غزل شمارهٔ ۲۵۱
چـــه کـــرده‌ام کــه دلــم از فــراق خــون کــردی؟
چـــــه اوفـــــتـــــاد کــــه درد دلــــم فــــزون کــــردی؟
چـــــرا ز غـــــم دل پـــــر حـــــســـــرتـــــم بـــــیــــازردی؟
چـه شـد کـه جـان حـزیـنـم ز غـصـه خـون کردی؟
نــخــســت ار چــه بــه صــد زاریـم درون خـوانـدی
به آخر از چه به صد خواریم برون کردی؟
هــــــمــــــه حـــــدیـــــث وفـــــا و وصـــــال مـــــی‌گـــــفـــــتـــــی
چـــو عـــاشـــق تــو شــدم قــصــه واژگــون کــردی
ز اشـــتـــیـــاق تـــو جـــانــم بــه لــب رســیــد، بــیــا
نـظـر بـه حـال دلـم کن، ببین که: چون کردی؟
لـــــوای عـــــشـــــق بـــــرافـــــراخـــــتـــــی چـــــنــــان در دل
کـــه در زمـــان، عـــلـــم صـــبـــر ســـرنـــگـــون کـــردی
کـنـون کـه بـا تـو شـدم راسـت چـون الـف یـکتا
ز بــار مــحــنــت، پــشـتـم دو تـا چـو نـون کـردی
نـــگـــفـــتـــه بـــودی، بـــیـــداد کـــم کـــنـــم روزی؟
چــــو کـــم نـــکـــردی بـــاری چـــرا فـــزون کـــردی؟
هـــــزار بـــــار بــــگــــفــــتــــی نــــکــــو کــــنــــم کــــارت
نـــکـــو نـــکـــردی و از بـــد بـــتـــر کـــنـــون کــردی
بــه دشــمــنــی نـکـنـد هـیـچ کـس بـه جـان کـسـی
کـــه تـــو بـــه دوســـتــی آن بــا مــن زبــون کــردی
بــــســــوخـــتـــی دل و جـــانـــم، گـــداخـــتـــی جـــگـــرم
بـــــه آتــــش غــــمــــت از بــــســــکــــه آزمــــون کــــردی
کــجــا بــه درگــه وصــل تــو ره تــوانـم یـافـت؟
چـــو تـــو مـــرا بـــه در هـــجـــر رهـــنـــمـــون کــردی
ســیــاهــروی دو عــالـم شـدم، کـه در خـم فـقـر
گــــلـــیـــم بـــخـــت عـــراقـــی ســـیـــاه گـــون کـــردی
غزل شمارهٔ ۲۵۲
جـــانـــا، نـــظـــری بــه مــا نــکــردی
بـــا خـــویـــشـــتـــن آشـــنـــا نـــکــردی
یـــکـــدم بـــه مـــراد مـــا نـــبـــودی
یـــــک کـــــار بـــــرای مــــا نــــکــــردی
یــک وعــدهٔ خــود بــســر نــبــردی
یـــــک حـــــاجـــــت مـــــا روا نــــکــــردی
مـــــا را بـــــه وصــــال وعــــده دادی
و آن وعــــدهٔ خــــود وفــــا نــــکـــردی
هر لابه، که بر در تو کردیم
نـــشـــنـــیـــدی و گـــوش وا نــکــردی
در کـــــوی تــــو آمــــدیــــم و مــــا را
بـــر خـــاک درت تـــو جـــا نـــکــردی
پـس در دل تـو چـگـونـه گـنجم؟
چـــون بـــر در خـــود رهــا نــکــردی
درد دل خــــــــســــــــتــــــــهٔ عــــــــراقـــــــی
دیــــدی، بــــه کــــرم دوا نـــکـــردی
غزل شمارهٔ ۲۵۳
چه بد کردم؟ چه شد؟ از من چه دیدی؟
کــــــه نـــــاگـــــه دامـــــن از مـــــن درکـــــشـــــیـــــدی
چــــه افـــتـــادت کـــه از مـــن بـــرشـــکـــســـتـــی؟
چـــــــرا یـــــــکـــــــبـــــــارگــــــی از مــــــن رمــــــیــــــدی؟
بـــــه هـــــر تـــــردامـــــنـــــی رخ مـــــی‌نـــــمــــایــــی
چــــــــــرا از دیـــــــــدهٔ مـــــــــن نـــــــــاپـــــــــدیـــــــــدی؟
تــو را گـفـتـم کـه: مـشـنـو گـفـت بـد گـوی
عـــــلـــــی‌رغـــــم مـــــن مـــــســـــکـــــیـــــن شـــــنـــــیـــــدی
مــــــرا گــــــفــــــتـــــی: رســـــم روزیـــــت فـــــریـــــاد
عـــــفـــــا الــــلــــه نــــیــــک فــــریــــادم رســــیــــدی!
دمـــــــــی از پـــــــــرده بــــــــیــــــــرون آی، بــــــــاری
کـــــــه کــــــلــــــی پــــــردهٔ صــــــبــــــرم دریــــــدی
هـــم از لـــطـــف تـــو بـــگـــشـــایـــد مـــرا کـــار
کــــه جــــمــــلــــه بـــســـتـــگـــی‌هـــا را کـــلـــیـــدی
نـــــخـــــســـــتـــــم بـــــرگـــــزیــــدی از دو عــــالــــم
چـــــو طـــــفـــــلـــــی در بـــــرم مـــــی‌پـــــروریــــدی
لــــــب خــــــود بــــــر لــــــب مــــــن مــــــی‌نــــــهـــــادی
حــــــــیــــــــات تــــــــازه در مـــــــن مـــــــی‌دمـــــــیـــــــدی
خــــوشــــا آن دم کـــه بـــا مـــن شـــاد و خـــرم
مــــــیــــــان انـــــجـــــمـــــن خـــــوش مـــــی‌چـــــمـــــیـــــدی
ز بـــــیـــــم دشـــــمـــــنـــــان بـــــا مـــــن نـــــهــــانــــی
لــــــب زیــــــریــــــن بــــــه دنــــــدان مـــــی‌گـــــزیـــــدی
چـــو عـــنـــقـــا، تـــا بـــه چـــنــگ آری مــرا بــاز
ورای هـــــــــر دو عـــــــــالـــــــــم مـــــــــی‌پــــــــریــــــــدی
مـــرا چـــون صـــیـــد خـــود کـــردی، بـــه آخـــر
شــــــــــدی بــــــــــا آشــــــــــیــــــــــان و آرمـــــــــیـــــــــدی
تــــو بـــا مـــن آن زمـــان پـــیـــوســـتـــی، ای جـــان
کـــــه بـــــر قـــــدم لــــبــــاس خــــود بــــریــــدی
از آن دم بـــــــازگـــــــشـــــــتـــــــی عـــــــاشـــــــق مـــــــن
کــــــه در مــــــن روی خــــــوب خــــــود بــــــدیـــــدی
مــــــن ار چــــــه از تــــــو مـــــی‌آیـــــم پـــــدیـــــدار
تــــو نــــیــــز انــــدر جــــهــــان از مــــن پـــدیـــدی
مـــــــــراد تـــــــــو مـــــــــنــــــــم، آری، ولــــــــیــــــــکــــــــن
چــــو وابــــیـــنـــی تـــو خـــود خـــود را مـــریـــدی
گــــــزیــــــدی هـــــر کـــــســـــی را بـــــهـــــر کـــــاری
عـــــــــراقـــــــــی را بـــــــــرای خــــــــود گــــــــزیــــــــدی
غزل شمارهٔ ۲۵۴
چــه کــردم؟ دلــبــرا، از مـن چـه دیـدی؟
کـــه کـــلـــی از مـــن مـــســـکـــیـــن رمـــیـــدی
چـه افـتـادت کـه از مـن سـیـر گـشـتـی؟
چــــرا یــــک بــــارگــــی از مــــن بـــریـــدی؟
مـــن از عـــشـــقـــت گـــریـــبـــان چــاک کــردم
تو خوش خوش دامن از من در کشیدی
نــگــویــی تــا چــه بـد کـرد بـجـایـت؟
کـــه روی نـــیـــکـــو از مــن در کــشــیــدی
بـسـی گـفـتـم کـه: مـشـنو گفت دشمن
عــــلــــی رغــــم مـــن مـــســـکـــیـــن شـــنـــیـــدی
اگـــر کـــام تــو دشــمــن کــامــیــم بــود
بــه کــام خــویــشــتــن، بــاری، رســیـدی
چـــرا کـــردی بـــه کـــام دشـــمـــنـــانـــم؟
نــگــویــی تــا: دریــن مــعـنـی چـه دیـدی؟
بــه تـیـر غـمـزه جـان و دل چـه دوزی؟
کـــــه از رخ پــــردهٔ صــــبــــرم دریــــدی
نــچــیــده یــک گــل از بــســتــان شـادی
ز غــــم صـــد خـــار در جـــانـــم خـــلـــیـــدی
مـــــکـــــن آزاد مـــــفـــــروشـــــم، اگـــــر چـــــه
بـه خـوبـی صـد چـو مـن بنده خریدی
گــــزیـــدی هـــر کـــســـی را بـــهـــر کـــاری
عـــــراقـــــی را ز بـــــهـــــر غـــــم گـــــزیــــدی
غزل شمارهٔ ۲۵۵
آمــــــــــد بــــــــــه درت امـــــــــیـــــــــدواری
کو را به جز از تو نیست یاری
مــــــحـــــنـــــت‌زده‌ای، نـــــیـــــازمـــــنـــــدی
خـــــجـــــلـــــت‌زده‌ای، گـــــنـــــاهـــــکـــــاری
از گــــفــــتــــهٔ خــــود ســـیـــاه‌رویـــی
وز کـــردهٔ خـــویـــش شـــرمـــســـاری
از یـــــار جـــــدا فـــــتـــــاده عـــــمــــری
وز دوســـــت بـــــمــــانــــده روزگــــاری
بــــوده بـــه درت چـــنـــان عـــزیـــزی
دور از تـو چـنـیـن بمانده خواری
خـــــرســـــنـــــد ز خـــــاک درگـــــه تـــــو
بـــیــچــاره بــه بــوی یــا غــبــاری
شــــایــــد ز در تـــو بـــاز گـــردد؟
نـــــومـــــیـــــد، چــــنــــیــــن امــــیــــدواری
زیـبـد کـه شـود بـه کـام دشـمـن
از دوســـــتـــــی تـــــو دوســـــتـــــداری؟
بـــخـــشـــای ز لـــطـــف بـــر عــراقــی
کــــو مــــانــــد کـــنـــون و زیـــنـــهـــاری
غزل شمارهٔ ۲۵۶
ای دل، بـــنـــشـــیـــن چــو ســوکــواری
کـــان رفـــت کـــه آیــد از تــو کــاری
وی دیــــده بــــبــــار اشـــک خـــونـــیـــن
بی کار چه مانده‌ای تو، باری؟
وی جـــان، بـــشـــتــاب بــر در دوســت
چــون نــیــســت جــز اوت هــیــچ یـاری
گــــو: آمــــده‌ام بــــه درگــــه تــــو
تــــا در نـــگـــری بـــه دوســـتـــداری
گـــــر بـــــپـــــذیـــــرم: ایـــــنـــــت دولــــت
ور رد کــــنــــی، ایــــنــــت خــــاکـــســـاری
نـــومـــیـــد چـــگـــونـــه بـــاز گــردد
از درگـــــــــه تــــــــو امــــــــیــــــــدواری؟
یــــاد آر ز مــــن، کـــه بـــودم آخـــر
در بـــــــنـــــــدگــــــی تــــــو روزگــــــاری
چـــون از تـــو جــدا فــکــنــدم ایــام
نــــاکــــام شــــدم بــــه هـــر دیـــاری
بــی‌روی تــو هــر گــلـی کـه دیـدم
در دیــــــدهٔ مــــــن خــــــلـــــیـــــد خـــــاری
بــی‌بــوی خــوشــت نــیـایـدم خـوش
بــــوی خــــوش هــــیــــچ نــــوبـــهـــاری
بـی دوسـت، کـه را خـوش آیـد آخر
بـــــوی گـــــل و رنــــگ لــــالــــه زاری؟
و اکــنــون کــه ز جــمــلـه نـاامـیـدم
بـــی روی تـــو نـــیـــســـتـــم قــراری
دریـــاب، کــه مــانــده‌ام بــه ره در
در گـــــردن مـــــن فـــــتـــــاده بـــــاری
بـشـتـاب، کـه بـر درت گدایی است
مــــــانـــــا کـــــه عـــــراقـــــی اســـــت، آری
غزل شمارهٔ ۲۵۷
تــا چــنــد عــشــق بـازیـم بـر روی هـر نـگـاری؟
چـون مـی‌شـویـم عـاشـق بـر چـهـرهٔ تـو باری
از گـــلـــبـــن جـــمـــالــت خــاری اســت حــســن خــوبــان
مسکین کسی کزان گل قانع شود به خاری!
خـواهـی کـه هـمـچو زلفت عالم بهم بر آید؟ژ
بــــنــــمــــای عـــاشـــقـــان را از طـــرهٔ تـــو تـــاری
آن خـوشـدلی کجا شد؟ وان دور کو که ما را
دیـــدار مـــی‌نـــمـــودی، هـــر روز یـــک دو بـــاری؟
مـــــا را ز هـــــم جـــــدا کــــرد ایــــام ورنــــه مــــا را
بـــــا دولـــــت وصـــــالــــت خــــوش بــــود روزگــــاری
در پـرده چـنـد بـاشـی؟ برگیر برقع از روی
تــــا روی تــــو بــــبــــیـــنـــد یـــک دم امـــیـــدواری
در انـــتـــظـــار وصـــلـــت جـــانـــم رســـیـــد بـــر لـــب
از وصــل تــو چــه حـاصـل، مـا را جـز انـتـظـاری؟
جـــام جـــهـــان نـــمـــایـــت بـــنـــمـــای، تـــا عــراقــی
انــــدر رخــــت بــــبــــیـــنـــد رخـــســـار هـــر نـــگـــاری
غزل شمارهٔ ۲۵۸
نـــــگـــــارا، کـــــی بـــــود کـــــامـــــیــــدواری
بــــیــــابــــد بــــر در وصــــل تــــا بــــاری؟
چه خوش باشد که بعد از ناامیدی
بـــــــه کـــــــام دل رســـــــد امـــــــیـــــــدواری؟
بـــــده کـــــام دلـــــم، مـــــگـــــذار، جـــــانـــــا
کـــه دشـــمـــن کـــام گـــردد دوســـتــداری
دلــــــــی دارم گــــــــرفــــــــتـــــــار غـــــــم تـــــــو
نـــــدارد جـــــز غــــم تــــو غــــمــــگــــســــاری
چــنــان خـو کـرد بـا دل غـم، کـه گـویـی
بــجــز غــم خــوردن او را نــیــسـت کـاری
بـــــیـــــا، ای یـــــار و دل را یـــــاریـــــی کــــن
کــه بــیــچــاره نــدارد جــز تــو یـاری
بـــه غـــم شــادم ازان، کــانــدر فــراقــت
نـــــدارم از تـــــو جـــــز غـــــم یـــــادگــــاری
چـه خـوش بـاشـد کـه جـان مـن بـرآیـد
ز مــــحـــنـــت وارهـــم یـــک بـــاره، بـــاری!
عــــراقــــی را ز غــــم جــــان بــــر لــــب آمــــد
چـــه مـــی‌خـــواهـــد غـــمــت از دل فــگــاری؟
غزل شمارهٔ ۲۵۹
نــــگــــارا، از وصــــال خــــود مـــرا تـــا کـــی جـــدا داری؟
چــو شــادم مــی‌تــوانــی داشــت، غــمــگـیـنـم چـرا داری؟
چـه دلـداری؟ کـه هـر لـحـظه دلم از غم به جان آری
چـه غـم خـواری؟ کـه هـر سـاعت تنم را در بلا داری
بـــه کـــام دشـــمـــنــم داری و گــویــی: دوســت مــی‌دارم
چــگــونــه دوســتــی بــاشــد، کــه جـانـم در عـنـا داری؟
چـه دانـم؟ تـا چـه اجـر آرم مـن مـسـکـیـن بـجای تو
کــه گــر گــردم هــلــاک از غــم مــن مــســکـیـن، روا داری
بـکـن رحـمـی کـه مـسـکـیـنـم، ببخشایم که غمگینم
بـــمـــیـــرم گــر چــنــیــن، دانــم مــرا از خــود جــدا داری
مرا گویی: مشو غمگین، که خوش دارم تو را روزی
چـو مـی‌گـردم هـلـاک از غـم تـو آنـگـه خـوش مرا داری!
عـراقـی کـیـسـت تا لافد ز عشق تو؟ که در هر کو
مــیــان خــاک و خــون غــلــتــان چــو او صــد مــبــتــلــا داری
غزل شمارهٔ ۲۶۰
نــمــی‌دانــم چــه بـد کـردم، کـه نـیـکـم زار مـی‌داری؟
تـــنـــم رنـــجـــور مـــی‌خـــواهـــی، دلـــم بـــیـــمـــار مــی‌داری
ز درد مـــــن خـــــبـــــر داری، ازیـــــنـــــم دیـــــر مــــی‌پــــرســــی
بــــــه زاری کــــــردنــــــم شــــــادی، از آنـــــم زار مـــــی‌داری
دلـــم را خـــســـتـــه مـــی‌داری ز تـــیـــر غـــم، روا بـــاشــد
بــــه دســــت هــــجــــر جــــانـــم را چـــرا افـــگـــار مـــی‌داری؟
چــــــه آزاری ز مـــــن خـــــود را؟ بـــــه آزاری نـــــمـــــی‌ارزم
کـه بـاشـم؟ خـود کـیـم؟ کـز من چنین آزار می‌داری؟
مــرا دشــمــن چــه مــی‌داری؟ کــه نــیـکـت دوسـت‌مـی‌دارم
مـــــرا چـــــون یـــــار مـــــی‌دانـــــی چـــــرا اغــــیــــار مــــی‌داری؟
مـرا گـویـی: مـشـو غـمـگین، که غم خوارت شوم روزی
نــــدانــــم آن، کــــنــــون بـــاری، مـــرا غـــم خـــوار مـــی‌داری
نــهــی بــر جــان مــن مـنـت کـه: خـواهـم داشـت تـیـمـارت
دلــم خــون شــد ز تــیــمــارت، نــکــو تــیــمـار مـی‌داری!
دریــغــا! آنــکــه گــه گــاهــی بــه دردم یــاد مـی‌کـردی
عـــــزیـــــزم داشـــــتـــــی اول، بـــــه آخـــــر خـــــوار مــــی‌داری
بـه دردی قـانـعـم از تـو، بـه دشـنـامـی شـدم راضـی
دریـــن هـــم یـــاریـــم نـــدهـــی، چـــگـــونـــه یــار مــی‌داری؟
دریــن هــم یــاریــم نــدهــی، بــه دشــنــامــی عـزیـزم کـن
بـــه دردی قـــانـــعــم از تــو، چــگــونــه یــار مــی‌داری؟
بــه هــر رویــی کـه بـتـوانـم مـن از تـو رو نـگـردانـم
اگـــر بـــر تـــخـــت بـــنـــشـــانـــی وگـــر بـــر دار مــی‌داری
به تو هر کس که فخر آرد، نداری عاز ازو، دانم
عــــراقــــی نـــیـــک بـــدنـــام اســـت، از آن رو عـــار مـــی‌داری
غزل شمارهٔ ۲۴۰
بـــازم از غـــصـــه جـــگـــر خــون کــرده‌ای
چــشــمــم از خــونــابـه جـیـحـون کـرده‌ای
کــــارم از مــــحــــنــــت بـــه جـــان آورده‌ای
جــانــم از تــیــمــار و غــم خــون کـرده‌ای
خــود هــمــیـشـه کـرده‌ای بـر مـن سـتـم
آن نــه بــیــدادی اسـت کـاکـنـون کـرده‌ای
زیــــبــــد ار خــــاک درت بــــر ســــر کــــنـــم
کـــز ســـرایــم خــوار بــیــرون کــرده‌ای
از مــن مــســکــیــن چــه پــرســی حــال مـن؟
حالم از خود پرس: تا چون کرده‌ای؟
هـــــر زمـــــان بـــــهـــــر دل مـــــجـــــروح مـــــن
مـــــرهــــمــــی از درد مــــعــــجــــون کــــرده‌ای
چــون نــگــریـم زار؟ چـون دانـم کـه تـو
بـــــا عـــــراقـــــی دل دگـــــرگـــــون کـــــرده‌ای
غزل شمارهٔ ۲۴۱
تـــا تـــو در حـــســـن و جـــمـــال افـــزوده‌ای
دل ز دســــــــت عــــــــالـــــــمـــــــی بـــــــربـــــــوده‌ای
در جهان این شور و غوغا از چه خاست؟
گـــر جــمــال خــود بــه کــس نــنــمــوده‌ای
گـــــوی در مـــــیـــــدان حـــــســــن افــــگــــنــــده‌ای
نــــــیــــــکــــــوان را چـــــاکـــــری فـــــرمـــــوده‌ای
پــــــرده از چــــــهــــــره زمـــــانـــــی دور کـــــن
کــــــافــــــتــــــابــــــی را بـــــه گـــــل انـــــدوده‌ای
چــــون نــــبــــاشـــم مـــن ســـگ درگـــاه تـــو؟
چـــون بــدیــن نــام خــوشــم بــســتــوده‌ای
در جــهــان بــیــهــوده مــی‌جــســتـم تـو را
خـــــود تـــــو در جـــــان عــــراقــــی بــــوده‌ای
غزل شمارهٔ ۲۴۲
تـــــا زخـــــوبـــــی دل ز مــــن بــــربــــوده‌ای
کــمــتــرک بــر جــان مــن بــخــشــوده‌ای
تــا مــرا بــر خــویـش عـاشـق کـرده‌ای
روی خـــوب خـــود بــه مــن نــنــمــوده‌ای
بــر مــن مــســکـیـن نـمـی‌بـخـشـی، مـگـر
نـــــالـــــه‌هــــای زار مــــن نــــشــــنــــوده‌ای؟
از وفــــــا و دوســــــتــــــی کـــــم کـــــرده‌ای
در جــــــفــــــا و دشــــــمــــــنـــــی افـــــزوده‌ای
کــی خــبــر بــاشــد تـو را از حـال مـن؟
مـــن چـــنـــیـــن در رنــج و تــو آســوده‌ای
کــاشــکــی دانــســتــمــی بــاری کــه تـو
هیچ با من یک نفس خوش بوده‌ای؟
تـــا در خـــود بــر عــراقــی بــســتــه‌ای
صــد در از مـحـنـت بـرو بـگـشـوده‌ای
کــاشــکــی دانــســتــمــی بــاری کــه تـو
بـا عـراقـی یـک نـفس خوش بوده‌ای؟
غزل شمارهٔ ۲۴۳
ای یــار، مــکــن، بــر مــن بـی‌یـار بـبـخـشـای
جـانـم بـه لـب آمـد ز تـو، زنـهـار ببخشای
در کـــار مـــن غـــمــزده ای دوســت نــظــر کــن
بــر جــان مــن دلــشــده ای یــار، بــبــخــشــای
زان پـیـش کـه از حـسـرت روی تـو بـمـیرم
بس دور بماندم ز تو بیمار، ببخشای
ایـــنـــک بـــه امــیــدی بــه درت آمــده‌ام بــاز
ایــن بــار مــکــن هــمـچـو دگـربـار، بـبـخـشـای
مـرغ دل مـن بـی‌پر و بی‌بال بمانده است
در دام فــراق تــو نــگــونـسـار، بـبـخـشـای
آن رفـــــت کـــــه آمــــد ز مــــن دلــــشــــده کــــاری
اکنون که فرو مانده‌ام از کار، ببخشای
از کـــرد عـــراقــی خــجــل و خــوار بــمــانــدم
مــگــذار چــنــیـنـم خـجـل و خـوار، بـبـخـشـای
غزل شمارهٔ ۲۴۴
در کـــــار مـــــن درهـــــم آخـــــر نــــظــــری فــــرمــــای
بـــر حـــال مـــن پـــر غـــم آخـــر نـــظـــری فــرمــای
بـــر خـــوان جـــگـــر خـــواری وز دســـت غـــمـــت زاری
نــــابــــوده دمــــی خـــرم، آخـــر نـــظـــری فـــرمـــای
تا کی بود این محنت؟ تا چند کشم زحمت؟
مـــردم ز غـــمـــت یـــک دم، آخـــر نـــظــری فــرمــای
خـــون جـــگـــرم خـــوردی، جـــانـــم بـــه لــب آوردی
تــا کــی دهــی، ای جـان، دم، آخـر نـظـری فـرمـای
بـس جـان و دل مـرده کـز بـوی تـو شـد زنده
بــر نــه بــه دلـم مـرهـم، آخـر نـظـری فـرمـای
در کــــار مــــن بــــی‌دل، نــــابــــوده بــــه کـــام دل
یــک لــحــظـه دریـن عـالـم، آخـر نـظـری فـرمـای
گــر زانــکــه عـراقـی نـیـسـت شـایـسـتـهٔ زار تـو
چــون هــســت دلــش مــحــرم، آخــر نــظـری فـرمـای
غزل شمارهٔ ۲۴۵
ای دوســت الــغــیــاث! کـه جـانـم بـسـوخـتـی
فـــریــاد! کــز فــراق روانــم بــســوخــتــی
در بــــوتــــهٔ بــــلــــا تـــن زارم گـــداخـــتـــی
در آتــــش عــــنــــا دل و جـــانـــم بـــســـوخـــتـــی
دانـم کـه: سـوخـتـی ز غـم عـشق خود مرا
لـیـکـن ندانم آنکه چه سانم بسوختی؟
مـی‌سـوزیـم درون و تـو در وی نشسته‌ای
پـیـدا نـمـی‌شـود، کـه نـهانم بسوختی
زاتـش چـگـونـه سـوزد پروانه؟ دیده‌ای؟
ز انـــدیـــشـــهٔ فــراق چــنــانــم بــســوخــتــی
ســود و زیـان مـن، ز جـهـان، جـز دلـی نـبـود
آتـــش زدی و ســـود و زیــانــم بــســوخــتــی
تا کی ز حسرت تو برآرم ز سینه آه؟
کــــز آه ســـوزنـــاک زیـــانـــم بـــســـوخـــتـــی
بـر خـاک درگـه تـو تـپـیـدم بـسـی ز غـم
چـو مـرغ نـیـم کـشـتـه تـپانم بسوختی
تـا گـفـتـمـت کـه: کـام عـراقی ز لب بده
کـــامـــم گـــداخــتــی و زبــانــم بــســوخــتــی
غزل شمارهٔ ۲۴۶
نــگـارا، گـر چـه از مـا بـرشـکـسـتـی
ز جـانـت بـنـده‌ام، هـر جـا کـه هستی
ربـــودی دل ز مـــن، چـــون رخ نـــمـــودی
شکستی پشت من، چون برشکستی
چــرا پـیـوسـتـی، ای جـان، بـا دل مـن؟
چــو آخــر دســت، از مــن مـی‌گـسـسـتـی
ز نـــوش لـــب چـــو مــرهــم مــی‌نــدادی
ز نــیــش لــب چــرا جـانـم بـخـسـتـی؟
ز بـهـر کـشـتـنـم صـد حیله کردی
چـو خـونـم ریـخـتـی فـارغ نـشـسـتـی
اگــر چــه یــافــتــی از کــشــتــنـم رنـج
ز مـــحــنــت‌هــای مــن، بــاری، بــرســتــی
مـرا کـشـتـی، بـه طنز آنگاه گویی:
عـــراقــی، از کــف مــن نــیــک جــســتــی!
غزل شمارهٔ ۲۴۷
ای به تو زنده جسم و جان، مونس جان کیستی؟
شــیــفــتــهٔ تــو انــس و جــان، انــس روان کــیــســتــی؟
مــهــر ز مــن گــســســتــه‌ای، بــا دگــری نــشــســتـه‌ای
رنـــج ز مـــن شـــکـــســـتــه‌ای، راحــت جــان کــیــســتــی؟
چــون ز مــن جــدا نــه‌ای، چــیــســت کــه آشـنـا نـه‌ای؟
یــــک دم از آن مــــا نــــه‌ای، آخــــر از آن کــــیــــســــتـــی؟
نـز تـو بـه من رسد اثر، نه به رخت کنم نظر
از تـو دو کـون بـی‌خـبـر، پـس تـو عیان کیستی؟
صــیــد دلــم بــه دام تــو، تــوسـن چـرخ رام تـو
ای دو جــهــان غــلــام تــو، جــان و جــهــان کــیــســتـی؟
یـــافـــتــمــی بــه روز و شــب از لــب لــعــل تــو رطــب
هــیــچ نــدانــم از دو لــب شــهــد فـشـان کـیـسـتـی؟
بـر سـر کـویت چون سگان هر سحری کنم فغان
هــیــچ نــگــویــی: ای فــلـان، تـو ز سـگـان کـیـسـتـی؟
غزل شمارهٔ ۲۴۸
پــیــش ازیــنــم خــوشــتــرک مـی‌داشـتـی
تا چه کردم؟ کز کفم بگذاشتی
بـــاز بـــر خـــاکــم چــرا مــی‌افــگــنــی؟
چـــون ز خـــاک افــتــاده را بــرداشــتــی
مـــن هــنــوز از عــشــق جــانــی مــی‌کــنــم
تـــو مـــرا خـــود مــرده‌ای انــگــاشــتــی
تــا نـیـابـم یـک دم از مـحـنـت خـلـاص
صــد بــلــا بـر جـان مـن بـگـمـاشـتـی
تــا شــبــیــخــونــی کـنـی بـر جـان مـن
صـــد عـــلـــم از عـــاشـــقـــی افـــراشــتــی
مــــــــن نـــــــدارم طـــــــاقـــــــت آزار تـــــــو
جـــنـــگ بـــگـــذار، آشـــتـــی کــن، آشــتــی
هــان! عـراقـی، خـون گـری کـامـیـد تـو
آن چــنــان نــامــد کــه مــی‌پــنــداشـتـی
غزل شمارهٔ ۲۴۹
ای ز غــــم فــــراق تــــو جــــان مــــرا شـــکـــایـــتـــی
بــر در تــو نــشــســتــه‌ام مــنــتــظــر عــنــایــتـی
گر چه بمیرم از غمت هم نکنی به من نظر
ور هــمـه خـون کـنـی دلـم، هـم نـکـنـم شـکـایـتـی
ورچـه نـثـار تـو کـنـم جـان، نـرهم ز درد تو
نـیـسـت از آنـکـه تـا ابـد عـشـق تـو را نـهـایـتی
دل ز فـراق گـشت خون، جان به لب آمد از غمت
زحــمــتــم آیــد، ار کــنــم از غــم تــو حــکــایــتــی
بـــرد ز مـــن هـــوای تـــو جـــان عـــزیــز، ای دریــغ
کـــشـــت مـــرا جــفــای تــو بــی‌ســبــب جــنــایــتــی
گــرچــه بــرانــی از بــرم بـاز نـگـردم از درت
چــــون ز در عــــنــــایــــتــــت یــــافــــتــــه‌ام هـــدایـــتـــی
خـسـتـه عـراقـی آن تـوسـت، دور مـکـن ز درگـهش
تـا نـرود فـغـان کـنـان از تـو بـه هـر ولایتی
غزل شمارهٔ ۲۵۰
ای عــشــق، کـجـا بـه مـن فـتـادی؟
وی درد، بــه مـن چـه رو نـهـادی؟
ای هـجـر، بـه جـان رسـیـدم از تو
بــس زحــمــت و دردســر کـه دادی
از یــــار خــــودم جــــدا فــــکــــنـــدی
آخــر تـو بـه مـن کـجـا فـتـادی؟
هــرگــز نــکــنــم تــو را فــرامــوش
ای آنــــکــــه مـــرا هـــمـــیـــشـــه یـــادی
خـرم بـه غـم تـو چـون نـبـاشـم؟
چون تو به غمم همیشه شادی
تـــا چـــنــد خــوری، دلــا، غــم جــان؟
بــــا غـــم هـــمـــه وقـــت در جـــهـــادی
بــــگـــذر ز ســـر جـــهـــان، عـــراقـــی
انــــــــگــــــــار نــــــــبـــــــودی و نـــــــزادی
غزل شمارهٔ ۲۳۱
آن مـــونـــس غـــمــگــســار جــان کــو؟
و آن شـاهـد جـان انـس و جان کو؟
آن جـــان جـــهـــان کـــجـــاســـت آخــر؟
و آن آرزوی هــــمــــه جــــهــــان کــــو؟
حــیــران هــمــه مــانــده‌ایـم و والـه
کــان یــار لــطــیــف مـهـربـان کـو؟
بـــا هـــم بــودیــم خــوش، زمــانــی
آن عـیـش و خـوشـی و آن زمـان کـو؟
ای دل شـــده، دم مـــزن ز عــشــقــش
گـر عـاشـق صـادقـی نـشـان کـو؟
گـر بـاخـبـری ازو نـشـان چیست؟
ور بــی‌خــبـری ز جـان فـغـان کـو؟
گـــر یـــافـــتـــه‌ای ز عــشــق بــویــی
خون دل و چشم خون فشان کو؟
ور هــــمــــچــــو مــــن از فـــراق زاری
دل خــســتــه و جــان نــاتــوان کـو؟
ای دل، مـــــنـــــگـــــر ســــوی عــــراقــــی
ســرگــشـتـه مـبـاش هـم‌چـنـان کـو
غزل شمارهٔ ۲۳۲
ســاقــی، قــدحــی مــی مــغــان کــو؟
مــــــطــــــرب غـــــزل تـــــر روان کـــــو؟
آن مـــــونــــس دل کــــجــــاســــت آخــــر؟
و آن راحـــــت جـــــان نــــاتــــوان کــــو؟
آیـــیـــنـــهٔ ســیــنــه زنــگ غــم خــورد
آن صــــیــــقـــل غـــمـــزدای جـــان کـــو؟
از زهــد و صــلــاح تــوبــه کــردم
مـــخــمــور مــیــم، مــی مــغــان کــو؟
اســــبــــاب طــــرب هـــمـــه مـــهـــیـــاســـت
آن زاهــد خــشــک جــان فــشـان کـو؟
گر زهد تو نیست جمله تزویر
تـرک بـد و نیک و سوزیان کو؟
ور از دو جــــهـــان کـــران گـــرفـــتـــی
جــان و دل و دیــده در مــیــان کــو؟
بــا شــاهــد و شــمــع در خـرابـات
عــیــش خـوش و عـمـر جـاودان کـو؟
در صــومــعــه چــنـد زهـد ورزیـم؟
صــحــرا و گــل و مــی مــغــان کـو؟
چـون بـلـبـل بـی‌نوا چه باشیم؟
بـوی خـوش باغ و بوستان کو؟
مـا را چـه ز بـاغ و بـوی گلزار؟
بـــوی ســـر زلـــف دلـــســـتـــان کـــو؟
بــــا دل گــــفـــتـــم: مـــرا نـــگـــویـــی
کــان یــار لــطــیــف مــهــربــان کـو؟
ور یــــــافــــــتــــــه‌ای ازو نـــــشـــــانـــــی
خـونـابـهٔ چـشـم خـون فـشـان کو؟
بـــا هـــم بـــودیـــم روزکـــی چـــنــد
آن عــــیـــش کـــجـــا و آن زمـــان کـــو؟
دل گــفــت: هــر آنــچــه او نــدانــســت
از وی چــه نــشــان دهــیــم: آن کـو؟
بــا ایــن هــمــه جـهـد مـی کـنـم هـم
بـاشـد کـه دمـی شـود چـنان کو
خــواهــد کــه فــدا کــنــد عــراقـی
جـــان در ره او، ولـــیـــک جـــان کـــو؟
غزل شمارهٔ ۲۳۳
مــــانــــا دمــــیــــد بـــوی گـــلـــســـتـــان صـــبـــح گـــاه
کــــاواز داد مــــرغ خــــوش‌الــــحــــان صــــبــــحــــگـــاه
خــوش نــغــمــه‌ای اســت نــغــمــهٔ مــرغـان صـبـح دم
خــوش نــعــره‌ای اســت نــعـرهٔ مـسـتـان صـبـحـگـاه
وقـــتـــی خـــوش اســـت و مـــرغ دل ار نـــغـــمـــه‌ای زنــد
زیــبــد، کــه بــاز شــد در بــســتــان صــبــحـگـاه
از صــد نــســیــم گــلـشـن فـردوس خـوشـتـر اسـت
بـــادی کـــه مـــی‌وزد ز گـــلـــســـتـــان صـــبـــحــگــاه
در خــلــد هــرچــه نــســیـه تـو را وعـده داده‌انـد
نــقــد اســت ایــن دم آنــهــمـه بـر خـوان صـبـحـگـاه
خــوش مــجــلــســی اســت: درد نــدیــم و دریــغ یــار
غـــم مـــیـــزبـــان و مـــا هـــمـــه مـــهــمــان صــبــحــگــاه
جــــانـــا، بـــخـــور ســـاز دریـــن بـــزم، تـــا مـــگـــر
خــوشــبــو نــشــد نــســیــم گــلــســتـان صـبـحـگـاه
تـــــا ز آتـــــش فـــــراق دل عـــــاشــــقــــی نــــســــوخــــت
خــوشــبــو کــنــد بــخــور تــو ایــوان صــبـحـگـاه
خـــواهـــی چـــو صـــبـــح ســر ز گــریــبــان بــرآوری
کــــوتــــه مــــکــــن دو دســـت ز دامـــان صـــبـــحـــگـــاه
بـــاشـــد کـــه قـــلــب نــاســرهٔ تــو ســره شــود
مــی‌ســنــج نــقــد خـویـش بـه مـیـزان صـبـحـگـاه
دامـــــان صــــبــــح گــــیــــر، مــــگــــر ســــر بــــرآورد
صــــبــــح امــــیـــد تـــو ز گـــریـــبـــان صـــبـــحـــگـــاه
چون دانه‌ای، دل تو که چون جوز غم شده است
انـــداز پـــیـــش مـــرغ خـــوش الـــحـــان صـــبــحــگــاه
شـــب خـــفـــتــه مــانــد بــخــت عــراقــی، از آن ســبــب
مــــحــــروم شــــد ز روح فــــراوان صــــبــــحــــگـــاه
غزل شمارهٔ ۲۳۴
ای جـــمـــالـــت بـــرقـــع از رخ نـــاگـــهـــان انـــداخـــتــه
عــالــمــی در شــور و شــوری در جــهــان انــداخــتـه
عـــشـــق رویـــت رســـتـــخـــیـــزی از زمـــیــن انــگــیــخــتــه
آرزویــــــت غــــــلــــــغــــــلــــــی در آســـــمـــــان انـــــداخـــــتـــــه
چــــشــــم بــــد از تــــاب رویـــت آتـــشـــی افـــروخـــتـــه
چـــون ســـپـــنـــدی جــان مــشــتــاقــان در آن انــداخــتــه
روی بــنــمــوده جــمــالـت، بـاز پـنـهـان کـرده رخ
در دل بـــیـــچـــارگـــان شـــور و فـــغـــان انـــداخــتــه
دیــــدن رویــــت، کــــه دیــــریــــنــــه تـــمـــنـــای دل اســـت
آرزویــــــــی در دل ایــــــــن نــــــــاتـــــــوان انـــــــداخـــــــتـــــــه
چـــــنـــــد بـــــاشـــــد بـــــی‌دلــــی در آرزوی روی تــــو؟
بــر ســر کــوی تــو ســر بــر آســتــان انــداخـتـه
بی‌تو عمرم شد، دریغا! و چه حاصل از دریغ؟
چـــون نـــیـــایـــد بـــاز تـــیـــر از کــمــان انــداخــتــه
مـــانـــده‌ام در چـــاه هـــجـــران، پـــای در دنــبــال مــار
دســــت در کـــام نـــهـــنـــگ جـــان ســـتـــان انـــداخـــتـــه
هـــیـــچ بـــیـــنـــم بـــاز در حـــلــق عــراقــی نــاگــهــان
جــــذبــــه‌هــــای دلــــربــــایــــی ریــــســــمـــان انـــداخـــتـــه؟
غزل شمارهٔ ۲۳۵
ای راحــــت روح هــــر شــــکــــســــتــــه
بـخـشای به لطف بر شکسته
بــر جــان مــن شــکــســتــه رحـم آر
کـاشـکـسـتـه‌تـرم ز هـر شـکسته
پـیـوسـتـه ز غـم شکسته بودم
ایـن لـحـظه شدم بتر شکسته
ای بــار غــمــت شــکــسـتـه پـشـتـم
تـو رخ ز شـکـسـتـه بـرشکسته
بــر ســنــگ مــزن تــو ســیــنـهٔ مـا
بــی‌قــدر شـود گـهـر شـکـسـتـه
ای تــــیـــر غـــمـــت رســـیـــده بـــر دل
پــیــکــان تــو در جـگـر شـکـسـتـه
بـی لـطـف تـو کـی درست گردد؟
جــانــا دل مــن بـه سـر شـکـسـتـه
آمـــــد بـــــه درت نـــــدیـــــده رویـــــت
زان شــد دل مــن مــگــر شــکــســتــه
در کوی تو جان سپرد دگر بار
آن مــرغــک بــال و پــر شــکــســتــه
دل بـــنــدهٔ تــوســت در هــمــه حــال
گـر غـمـزده اسـت و گـر شـکـسته
غزل شمارهٔ ۲۳۶
ای در مـــیـــان جـــانـــم گـــنـــجـــی نـــهـــان نــهــاده
بـــس نـــکـــتـــه‌هـــای مــعــنــی انــدر زبــان نــهــاده
ســــر حــــکــــیــــم مــــا را در شــــوق لــــایــــزالـــی
در مـــن یـــزیـــد عــشــقــش پــیــش دکــان نــهــاده
در جــلــوه‌گــاه مــعــنــی مــعــشــوق رخ نــمـوده
در بــارگــاه صــورت تــخــتــش عــیــان نــهــاده
از نــیــســت هــسـت کـرده، از بـهـر جـلـوهٔ خـود
وانــگــه نــشــان هــسـتـی بـر بـی‌نـشـان نـهـاده
روحــی بــدیــن لــطــیــفـی در چـاه تـن فـگـنـده
ســـری بــدیــن عــزیــزی در قــعــر جــان نــهــاده
خــود کــرده رهــنـمـایـی آدم بـه سـوی گـنـدم
ابـــلـــیـــس بـــهـــر تـــادیـــب انــدر مــیــان نــهــاده
خود کرده آنچه کرده، وانگه بدین بهانه
هـر لـحـظـه جـرم و عصیان بر این و آن نهاده
بــعــضــی بــرای دوزخ، بــعــضــی بـرای انـسـان
انــــدر بــــهــــشـــت بـــاقـــی امـــن و امـــان نـــهـــاده
کـــس را دریـــن مـــیـــانـــه چـــون و چـــرا نـــزیــبــد
هـــر کـــس نـــصـــیـــب او را هــم غــیــب‌دان نــهــاده
عــــمــــری دریــــن تــــفــــکــــر، از غــــایـــت تـــحـــیـــر
گـــــوش دل عـــــراقـــــی بـــــر آســـــتـــــان نـــــهـــــاده
غزل شمارهٔ ۲۳۷
ای هـــر دهـــن ز یـــاد لـــبـــت پـــر عـــســـل شــده
در هـــر دهـــن خـــوشـــی لـــب تـــو مـــثـــل شــده
آوازهٔ وصـــــــــــال تــــــــــو کــــــــــوس ابــــــــــد زده
مــــشــــاطــــهٔ جــــمـــال تـــو لـــطـــف ازل شـــده
از نـــیـــم ذره پـــرتـــو خـــورشـــیـــد روی تــو
ارواح حـــال گـــشـــتــه و اجــســام حــل شــده
جــان‌هــا ز راه حــلــق بــر افــکــنــده خـویـشـتـن
در حــلــقــه‌هـای زلـف تـو صـاحـب مـحـل شـده
تـــــرک رخـــــت، کــــه هــــنــــدوک اوســــت آفــــتــــاب
آورده خــط بــه خــون مــن و در عــمــل شـده
ای از کـمـال روی تـو نـقـصـان گـرفـتـه کـفـر
وز کـــافـــری زلـــف تـــو در دیـــن خـــلـــل شـــده
بــر تــو چــو مــن بــدل نــگـزیـنـم، روا مـدار
آبی که من خورم ز تو با خون بدل شده
غزل شمارهٔ ۲۳۸
در صـــومـــعـــه نــگــنــجــد، رنــد شــرابــخــانــه
عــنــقــا چــگــونــه گــنــجــد در کــنـج آشـیـانـه؟
سـاقـی، بـه یـک کرشمه بشکن هزار توبه
بــســتــان مــرا ز مــن بـاز زان چـشـم جـاودانـه
تـــا وارهــم ز هــســتــی وز نــنــگ خــودپــرســتــی
بـــر هـــم زنــم ز مــســتــی نــیــک و بــد زمــانــه
زیــن زهـد و پـارسـایـی چـون نـیـسـت جـز ریـایـی
مــا و شــراب و شــاهــد، کــنــج شــرابــخــانــه
چــه خــوش بــود خــرابــی! افـتـاده در خـرابـات
چــون چــشـم یـار مـخـمـور از مـسـتـی شـبـانـه
آیـا بـود کـه بـختم بیند به خواب مستی
او در کـــنـــاره، آنـــگــه مــن رفــتــه از مــیــانــه؟
ســاقــی شــراب داده هــر لــحــظـه جـام دیـگـر
مــطــرب ســرود گــفــتــه هــر دم دگــر تــرانـه
در جـــام بـــاده دیـــده عــکــس جــمــال ســاقــی
و آواز او شـــــنـــــوده از زخـــــمـــــهٔ چــــغــــانــــه
ایـــن اســـت زنـــدگـــانـــی، بـــاقـــی هـــمـــه حـــکـــایــت
ایـــن اســـت کـــامـــرانــی، بــاقــی هــمــه فــســانــه
میخانه حسن ساقی، میخواره چشم مستش
پــیــمــانــه هــم لــب او، بــاقــی هــمــه بــهـانـه
در دیـــــدهٔ عــــراقــــی جــــام شــــراب و ســــاقــــی
هـر سـه یکی است و احول بیند یکی دوگانه
غزل شمارهٔ ۲۳۹
در صــــومـــعـــه نـــگـــنـــجـــد رنـــد شـــرابـــخـــانـــه
ســـــاقـــــی، بــــده مــــغــــی را، درد مــــی مــــغــــانــــه
ره ده قــــــلــــــنــــــدری را، در بــــــزم دردنــــــوشـــــان
بـــــنـــــمـــــا مـــــقـــــامـــــری را، راه قـــــمـــــارخـــــانــــه
تا بشکند چو توبه، هر بت که می‌پرستید
تــا جــان نـهـد چـو جـرعـه، شـکـرانـه در مـیـانـه
بـیـرون شـود، چـو عـنقا، از خانه سوی صحرا
پــــرواز گـــیـــرد از خـــود، بـــگـــذارد آشـــیـــانـــه
فــارغ شــود ز هــســتــی وز خــویــشــتـن پـرسـتـی
بـــر هـــم زنـــد ز مـــســـتـــی نـــیـــک و بـــد زمـــانـــه
در خلوتی چنین خوش چه خوش بود صبوحی!
بـــا مـــحـــرمـــی مـــوافـــق، بـــا هـــمـــدمــی یــگــانــه
آورده روی در روی بــــا شــــاهــــدی شــــکــــر لــــب
در کـــف مـــی صـــبـــوحـــی، در ســـر مــی شــبــانــه
ســـاقـــی شــراب داده هــر لــحــظــه از دگــر جــام
مـــطـــرب ســـرود گـــفـــتـــه هـــر دم دگـــر تــرانــه
بـــاده حـــدیـــث جـــانـــان، بـــاقـــی هـــمـــه حـــکـــایــت
نــغــمــه خــروش مــســتــان دیــگــر هــمــه فــســانـه
نـــــظـــــاره روی ســـــاقـــــی، نــــظــــارگــــی عــــراقــــی
خــم خــانــه عــشــق بــاقــی، بــاقــی هــمـه بـهـانـه
غزل شمارهٔ ۲۲۱
ای رخ جـان فـزای تـو گـشـتـه خجسته فال من
بـاز نـمـای رخ، کـه شد بی تو تباه حال من
نـــاز مـــکـــن، کـــه مـــی‌کــنــد جــان مــن آرزوی تــو
عـشـوه مـده، کـه می‌دهد هجر تو گوشمال من
رفـــــــــت دل و نــــــــمــــــــی‌رود آرزوی تــــــــو از دلــــــــم
عــمــر شـد و نـمـی‌شـود نـقـش تـو از خـیـال مـن
باز نگر که: می‌کشد بی تو مرا فراق تو
چـــارهٔ مـــن بـــکـــن، مـــجــو بــی ســبــبــی زوال مــن
ز آرزوی جـــمــال تــو، نــیــســت مــرا ز خــود خــبــر
طــعــنــه مـزن، کـه: نـیـسـتـی شـیـفـتـهٔ جـمـال مـن
بــر ســر کـوی وصـل تـو مـرغ صـفـت پـریـدمـی
آه! اگــــر نــــســــوخــــتــــی آتــــش هــــجــــر بــــال مــــن
آمـــدمـــی بـــه درگـــهـــت هـــر نـــفـــســـی هـــزار بــار
گـــــر نــــه عــــراقــــی آمــــدی ســــد ره وصــــال مــــن
غزل شمارهٔ ۲۲۲
چــــه کــــنــــم کــــه دل نــــســــازم هــــدف خـــدنـــگ او مـــن؟
به چه عذر جان نبخشم به دو چشم شنگ او من؟
بـــه کـــدام دل تـــوانـــم کـــه تـــن از غـــمـــش رهـــانــم؟
بـــه چـــه حـــیــلــه واســتــانــم دل خــود ز چــنــگ او مــن؟
چـــو خـــدنـــگ غـــمـــزهٔ او دل و جـــان و ســـیـــنــه خــورده
پـــس ازیــن دگــر چــه بــازم بــه ســر خــدنــگ او مــن؟
ز غــمــش دو دیــده خــون گــشــت و نــدیـد رنـگ او چـشـم
نــــچــــشــــیــــده طــــعــــم شــــکـــر ز دهـــان تـــنـــگ او مـــن
دل و دیــــن بــــه بـــاد دادم بـــه امـــیـــد آنـــکـــه یـــابـــم
خــــــــبـــــــری ز بـــــــوی زلـــــــفـــــــش، اثـــــــری ز رنـــــــگ او مـــــــن
چــو نـهـنـگ بـحـر عـشـقـش دو جـهـان بـدم فـرو بـرد
بـــه چـــه حـــیـــلـــه جـــان بـــرآرم ز دم نــهــنــگ او مــن؟
لــــب او چــــو شــــکــــر آمــــد، غــــم عــــشــــق او شــــرنـــگـــی
بــخــورم بـه بـوی لـعـلـش، چـو شـکـر شـرنـگ او مـن
بـــه عـــتـــاب گــفــت: عــراقــی، ســر صــلــح تــو نــدارم
هـــمـــه عـــمــر صــلــح کــردم بــه عــتــاب و جــنــگ او مــن
غزل شمارهٔ ۲۲۳
بــپــرس از دلــم آخــر، چــه دل؟ کــه قـطـرهٔ خـون
که بی‌تو زار چنان شد که: من نگویم چون؟
بـبـیـن کـه پـیـش تـو در خـاک چـون هـمـی غـلـتـد؟
چــنــان کــه هــر کــه بـبـیـنـد بـرو بـگـریـد خـون
بـــمـــانـــده بــی رخ زیــبــای خــویــش دشــمــن کــام
فــــتــــاده خـــوار و خـــجـــل در کـــف زمـــانـــه زبـــون
نــــه پــــای آنــــکـــه ز پـــیـــش زمـــانـــه بـــگـــریـــزد
نــــه روی آنــــکــــه ز دســــت بـــلـــا شـــود بـــیـــرون
کـنـون چـه چـاره؟ کـه کـار دلـم ز چـاره گـذشت
گــذشـت آب چـو از سـر، چـه سـود چـاره کـنـون؟
طـــــبـــــیـــــب دســـــت کــــشــــیــــد از عــــلــــاج درد دلــــم
چــــه ســـود درد دلـــم را عـــلـــاج بـــا مـــعـــجـــون؟
عـــلـــاج درد عـــراقـــی بـــه جــز تــو کــس نــکــنــد
تـویـی کـه زنـده کـنـی مـرده را به کن فیکون
غزل شمارهٔ ۲۲۴
چــــو دل ز دایــــرهٔ عــــقــــل بــــی تــــو شــــد بـــیـــرون
مـــپـــرس از دلــم آخــر کــه: چــون شــد آن مــجــنــون؟
دلـــم، کـــه از ســـر ســـودا بـــه هـــر دری مـــی‌شــد
چو حلقه بین که بمانده است بر در تو کنون
کـــــســـــی کـــــه خـــــاک درت دوســـــت‌تــــر ز جــــان دارد
چـــگـــونـــه جـــای دگـــر بـــاشـــدش قــرار و ســکــون؟
دلــم، کــه حـلـقـه بـه گـوش در تـو شـد مـفـروش
کــــه هــــیــــچ قــــدر نـــدارد بـــهـــای قـــطـــرهٔ خـــون
چــــــــو رایــــــــگــــــــان اســــــــت آب حـــــــیـــــــات در جـــــــویـــــــت
چـــرا بـــود دل مـــســـکـــیـــن چـــو ریـــگ در جـــیــحــون؟
دل عـــــراقـــــی اگـــــر چـــــه هـــــزار گــــونــــه بــــگــــشــــت
ولــــی ز مــــهــــر تــــو هـــرگـــز نـــگـــشـــت دیـــگـــر گـــون
غزل شمارهٔ ۲۲۵
ای حـسـن تـو بـی‌پـایـان، آخـر چـه جـمال است این؟
در وصـف تـوام حـیـران، آخـر چـه کـمـال اسـت ایـن؟
رویــــت چــــو شـــود پـــیـــدا ابـــدال شـــود شـــیـــدا
ای حـــســـن رخـــت زیــبــا، آخــر چــه جــمــال اســت ایــن؟
حـــســنــت چــو بــرون تــازد، عــالــم ســپــر انــدازد
هــســتــی هــمــه در بــازد، آخـر چـه جـلـال اسـت ایـن؟
عــــشــــقــــت ســــپــــه انــــگــــیــــزد، خــــون دل مـــا ریـــزد
زین قطره چه برخیزد؟ آخر چه قتال است این؟
در دل چـــو کـــنـــی مـــنـــزل، هـــم جـــان بـــبـــری هــم دل
از تـو چـه مـرا حـاصـل؟ آخـر چـه وصـال اسـت این؟
وصــــلــــت بـــتـــر از هـــجـــران، درد تـــو مـــرا درمـــان
مـنـع تـو بـه از احـسـان، آخـر چه نوال است این؟
مــــیــــدان دل مــــا تـــنـــگ، قـــدر تـــو فـــراخ آهـــنـــگ
ای بـا دو جـهـان در جـنـگ، آخـر چه محال است این؟
از عــــکــــس رخ روشــــن، آیــــیــــنــــه کــــنــــی گــــلـــشـــن
ای مـــردم چـــشـــم مـــن، آخـــر چـــه مــثــال اســت ایــن؟
عــقــل ار هــمــه بــنــگــارد، نــقــشــت بــه خــیـال آرد،
کـــی تـــاب رخــت دارد؟ آخــر چــه خــیــال اســت ایــن؟
جان ار چه بسی کوشد، وز عشق تو بخروشد
کــی جــام لـبـت نـوشـد؟ آخـر چـه مـحـال اسـت ایـن؟
زلــف تــو کــمــنــد افــکــنــد، و افــکـنـد دلـم در بـنـد
در سـلـسـلـه شـد پـابـنـد، آخر چه عقال است این؟
آن دل، کـه بـه کـوی تـو، مـی‌بود به بوی تو
خـون گـشـت ز خـوی تـو، آخـر چـه خصال است این؟
بــا جــان مــن مــســکــیــن، چــه نــاز کــنــی چــنـدیـن؟
حـــال دل مـــن مـــی‌بـــیـــن، آخـــر چـــه دلـــال اســت ایــن؟
غزل شمارهٔ ۲۲۶
ای دل و جــــان عــــاشـــقـــان شـــیـــفـــتـــهٔ جـــمـــال تـــو
هــــوش و روان بــــی‌دلــــان ســــوخــــتـــهٔ جـــلـــال تـــو
کـــام دل شـــکـــســـتـــگـــان دیـــدن تـــوســـت هــر زمــان
راحــــت جــــان خــــســــتــــگــــان یــــافــــتــــن وصــــال تــــو
دســــت تــــهــــی بــــه درگــــهــــت آمــــده‌ام امــــیــــدوار
روی نـــــهــــاده بــــر درت مــــنــــتــــظــــر نــــوال تــــو
خـود بـه دو چـشم من شبی خواب گذر نمی‌کند
ورنـه بـه خـواب دیدمی، بو که شبی وصال تو
من به غم تو قانعم، شاد به درد تو، از آنک
چـــیـــره بـــود بـــه خـــون مـــن دولـــت اتــصــال تــو
تـو بـه جـمـال شـادمـان، بـی‌خـبـر از غمم دریغ!
مـــن شـــده پـــایــمــال غــم، از غــم گــوشــمــال تــو
نـاز ز حـد بـدر مبر، باز نگر که: در خور است
نـــاز تـــو را نـــیـــاز مــن، چــشــم مــرا جــمــال تــو
بـسـکـه کـشـیـد نـاز تـو، مـرد عـراقـی، ای دریغ!
چند کشد، تو خود بگو، خسته دلی دلال تو؟
غزل شمارهٔ ۲۲۷
ای دل و جـــان عـــاشـــقـــان شـــیـــفـــتـــهٔ لـــقــای تــو
ســـرمـــهٔ چــشــم خــســروان خــاک در ســرای تــو
مــرهــم جــان خــســتــگــان لــعــل حــیــات بـخـش تـو
دام دل شـــــکـــــســـــتـــــگـــــان طـــــرهٔ دلــــربــــای تــــو
در ســـر زلـــف و خـــال تـــو رفـــت دل هـــمـــه جـــهــان
کیست که نیست در جهان عاشق و مبتلای تو؟
دســــت تــــهــــی بــــه درگــــهـــت آمـــده‌ام امـــیـــدوار
لـطـف کـن ار چـه نـیـسـتـم در خـور مرحبای تو
آیـــــــنـــــــهٔ دل مـــــــرا روشــــــنــــــیــــــی ده از نــــــظــــــر
بــو کــه بــبــیــنـم انـدر او طـلـعـت دلـگـشـای تـو
جــام جــهــان نــمــای مــن روی طــرب فــزای تـوسـت
گــر چـه حـقـیـقـت مـن اسـت جـام جـهـان نـمـای تـو
آرزوی مـــن از جـــهـــان دیـــدن روی تـــوســت و بــس
رو بــنــمــا، کــه ســوخــتـم از آرزوی لـقـای تـو
کـــام دلـــم ز لـــب بــده، وعــدهٔ بــیــشــتــر مــده
زان کـــه وفــا نــمــی‌کــنــد عــمــر مــن و وفــای تــو
نــیــســت عــجــب اگــر شــود زنــده عــراقــی از لــبـت
کـــاب حـــیـــات مـــی‌چـــکـــد از لـــب جـــان فـــزای تـــو
غزل شمارهٔ ۲۲۸
ای آرزوی جـــــــــــــــان و دلـــــــــــــــم ز آرزوی تـــــــــــــــو
بـیـمـار گشته به نشود جز به بوی تو
بـــــــاری، بـــــــپـــــــرس حـــــــال دل نــــــاتــــــوان مــــــن
بـــنـــگـــر: چـــگـــونـــه مــی‌تــپــد از آرزوی تــو؟
از آرزوی روی تــــو جــــانــــم بــــه لــــب رســــیـــد
بــنــمـای رخ، کـه جـان بـدهـم پـیـش روی تـو
حــــال دل ضــــعــــیــــف چــــنــــیـــن زار کـــی شـــدی؟
گـــر یـــافـــتـــی نـــســـیـــم گــلــســتــان کــوی تــو
در راه جـــســـت و جـــوی تــو هــر جــانــبــی دویــد
در ره بــــمــــانـــد و راه نـــیـــاورد ســـوی تـــو
از لـطـف تـو سـزد کـه کـنـون دسـت گـیـریش
چون بازمانده، گمشده در جست و جوی تو
غزل شمارهٔ ۲۲۹
ای هــــمــــه مــــیــــل دل مـــن ســـوی تـــو
قـبـلـهٔ جـان چـشـم تـو و ابـروی تـو
نـــرگـــس مـــســـتـــت ربـــوده عـــقـــل مــن
بــرده خــوابـم نـرگـس جـادوی تـو
بــــر ســـر مـــیـــدان جـــانـــبـــازی دلـــم
در خـــم چــوگــان ز زلــف و گــوی تــو
آمــــدم در کــــوی امــــیــــد تــــو بـــاز
تــا مــگــر بــیــنــم رخ نـیـکـوی تـو
مــن جــگــر تــفــتــیــده بـر خـاک درت
آب حــــیــــوان رایــــگــــان در جــــوی تـــو
ای امــــــیــــــد مــــــن، روا داری مــــــگـــــر؟
بــاز گــردم نــاامــیــد از کــوی تـو
لـطـف کـن، دسـت جـفـا بـر مـن مـدار
مــــن نــــدارم طــــاقــــت بــــازوی تــــو
روزگـــــاری بــــوده‌ام بــــر درگــــهــــت
چــشـم امـیـدم بـمـانـده سـوی تـو
تـــا مـــگـــر بـــیـــنــم دمــی رنــگ رخــت
تــا مــگــر یــابــم زمــانــی بــوی تــو
چـــون نـــدیـــدم رنــگ رویــت، لــاجــرم
مــــانــــده‌ام در درد بــــی‌داروی تــــو
بــر مــن مــســکــیــن عـاجـز رحـم کـن
چون فروماندم ز جست و جوی تو
در غـــم تـــو روزگـــارم شــد دریــغ!
نـاشـده یـک لـحـظـه هـمـزانوی تو
هــم مــشـام جـانـم آخـر خـوش شـود
از نـــســـیـــم جـــان فـــزای مـــوی تـــو
خـود عـراقـی جـان شیرین کی دهد؟
تــا بــه کــام دل نــبــیــنـد روی تـو
غزل شمارهٔ ۲۳۰
تــــــرک مــــــن، ای مــــــن غـــــلـــــام روی تـــــو
جـــمـــلـــه تـــرکـــان جـــهـــان هــنــدوی تــو
لـــعـــل تـــو شـــیـــریـــن‌تـــر از آب حـــیــات
زان بگو خوشتر چه باشد؟ روی تو
خـــرم آن عـــاشـــق، کــه بــیــنــد آشــکــار
بــــامــــدادان طــــلــــعــــت نــــیــــکــــوی تـــو
فــرخ آن بــی‌دل، کــه یـابـد هـر سـحـر
از گـــــل گـــــلـــــزار عـــــالــــم بــــوی تــــو
حــیــف نــبــود مـا چـنـیـن تـشـنـه جـگـر؟
و آب حـــــیـــــوان رایـــــگــــان در جــــوی تــــو
دل گــــــرفــــــتـــــار کـــــمـــــنـــــد زلـــــف تـــــو
جـــــان شـــــکـــــار غـــــمــــزهٔ جــــادوی تــــو
غـمـزهٔ خـونـخـوار تـو کرد آنچه کرد
تـا چـه خواهد کرد با ما خوی تو؟
مـــن چـــو ســر در پــای تــو انــداخــتــم
بــر ســر آیــم عــاقــبــت چــون مــوی تــو
چــــون دل مــــن در ســــر زلــــف تـــو شـــد
هـــم شـــود گـــه گـــاه هــمــزانــوی تــو
هـــم بـــبـــیـــنـــد جـــان جـــمــال تــو عــیــان
چــون نـهـان شـد در خـم گـیـسـوی تـو
هــــم زمــــان جـــایـــی دگـــر ســـازی مـــقـــام
تــا نــیــابــد کــس نــشــان و بــوی تــو
هـــر نــفــس جــایــی دگــر پــی گــم کــنــی
تــــا عـــراقـــی ره نـــیـــابـــد ســـوی تـــو