــالـــوده بـــر زر انــدازد
مــــــردم بــــــحـــــر از آب دیـــــدهٔ مـــــا
جــــــامــــــهٔ مــــــوج در بــــــرانــــــدازد
در هــوای تــو چــون پــرد خــواجـو
کــــه عــــقــــاب فــــلــــک پــــر انــــدازد
غزل شمارهٔ ۲۹۹
چــون طــوطــی خــط تــو پـر بـر شـکـر انـدازد
مــــــرغ دل مــــــن آتــــــش در بــــــال و پــــــر انــــــدازد
صـــوفـــی ز مـــی لــعــلــت گــر نــوش کــنــد جــامــی
تــســبــیــح بــرافــشــانــد ســجــاده بــرانــدازد
چــون تــیــر زنــد چــشــمــت ســیــاره هــدف گـردد
چــون تــیــغ کـشـد مـهـرت گـردون سـپـر انـدازد
چــون غــمــزهٔ خــونـخـوارت بـرقـلـب کـمـیـن سـازد
بس کشته که هر لحظه بر یکدگر اندازد
آنــــکــــس کــــه دلـــی دارد جـــان در رهـــت افـــشـــانـــد
وانــرا کــه ســری بــاشــد در پــات ســر انـدازد
در مهر تو چون لاله رخساره بخون شویم
از بـــســـکــه دلــم هــر دم خــون در جــگــر انــدازد
عـــقـــل از ســـر نـــادانـــی بـــا عـــشـــق نـــیــامــیــزد
بـــا شـــیـــر ژیــان آهــو کــی پــنــجــه در انــدازد
آن لــحـظـه کـه بـاز آیـد پـیـش نـظـرش مـیـرم
کــاخــر چــو مــرا بــیــنــد بــرمــن نــظــر انــدازد
فــرهــاد صــفــت خــواجــو دور از لــب شــیـریـنـت
فــریــاد و فــغــان هــر دم در کــوه و در انــدازد
غزل شمارهٔ ۳۰۰
تـــا بـــرآیـــد نــفــس از عــشــق دمــی بــایــد زد
بـــر ســـر کـــوی مـــحـــبـــت قـــدمـــی بـــایـــد زد
چــهــره بــرخــاک در ســیــمــبـری بـایـد سـود
بــوســه بــرصــحــن سـرای صـنـمـی بـایـد زد
هــر دم از کــعــبــهٔ قــربــت خــبــری بــایـد جـسـت
خـــیـــمـــه بـــرطـــرف حـــریــم حــرمــی بــایــد زد
هــر شــب از دفــتــر سـودا ورقـی بـایـد خـوانـد
وز جـــفـــا بـــر دل پـــر خـــون رقــمــی بــایــد زد
هـــر نـــفـــس ز آتـــش دل خـــاک رهـــی بـــایــد شــد
هــر دم از ســوز جــگــر ســاز غــمــی بــایــد زد
گر نخواهد که برآشفته شود کار جهان
دســـت در حـــلـــقـــه زلـــف تـــو کـــمــی بــایــد زد
کـام جـان جـز ز بـرای تـو نـمی‌شاید خواست
راه دل جــــز بــــهــــوای تــــو نــــمــــی‌بـــایـــد زد
گـــر چـــه مـــا را نـــبـــود یـــک درم امـــا هــر دم
ســــکــــه مــــهــــر تـــرا بـــر در مـــی‌بـــایـــد زد
خـیـز خـواجـو کـه چو افلاس شود دامن گیر
دســــت در دامــــن صــــاحــــب کــــرمــــی بـــایـــد زد
غزل شمارهٔ ۳۰۱
وصــــل آن تــــرک خــــتــــا مــــلــــکــــت خــــاقــــان ارزد
کــــفــــر زلــــف ســــیــــهــــش عـــالـــم ایـــمـــان ارزد
خـــاتـــم لـــعـــل گـــهـــر پــوش پــری رخــســاران
پـــیـــش اربـــاب نـــظـــر مـــلـــک ســـلـــیـــمــان ارزد
ای عــــزیــــزان ز رخ یــــوســــف مـــصـــری نـــظـــری
مـــلـــکـــت مـــصــر و هــمــه خــطــهٔ کــنــعــان ارزد
پــیــش فــرهــاد ز لــعــل لــب شــیـریـن شـکـری
حــــشــــمــــت و مــــمــــلــــکــــت خـــســـرو ایـــران ارزد
بـگـذر از گـنـج قدر خان که بر پیر مغان
کــنــج مــیــخــانــه هــمـه گـنـج قـدر خـان ارزد
زیـــن ســـپـــس مـــا و گــدایــان ســر کــوی غــمــت
کــــه گــــدائــــی درت مــــلــــکــــت ســــلــــطـــان ارزد
بـا لـبـت دسـت ز سـر چـشـمـهٔ حـیوان شستم
زانـکـه یـاقـوت تـو صـد چـشـمـهٔ حیوان ارزد
بــا وجــود قــد رعــنــای تـو گـو سـرو مـروی
زانــکــه بــالـای تـو صـد سـرو خـرامـان ارزد
از ســر کـوی تـو خـواجـو بـگـلـسـتـان نـرود
که سر کوی تو صد باغ و گلستان ارزد
غزل شمارهٔ ۳۰۲
صـــحـــبـــت جــان جــهــان جــان و جــهــان مــی‌ارزد
لــــعـــل جـــان پـــرور او جـــوهـــر جـــان مـــی‌ارزد
گـوشـهٔ دیـر مـغـان گـیـر کـه در مـذهـب عـشق
کـــنـــج مـــیــخــانــه طــربــخــانــهٔ خــان مــی‌ارزد
بــــا چــــنــــان نــــادرهٔ دور زمــــان مــــی خـــوردن
یــــــک زمــــــان حــــــاصــــــل دوران زمـــــان مـــــی‌ارزد
شــایــد ار مــلــک جــهــان در طــلــبــش در بــازی
کـــه دمـــی صـــحــبــت او مــلــک جــهــان مــی‌ارزد
بـــرلـــب آب روان تـــشـــنـــه چـــرا بـــایــد بــود
ســـــاقـــــی آن آب روان کـــــو کــــه روان مــــی‌ارزد
بــا جــمــالــت بـتـمـاشـای چـمـن حـاجـت نـیـسـت
کـه گـل روی تـو صـد لـالـه سـتـان مـی‌ارزد
سر کوی تو که از روضهٔ رضوان بابیست
پــیــش صــاحــب‌نــظــران بــاغ جــنــان مـی‌ارزد
هــر کــه را هــیـچ بـدسـتـسـت نـمـی‌ارزد هـیـچ
کـه هـمـانـش کـه بـود خواجه همان می‌ارزد
پیش خواجو قدحی باده به از ملکت کی
زانـکـه لـعلیست که صد تاج کیان می‌ارزد
غزل شمارهٔ ۳۰۳
حــــــدیــــــث آرزومــــــنــــــدی جــــــوابــــــی هــــــم نــــــمــــــی‌ارزد
خــــمــــار آلــــوده‌ئــــی آخــــر شــــرابــــی هـــم نـــمـــی‌ارزد
خـــرابـــی هــمــچــو مــن کــو مــســت در ویــرانــهــا گــردد
اگــــر گــــنــــجــــی نــــمــــی‌ارزد خــــرابــــی هـــم نـــمـــی‌ارزد
ســزد چــون دعــد اگــر هـر دم بـرآرم بـی ربـاب افـغـان
کــه ایــن مــجــلــس کــه مــن دارم ربــابـی هـم نـمـی‌ارزد
گــــدائــــی کــــو کــــنــــد دائــــم دعــــای دولـــت ســـلـــطـــان
گـــر انـــعـــامـــی نـــمـــی‌شـــایــد ثــوابــی هــم نــمــی‌ارزد
بـدیـن تـوسـن کـجـا یارم که با او همعنان باشم
کـــه ایـــن مــرکــب کــه مــن دارم رکــابــی هــم نــمــی‌ارزد
بـگـوی ایـن پـیـک مـشتاقان بدانحضرت که مهجوری
ســـلــامــی گــر نــمــی‌شــایــد جــوابــی هــم نــمــی‌ارزد ؟
چــه بــاشــد گــر غــریــبــی را بــمــکـتـوبـی کـنـی خـرم
بـــغـــربـــت مـــانـــده‌ئـــی آخــر خــطــائــی هــم نــمــی‌ارزد
بیا بر چشم من بنشین اگر سرچشمه‌ئی خواهی
ســــر آبــــی چــــنــــیــــن آخــــر ســــرابــــی هــــم نــــمـــی‌ارزد
تـو در خـواب خـوش نـوشـیـن و مـن در حـسـرت خـوابـی
دریــغ ایــن چـشـم بـیـدارم کـه خـوابـی هـم نـمـی‌ارزد
بــدیـن مـخـمـور دردی نـوش از آن مـی شـربـتـی در ده
دل مــــحــــرور بــــیــــمــــاری لــــعــــابــــی هــــم نــــمـــی‌ارزد
تـــو آب زنـــدگـــی داری و خــواجــو تــشــنــه جــان داده
دریـــغـــا جـــان مـــســـتـــســـقـــی بـــه آبـــی هــم نــمــی‌ارزد
غزل شمارهٔ ۲۷۹
بــه دشــمــنــان گــلــه از دوســتــان نــشـایـد کـرد
بـــمـــهـــرگـــان صـــفــت بــوســتــان نــشــایــد کــرد
بــــتــــرک آن مــــه نــــامــــهــــربــــان نــــبـــایـــد گـــفـــت
کـــنـــار از آن بـــت لـــاغـــر مـــیـــان نــشــایــد کــرد
مــــگــــر بــــمــــوســــم گــــل بـــاغـــبـــان نـــمـــی‌دانـــد
کــه مــنــع بــلــبــل شــیــریــن زبــان نــشــایـد کـرد
بـــخـــواه دل کـــه مـــن خــســتــه دل روان بــدهــم
بـــدل مـــضـــایـــقــه بــا دوســتــان نــشــایــد کــرد
کسی که بیتو نخواهد جان و هر چه دروست
بـــجـــان مـــمـــتـــحـــنـــش امـــتــحــان نــشــایــد کــرد
بـــنـــوک خـــامــه اگــر شــرح آن دهــم صــد ســال
ز ســـرعـــشـــق تــو رمــزی بــیــان نــشــایــد کــرد
بــــــــــدان دیــــــــــار روان‌تــــــــــر ز آب دیـــــــــدهٔ مـــــــــن
بــــهــــیــــچ روی رســــولــــی روان نــــشــــایــــد کــــرد
مــــن آن نـــیـــم کـــه ز جـــانـــان عـــنـــان بـــگـــردانـــم
بــــقــــول مـــدعـــیـــان تـــرک جـــان نـــشـــایـــد کـــرد
بــــرون ز جــــان هــــیــــچ تــــحـــفـــه‌ئـــی خـــواجـــو
فــــدای صـــحـــبـــت جـــان جـــهـــان نـــشـــایـــد کـــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۰
مــــاه مــــن دوش ســـر از جـــیـــب مـــلـــاحـــت بـــرکـــرد
روز روشــــن ز حــــیــــا چــــادر شــــب بــــرســــر کـــرد
انـــــدکـــــی گـــــل بـــــرخ خـــــوب نـــــگـــــارم مـــــانــــســــت
صــــبــــحــــدم بـــاد صـــبـــا دامـــن او پـــر زر کـــرد
نـــتـــوانـــم کـــه بـــرآرم نـــفـــســی بــی لــب دوســت
کـــه قـــضـــا جـــان مـــرا در لـــب او مـــضـــمـــر کـــرد
پـــســـتـــه را بـــا دهــن تــنــگ تــو نــســبــت کــردم
رفــــت در خــــنــــده ز شــــادی مــــگـــرش بـــاور کـــرد
هــــر زمــــان ســــنــــبــــل هــــنــــدوی تــــو درتــــاب شـــود
کــه خــرد نــســبــتــم از بــهــر چــه بـا عـنـبـرکـرد
آبـــرویـــم شـــده بـــر بــاد ز بــی ســیــمــی بــود
ســـیــم اشــکــســت کــه کــار رخ مــن چــون زر کــرد
هـــر مـــیـــی کـــز کـــف ســـاقـــی غـــمـــت کـــردم نــوش
گـــوئــیــا خــون جــگــر بــود کــه در ســاغــر کــرد
دل خــواجــو کــه بــجــان آمــده بـود از غـم عـشـق
خون شد امروز و سر از چشمهٔ چشمش برکرد
غزل شمارهٔ ۲۸۱
جــــان تــــوجــــه بــــروی مـــهـــوش کـــرد
دل تـــــمـــــســـــک بــــزلــــف دلــــکــــش کــــرد
مــــــهــــــر رویــــــش کــــــه آب آتــــــش بـــــرد
خـــــــاک بـــــــر دســـــــت آب و آتـــــــش کـــــــرد
آنــــکــــه کــــارم چــــو طــــره بـــرهـــم زد
هــــمــــچــــو زلــــفـــم چـــرا مـــشـــوش کـــرد
ابــرویـش تـا چـه شـد کـه پـیـوسـتـه
بـــر مـــه و مــشــتــری کــمــانــکــش کــرد
هــر خــدنــگــی کــه غــمــزه‌اش بــگــشـود
نـــــســـــبـــــتـــــش دل بـــــتــــیــــر آرش کــــرد
مـــــــردم دیـــــــده‌ام بـــــــخــــــون جــــــگــــــر
صــــفــــحـــهٔ چـــهـــره را مـــنـــقـــش کـــرد
روز خــــواجــــو بــــروی او خـــوش بـــود
خوش نبود آنکه رفت و شب خوش کرد
غزل شمارهٔ ۲۸۲
بــــاز عــــزم شــــراب خــــواهـــم کـــرد
ســـاز چـــنـــگ و ربـــاب خـــواهـــم کـــرد
آتـــــــــش دل چـــــــــو آب کـــــــــارم بــــــــرد
چـــــــارهٔ کـــــــار آب خـــــــواهــــــم کــــــرد
جـامـه در پـیش پیر باده فروش
رهـــــن جـــــام شــــراب خــــواهــــم کــــرد
از بــــــرای مـــــعـــــاشـــــران صـــــبـــــوح
دل پــــرخـــون کـــبـــاب خـــواهـــم کـــرد
بـــا بـــتـــان اتـــصـــال خــواهــم جــســت
وز خــــرد اجــــتــــنــــاب خــــواهـــم کـــرد
بـسـکـه از دیـده سـیـل خواهم راند
خــــــانـــــهٔ دل خـــــراب خـــــواهـــــم کـــــرد
تـا دم صـبـح دوسـت خـواهم خواند
دعـــــــوت آفـــــــتـــــــاب خــــــواهــــــم کــــــرد
بـــجـــز از بـــاده خــوردن و خــفــتــن
توبه از خورد و خواب خواهم کرد
هـــمــچــو خــواجــو ز خــاک مــیــخــانــه
آبـــــرو اکـــــتـــــســـــاب خـــــواهـــــم کـــــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۳
مــه را اگــر از مــشــک ز ره پــوش تـوان کـرد
تـشـبـیـه بـدان زلـف و بـنا گوش توان کرد
چــون شــکــر شــیــریـن بـشـکـر خـنـده در آری
جــان بـرخـی آن لـعـل گـهـر پـوش تـوان کـرد
مــی تــلـخ نـبـاشـد چـو ز دسـت تـو سـتـانـنـد
کز دست تو گر زهر بود نوش توان کرد
حـــاجـــت بــقــدح نــیــســت کــه اربــاب خــرد را
از جـــام لـــبـــت والــه و مــدهــوش تــوان کــرد
گــــر دســــت دهــــد شـــادی وصـــل تـــو زمـــانـــی
غــمــهــای جــهـان جـمـلـه فـرامـوش تـوان کـرد
بــــی آتـــش رخـــســـار تـــوخـــون در دل عـــشـــاق
بـاور نـتـوان کـرد کـه در جـوش توان کرد
مـــرغـــان چـــمـــن را چـــو صـــبـــا بـــوی گــل آرد
زنـــهـــار مـــپــنــدار کــه خــامــوش تــوان کــرد
از روی تـــوام مـــنـــع کـــنــنــد اهــل خــرد لــیــک
بـرقـول بـد انـدیـش کـجـا گـوش تـوان کـرد
خــواجـو تـو مـپـنـدار کـه بـی سـیـم زمـانـی
بــا ســیــمــبــران دســت در آغــوش تــوان کــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۴
بـــی لـــالــه رخــان روی بــصــحــرا نــتــوان کــرد
بـــی ســـرو قـــدان مــیــل تــمــاشــا نــتــوان کــرد
کــــام دلــــم آن پــــســــتــــه دهــــانــــســــت ولــــیــــکــــن
زان پـــســـتـــه دهــان هــیــچ تــمــنــا نــتــوان کــرد
گـــفـــتـــم مـــرو از دیـــدهٔ مـــوج افـــکــن مــا گــفــت
پـــیـــوســـتـــه وطـــن بـــرلـــب دریـــا نـــتـــوان کــرد
چــــون لــــالـــه دل از مـــهـــرتـــوان ســـوخـــتـــن امـــا
اســــرار دل ســــوخــــتــــه پــــیــــدا نـــتـــوان کـــرد
تــــا در ســــر زلــــفــــش نــــکــــنــــی جــــان گــــرامــــی
پـــیـــش تـــو حـــدیـــث شـــب یـــلــدا نــتــوان کــرد
آنـــهـــا کـــه نـــدانـــنـــد تـــرنـــج از کـــف خــونــیــن
دانــــنــــد کــــه انــــکــــار زلــــیــــخــــا نــــتــــوان کـــرد
از بــســکــه خــورد خــون جــگــر مــردم چــشــمــم
دل در ســـــر آن هـــــنـــــدوی لـــــالــــا نــــتــــوان کــــرد
بـی خـط تـو سـر نـامـهٔ سـودا نـتـوان خواند
بــی زلـف تـو سـر در سـر سـودا نـتـوان کـرد
گیسوی تو گر سرکشد او را چه توان گفت
بــا هــنــدوی کــژ طــبــع مــحــا کــا نــتــوان کــرد
هــر لــحـظـه پـیـامـی دهـدم دیـده کـه خـواجـو
بـــــی مـــــی طـــــلـــــب آب رخ از مـــــا نـــــتــــوان کــــرد
از دســـــــــت مـــــــــده جـــــــــام مــــــــی و روی دلــــــــارام
کـــارام دل از تـــوبـــه تـــقـــاضـــا نـــتـــوان کـــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۵
پــشــت بــر یــار گــمــان ابــرو مــا نـتـوان کـرد
خـــویـــشــتــن را هــدف تــیــر بــلــا نــتــوان کــرد
کــشــتــهٔ تــیــغ مــلــامــت بــرضــا نــتــوان شــد
حــذر از ضــربــت شـمـشـیـر قـضـا نـتـوان کـرد
گـر چـه از مـا بـخـطـا روی بـپیچید و برفت
تــرک آن تــرک خــتــائــی بــخــطــا نــتــوان کــرد
قـامـتـش را بـه صـنـوبـر نـتوان خواندن از آنک
نـــســبــت ســرو خــرامــان بــگــیــا نــتــوان کــرد
بــاغــبــان گـومـکـن افـغـان کـه بـهـنـگـام بـهـار
مـــرغ را از گــل صــد بــرگ جــدا نــتــوان کــرد
گر نخواهی که رود دانش و هوش تو برود
گــوش بــر زمــزمــهٔ پــرده‌ســرا نـتـوان کـرد
گـــر بـــه خـــنـــجـــر زنـــدم روی نــتــابــم ز درش
زانــکــه بــا او بــجـفـا تـرک وفـا نـتـوان کـرد
گـو بـشـمـشـیـر بـکـش یـا ز کـمـنـدش برهان
صــیــد را ایــن هــمــه در قــیـد رهـا نـتـوان کـرد
نــام خــواجــو بـرآن خـسـرو خـوبـان کـه بـرد
زانــکــه درحـضـرت شـه یـاد گـدا نـتـوان کـرد
غزل شمارهٔ ۲۸۶
بــر ســر کــوی تـو انـدیـشـهٔ جـان نـتـوان کـرد
پـــیـــش لـــعــلــت صــفــت زادهٔ کــان نــتــوان کــرد
مـــهــر رخــســار تــو در دل نــتــوان داشــت نــهــان
که به گل چشمهٔ خورشید نهان نتوان کرد
از مــــیـــانـــت ســـر مـــوئـــی ز کـــمـــر پـــرســـیـــدم
گــفــت کــان نــکــتــهٔ بــاریــک عــیــان نــتـوان کـرد
بــا تــو صــد ســال زبــان قــلــم ار شــرح دهـد
شــمــه‌ئـی از غـم عـشـق تـو بـیـان نـتـوان کـرد
نـــوشـــداروی مـــن از لـــعـــل تـــو مــی‌فــرمــایــنــد
بـــشـــکـــر گــر چــه دوای خــفــقــان نــتــوان کــرد
نــــاوک غـــمـــزه‌ات از جـــوشـــن جـــانـــم بـــگـــذشـــت
در صــف مــعــرکــه انــدیــشــهٔ جــان نــتــوان کــرد
گـر بـتـیـغـم بـزنـی از تـو نـنـالم که ز دوست
زخم شمشیر توان خورد و فغان نتوان کرد
راســتــی گــر چــه بــبــالــای تــو مـی‌مـانـد سـرو
نــســبــت قــد تــو بــا ســرو روان نــتــوان کـرد
خـــواجـــو از دور زمــان آنــچــه تــرا پــیــش آمــد
جــــز بــــدوران زمــــان فــــکــــرت آن نــــتــــوان کـــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۷
هــر کــو چــو شـمـع ز آتـش دل تـاج سـر نـکـرد
ســــر در مــــیــــان مــــجــــلــــس عــــشـــاق بـــرنـــکـــرد
بـــرخـــط عـــشـــق مـــاه رخــان چــون قــلــم کــســی
نــنــهـاد سـر کـه هـمـچـو قـلـم تـرک سـرنـکـرد
آنــکــس شــکــسـت قـلـب کـه بـیـمـش ز جـان نـبـود
وان یـــافـــت زنــدگــی کــه ز کــشــتــن حــذر نــکــرد
ســـر بـــرنــکــرد پــیــش ســرافــکــنــدگــان عــشــق
چون شمع هر که سرکشی از سر بدر نکرد
خـــون شـــد ز اشـــک مـــا دل ســـنــگــیــن کــوهــســار
وان ســـســـت مــهــر بــردل ســخــتــش اثــر نــکــرد
گـــشـــتـــیـــم خـــاک پـــایـــش و آنـــســرو ســرفــراز
دامـــن کـــشــان روان شــد و در مــا نــظــر نــکــرد
مــــــلــــــک وجــــــود را بـــــرســـــلـــــطـــــان عـــــشـــــق او
بـــردیـــم و الـــتـــفـــات بـــدان مـــخـــتــصــر نــکــرد
شـــــــد کـــــــاروان و خــــــون دل بــــــیــــــقــــــرار مــــــا
رفــــت از قــــفــــای مــــحــــمــــل و مـــا را خـــبـــرنـــکـــرد
نــــــنــــــوشــــــت مــــــاجـــــرای دل و دیـــــده‌ام دبـــــیـــــر
تـــا نـــامـــه را بـــخــون دل و دیــده تــر نــکــرد
زان ســاعــتــم کــه بــر ره مــســتــی گــذر فـتـاد
در خــــاطــــرم دگــــر غــــم هــــســـتـــی گـــذر نـــکـــرد
خـواجـو چـگـونـه جـامـهٔ جـان چـاک زد چـو صبح
گـــر گـــوش بـــر تـــرنـــم مـــرغ ســـحـــر نــکــرد
غزل شمارهٔ ۲۸۸
سپیده‌دم که صبا بر چمن گذر می‌کرد
دل مــــرا ز گــــلـــســـتـــان جـــان خـــبـــر مـــی‌کـــرد
چـو غـنـچـه از لـب آن سـیـمـبـر سخن می‌گفت
دهــان غــنــچــه پــر از خــرده‌هــای زر مـی‌کـرد
اگــر ز نــرگــس مــســتــش چــمــن نــشـان مـی‌داد
دلـــم بـــدیـــدهٔ حــســرت درو نــظــر مــی‌کــرد
تـــذرو جـــان مـــن از آشـــیـــان بـــرون مــی‌شــد
چـو گـوش بـر سـخـن بـلـبـل سـحر می‌کرد
شـکـوفـه بـهـر تـماشای باغ عارض دوست
ســر از دریـچـهٔ چـوبـیـن شـاخ بـر مـی‌کـرد
کــــمــــان ابـــروی آن مـــه چـــو یـــاد مـــی‌کـــردم
خــــدنــــگ آه مــــن از آســــمــــان گــــذر مــــی‌کـــرد
فـــلـــک بـــیـــاد تـــن ســـیـــمـــگــون مــهــرویــان
درســـت روی مـــن از مـــهــر دل چــو زر مــی‌کــرد
سـحـر کـه شـاهـد خاور نقاب بر می‌داشت
حــدیــث روی تــو نــاهــیــد بــا قـمـر مـی‌کـرد
ز شـوق لـعـل تـو هـر لـحـظـه مردم چشمم
لــب پــیــالــه بــخــونــاب دیــده تــر مـی‌کـرد
دبــیــر از آن لــب شــیــریــن حــکــایــتــی مــی‌رانــد
دهــان تــنــگ قــلــم را پــر از شــکـر مـی‌کـرد
روان خــســتـهٔ خـواجـو ز شـهـر بـنـد وجـود
بــعــزم مــلــک عــدم دمــبــدم ســفــر مـی‌کـرد