غزل شمارهٔ ۱۶۱
دیـــشـــب درآمـــد از درم آنـــمــاه چــهــره مــســت
مــانــنــد دســتــهٔ گــل و گــلـدسـتـه‌ئـی بـدسـت
خــطــش نــبــات و پــســتــهٔ شـکـرشـکـن شـکـر
سـروش بـلـنـد و سـنـبل پرتاب و پیچ مست
زلـــف ســـیـــاه ســرکــش هــنــدوش داده عــرض
در چـــیـــن هـــزار کـــافـــر زنـــگـــی بـــت پـــرســت
از دیده محو کرد مرا هر چه هست و نیست
ســودای آن عــقــیـق گـهـر پـوش نـیـسـت هـسـت
در بــســت راه عــقــل چــو آن بــت قــبـا گـشـود
بـگـشـود کـار حـسـن چـو آن مـه کمر ببست
در مـشـگ مـی‌فـکـنـد بـفـنـدق شـکـنـج و تـاب
وز نـار و عـشـوه گـوشـهٔ بـادام مـی‌شکست
پــر کــرد جــامــی از مــی گــلـگـون و درکـشـیـد
وانــگـه بـبـسـت بـنـد بـغـلـطـان و بـرنـشـسـت
گـــفـــتـــم زکـــوة لـــعـــل درافـــشـــان نـــمـــی‌دهـــی
یــاقــوت روح پــرور شــیـریـن بـدر بـخـسـت
گـفـتـم ز پیش تیر تو خواجو کجا جهد
گــفــتــا ز نــوک نــاوک مــا هــیــچــکــس نــرســت
غزل شمارهٔ ۱۶۲
اگــر چــه بــلــبــل طــبــعــم هــزار دســتــانــســت
حــدیــث مــن گــل صــد بــرگ گـلـشـن جـانـسـت
ز بــیــم چــنـگـل شـاهـیـن جـان شـکـار فـراق
دلـم چـو مـرغ چـمـن روز و شـب در افـغـانست
چــو تـاب زلـف عـروسـان حـجـلـه خـانـهٔ طـبـع
روان خـــســـتـــه‌ام از دســت دل پــریــشــانــســت
چــو از ســر قــلــمــم بــرگــذشــت آب ســیــاه
سـفـینه ساز و میندیش ازینکه طوفانست
کـسـی کـه مـلـکـت جـم پیش همتش بادست
اگــر نــظــر بــحــقــیــقــت کـنـی سـلـیـمـانـسـت
دوای دل ز دواخـــــــانـــــــهٔ مـــــــحـــــــبـــــــت جــــــوی
کـــــه نـــــزد اهـــــل مـــــودت ورای درمـــــانــــســــت
دل خــــراب مـــن از عـــشـــق کـــی شـــود خـــالـــی
چــرا کــه جــایــگــه گــنــج کــنـج ویـرانـسـت
چـو چـشـمهٔ خضر ار شعر من روان افزاست
عــــجــــب مـــدار کـــه آن عـــیـــن آن حـــیـــوانـــســـت
ورش بــمــصــر چـو یـوسـف عـزیـز مـی‌دارنـد
غــریــب نــیــســت کــه اورنـگ مـاه کـنـعـانـسـت
نه هر که تیغ زبان میکشد جهانگیرست
نـه هـر کـه لـاف سخن می‌زند سخندانست
اگــر ز عــالــم صــورت گـذشـتـه‌ئـی خـواجـو
بــگــیــر مــلــکــت مــعــنــی کــه مــمــلــکـت آنـسـت
غزل شمارهٔ ۱۶۳
نــــظــــری کــــن اگــــرت خــــاطــــر درویـــشـــانـــســـت
کـــه جـــمـــال تـــو ز حــســن نــظــر ایــشــانــســت
روی ازیـــن بـــنـــدهٔ بـــیـــچـــارهٔ درویـــش مــتــاب
زانــکــه ســلــطــان جــهــان بـنـدهٔ درویـشـانـسـت
پند خویشان نکنم گوش که بی خویشتنم
آشـــنـــایـــان غـــمـــت را چــه غــم از خــویــشــانــســت
بده آن بادهٔ نوشین که ندارم سرخویش
کـانـکـه از خـویـش کند بیخبرم خویش آنست
حـاصـل از عـمـر بـه جـز وصل نکورویان نیست
لـیـکـن انـدیـشـه ز تـشـویـش بـد انـدیـشـانـست
نـکـنـم تـرکـش اگـر زانـکـه بـه تـیـرم بـزنـد
خــنــک آن صــیــد کــه قـربـان جـفـا کـیـشـانـسـت
مـرهـمـی بـردل خـواجـو کـه نـهـد زانکه طبیب
فــــارغ از درد دل خــــســــتــــهٔ دل ریــــشــــانــــســـت
غزل شمارهٔ ۱۶۴
آن جــوهــر جــانـسـت کـه در گـوهـر کـانـسـت
یــا مــی کــه درو خــاصــیـت جـوهـر جـانـسـت
یـــاقـــوت روان در لـــب یـــاقـــوتـــی جـــامـــســـت
یــا چــشــم قــدح چـشـمـهٔ یـاقـوت روانـسـت
زیـن پـس من و میخانه که در مذهب عشاق
خــاک در خــمــخــانــه بــه از خـانـهٔ خـانـسـت
در جــام عــقــیــقــیــن فــکــن ای لــعـبـت سـاقـی
لــعــلــی کــه ازو خــون جــگـر در دل کـانـسـت
یـــک شـــربــت از آن لــعــل مــفــرح بــمــن آور
کـــز فـــرط حـــرارت دل مــن در خــفــقــانــســت
مــا غــافــل و آن عــمـر گـرامـی شـده از دسـت
افــســوس ز عــمــری کـه بـغـفـلـت گـذرانـسـت
هـــر کـــش غـــم آن نـــادره دور زمـــان کــشــت
او را چــــه غـــم از حـــادثـــهٔ دور زمـــانـــســـت
در روی تو بیرون ز نکوئی صفتی نیست
کـانـسـت کـه دلـهـا هـمـه سـرگـشـتـهٔ آنـسـت
خـواجـو سـخـن یـار چـه گـوئـی بـر اغیار
خــامــوش کـه شـمـع آفـت جـانـش ز زبـانـسـت
غزل شمارهٔ ۱۶۵
دلـــم بـــا مـــردم چـــشــمــت چــنــانــســت
که پنداری که خونشان در میانست
خـــطـــت ســرنــامــهٔ عــنــوان حــســنــســت
رخـــت گـــلــدســتــهٔ بــســتــان جــانــســت
شـبـت مـه پـوش و ماهت شب نقابست
گــلــت خــود روی و رویـت گـلـسـتـانـسـت
گـــــلـــــســــتــــان رخــــت در دلــــســــتــــانــــی
بــهــشــتــی بــر ســر ســرو روانـسـت
چــــرا خــــورشــــیـــد روز افـــروز رویـــت
نــهــان در چـیـن شـبـگـون سـایـبـانـسـت
کـــــمـــــان داران چــــشــــم دلــــکــــشــــت را
خـــدنـــک غـــمـــزه دایـــم در کــمــانــســت
بــســاز آخــر زمــانــی بــا ضــعــیــفــان
کــه حــســنــت فــتــنــه آخــر زمــانــســت
چــرا خــفــتــســت چــشــم نــیــم مــسـتـت
ز مــخــمــوری تــو گــوئــی نـاتـوانـسـت
ز زلــفــت مــوبــمــو خــواجــو نــشـانـداد
از آن انـــفـــاس او عـــنـــبـــر فـــشـــانـــســت
غزل شمارهٔ ۱۶۶
مــــــــرا یــــــــاقــــــــوت او قــــــــوت روانـــــــســـــــت
ولـــــی اشـــــکـــــم چـــــو یـــــاقـــــوت روانـــــســــت
رخــش مــاهــســت یـا خـورشـیـد شـب پـوش
خــطــش طــوطــیــســت یــا هــنــدوســتــانــسـت
صـــبـــا از طـــره‌اش عـــنـــبـــر نـــســـیـــمــســت
نــســیــم از ســنــبــلــش عــنــبــر فــشــانــســت
مـــیـــانـــش یـــکــســر مــو در مــیــان نــیــســت
ولــــیــــکــــن یــــک ســــر مــــویـــش دهـــانـــســـت
شـنـیـدم کـان صـنـم بـا مـا چـنـان نـیـست
ولـــیـــکـــن چـــون نـــظـــر کـــردم چـــنــانــســت
ز چشمش چشم پوشش چون توان داشت
کـــه یـــکـــچــنــدســت کــوهــم نــاتــوانــســت
بـــــــــــــیـــــــــــــا آن آب آتـــــــــــــش رنـــــــــــــگ در ده
کــه گــر خــود آتــشــســت آتــش نــشــانـسـت
بــــدان مــــانــــد کــــه خــــونــــش مــــی‌دوانــــد
بـــدیـــنـــســـان کــز پــیــت اشــکــم روانــســت
چــــو مــــرغــــی زیــــرک آمــــد جــــان خــــواجـــو
کــــــه او را دام زلــــــفــــــت آشــــــیــــــانــــــســــــت
غزل شمارهٔ ۱۶۷
یــاقــوت روان بــخــش تــو تـا قـوت روانـسـت
چـــشـــمــم ز غــمــت چــشــمــهٔ یــاقــوت روانــســت
آن مــوی مــیــان تـو کـه سـازد کـمـر از مـوی
مـــوئـــی بـــمـــیـــان آمـــده یـــا مـــوی مــیــانــســت
در موی میانت سخنی نیست که خود نیست
لـیـکـن سـخـن ار هـسـت در آن پـسـتـه دهانست
تــا پــشـت کـمـان مـی‌شـکـنـد ابـروی شـوخـت
پـیـوسـتـه ز ابـروی تو پشتم چو کمانست
بـا مـا بـه شـکـر خـنـده درآ زانـکـه یـقینم
کــز پـسـتـهٔ تـنـگ تـو یـقـیـنـم بـگـمـانـسـت
گفتند که آن جان جهان با تو چنان نیست
گـوئـی کـه چـنـانـسـت کـه بـا مـا نـچـنـانـست
پـــنـــداشـــت کــه مــا را غــم جــانــســت ولــیــکــن
مـــــا در غـــــم آنـــــیــــم کــــه او در غــــم آنــــســــت
عــــمــــری بــــتــــمــــنــــای رخـــش مـــی‌گـــذرانـــیـــم
در مـحـنـت و غـم گـرچـه کـه دنـیـا گـذرانست
در کـــنـــج صــوامــع مــطــلــب مــنــزل خــواجــو
کــــو مــــعـــتـــکـــف کـــوی خـــرابـــات مـــغـــانـــســـت
غزل شمارهٔ ۱۶۸
گــفــتــم کــه چـرا صـورتـت از دیـده نـهـانـسـت
گــفــتــا کــه پــری را چــکــنــم رســم چــنــانــســت
گــفــتــم کــه نــقــاب از رخ دلــخــواه بــرافــکــن
گــــــفــــــتــــــا مــــــگــــــرت آرزوی دیـــــدن جـــــانـــــســـــت
گـــفـــتـــم هـــمـــه هـــیـــچـــســـت امـــیـــدم ز کــنــارت
گـــفــتــا کــه تــرا نــیــز مــگــر مــیــل مــیــانــســت
گـفـتـم کـه جـهـان بـر مـن دلـتـنـک چه تنگست
گــفــتــا کــه مــرا هــمــچــو دلــت تــنــک دهــانـسـت
گــفــتــم کــه بــگــو تــا بــدهــم جــان گــرامــی
گــفــتـا کـه تـرا خـود ز جـهـان نـقـد هـمـانـسـت
گـفـتم که بیا تا که روان بر تو فشانم
گفتا که گدا بین که چه فرمانش روانست
گــفــتــم کـه چـنـانـم کـه مـپـرس از غـم عـشـقـت
گــفــتــا کــه مــرا بــا تــو ارادت نـه چـنـانـسـت
گــفــتــم کـه ره کـعـبـه بـمـیـخـانـه کـدامـسـت
گـــفـــتـــا خـــمـــش ایـــن کـــوی خــرابــات مــغــانــســت
گــفـتـم کـه چـو خـواجـو نـبـرم جـان ز فـراقـت
گــــفــــتــــا بــــرو ای خــــام هــــنــــوزت غــــم آنــــســــت
غزل شمارهٔ ۱۶۹
روز رخـــســـار تـــو مـــاهـــی روشـــنـــســت
خـــال هـــنـــدویـــت ســـیـــاهـــی روشـــنـــســـت
مــنـظـر چـشـمـم کـه خـلـوتـگـاه تـسـت
راســــتــــی را جــــایــــگــــاهــــی روشــــنــــســـت
گــر بــرویــت کــرده‌ام تــشــبـیـه مـاه
شــرمــســارم کــایــن گــنـاهـی روشـنـسـت
مــــه بــــرخـــســـارت پـــنـــاه آرد از آنـــک
روی تــو پــشــت و پــنــاهــی روشــنــسـت
بــــت پــــرســــتــــانــــرا رخ زیــــبــــای تـــو
روز مــحــشــر عــذر خــواهــی روشــنــسـت
موی و رویت روز و شب در چشم ماست
زانـکـه گـه تـاریـک و گـاهـی روشـنـسـت
گـر کـنـم دعـوی کـه اشـکـم گـوهرست
چــشــم مــن بــر ایــن گــواهـی روشـنـسـت
مــــــی‌پــــــزد ســــــودای دربــــــانـــــی تـــــو
خــســرو انــجــم کــه شــاهـی روشـنـسـت
یــــــوســــــف مـــــصـــــر مـــــرا چـــــاه زنـــــخ
گــر چــه دلــگــیــرســت چــاهــی روشـنـسـت
ذره‌ئــی خــواجــو قــدم بــیــرون مــنــه
از ره مــــهـــرش کـــه راهـــی روشـــنـــســـت
غزل شمارهٔ ۱۷۰
بــــوقــــت صــــبــــح مــــی روشــــن آفـــتـــاب مـــنـــســـت
بــتــیــره شــب در مــیــخــانـه جـای خـواب مـنـسـت
اگــر شــراب نـبـاشـد چـه غـم کـه وقـت صـبـوح
دو چــشــم اشــک فــشــان ســاغــر شـراب مـنـسـت
وگــــر کــــبــــاب نــــیــــابــــم تــــفــــاوتــــی نــــکــــنــــد
بـــحــکــم آنــکــه دل خــونــچــکــان کــبــاب مــنــســت
بــــراه بــــادیــــه‌ای ســــاربــــان چــــه جــــوئـــی آب
کـــه مـــنـــزلـــت هـــمـــه در دیـــدهٔ پـــر آب مــنــســت
مــرا مــگــوی کــه بــرگــرد وتــرک تــرکـان گـیـر
کــه گــر چـه راه خـطـا مـی‌روم صـواب مـنـسـت
چـگـونـه در تـو رسـم تـا ز خـود برون نروم
چــرا کــه هــســتــی مــن در مــیــان حــجــاب مــنـسـت
بیا که بی تو رسم تا زخود برون نروم
چــرا کــه هــســتــی مــن در مــیــان حــجــاب مــنـسـت
بــیــا کــه بـی تـو مـلـولـم ز زنـدگـانـی خـویـش
کــــه در فــــراق رخــــت زنـــدگـــی عـــذاب مـــنـــســـت
تــو گــنــج لــطــفــی و دانــم کــزیــن بـتـنـگ آئـی
کــــه روز و شـــب وطـــنـــت در دل خـــراب مـــنـــســـت
خــروش و نــالــهٔ خـواجـو و بـانـگ بـلـبـل مـسـت
نـــــوای بـــــاربـــــد و نـــــغـــــمـــــه ربــــاب مــــنــــســــت
غزل شمارهٔ ۱۵۱
ابــروی تــو طــاقـسـت کـه پـیـوسـتـه هـلـالـسـت
ز آنــرو کــه هــلــال ار نــشــود بــدر مــحـالـسـت
بــر روی تــو خــال حــبــشــی هــر کــه بــبــیــنـد
گــویــد کــه مــگــر خــازن فــردوس بــلــالــســت
پــیــوســتــه هــلــالــســت تــرا حـاجـب خـورشـیـد
ویــن طــرفــه کــه چــشــم ســیـهـت ابـن هـلـالـسـت
آن دل کــه ســفــر کــرده بــچــیــن ســر زلــفــت
یـا رب کـه در آن شام غریبان به چه حالست
هندو به چهٔ خال سیاه تو به صد وجه
هــنــدوچــهٔ بــســتــان جــمــالــســت نــه خــالــسـت
گــفــتــم کــه خــیــال تــو کــنــد مــرهـم ریـشـم
لــیــکـن چـو نـظـر مـی‌کـنـم ایـن نـیـز خـیـالـسـت
مــســتــســقــی ســرچـشـمـهٔ نـوش تـو بـرآتـش
مـــی‌ســـوزد و چـــشـــمــش هــمــه در آب زلــالــســت
گـــردن مـــکـــش ای شــمــع گــرت در قــدم افــتــد
پـروانـهٔ دلـسـوخـتـه چـون سـوخـتـه بـالـست
امــــروز کــــه مــــرغــــان چــــمـــن در طـــیـــرانـــنـــد
مـــرغ دل مـــن بــی پــر و بــالــســت و بــالــســت
نــون شــد قــد هــمــچــون الــفــم بـیـتـو ولـیـکـن
بـــرحـــال پـــریـــشـــانـــی مـــن زلـــف تـــودالـــســـت
از دیـــــدهٔ خـــــواجــــو نــــرود گــــلــــشــــن رویــــت
زانــرو کــه جــمــالــت گــل بــســتــان کــمــالـسـت
غزل شمارهٔ ۱۵۲
رخـــت خـــورشـــیـــد را یــات جــمــالــســت
خـــطـــت تـــفـــســـیـــر آیـــات کـــمــالــســت
هـــلـــال ارزانــکــه هــر مــه بــدر گــردد
چـــرا پـــیـــوســتــه ابــرویــت هــلــالــســت
خــیــالــت بــســکــه مــی‌آیــد بـچـشـمـم
اگــر خــوابــم بــچــشــم آیـد خـیـالـسـت
چــو دانــد حــال او کــز تــشـنـگـی مـرد
کـــــســـــی کـــــو بـــــرلــــب آب زلــــالــــســــت
بــگــو ای بــاغـبـان بـا بـاد شـبـگـیـر
که بلبل در قفس بی پر و بالست
نـــســیــم نــافــه یــا بــوی عــبــیــرســت
شــمــیــم روضــه یـا بـاد شـمـالـسـت
مـــقـــیـــم ار بـــنـــگـــری در عـــالـــم جــان
مـــیـــان لـــیـــلــی و مــجــنــون وصــالــســت
اگــــر در عــــالــــم صـــورت فـــراقـــســـت
بــمــعــنــی بــا تــو مــا را اتــصــالـسـت
چـرا وصـل تـو بـرخـواجـو حـرامـسـت
نــه آخــر خــون مــســکــیــنــان حـلـالـسـت
غزل شمارهٔ ۱۵۳
حـــســـن تـــو نـــهـــایـــت جـــمــالــســت
لـــطـــف تـــو بـــغــایــت کــمــالــســت
بـا زلـف تـو هر که را سری هست
ســـر در قــدم تــو پــایــمــالــســت
بـــی روی تـــو زنـــدگـــی حـــرامــســت
وز دســـت تــو جــام مــی حــلــالــســت
بـــاز آی کـــه بـــی رخ تـــو مــا را
از صــحــبــت خــویــشــتــن مــلــالــســت
جــانـم کـه تـذر و بـاغ عـشـقـسـت
زین گونه شکسته پر و بالست
مـــــــرغ دل مـــــــن هــــــوا نــــــگــــــیــــــرد
زانـرو کـه چنین شکسته بالست
ایــن نــفــحــهٔ روضــهٔ بــهــشــتــســت
یـــا نـــکـــهـــت گـــلـــشـــن وصـــالـــســت
ایـن خـود چـه شـمـامـهٔ شـمیمست
ویـن خـود چـه شـمـایـل شـمـالـسـت
خــــواجــــو بــــلــــب تــــو آرزومــــنـــد
چــون تــشــنــه بــشــربــت زلــالــســت
غزل شمارهٔ ۱۵۴
خــطــت کــه کــتــابــهٔ جــمـالـسـت
ســـرنـــامـــهٔ نـــامــه کــمــالــســت
مــاهـی تـو و مـشـتـریـت مـهـرسـت
شــاهـی تـو و حـاجـبـت هـلـالـسـت
آن خـــــال ســـــیــــاه هــــنــــدو آســــا
هـــنــدوچــهٔ گــلــشــن جــمــالــســت
از مــویـه تـنـم بـسـان مـویـسـت
وز نــالــه دلــم بـشـکـل نـالـسـت
آنـجـا کـه تـوئـی اگـر فـراقـست
ایـنـجـا کـه مـنـم هـمـه وصالست
در عالم صورت ار چه هجرست
در عـــالـــم مـــعـــنـــی اتـــصــالــســت
آنـــرا کـــه نـــبــوده اســت حــالــی
ایـــن حـــال بــنــزد او مــحــالــســت
هـر چـنـد کـه مـهـر رازوالـیـسـت
مـــهــر رخ دوســت بــی زوالــســت
خواجو که شد از غمت خیالی
گـردل ز تـو بـرکـنـد خـیـالـسـت
غزل شمارهٔ ۱۵۵
هــرکـه مـجـنـون نـیـسـت از احـوال لـیـلـی غـافـلـسـت
وانـکـه مـجـنـون را بـچـشـم عـقـل بـیـنـد عاقلست
قــرب صــوری در طـریـق عـشـق بـعـد مـعـنـویـسـت
عـاشـق ار مـعـشـوق را بـی وصـل بـیـنـد واصلست
اهــل مــعــنــی را از او صــورت نــمــی‌بــنــدد فــراق
وانـکـه ایـن صـورت نـمـی‌بـنـدد ز مـعـنـی غـافـلست
کـی بـمـنـزل ره بـری تـا نگذری از خویش ازآنک
تــرک هـسـتـی در ره مـسـتـی نـخـسـتـیـن مـنـزلـسـت
گر چه من بد نامی از میخانه حاصل کرده‌ام
هـر کـه از مـیـخـانـه منعم می‌کند بی حاصلست
ایــکــه دل بــا خــویــش داری رو بـدلـداری سـپـار
کــانــکــه دلــداری نــدارد نــزد مــا دور از دلــســت
یــاد ســاحــل کــی کــنــد مـسـتـغـرق دریـای عـشـق
زانـکـه ایـن معنی نداند هر که او بر ساحلست
عــــاشــــقـــانـــرا وعـــظ دانـــا عـــیـــن نـــادانـــی بـــود
کــانــکــه ســرعــشــق را عــالـم نـبـاشـد جـاهـلـسـت
تـرک جـانـان گـیر خواجو یا برو جان برفشان
تـرک جـان سـهـلـسـت از جـانـان صـبـوری مشکلست
غزل شمارهٔ ۱۵۶
ایــن چــنـیـن صـورت گـر از آب و گـلـسـت
چــون بــمــعــنــی بــنــگـری جـان و دلـسـت
نرگسش خونخواره‌ئی بس دلرباست
سـنـبـلش شوریده‌ئی بس پر دلست
هــنــدوی زلــفــش ســیــه کـاری قـویـسـت
زنـــگـــی خـــالـــش ســـیـــاهـــی مـــقــبــلــســت
هـر چـه گـفـتـم جـز ثنایش ضایعست
هـر چـه جـسـتـم جـز رضایش باطلست
تـا بـرفـت از چـشـم مـن بـیرون نرفت
زانـــــکــــه بــــرآن روانــــش مــــنــــزلــــســــت
خــــاطـــرم بـــا یـــار ودل بـــا کـــاروان
دیـده بـر راه و نـظـر بـر مـحـملست
دل کــــــجــــــا آرام گــــــیــــــرد در بـــــرم
چــــون مـــرا آرام دل مـــســـتـــعـــجـــلـــســـت
مــــی‌روم افــــتـــان و خـــیـــزان در پـــیـــش
گــر چــه ز آب دیــده پــایــم درگــلــسـت
مـــن مــیــان بــحــر بــی پــایــان غــریــق
آنــکــه عــیــبــم مــی‌کــنـد بـرسـاحـلـسـت
دوســتــان گــویــنـد خـواجـو صـبـر کـن
چـون کـنـم کـز جـان صبوری مشکلست
غزل شمارهٔ ۱۵۷
ای مــن ز دو چــشــم نــیــم مــســتـت مـسـت
وز دســت تــو رفـتـه عـقـل و دیـن از دسـت
بنشین که نسیم صبحدم برخاست
بــرخــیـز کـه نـوبـت سـحـر بـنـشـسـت
بـــا روی تـــو رونـــق قـــمـــر گـــم شـــد
وز لــعــل تــو قــیــمـت شـکـر بـشـکـسـت
گـــوئـــی در فـــتــنــه و بــلــا بــگــشــود
نـــقـــاش ازل کـــه نـــقـــش رویـــت بـــســـت
بــــرداشــــت دل شــــکــــســــتــــه از مــــن دل
وانـــدر ســـر زلـــف دلـــکـــشـــت پـــیـــوســت
از لــعـل تـو یـکـزمـان شـکـیـبـم نـیـسـت
بــی بــاده کــجــا قــرار گــیــرد مـسـت
در عـــشـــق تـــو ز آب دیـــده خـــواجــو را
آخــــر بــــر هــــر کــــس آبــــروئــــی هــــســــت
غزل شمارهٔ ۱۵۸
تـرا کـه مـوی مـیان هم وجود و هم عدمست
دو زلـف افـعـی ضـحـاک و چـهـره جـام جـمـست
بـتـیـرگـی شـده آشـفـتـه‌تـر حـقـیـقـت شرع
سواد زلف تو گوئی که رای بوالحکمست
ز دور چـــرخ شـــبـــی ایـــن ســـوال مـــی‌کـــردم
کـه از زمـانـه مـرا خـود نـصیب جمله غمست
بـطـیـره گـفـت نـبـیـنـی سـپـهـر کـاسـه مثال
ز بهر خوردن خون تو جمله تن شکمست
گـــر آبــروی نــه در خــاک کــوش مــی‌طــلــبــنــد
چــو زلــف یــار قــد عــاشــقـان چـرا بـخـمـسـت
دلـــم بـــغــمــزه و ابــروی او بــمــکــتــب عــشــق
امــیــدوار چــو طــفــلــان بــنــون و الــقــلــمــســت
ز شـام زلـف سـیـه چـون نـمود طلعت صبح
زمـانـه گـفـت کـه ای عـاشـقـان سـپیده‌دمست
مـجـال نـطـق نـدارم چرا که بیش از پیش
مـــیـــان لـــاغـــر او در کـــنــار کــم ز کــمــســت
ز لــــعــــل او شــــکــــری الــــتــــمـــاس مـــی‌کـــردم
کــه مــدتــی اســت کــه جــانــم مــقـیـد الـمـسـت
جــواب داد کــه بــر هــیــچ دل مــنــه خــواجـو
کــه چــون مـیـان دهـنـم را وجـود در عـدمـسـت
غزل شمارهٔ ۱۵۹
دوش پــــــیــــــری ز خــــــرابــــــات بــــــرون آمـــــد مـــــســـــت
دســـــت در دســـــت جـــــوانـــــان و صـــــراحـــــی در دســـــت
گـفـت عـیـبـم مکن ای خواجه که ترسا به چه‌ئی
تـــوبـــهٔ مـــن چـــو ســـر زلـــف چـــلـــیـــپـــا بــشــکــســت
هــــرکـــه کـــرد از در مـــیـــخـــانـــه گـــشـــادی حـــاصـــل
چــــون تـــوانـــد دل ســـودا زده در تـــقـــوی بـــســـت
مـــن اگـــر تـــوبـــه شـــکــســتــم مــکــن انــکــارم از آنــک
خـود پـرسـتـی نـکـنـد هـر کـه بـود بـاده پـرسـت
گـــــر بــــپــــیــــری هــــدف نــــاوک خــــلــــقــــی گــــشــــتــــم
چــه تــوان کــرد کــه تــیــر خــردم رفـت از شـسـت
مـــســـتــم آنــدم کــه بــمــیــرم بــســر خــاک بــریــد
تــا ســر از خــاک بــر آرم بــه قــیــامــت ســرمـسـت
کـــس ازیـــن قـــیـــد بـــتـــدبـــیـــر نـــرفـــتـــســـت بـــرون
زانـــکـــه از چـــنـــبـــر تـــقـــدیـــر نــمــی‌شــایــد جــســت
مــســت و مــدهــوش بــرنــدش ز لــحــد بــر عــرصــات
هـــر کـــه شـــد هـــمـــقـــدح بـــاده گـــســاران الــســت
جان فشانان که چو شمع از سر سر برخیزند
یـــکـــنـــفــس بــی مــی نــوشــیــن نــتــوانــنــد نــشــســت
هـــمـــچـــو ابــروی بــتــان صــیــد کــنــد خــاطــر خــلــق
آنــکــه نــشــکــیــبــدش ازصــحــبــت مــســتــان پــیــوســت
گــــر شــــود بـــزمـــگـــهـــت عـــالـــم بـــالـــا خـــواجـــو
تـــو مـــپـــنـــدار کـــه بـــالـــاتـــر ازیـــن کـــاری هـــســـت
غزل شمارهٔ ۱۶۰
ســحــرگــه مــاه عــقــرب زلــف مــن مــســت
درآمـد هـمـچـو شـمـعـی شـمـع در دست
دو پــیـکـر عـقـربـش را زهـره در بـرج
کـمـانـکـش جـادوش را تـیـر در شـسـت
شـبـش مـه مـنـزل و مـاهـش قـصب پوش
سـهـی سـروش بـلند و سنبلش پست
بــــلــــالــــش خــــازن فــــردوس جــــاویــــد
هـــلــالــش حــاجــب خــورشــیــد پــیــوســت
نـــقـــاب عـــنـــبـــری از چــهــره بــگــشــود
طـــنـــاب چـــنــبــری بــر مــشــتــری بــســت
بــه فــنــدق ضــیــمـرانـرا تـاب در داد
بــعــشــوه گــوشـهٔ بـادام بـشـکـسـت
ســــــرشـــــک از آرزوی خـــــاکـــــبـــــوســـــش
روان از مــنــظــر چــشــمــم بـرون جـسـت
بـلـابـه گـفـتـمـش بنشین که خواجو
زمــانــی از تــو خـالـی نـیـسـت تـا هـسـت
فغان از جمع چون بنشست برخاست
چـراغ صـبـح چـون بـرخاست بنشست
غزل شمارهٔ ۱۴۱
باغ و صحرا با سهی سروان نسرین برخوشست
خـــلـــوت ومـــهـــتـــاب بـــاخــوبــان مــه پــیــکــر خــوشــســت
غــنــچــه چــون زر دارد ار خــوش دل بــود عــیــبــش مـکـن
راســتــی را هــر چــه بــیـنـی در جـهـان بـا زر خـوشـسـت
کـــاشـــکـــی بـــودی مـــرا شـــادی اگـــر دیـــنـــار نـــیــســت
زانــکــه بــا دیــنــار وشــادی مــلــکــت سـنـجـر خـوشـسـت
چــــون خــــلــــیــــل ار درمــــیــــان آتـــش افـــتـــادم چـــه بـــاک
کــــاتــــش نــــمــــرود مــــا را بــــا بــــت آذر خــــوشــــســـت
ایــکــه مــی‌گــوئــی مــرا بــا مـاهـرویـان سـرخـوشـیـسـت
پــای در نــه گــر حــدیــث خــنــجــرت در ســر خـوشـسـت
بــــی لــــب شــــیـــریـــن نـــبـــایـــد خـــســـروی فـــرهـــاد را
زآنــکـه شـاهـی بـا لـب شـیـریـن چـون شـکـر خـوشـسـت
گــر چــمــن خــلــدســت مــا را بــی لــبـش مـطـلـوب نـیـسـت
تــشــنــه را در بــاغ رضــوان بــرلــب کــوثـر خـوشـسـت
هـــر کــرا بــیــنــی بــعــالــم دل بــچــیــزی خــوش بــود
عــــاشــــقــــانـــرا دل بـــیـــاد چـــهـــرهٔ دلـــبـــر خـــوشـــســـت
بــاده در سـاغـر فـکـن خـواجـو کـه بـر یـاد لـبـش
جــام صــافــی بــرکـف و لـب بـر لـب سـاغـر خـوشـسـت
غزل شمارهٔ ۱۴۲
شـکـنـج زلـف سـیـاه تـو بـر سمن چو خوشست
دمــیــده ســنــبـلـت از بـرک نـسـتـرن چـه خـوشـسـت
گــــــرم ز زلــــــف دراز تـــــو دســـــت کـــــوتـــــاهـــــســـــت
دراز دســــتـــی آن زلـــف پـــرشـــکـــن چـــه خـــوشـــســـت
نـــــمـــــی‌رود ســــخــــنــــی بــــر زبــــان مــــن هــــیــــهــــات
مگر حدیث تو یا رب که این سخن چه خوشست
ســپــیــده‌دم کــه گــل از غــنــچــه مــی‌نـمـایـد رخ
نــوای بــلــبــل شــوریــده در چــمــن چـه خـوشـسـت
ز جــــام بــــادهٔ دوشــــیــــنــــه مـــســـت و لـــایـــعـــقـــل
فـتـاده بـر طـرف سـرو و نـارون چـه خـوشـسـت
چــو جــای چــشــمــه کــه بــر جــویــبــار دیــدهٔ مـن
خـــیـــال قـــامــت آنــســرو ســیــمــتــن چــه خــوشــســت
چــــه گــــویـــمـــت کـــه بـــهـــنـــگـــام آشـــتـــی کـــردن
مـــیـــان لـــاغـــر او در کـــنـــار مـــن چـــه خـــوشــســت
مــــــپــــــرس کـــــز هـــــوس روی دوســـــت خـــــواجـــــو را
دل شــکــســتـه بـرآن زلـف پـرشـکـن چـه خـوشـسـت
غزل شمارهٔ ۱۴۳
در شـــب زلـــف تـــو مـــهــتــابــی خــوشــســت
در لـــب لـــعـــل تـــو جـــلـــایـــی خـــوشـــســت
پــیــش گــیــسـویـت شـبـسـتـانـی نـکـوسـت
طـــاق ابـــروی تـــو مـــحـــرابــی خــوشــســت
حـــــلـــــقـــــهٔ زلـــــف کـــــمـــــنـــــد آســــای تــــو
چـــنـــبـــری دلـــبـــنـــد و قـــلـــابــی خــوشــســت
پــیــش رویــت شــمــع تــا چــنــد ایــسـتـد
گـو دمـی بـنـشـیـن کـه مـهـتابی خوشست
گـــــــر دلــــــم در تــــــاب رفــــــت از طــــــره‌ات
طیره نتوان شد که آن تابی خوشست
آتــــــش رویـــــت کـــــه آب گـــــل بـــــریـــــخـــــت
در ســــواد چـــشـــم مـــن آبـــی خـــوشـــســـت
مـردم چـشـمـم کـه در خـون غـرقـه شد
دمــبــدم گــویــد کــه غـرقـابـی خـوشـسـت
بـــردر مـــیـــخـــانـــه خــوانــم درس عــشــق
زانــکــه بــاب عـاشـقـی بـا بـی خـوشـسـت
بـخـت خـواجـو هـمـچـو چـشـم مـست تو
روزگــاری شـد کـه در خـوابـی خـوشـسـت
غزل شمارهٔ ۱۴۴
رخ دل‌فــــروز تــــو مـــاهـــی خـــوشـــســـت
خـــط عـــنـــبـــریـــنــت ســیــاهــی خــوشــســت
شـــب گـــیـــســـویـــت هـــســت ســالــی دراز
ولــــی روز روی تــــو مــــاهـــی خـــوشـــســـت
از آن چـــــیـــــن زلـــــف تــــو شــــد جــــای دل
کــه هــنــدوســتــان جــایــگــاهـی خـوشـسـت
اگــر نـیـسـت ضـعـفـی در آن چـشـم مـسـت
چــرا گــاه بــیــمــار و گـاهـی خـوشـسـت
از آن مــــــه بــــــروی تــــــو آرد پـــــنـــــاه
کـه روی تـو پـشـت و پناهی خوشست
صـــبـــوحــی گــنــاهــســت در پــای ســرو
ولــــی راســــتــــی را گـــنـــاهـــی خـــوشـــســـت
اگـــــر چـــــه ره عـــــقـــــل و دیـــــن مـــــی‌زنــــی
بـزن مـطـرب ایـن ره کـه راهـی خـوشست
گــــرت اســــب بــــر ســــر دوانـــد رواســـت
بنه پیش او رخ که شاهی خوشست
بــچــشــم کــرم ســوی خــواجــو نــگـر
کـه در چـشـم مـسـتـت نـگـاهـی خوشست
غزل شمارهٔ ۱۴۵
بـوقـت صـبـح چـو آن سـرو سـیـمتن بنشست
ز رشــک طــلــعــت او شــمــع انــجــمــن بــنــشـسـت
فـشـانـد سـنبل و چون گل زغنچه رخ بنمود
کـشـیـد قـامـت و چـون سـرو در چمن بنشست
ز بــرگ لــالــهٔ ســیــراب و شــاخ شـمـشـادش
بـــریـــخـــت آب گـــل و بـــاد نـــارون بــنــشــســت
نـشـسـت و مـشـعـلـه از جـان بـیـدلـان برخاست
بــرفــت و مــشــعــلــهٔ عـمـر مـرد و زن بـنـشـسـت
بـــگـــوی کـــان مـــگـــس عــنــبــریــن بــبــوی نــبــات
چــرا بــرآن لــب لــعــل شــکــرشــکــن بــنــشـسـت
چه خیزدار بنشینی که تا تو خاسته‌ئی
کـسـی نـدیـد کـه یـکـدم خـروش من بنشست
مـگـر بـروی تـو بـیـنـم جـهان کنون که مرا
چـــراغ ایـــن دل تـــاریـــک مـــمـــتــحــن بــنــشــســت
خــبــر بــریــد بــخــسـرو کـه در ره شـیـریـن
غـــبـــار هــســتــی فــرهــاد کــوهــکــن بــنــشــســت
ز خــانـه هـیـچ نـخـیـزد سـفـر گـزیـن خـواجـو
کـه شـمع دل بنشاند آنکه در وطن بنشست
غزل شمارهٔ ۱۴۶
بیش ازین بی همدمی در خانه نتوانم نشست
بــر امــیــد گــنـج در ویـرانـه نـتـوانـم نـشـسـت
در ازل چـون بـا می و میخانه پیمان بسته‌ام
تـا ابـد بـی بـاده و پـیـمـانه نتوانم نشست
ایـکـه افـسـونـم دهـی کـز مـار زلـفـش سـر مپیچ
بـر سـر آتـش بـدیـن افـسـانـه نـتـوانـم نشست
مــرغ جـان را تـا نـسـوزد ز آتـش دل بـال و پـر
پـیـش روی شمع چون پروانه نتوانم نشست
در چـنـیـن دامـی کـه نـتـوان داشـت اومـیـد خلاص
روز و شـــب در آرزوی دانـــه نــتــوانــم نــشــســت
مـــنـــکـــه در زنـــجــیــرم از ســودای زلــف دلــبــران
بـی پـریـروئـی چـنـیـن دیـوانـه نـتـوانـم نشست
آتــش عــشـقـش دلـم را زنـده مـی‌دارد چـو شـمـع
ورنه زینسان مرده دل در خانه نتوانم نشست
یـکـنـفس بی‌اشک می‌خواهم که بنشینم ولیک
در مــیــان بــحــر بـی دردانـه نـتـوانـم نـشـسـت
اهـل دل گـویـنـد خـواجـو از سـر جـان بـرمـخـیز
چـون نـخـیرم زانکه بی‌جانانه نتوانم نشست
غزل شمارهٔ ۱۴۷
خــطــر بــادیــهٔ عــشـق تـو بـیـش از پـیـشـسـت
این چه دامست که دور از تو مرا در پیشست
ایـــکـــه درمـــان جـــگـــر ســـوخـــتـــگـــان مــی‌ســازی
مــرهــمــی بــردل مــا نــه کــه بــغــایــت ریـشـسـت
دیــــده هـــر چـــنـــد بـــر آتـــش زنـــد آبـــم لـــیـــکـــن
حــــدت آتــــش ســـودای تـــو از حـــد بـــیـــشـــســـت
بــاده مــی‌نــوشــم و خـون از جـگـرم مـی‌جـوشـد
زانـکـه بـی لـعـل تـوام بـاده نـوشین نیشست
عـــــاشـــــق انـــــدیـــــشــــهٔ دوری نــــتــــوانــــد کــــردن
دوربــــیــــنــــی صــــفــــت عــــاقــــل دور انــــدیــــشـــســـت
گـــــر مـــــراد دل درویـــــش بـــــرآری چـــــه شـــــود
زانـکـه سـلـطـان بـر صـاحـب‌نـظـران درویـشست
آشــنــایــان هــمــه بــیــگــانــه شــدنــد از خــواجـو
لـیـکـن او را هـمـه ایـن مـحـنت و درد از خویشست
غزل شمارهٔ ۱۴۸
بــهــار روی تــو بـازار مـشـتـری بـشـکـسـت
فـریـب چـشم تو ناموس سامری بشکست
رخ تــو پــردهٔ دیــبــای شــشــتــری بــدریــد
لــب تــو نــامــزد قــنــد عــســکــری بـشـکـسـت
قــد تــو هــوش جــهــانــی بــچــابـکـی بـربـود
خـط تـو تـوبـهٔ خـلـقـی بـدلـبـری بـشـکـسـت
چــو حــســن روی تــو آوازه در جـهـان افـکـنـد
دل فــرشــتــه و هــنــگــامــهٔ پــری بــشــکــسـت
چو شام زلف تو مشاطه از قمر برداشت
رخ تــو رونــق خــورشـیـد خـاوری بـشـکـسـت
دلــم بــبــتــکــده مــی‌رفــت پــیــش ازیـن لـیـکـن
خـــلـــیــل مــا هــمــه بــتــهــای آزری بــشــکــســت
چـو بـرگ نسترن از شاخ ضمیران بنمود
بـعـشـوه گـوشـهٔ بـادام عـبـهـری بـشکست
بـــبـــرد گـــوی ز مـــه طـــلـــعـــتـــان دور قـــمــر
چـو بـر قـمـر سـر چـوگـان عـنـبـری بشکست
بــــنــــوک نــــاوک آه ســـحـــرگـــهـــی خـــواجـــو
طــلـسـم گـنـبـد نـه طـاق چـنـبـری بـشـکـسـت
ز بـسـکـه مـی‌کـنـد از دیـده سـیـم پـالـائـی
بــچــهــره قــیــمـت بـازار زرگـری بـشـکـسـت
غزل شمارهٔ ۱۴۹
ای بـــر عـــذار مـــهـــوشـــت آن زلـــف پـــرشـــکـــســت
چــون زنــگــئــی گــرفــتــه بـشـب مـشـعـلـی بـدسـت
وی طـــــــاق آســـــــمـــــــانـــــــی مـــــــحــــــراب ابــــــرویــــــت
پــیــوســتــه گــشــتــه خــوابــگــه جـادوان مـسـت
هــمــچــون بــلــال بــرلــب کــوثــر نــشــسـتـه اسـت
خـال لـب تـو گـر چـه سـیـاهـیـسـت بـت پـرسـت
بــنــشــســتــی و فــغــان ز دل ریــش مــن بـخـاسـت
قــامــت بــلــنــد و دســتــهٔ ریــحــان تــازه پـسـت
مشنو که از تو هست گزیرم چرا که نیست
یـا نـیـسـت از تو محنت و رنجم چرا که هست
سـروی بـراسـتـی چـو تـو از بوستان نخاست
بــرخــاســتــی و نــیــش غــمــم در جــگــر نـشـسـت
صـــد دل شـــکـــار آهـــوی صـــیـــاد شـــیـــرگـــیــر
صـــد جـــان اســـیـــر عـــنـــبـــر عــنــبــرفــشــان مــســت
مـــخـــمـــور ســر ز خــاک بــرآرد بــروز حــشــر
مــســتــی کــه گــشــت بــیـخـبـر از بـادهٔ الـسـت
نـــگـــشــاد چــشــم دولــت خــواجــو بــهــیــچ روی
تـــا دل بـــرآن کـــمــنــد گــره در گــره نــبــســت
غزل شمارهٔ ۱۵۰
تــرا بــا مــا اگـر صـلـحـسـت جـنـگـسـت
نـمـی دانـم دگـر بـار ایـن چـه یـنـگـست
بـــه نــقــلــی زان دهــان کــامــم بــرآور
نــه آخـر پـسـتـه در بـازار تـنـگـسـت
چـــرا ایـــن قـــامـــت هـــمـــچـــون کـــمـــانـــم
ز چـشـم افـکـنـده‌ئـی گـوئـی خـدنـگـسـت
ز اشـــکـــم ســـنـــگ مـــی‌گـــردد ولـــیـــکـــن
نــمــی‌گــردد دلـت یـا رب چـه سـنـگـسـت
بــــده ســــاقــــی کـــه آن آئـــیـــنـــه جـــان
کــنــد روشــن شــراب هــمــچــو زنــگــســت
بـــــدار ای مـــــدعــــی از دامــــنــــم چــــنــــگ
تــــرا بــــاری عـــنـــان دل بـــچـــنـــگـــســـت
زبــــــان درکــــــش کــــــه مـــــا را رهـــــزن دل
نـــــوای مـــــطـــــرب و آواز چـــــنـــــگـــــســـــت
از آن از اشـــک خـــالــی نــیــســت چــشــمــم
کــه پــنــدارم شــراب لــالــه رنــگــسـت
اگـــــر در دفـــــتـــــری وقـــــتـــــی بـــــیــــابــــی
قلم در نام خواجو کش که ننگست
غزل شمارهٔ ۱۳۱
در خــنــده آن عـقـیـق شـکـرریـز خـوشـتـرسـت
در حــلــقــه آن کــمــنــد دلــاویــز خـوشـتـرسـت
فـــرهـــاد را ز شـــکـــر شــیــریــن حــکــایــتــی
از خـــســروی مــلــکــت پــرویــز خــوشــتــرســت
بــر روی خــاک تــکــیــه گـه دردمـنـد عـشـق
از خــوابــگــاه اطــلــس گــلــریــز خــوشـتـرسـت
دیــگــر حــدیــث کــوثـر و سـرچـشـمـهٔ حـیـات
مـشـنـو کـه بـادهٔ طـرب انـگـیـز خوشترست
گـو پـسـت بـاش نـالـهٔ مـرغـان صبح خیز
لـیـکـن نـوای چـنـگ سـحـر تـیز خوشترست
صبحست خیز کاین نفس از گلشن بهشت
بـزم صـبـوحـیـان سـحـرخـیـز خـوشـتـرست
اول بــنــوش ســاغـر و وانـگـه بـده شـراب
زیــرا کــه بــادهٔ شــکــرآمـیـز خـوشـتـرسـت
گــر دیــگــران ز مــیــکـده پـرهـیـز مـی‌کـنـنـد
مــا را خـلـاف تـوبـه و پـرهـیـز خـوشـتـرسـت
خــواجــو کــنــار دجــلــهٔ بــغــداد جــنــتـسـت
لــیــکــن مــیــان خــطــهٔ تــبــریـز خـوشـتـرسـت
غزل شمارهٔ ۱۳۲
زاهــد مــغــرور اگــر در کــعــبــه بــاشــد فــاجــرسـت
وانــکــه اقــرارش بــه بــت‌رویــان نــبــاشـد کـافـرسـت
چــون تــوانــم کــز حــضــورش کــام دل حــاصـل کـنـم
کــانـزمـان از خـویـش غـائـب مـی‌شـوم کـو حـاضـرسـت
زنده دل آن کشته کو جان پیش چشمش داده است
تـنـدرسـت آن خـسـتـه کـو بر درد عشقش صابرست
عــاقــبــت بــیــنــی کــه کــارش در هــوا گــردد بــلـنـد
ذرهٔ ســــرگـــشـــتـــه کـــو در مـــهـــرورزی مـــاهـــرســـت
هــــر کـــرا خـــاطـــر بـــزلـــف مـــاهـــرویـــان مـــی‌کـــشـــد
عــیــب نـتـوان کـرد اگـر چـون مـن پـریـشـان خـاطـرسـت
عـــــاقــــلــــان دانــــنــــد کــــادراک خــــرد قــــاصــــر بــــود
زانــچــه بـر مـجـنـون ز سـر حـسـن لـیـلـی ظـاهـرسـت
در هــــوایــــت زورقــــی بــــرخــــشــــک مــــی‌رانــــم ولــــیــــک
جـــانـــم از طــوفــان غــم در قــعــر بــحــری زاخــرســت
کــــی ســــر مــــوئــــی زبــــانــــم گــــردد از ذکــــرت جــــدا
کــــز وجــــودم هــــر ســــر مــــوئــــی زبــــانـــی ذاکـــرســـت
ایـکـه فـرمـائـی کـه خـواجـو عشق را پوشیده دار
چـون تـوانـم گـر چـه دانـم کـان لـبـاسـی فـاخـرست
غزل شمارهٔ ۱۳۲
زاهــد مــغــرور اگــر در کــعــبــه بــاشــد فــاجــرسـت
وانــکــه اقــرارش بــه بــت‌رویــان نــبــاشـد کـافـرسـت
چــون تــوانــم کــز حــضــورش کــام دل حــاصـل کـنـم
کــانـزمـان از خـویـش غـائـب مـی‌شـوم کـو حـاضـرسـت
زنده دل آن کشته کو جان پیش چشمش داده است
تـنـدرسـت آن خـسـتـه کـو بر درد عشقش صابرست
عــاقــبــت بــیــنــی کــه کــارش در هــوا گــردد بــلـنـد
ذرهٔ ســــرگـــشـــتـــه کـــو در مـــهـــرورزی مـــاهـــرســـت
هــــر کـــرا خـــاطـــر بـــزلـــف مـــاهـــرویـــان مـــی‌کـــشـــد
عــیــب نـتـوان کـرد اگـر چـون مـن پـریـشـان خـاطـرسـت
عـــــاقــــلــــان دانــــنــــد کــــادراک خــــرد قــــاصــــر بــــود
زانــچــه بـر مـجـنـون ز سـر حـسـن لـیـلـی ظـاهـرسـت
در هــــوایــــت زورقــــی بــــرخــــشــــک مــــی‌رانــــم ولــــیــــک
جـــانـــم از طــوفــان غــم در قــعــر بــحــری زاخــرســت
کــــی ســــر مــــوئــــی زبــــانــــم گــــردد از ذکــــرت جــــدا
کــــز وجــــودم هــــر ســــر مــــوئــــی زبــــانـــی ذاکـــرســـت
ایـکـه فـرمـائـی کـه خـواجـو عشق را پوشیده دار
چـون تـوانـم گـر چـه دانـم کـان لـبـاسـی فـاخـرست
غزل شمارهٔ ۱۳۴
ایــن هــمــه مــســتــی مــا مــســتــی مــســتــی دگــرسـت
ویــن هــمــه هــســتــی مــا هــســتــی هــســتــی دگــرسـت
خــیــز و بــیــرون ز دو عــالــم وطــنـی حـاصـل کـن
کــه بــرون از دو جـهـان جـای نـشـسـتـی دگـرسـت
گـفـتـم از دسـت تـو سـرگـشـتـهٔ عـالـم گـشـتـم
گــفــت ایــن ســر ســبــک امــروز ز دسـتـی دگـرسـت
تـا صـبـا قـلـب سـر زلـف تـو در چـیـن بشکست
هــر زمــان بــر مــن دلـخـسـتـه شـکـسـتـی دگـرسـت
کــس چــو مــن مــسـت نـیـفـتـاد ز خـمـخـانـهٔ عـشـق
گر چه در هر طرف از چشم تو مستی دگرست
تــا بــرآمــد ز بــنـاگـوش تـو خـورشـیـد جـمـال
هــر ســر زلــف تــو خــورشـیـد پـرسـتـی دگـرسـت
چــون ســپــر نــفــکــنـد از غـمـزهٔ خـوبـان خـواجـو
زانــــکـــه آن نـــاوک دلـــدوز ز شـــســـتـــی دگـــرســـت
غزل شمارهٔ ۱۳۵
جــان هــر زنــده دلــی زنــده بـجـانـی دگـرسـت
ســـخـــن اهـــل حـــقـــیـــقـــت ز زبـــانـــی دگـــرســـت
خــیــمــه از دایــرهٔ کـون و مـکـان بـیـرون زن
زانـکـه بـالـاتـر ازیـن هـر دو مـکـانـی دگـرسـت
در چــمــن هــســت بــســی لــالـه سـیـراب ولـی
تــرک مــه روی مــن از خــانــهٔ خـانـی دگـرسـت
راســـتـــی راز لـــطـــافــت چــو روان مــی‌گــردی
گـــوئـــیـــا ســـرو روان تــو روانــی دگــرســت
عــاشــقــان را نــبــود نــام و نـشـانـی پـیـدا
زانـکـه ایـن طـایفه را نام و نشانی دگرست
یک زمانم بخدا بخش و ملامت کم گوی
کـایـن جـگر سوخته موقوف زمانی دگرست
تـو نـه مـرد قـدح و درد مـغـانـی خـواجو
خــون دل نــوش کــه آن لــعــل زکـانـی دگـرسـت
غزل شمارهٔ ۱۳۶
بـــوســـتـــان طـــلـــعـــتـــش را نـــوبـــهــاری دیــگــرســت
چــشــمــم از عــکــس جــمـالـش لـالـه زاری دیـگـرسـت
از مــــیـــان جـــان مـــن هـــرگـــز نـــمـــی‌گـــیـــرد کـــنـــار
گــر چــه هــر سـاعـت مـیـانـش در کـنـاری دیـگـرسـت
تــــا لــــب مــــیــــگــــون او در داد جــــان را جــــام مـــی
چــشــم مــســت نــیــم‌خــوابــش را خــمـاری دیـگـرسـت
عـاشـقـانـرا بـا طـریـق زهـد و تـقـوی کـار نیست
زاهـــــدی در مـــــذهـــــب عـــــشــــاق کــــاری دیــــگــــرســــت
ایـکـه در حـسـن و لـطـافـت در جـهـانـت یـار نـیـسـت
تــا نـپـنـداری کـه مـا را جـز تـو یـاری دیـگـرسـت
زلــف مــشــکــیــنــت چــرا آشـفـتـه شـد چـون کـار مـن
یــا تــرا کــاریــســت کــو آشـفـتـه کـاری دیـگـرسـت
بــارهــا گـفـتـم کـه دل بـرگـیـرم از مـهـرت ولـیـک
بــار عــشــقــت بــر دلــم ایــن بــار بـاری دیـگـرسـت
گرچه چین پیوسته در ابروی مشکینت خطاست
در خـــم زلـــف تـــو هـــر چــیــن زنــگــبــاری دیــگــرســت
شـــیـــرمـــردانـــرا اگــر آهــو شــکــارســت ایــن عــجــب
کــاهــوی چــشــم تــرا هــر دم شــکــاری دیــگــرسـت
از جــهــان خــواجــو طـریـق عـاشـقـی کـرد اخـتـیـار
بــخــتــیــار آنــکــس کــه او را اخــتـیـاری دیـگـرسـت
غزل شمارهٔ ۱۳۷
آن نــــه رویــــســــت مــــگــــر فــــتـــنـــهٔ دور قـــمـــرســـت
وان نه زلفست و بنا گوش که شام و سحرست
ز آرزوی کــــــمــــــرت کــــــوه گــــــرفـــــتـــــم هـــــیـــــهـــــات
کـوه را گـرچـه ز هـر سـوی کـه بـیـنـی کـمـرسـت
مــــردم چــــشــــمــــم ارت ســـرو ســـهـــی مـــی‌خـــوانـــد
روشــنــم شــد کــه هــمــان مــردم کـوتـه نـظـرسـت
اشـــک را چـــونـــکـــه بـــصـــد خـــون جــگــر پــروردم
حـــاصـــلـــم از چــه ســبــب زو هــمــه خــون جــگــرســت
نــــســــبــــت روی تــــو بــــا مــــاه فــــلــــک مـــی‌کـــردم
چــــو بــــدیــــدم رخ زیــــبــــای تـــو چـــیـــز دگـــرســـت
حــیــف بــاشــد کــه بــافــســوس جــهــان مــی‌گــذرد
مـــگـــذر ای جــان جــهــان زانــکــه جــهــان بــرگــذرســت
اشــــک خــــونــــیـــن مـــرا کـــوســـت جـــگـــر گـــوشـــهٔ دل
زیــن صــفــت خــوار مــداریــد کــه اصــلــی گــهــرســت
قــــــصــــــهٔ آتــــــش دل چــــــون بـــــه زبـــــان آرم از آنـــــک
شــمـع اگـر فـاش شـود سـر دلـش بـیـم سـرسـت
هـــر کـــرا شـــوق حـــرم بـــاشـــد از آن نـــنـــدیـــشــد
کــــه ره بــــادیــــه از خـــار مـــغـــیـــلـــان خـــطـــرســـت
گـــر بـــشـــمـــشـــیـــر جـــفـــا دور کــنــی خــواجــو را
هـــمـــه ســـهـــلـــســـت ولـــی مـــحـــنـــت دوری بـــتـــرســـت
هــمـه سـرمـسـتـیـش از شـور شـکـر خـنـدهٔ تـسـت
شــور طــوطــی چــه عــجــب گــر ز بـرای شـکـرسـت
غزل شمارهٔ ۱۳۸
ز آتــشــکــده و کــعــبــه غـرض سـوز ونـیـازسـت
وانــجــا کــه نــیــازسـت چـه حـاجـت بـنـمـازسـت
بـــی عـــشـــق مـــســـخــر نــشــود مــلــک حــقــیــقــت
کـان چـیـز کـه جـز عـشـق بـود عـیـن مـجـازسـت
چـــون مـــرغ دل خـــســـتـــهٔ مـــن صـــیـــد نـــگــردد
هــرگــاه کــه بــیــنــم کــه درمــیـکـده بـازسـت
آنـــکـــس کـــه بـــود مـــعـــتـــکــف کــعــبــهٔ قــربــت
در مـــذهـــب عـــشـــاق چـــه مـــحـــتــاج حــجــازســت
هـــر چـــنـــد کـــه از بـــنــدگــی مــا چــه بــرآیــد
مـــا بـــنـــده آنـــیـــم کـــه او بـــنــده نــوازســت
دائــــــــم دل پــــــــرتـــــــاب مـــــــن از آتـــــــش ســـــــودا
چـون شـمـع جـگـر تافته در سوز و گدازست
می‌سوزم و می‌سازم از آن روی که چون عود
کـــار مـــن دلـــســـوخـــتـــه از ســوز بــســازســت
حــال شــب هــجــر از مــن مــهــجــور چــه پــرسـی
کـوتـاه کـن ای خـواجـه کـه آن قـصـه درازسـت
خــواجـو چـکـنـد بـیـتـو کـه کـام دل مـحـمـود
از مـــــــمــــــلــــــکــــــت روی زمــــــیــــــن روی ایــــــازســــــت
غزل شمارهٔ ۱۳۹
از لـــعـــل آبـــدار تـــو نــعــلــم بــرآتــشــســت
زان رو دلــم چــو زلــف ســیــاهــت مـشـوشـسـت
دیــشـب بـخـواب زلـف خـوشـت را کـشـیـده‌ام
زانــم هــنــوز رشــتــهٔ جــان در کــشــاکـشـسـت
هـر لـحـظـه دل بـه حـلـقـهٔ زلفت کشد مرا
یــا رب کــمـنـد زلـف سـیـاهـت چـه دلـکـشـسـت
چـــــون لـــــعـــــل آبـــــدار تــــو از روی دلــــبــــری
آبــیــســت عــارض تــو کــه در عــیـن آتـشـسـت
ســـاقــی بــده ز جــام جــم اربــاب شــوق را
آن مـی کـه در پیاله چو خون سیاوشست
گــر بــگــذرد ز جــوشــن جــانــم عـجـب مـدار
پـیـکـان غـمـزهٔ تـو کـه چون تیر آرشست
تا نقش بست روی ترا نقش بند صنع
در چــشــم مــن خــیــال جــمــالــت مــنــقــشــســت
آن مـشـک سـوده یـا خـط مـشـکـیـن دلبرست
وان آفــــتــــاب یــــا رخ زیــــبــــای مــــهـــوشـــســـت
خـواجـو اگـر چـه روضـهٔ خـلـدست بوستان
گـلـزار و بـوسـتان برخ دوستان خوشست
غزل شمارهٔ ۱۴۰
تــرا کـه نـرگـس مـخـمـور و زلـف مـهـپـوشـسـت
وفـــا و عـــهـــد قـــدیـــمـــت مـــگـــر فــرامــوشــســت
ز شــور زلــف تــو دوشــم شــبــی دراز گــذشــت
اگــــر چــــه زلــــف ســـیـــاهـــت زیـــادت از دوشـــســـت
بــــــقــــــصــــــد خــــــون دل مـــــن کـــــمـــــان ابـــــرو را
کشیده چشم تو پیوسته تا بناگوشست
ز تـیـره غـمـزهٔ عـاشـق کـش تـو ایـمـن نـیـسـت
و گـــرنـــه هـــنـــدوی زلـــفــت چــرا زره پــوشــســت
کــنــار ســبــزهٔ ســیــراب و طــرف جــوی مــجــوی
تـرا کـه سـبـزه بـراطـراف چـشـمـهٔ نوشست
چـگـونـه گـوش تـوان کـرد پـنـد صاحب هوش
مـــرا کـــه قـــول مـــغـــنـــی هـــنـــوز در گــوشــســت
حـــدیـــث حـــســـن بـــهـــاران ز هــوشــیــاران پــرس
چـرا کـه بـلـبـل بـیـچـاره مـسـت و مـدهوشست
زبــــان ســــوســــن آزاد بــــیــــن کــــه هـــســـت دراز
ولـــیـــک بـــرخـــی آزاده‌ئـــی کـــه خـــامــوشــســت
دو چــشــم آهــوی شــیــرافــکــنـش نـگـر خـواجـو
که همچو بخت تو در عین خواب خرگوشست
غزل شمارهٔ ۱۲۱
گــرهٔ زلــف بــهــم بــر زده کــایــن مــشــک تــتــارســت
رقــم از غــالــیــه بــر گــل زده کــایــن خــط غــبــارسـت
رشــتــه‌ئــی بـرقـمـر انـداخـتـه کـایـن مـار سـیـاهـسـت
نـقـطـه‌ئـی بـرشـکـر افـکـنـده کـه ایـن مهرهٔ مارست
مـشـک بـر بـرگ سـمـن بـیـخـتـه یعنی شب قدرست
زلــف شــبــرنــگ بــهــم بــر زده یــعـنـی شـب تـارسـت
لـل از پـسـتـهٔ خـود ریـخـتـه کـایـن چـیـسـت حدیثست
لـالـه در مـشـک نهان کرده که این چیست عذارست
نـرگـسـش خـفـتـه و آوازه در افـکـنـده کـه مـسـتـست
ونـــدرو بـــاده اثـــر کــرده کــه در عــیــن خــمــارســت
بـاد بـویـش بـچـمـن بـرده که این نکهت مشکست
وز چــمــن نــکــهــتــی آورده کــه ایــن نــفـخـهٔ یـارسـت
مـرغ بـرطـرف چـمـن شـیـفـتـه کـایـن کـوی حـبـیـبـسـت
بـاد بـر بـرگ سـمـن فـتـنـه کـه ایـن روی نـگـارست
ســر مــوئــی بــصــبــا داده کــه ایــن نـافـهٔ چـیـنـسـت
بـوئـی از طـره فـرسـتـاده کـه ایـن بـاد بـهـارست
نـرگـسـش خـون دلـم خورده که این جام صبوحست
غــمـزه‌اش قـصـد روان کـرده کـه هـنـگـام شـکـارسـت
تهمتی بر شکر افکنده که این گفتهٔ خواجوست
بــرقــعــی بــرقـمـر انـداخـتـه کـایـن لـیـل و نـهـارسـت
غزل شمارهٔ ۱۲۲
شــعــاع چــشــمــهٔ مــهـر از فـروغ رخـسـارسـت
شــــراب نــــوشـــگـــوار از لـــب شـــکـــر بـــارســـت
کـــمـــنـــد عـــنـــبـــری از چـــنـــیـــن زلـــف دلـــبـــنــدســت
فــــروغ مــــشــــتــــری از عــــکــــس روی دلــــدارســــت
نــــوای نــــغــــمــــه مـــرغ از ســـرود رود زنـــســـت
شــمــیــم بــاغ بــهــشــت از نــســیـم گـلـزارسـت
چــه مــنــزلــســت مــگــر بــوســتــان فــردوســسـت
چـــه قـــافـــلـــه‌ســـت مـــگــر کــاروان تــاتــارســت
چــه لــعــبــتــســت کــه از مــهــر مــاه رخـسـارش
چــــو تــــار طــــره او روز مــــن شــــب تــــارســــت
بـــســـرســـری ســر زلــفــش کــجــا بــدســت آیــد
چو سر ز دست برون شد چه جای دستارست
تـو یـوسـفـی کـه فـدای تـو بـاد جـان عـزیـز
بــــیــــا کــــه جـــان عـــزیـــز مـــنـــت خـــریـــدارســـت
بـــنـــقـــش روی تـــو هـــر آدمـــی کـــه دل نـــدهــد
مـــن آدمـــیـــش نـــگـــویــم کــه نــقــش دیــوارســت
چــو چــشــم مــســت تـرا عـیـن فـتـنـه مـی‌بـیـنـم
چگونه چشم تو در خواب و فتنه بیدارست
درون کـــعـــبـــه عـــبــادت چــه ســود خــواجــو را
کـــــه او مـــــلـــــازم دردی کـــــشــــان خــــمــــارســــت
عــــــجــــــب مـــــدار ز انـــــفـــــاس عـــــنـــــبـــــرآمـــــیـــــزش
کــه آن شــمــامــه ئــی از طــبــلــه‌هـای عـطـارسـت
غزل شمارهٔ ۱۲۳
بـه بـوسـتـان جـمـالـت بـهـار بـسـیـارست
ولــیــک بــا گـل وصـل تـو خـار بـسـیـارسـت
مـدام چـشم تو مخمور و ناتوان خفتست
چـه حـالـتـسـت کـه او را خـمار بسیارست
مـیـم ز لـعـل دل افـروز ده کـه جـان‌افـزاسـت
وگــرنــه جــام مــی خــوشــگـوار بـسـیـارسـت
خــط غــبــار چــه حــاجــت بــگــرد رخــســارت
که از تو بردل ما خود غبار بسیارست
مــرا بــجـای تـوای یـار یـار دیـگـر نـیـسـت
ولـی تـرا چـو مـن خـسـتـه یـار بـسـیـارست
بـــروزگـــار مـــگــر حــال دل کــنــم تــقــریــر
کــه بــردلــم ســتــم روزگـار بـسـیـارسـت
زخـــون دیـــدهٔ فـــرهـــاد پــاره‌هــای عــقــیــق
هــنــوز بــر کــمــر کــوهــســار بـسـیـارسـت
صـفـیـر بـلـبـل طـبـعـم شـنـو وگـرنه بباغ
نــوای قــمــری و بــانــگ هــزار بــســیــارسـت
چــه آبــروی بــود بــر در تــو خـواجـو را
که در ره تو چو او خاکسار بسیارست
غزل شمارهٔ ۱۲۴
نــعــلــم نــگــر نــهــاده بـرآتـش کـه عـنـبـرسـت
وز طـره طـوق کـرده کـه از مـشـک چـنـبـرست
تــعــویــذ دل نــوشــتـه کـه خـط مـسـلـسـلـسـت
شـکـر بـه مـی سـرشته که یاقوت احمرست
زلــف ســیــه گــشــوده کـه ایـن قـلـب عـقـربـسـت
روی چــو مــه نــمــوده کــه ایـن مـهـر انـورسـت
در خــواب کــرده غـمـزه کـه جـادوی بـابـلـسـت
در تــاب کــرده طــره کــه هــنــدوی کــافـرسـت
بــرقـع ز رخ گـشـاده کـه ایـن بـاغ جـنـتـسـت
وز لــــب شــــراب داده کـــه ایـــن آب کـــوثـــرســـت
بـرطـرف مـه نـشـانـده سـیـاهی که سنبلست
بـر بـرگ گـل فـشـانـده غـبـاری کـه عـنـبـرسـت
مـــوئـــی بـــبـــاد داده کـــه عــود قــمــاری اســت
زاغـــی بـــبـــاغ بـــرده کـــه خـــال مـــعــنــبــرســت
سـیـمـیـن عـلـم فـراخـتـه کـاین سرو قامتست
وز قـنـد حـقـه سـاخـتـه کـایـن تـنگ شکرست
قــوس قــزح نــمــوده کــه ابــروی دلــکــشــسـت
ابــر ســیــه کــشــیـده کـه گـیـسـوی دلـبـرسـت
از شــمــع چـهـره داده فـروغـی کـه آتـشـسـت
بــرگــوشــوار بــســتــه دروغــی کـه اخـتـرسـت
در جـوش کـرده چـشـمهٔ چشمم که قلزمست
در گوش کرده گفته خواجو که گوهرست
غزل شمارهٔ ۱۲۵
سـحـر بـگـوش صـبـوحـی کـشـان بـاده‌پرست
خــروش بــلــبــلــه خــوشــتــر زبــانــک بــلــبـل مـسـت
مــــــرا اگـــــر نـــــبـــــود کـــــام جـــــان وعـــــمـــــر دراز
چـه بـاک چـون لـب جـانـبـخـش و زلـف جـانـان هـست
اگــــــر روم بــــــدود اشــــــک و دامـــــنـــــم گـــــیـــــرد
کـــه از کـــمــنــد مــحــبــت کــجــا تــوانــی جــســت
امـــام مـــا مـــگــر از نــرگــس تــو رخــصــت یــافــت
چــنــیــن کــه مــســت بــمــحـراب مـی‌رود پـیـوسـت
ز بـسـکـه در رمـضـان سـخـت گـفـت عالم شهر
چــــو آبــــگــــیــــنــــه دل نـــازک قـــدح بـــشـــکـــســـت
چــــــگــــــونــــــه از رجــــــام شــــــراب بـــــرخـــــیـــــزد
کـــســی کــه در صــف رنــدان دردنــوش نــشــســت
بــمــحــشــرم ز لــحــد بــی خــبــر بــرانــگـیـزنـد
بدین صفت که شدم بیخود از شراب الست
عــــــجــــــب نــــــبــــــاشــــــد اگـــــر آب رخ بـــــبـــــاد رود
مــرا کــه بــاد بـدسـتـسـت و دل بـرفـت از دسـت
کــنــون ورع نــتــوان بــســت صــورت از خــواجـو
کـه بـاز بر سر پیمانه رفت و پیمان بست
غزل شمارهٔ ۱۲۶
ای لــبــت بــاده‌فــروش و دل مــن بــاده‌پــرسـت
جــانــم از جــام مــی عــشــق تـو دیـوانـه و مـسـت
تـــنـــم از مـــهـــر رخـــت مـــوئـــی و از مــوئــی کــم
صـد گـره در خـم هـر مـویـت و هـر موئی شست
هر که چون ماه نو انگشت‌نما شد در شهر
هـمـچـو ابـروی تـو در بـاده‌پـرسـتـان پیوست
تـا ابـد مـسـت بـیـفـتـد چـو مـن از سـاغـر عشق
مـی پـرسـتـی کـه بـود بـیـخـبـر از جـام الست
تـو مـپندار که از خودخبرم هست که نیست
یـا دلـم بـسـتـهٔ بـنـد کـمـرت نـیست که هست
آنـــچـــنـــان در دل تـــنــگــم زده‌ئــی خــیــمــهٔ انــس
کـه کـسـی را نـبـود جـز تـو درو جـای نشست
هـــمـــه را کـــار شـــرابـــســـت و مـــرا کـــار خــراب
هـمـه را بـاده بـدسـتـسـت و مـرا بـاد بـدست
چـو بـدیـدم کـه سـر زلـف کـژت بـشـکـسـتـنـد
راســـتـــی را دل مـــن نـــیـــز بـــغــایــت بــشــکــســت
کــار یــاقـوت تـو تـا بـاده فـروشـی بـاشـد
نتوان گفت بخواجو که مشو باده پرست
غزل شمارهٔ ۱۲۷
ای لـــبـــت مـــیـــگـــون و جــانــم مــی پــرســت
مـــا خـــراب افــتــاده و چــشــم تــو مــســت
هــمــچــو نــقــشــت خــامــهٔ نــقــاش صــنـع
صـورتـی صـورت نـمـی‌بـنـدد که بست
دیـــن و دنـــیـــا گــر نــبــاشــد گــو مــبــاش
چون تو هستی هر چه مقصودست هست
در ســـر شـــاخ تـــو ای ســـرو بـــلــنــد
کــی رســد دســتــم بــدیــن بـالـای پـسـت
تــا نــگــوئــی کــایــن زمــان گـشـتـم خـراب
مـی نـبـود آنـگـه کـه بـودم مـی پـرست
مـسـت عـشـق آنـدم کـه بـرخیزد سماع
یـــکــنــفــس خــامــوش نــتــوانــد نــشــســت
آنـــــکـــــه از دســـــتــــش ز پــــا افــــتــــاده‌ام
کــی بــدســت آیــد چــو مــن رفــتـم ز دسـت
دل درو بـــســـتـــیـــم و از مـــا درگــســســت
عــهــد نــشـکـسـتـیـم و از مـا بـرشـکـسـت
بــاز نــایــد تـا ابـد خـواجـو بـه هـوش
هــر کــه ســرمــســت آمــد از عــهــد الـسـت
غزل شمارهٔ ۱۲۸
گــفــتــمــش روی تــو صــد ره ز قــمــر خــوبــتــرســت
گــــفــــت خـــامـــوش کـــه آن فـــتـــنـــه دور قـــمـــرســـت
گــفــتــم آن زلــف و جــبــیــنــم بــچــنــیــن روز نــشـانـد
گـفـت کان زلف و جبین نیست که شام و سحرست
گـــفـــتـــم ای جـــان جـــهـــان از مـــن مـــســـکــیــن بــگــذر
گــفــت بــگــذر ز جــهــان زانـکـه جـهـان بـر گـذرسـت
گــــفــــتــــمــــش قــــد بــــلــــنــــدت بـــصـــنـــوبـــر مـــانـــد
گفت کاین دلشده را بین که چه کوته نظرست
گــفــتــمــش خــون جــگــر چــنــد خــورم در غــم عــشــق
گــــفــــت داروی دلــــت صــــبــــر و غــــذایــــت جــــگــــرســـت
گــــفــــتـــمـــش درد مـــن از صـــبـــر بـــتـــر مـــی‌گـــردد
گــــفــــت درد دل ایـــن ســـوخـــتـــه دلـــمـــان تـــبـــرســـت
گــــفــــتــــمــــش نــــالـــه شـــبـــهـــای مـــرا نـــشـــیـــنـــدی
گــفــت از افــغــان تــوام شــب هــمـه شـب دردسـرسـت
گـــفـــتـــمـــش کـــار مـــن از دســـت تـــو در پــا افــتــاد
گـــفـــت ایـــن ســـر ســـبـــک امــروز ز دســتــی دگــرســت
گـــفـــتـــمــش کــام دل خــســتــه خــواجــو لــب تــســت
گــفــت شـک نـیـسـت کـه کـام دل طـوطـی شـکـرسـت
غزل شمارهٔ ۱۲۹
لــب شــیــریــن تــو هــر دم شــکــر انـگـیـزتـرسـت
زلـــف دلـــبــنــد تــو هــر لــحــظــه دلــاویــزتــرســت
بــرســرآمـد ز جـهـان جـزع تـو در خـونـخـواری
گـر چـه چـشـم مـن دل سـوخـتـه خـونریزترست
ایـــکـــه از تـــنــگ شــکــر شــور بــرآورد لــبــت
هــر زمــان پــســتــه تــنــگــت شــکــر آویــزتــرسـت
هـمـچـو سـرچـشـمهٔ نوش تو ز بهر سخنم
چــشــمــم از درج عــقــیــقــت گــهــر انــگــیـزتـرسـت
نــشــنــود پــنــد تــو ای زاهــد تــردامــن خـشـک
هــــرکـــش از درد مـــغـــان دامـــن پـــرهـــیـــزتـــرســـت
آتــــشــــســــت ایــــن دل شــــوریــــده مــــن پــــنـــداری
زانکه هر چند که او سوخته تر تیزترست
تــــا هــــوای گـــل رخـــســـار تـــو دارد خـــواجـــو
هــر شــب از بـلـبـل دلـسـوخـتـه شـب خـیـزتـرسـت
غزل شمارهٔ ۱۳۰
بــیــمــار چــشــم مـسـت تـو رنـجـور خـوشـتـرسـت
لـــفـــظ خـــوشـــت ز لــؤلــؤ مــنــثــور خــوشــتــرســت
عـــــکـــــس رخ تـــــو در شـــــکـــــن طـــــرهٔ ســــیــــاه
از نـــور شـــمــع در شــب دیــجــور خــوشــتــرســت
صــحــبــت خــوشــســت لــیــکــن اگــر نــیــک بــنـگـری
جــــادوی نــــاتــــوان تــــو رنـــجـــور خـــوشـــتـــرســـت
بــــشــــکــــن خـــمـــار مـــن بـــلـــب لـــعـــل جـــان‌فـــزای
کـان چـشـم مـسـت تـست که مخمور خوشترست
مشنو که روضه بی می و معشوق خوش بود
زیــــرا کــــه نــــالــــهٔ دهــــل از دور خــــوشـــتـــرســـت
عـــشـــرت خـــوشـــســـت خـــاصـــه در ایـــام نــوبــهــار
لـــیـــکـــن بـــدور دخـــتـــر انـــگـــور خـــوشـــتـــرســـت
در پـــای گـــل تـــرنـــم بـــلـــبـــل خـــوشـــســت لــیــک
آواز چـــنـــگ و نـــغـــمـــهٔ طـــنـــبـــور خـــوســـتـــرســت
مـنـظـور اگـر نـظـر بـودش بـا تـو خوش بود
امـــا نـــظـــر بـــطـــلـــعـــت مـــنــظــور خــوشــتــرســت
گـــفـــتــم کــمــنــد زلــف تــو مــعــذورم ار کــشــم
در تــاب رفــت و گــفــت کــه مــعــذور خـوشـتـرسـت
خــواجــو کــنــونــکــه مــوکــب سـلـطـان گـل رسـیـد
بـسـتـان خـوشـسـت و مـجـلـس دسـتور خوشترست
غزل شمارهٔ ۱۱۱
پــیــش صــاحـب‌نـظـران مـلـک سـلـیـمـان بـادسـت
بــلــکــه آنــســت ســلــیــمــان کــه ز مــلــک آزادسـت
آنـــکـــه گـــویـــنــد کــه بــرآب نــهــادســت جــهــان
مشنو ای خواجه که چون درنگری بر بادست
هـــر نـــفـــس مـــهـــر فـــلـــک بـــر دگـــری مــی‌افــتــد
چـه تـوان کـرد چـون ایـن سفله چنین افتادست
دل دریــــن پــــیــــرزن عــــشـــوه گـــر دهـــر مـــبـــنـــد
کـایـن عـروسـیـسـت کـه در عـقد بسی دامادست
یـاد دار ایـن سـخـن از من که پس از من گوئی
یــاد بــاد آنــکــه مــرا ایـن سـخـن از وی یـادسـت
آنـــکـــه شـــداد در ایـــوان ز زر افـــکـــنـــدی خـــشــت
خـــشـــت ایـــوان شـــه اکـــنـــون ز ســر شــدادســت
خـــاک بـــغـــداد بـــه مـــرگ خـــلـــفـــا مـــی‌گـــریـــد
ورنـه ایـن شـط روان چـیـسـت که در بغدادست
گـــر پـــر از لــالــه ســیــراب بــود دامــن کــوه
مــــــرو از راه کــــــه آن خـــــون دل فـــــرهـــــادســـــت
همچو نرگس بگشا چشم و ببین کاندر خاک
چــنــد روی چــو گــل وقــامــت چــون شــمــشــادسـت
خـــیـــمـــهٔ انـــس مـــزن بـــردر ایـــن کـــهـــنــه ربــاط
کـه اسـاسـش هـمـه بـی مـوقـع و بی بنیادست
حـاصـلـی نـیـسـت بـه جـز غـم ز جهان خواجو را
شــــادی جــــان کــــســــی کــــو ز جــــهــــان آزادســـت
غزل شمارهٔ ۱۱۲
جــــانــــم از بــــادهٔ لــــعــــل تــــو خـــراب افـــتـــادســـت
دلـــــم از آتـــــش هـــــجـــــر تــــو کــــبــــاب افــــتــــادســــت
گــر چــه خــواب آیــدت ای فـتـنـهٔ مـسـتـان در چـشـم
هر که از چشم و رخت بی خور و خواب افتادست
بـــــــــاز مـــــــــرغ دل مــــــــن در گــــــــره زلــــــــف کــــــــژت
هــمــچــو کــبــکــیـسـت کـه در چـنـگ عـقـاب افـتـادسـت
ای کــــه بــــالـــای بـــلـــنـــد تـــو بـــلـــای دل مـــاســـت
دلــــم از چــــشــــم تـــو در عـــیـــن عـــذاب افـــتـــادســـت
دســـت گـــیـــریـــد کـــه در لـــجـــه دریــای ســرشــک
تـــن مـــن هـــمـــچـــو خـــســی بــر ســر آب افــتــادســت
خـــــبـــــر مـــــن بـــــســـــر کـــــوی خـــــرابـــــات بـــــریـــــد
کـــــه خـــــرابـــــی مـــــن از بـــــادهٔ نــــاب افــــتــــادســــت
تــا چــه مـرغـم کـه مـرا هـر کـه بـبـیـنـد گـویـد
بــنــگــر ایــن پـشـه کـه در جـام شـراب افـتـادسـت
خـرم آن صـیـد کـه در قـیـد تـو گـشـتـسـت اسیر
حـــــبــــذا دعــــد کــــه در چــــنــــگ ربــــاب افــــتــــادســــت
ای حــریــفــان بــشــتــابــیــد کــه مــســکــیـن خـواجـو
بــــــرســــــرکــــــوی خــــــرابــــــات خــــــراب افــــــتـــــادســـــت
غزل شمارهٔ ۱۱۳
بــســتــهٔ بــنــد تــو از هــر دو جــهــان آزادسـت
وانـکـه دل بـر تـو نـبـسـتـسـت دلش نگشادست
عــــارضــــت در شــــکـــن طـــره بـــدان مـــی‌مـــانـــد
کــافــتــابــیــســت کــه در عــقــدهٔ راس افــتــادسـت
زلــف هــنــدو صــفــتــت لــیــلــی و عــقــلــم مــجـنـون
لـب جـانـبـخـش تـو شـیـریـن و دلـم فـرهـادست
سـرو را گـر چـه بـبـالـای تـو مـانـنـدی نیست
بــنــده بــا قــد تــواز ســرو ســهـی آزادسـت
هیچکس نیست که با هیچکسش میلی نیست
بـد نـهـادسـت کـه سـر بـر قـدمی ننهادست
هــرگــز از چـرخ بـد اخـتـر نـشـدم روزی شـاد
مـــادر دهـــر مــرا خــود بــچــه طــالــع زادســت
دل مـن بـیـتـو جـهـانیست پر از فتنه و شور
بـده آن بـادهٔ نوشین که جهان بر بادست
در غــمــت هــمــنــفـسـی نـیـسـت بـه جـز فـریـادم
چـه تـوان کـرد کـه فـریـاد رسـم فـریادست
بــیــش ازیــن نــاوک بــیــداد مــزن بــرخــواجـو
گــر چــه بــیــداد تــو از روی حـقـیـقـت دادسـت
غزل شمارهٔ ۱۱۴
رمــــضــــان آمــــد و شــــد کــــار صـــراحـــی از دســـت
بـــدرســـتـــی کـــه دل نـــازک ســـاغـــر بـــشــکــســت
مــن کــه جــز بــاده نـمـی‌بـود بـدسـتـم نـفـسـی
دسـت گـیـریـد کـه هـسـت ایـن نـفـسـم بـاد بدست
آنــکــه بــی مــجــلــس مــســتــان نــنــشــســتـی یـکـدم
ایـــن زمـــان آمـــد و در مـــجــلــس تــذکــیــر نــشــســت
مــــاه نــــو چــــون ز لـــب بـــام بـــدیـــدم گـــفـــتـــم
ایـــدل از چـــنـــبـــر ایـــن مـــاه کـــجــا خــواهــی جــســت
در قـــدح دل نـــتـــوان بـــســـت مـــگـــر صــبــحــدمــی
کـه تـو گـوئـی رمـضـان بار سفر خواهد بست
خــون ســاغــر بــچــنــیــن روز نــمــی‌شــایــد ریـخـت
رک بـــربـــط بـــچـــنـــیـــن وقـــت نــمــی‌بــایــد خــســت
مــــاه روزه ســــت و مــــرا شــــربــــت هــــجـــران روزی
روز تــوبــه‌ســت و تــرا نـرگـس جـادو سـرمـسـت
هیچکس نیست که با شحنه بگوید که چرا
کـــنـــد ابـــروی تـــو ســـرداری مــســتــان پــیــوســت
وقـــت افـــطـــار بـــه جـــز خـــون جـــگـــر خـــواجــو را
تـــو مـــپـــنـــدار کـــه در مـــشـــربــه جــلــابــی هــســت
غزل شمارهٔ ۱۱۵
بــــشــــکــــســــت دل تــــنــــگ مــــن خــــســــتـــه کـــزیـــن دســـت
مــــشــــاطــــه ســــر زلــــف پـــریـــشـــان تـــو بـــشـــکـــســـت
دارم ز مــــــــــیــــــــــان تـــــــــو تـــــــــمـــــــــنـــــــــای کـــــــــنـــــــــاری
خود را چو کمر گر چه به زر بر تو توان بست
عـــــــمــــــری و بــــــافــــــســــــوس ز دســــــتــــــت نــــــتــــــوان داد
عـــمـــر ار چـــه بـــه افـــســـوس بـــرون مـــی‌رود از دســـت
از دیـــده بـــیـــفـــتـــاده ســـرشـــکـــم کـــه بـــشـــوخـــی
بـــر گــوشــهٔ چــشــم آمــد و بــرجــای تــو بــنــشــســت
تـــــا حـــــاجـــــب ابـــــروت چـــــه در گـــــوش تـــــو گــــویــــد
کـــارد هـــمــه ســر ســوی بــنــا گــوش تــو پــیــوســت
ای دانـــــــــه مـــــــــشـــــــــکـــــــــیــــــــن تــــــــو دام دل عــــــــشــــــــاق
از دام ســـــــر زلـــــــف تـــــــو آســـــــان نـــــــتــــــوان جــــــســــــت
مــــــعـــــذورم اگـــــر نـــــیـــــســـــتـــــم از وصـــــل تـــــو آگـــــاه
کـــانـــرا خـــبـــرســـت از تــو کــش از خــود خــبــری هــســت
گـــویـــنـــد کـــه خـــواجـــو بـــرو از عـــشـــق بـــپـــرهــیــز
پــــرهــــیــــز کــــجــــا چــــشــــم تــــوان داشـــتـــن از مـــســـت
غزل شمارهٔ ۱۱۶
زلــــــال مــــــشــــــربــــــم از لــــــفـــــظ آبـــــدار خـــــودســـــت
نــــثــــار گــــوهــــرم از کــــلــــک در نــــثـــار خـــودســـت
مـــن ار چـــه بـــنـــدهٔ شـــاهـــم امـــیــر خــویــشــتــنــم
که هر که فرض کنی شاه و شهریار خودست
اگــــــر حــــــدیــــــث مــــــلــــــوک از زبـــــان تـــــیـــــغ بـــــود
مـــــرا ز تـــــیـــــغ زبـــــان ســـــخــــن گــــزار خــــودســــت
نــــظــــر بــــقــــلــــت مــــالــــم مــــکـــن کـــه نـــازش مـــن
بــمــطــمــح نــظــر و طــبــع کــان یــســار خـودسـت
تــــوام بــــهـــیـــچ شـــمـــاری ولـــی بـــحـــمـــدالـــلـــه
کــه فــخــر مــن بــکــمــالــات بــیــشــمــار خــودســت
چـــــو هـــــســـــت مـــــلـــــک قـــــنــــاعــــت دیــــار مــــالــــوفــــم
عـــــنــــان عــــزمــــم از آنــــرو ســــوی دیــــار خــــودســــت
ز چــرخ ســفــلــه چـه بـایـد مـرا کـه نـام بـلـنـد
ز حـــســـن مـــخـــبـــر و فـــرهـــنـــگ نــامــدار خــودســت
چـــــرا بـــــیـــــاری هـــــر کـــــس تـــــوقــــعــــم بــــاشــــد
کـــه هـــر کـــه هــســت دریــن روزگــار یــار خــودســت
جـــهـــان اگـــر چـــه مـــرا بـــرقـــرار خــود نــگــذاشــت
گــمــان مــبــر کــه جــهــان نــیــز بــرقــرار خـودسـت
مـــرا بـــغـــیـــر چــه حــاجــت کــه در جــمــیــع امــور
مــــعــــولــــم هـــمـــه بـــرلـــطـــف کـــردگـــار خـــودســـت
اگــــــــــر در آتــــــــــش ســــــــــوزان روم درســــــــــت آیـــــــــم
کـــه نـــقــد مــن بــهــمــه حــال بــرعــیــار خــودســت
چــه نــســبــتــم بــبــزرگــان کــنــی کــه مــنــصــب مــن
بــــنــــفــــس نــــامــــی و نــــام بــــزرگــــوار خـــودســـت
مــــرا ز بــــهــــر چــــه بـــردل بـــود غـــبـــار کـــســـی
کـــه گـــرد خـــاطـــر هـــرکـــس ز رهـــگـــذار خـــودســت
چــــــرا شــــــکــــــایــــــت از ابــــــنــــــای روزگــــــار کــــــنـــــم
کــــه مــــحــــنــــت هـــمـــه از دســـت روزگـــار خـــودســـت
بــــاخــــتــــیــــار ز شــــادی جــــدا نــــشــــد خــــواجــــو
چــه بــخــتــیــار کــســی کــو بــاخــتـیـار خـودسـت
غزل شمارهٔ ۱۱۷
چــو طــلــعــت تــو مــرا مــنــتـهـای مـقـصـودسـت
بـیـا کـه عـمـر مـن ایـن پـنـجـروز مـعـدودست
مــقــیــم کــوی تــو گــشــتــم کــه آسـتـان ایـاز
بـــنـــزد اهـــل حـــقـــیـــقـــت مـــقــام مــحــمــودســت
دلــم ز مــهــر رخــت مــی‌کــشــد بــزلــف ســیـاه
چــرا کــه ســایــهٔ زلــف تــو ظــل مــمــدودسـت
مـــن از وصـــال تـــو عـــهـــدیـــســت کــارزو دارم
کـه کـام دل بـسـتـانـم چـنـانـکـه مـعـهـودسـت
ز بــســکــه دل بــربــودی چــو روی بــنــمــودی
گــمــان مــبــر کــه دلــی در زمـانـه مـوجـودسـت
اگـر چـنـانـکـه کـسـی را ز عـشـق مـقـصـودیـست
مـرا ز عـشـق تـو مـقـصـود تـرک مـقـصـودست
دلــــم ز زلـــف تـــو بـــر آتـــشـــســـت و مـــی‌دانـــم
که سوز سینه پر دود مجمر از عودست
چـه نـکـهـتـسـت مـگـر بـوی لـالـه و سـمـنـست
چـه زمـزمـه‌سـت مـگـر بـانـک زخـمـه عـودست
اگـــر مـــراد نـــبـــخــشــد بــدوســتــان خــواجــو
خــمـوش بـاش کـه امـسـاک نـیـکـوان جـودسـت
غزل شمارهٔ ۱۱۸
هـــر کـــه او دیـــدهٔ مـــردم کـــش مـــســتــت دیــدســت
بــس کــه بــرنــرگــس مــخــمــور چـمـن خـنـدیـدسـت
مـــــردم از هـــــر طــــرفــــی دیــــده در آنــــکــــس دارنــــد
کــــه مــــرا مــــردم ایــــن دیــــدهٔ حــــســــرت دیــــدســــت
ایــکــه گــفــتــی ســر بــبـریـده سـخـن کـی گـویـد
بـنـگـر ایـن کـلـک سـخن گو که سرش ببریدست
گــــوئــــی ان ســــنـــبـــل عـــنـــبـــرشـــکـــن مـــشـــک‌فـــروش
بــخــطــا مــشــک خــتــن بــر ســمــنــت پــاشــیــدسـت
زان بود زلف تو شوریده که چونرفت به چین
شــده زنــجــیــری و بـر کـوه و کـمـر گـردیـدسـت
ســــر آن زلــــف نـــگـــونـــســـار ســـزد گـــر بـــبـــرنـــد
کــــــه دل ریــــــش پــــــریــــــشــــــان مــــــرا دزدیـــــدســـــت
خـــبـــرت هـــســـت کـــه اشـــکــم چــو روان مــی‌گــشــتــی
در قـــفـــای تـــو دویـــدســـت و بـــســـر غـــلــتــیــدســت
دم ز مــــهــــر تــــو زنــــم گــــر نــــزنـــم تـــا بـــابـــد
کــــه دلــــم مــــهــــر تــــودر عــــهــــد ازل ورزیــــدســــت
هـــر چـــه در بـــاب لــب لــعــل تــو گــویــد خــواجــو
جــمــلــه در گــوش کــن ای دوســت کـه مـرواریـدسـت
غزل شمارهٔ ۱۱۹
وه کــه از دســت ســر زلــف ســیــاهــت چــه کــشــیــدســت
آنـــکـــه دزدیـــده در آن دیـــده خــونــخــوار تــو دیــدســت
چـــون کـــشـــد وســـمـــه کـــمـــان دو کــمــان خــانــه ابــروت
گر چه پیوسته کمان بر مه و خورشید کشیدست
جــــفـــت ایـــن طـــاق زمـــرد شـــد از آنـــروی چـــو گـــیـــســـو
طـــاق فـــیـــروزهٔ ابـــروی تـــو پـــیــوســتــه خــمــیــدســت
ســــر زلــــفــــت بــــبــــریــــدنـــد و بـــبـــالـــات خـــوش افـــتـــاد
یــا رب آن شــعــر ســیــه بــرقــد خــوبــت کـه بـریـدسـت
آن خــــط ســــبــــز کــــه از شــــمــــع رخــــت دود بـــرآورد
دود آهـــــیـــــســـــت کـــــه در آتـــــش روی تــــو رســــیــــدســــت
ای خــوش آن صــیــد کــه وقــتــی بــکــمـنـد تـو در افـتـاد
خــــرم آنــــمــــرغ کــــه روزی بــــهـــوای تـــو پـــریـــدســـت
بــاد را بــر ســر کــوی تــو مــجــالــسـت و مـرا نـیـسـت
خــــنــــک آن بــــاد کـــه بـــر خـــاک ســـر کـــوت وزیـــدســـت
رقــــمــــی چــــنــــد بــــســــرخــــی کــــه روان در قــــلــــم آمـــد
اشــک شــنــگــرفــی چـشـمـسـت کـه بـر نـامـه چـکـیـدسـت
خــواجــو از شــوق رخــت بــســکـه کـنـد سـیـل فـشـانـی
هـــمـــه پـــیـــرامـــنـــش از خـــون جـــگـــر لـــالـــه دمــیــدســت
غزل شمارهٔ ۱۲۰
چــو از بــرگ گــلــش ســنـبـل دمـیـدسـت
ز حــســرت در چــمــن گــل پــژمـریـدسـت
به عشوه توبهٔ شهری شکستست
بــه غــمــزه پــردهٔ خــلــقــی دریــدسـت
ز روبــــه بــــازی چــــشــــم چــــو آهــــوش
دلـــم چـــون آهـــوی وحـــشـــی رمـــیـــدســت
چـه رویـسـت آنـکـه در اوصـاف حـسـنـش
کـــمـــال قـــدرت بـــیـــچــون پــدیــدســت
چــو نــقــاش ازل نــقــش تــومــی‌بــســت
ز کلکش نقطه ئی بر گل چکیدست
تــــو گـــوئـــی در کـــنـــارت مـــادر دهـــر
بـــشـــیـــر بـــیـــوفـــائــی پــروریــدســت
ز گــلــزار جــنــان رضــوان بــصـد سـال
گــلــی چــون عــارض خــوبــت نــچـیـدسـت
پـــریـــشــانــســت زلــفــت هــمــچــو حــالــم
مـــگـــر حـــال پـــریــشــانــم شــنــیــدســت
مـسـلـمـانـان چـه زلفست آن که خواجو
بـــدان هـــنــدوی کــافــر بــگــرویــدســت
غزل شمارهٔ ۹۱
هــیــچ مــی‌دانــی چــرا اشــکــم ز چــشــم افــتــاده اســت
زانـــک پـــیـــش هـــرکـــســـی راز دلـــم بــگــشــاده اســت
کــــارم از دســــت ســــر زلـــف تـــو در پـــای اوفـــتـــاد
چــاره کــارم بــسـاز اکـنـون کـه کـار افـتـاده اسـت
هــر زمــان از اشــک مــیــگــون ســاغــرم پــر مـی‌شـود
خـون دل نـوشـم تـو پـنـداری مـگـر کـان باده است
بــیــوفـائـی چـون جـهـان دل بـر تـو نـتـوانـم نـهـاد
ای خـوشـا آنـکـس کـه او دل بـر جـهـان نـنهاده است
حـــیـــرت انـــدر خـــامـــهٔ نـــقـــاش بـــیـــچـــونــســت کــو
راســــتــــی در نــــقــــش رویــــت داد خــــوبــــی داده اســـت
از ســـرشـــکـــت آب رویــم پــیــش هــر کــس زان ســبــب
بر دو چشمش جای می‌سازم که مردم زاده است
دســت کــوتــه کــن چــو خــواجـو از جـهـان آزاده‌وار
سـرو تـا کـوتـاه دسـتـی پـیـشـه کـرد آزاده است
غزل شمارهٔ ۹۲
گــرت چــو مـورچـه گـرد شـکـر بـرآمـده اسـت
تو خوش برآی که با جان برابر آمده است
بـــــنـــــوش لـــــعـــــل روان چـــــون زمـــــرد ســــبــــزت
نــــگــــیــــن خـــاتـــم یـــاقـــوت احـــمـــر آمـــده اســـت
بـگـرد چـشـمـهٔ نـوش تو سبزه گر بدمید
تـرش مـشـو کـه نـبـات از شـکر برآمده است
ز خـط سـبـز تـو نـسـخم خوش آمدی و کنون
خــط غــبــار تــو خــود زان نــکــوتــر آمــده اسـت
تـو خـوش درآ و مـشـو در خـط از مـن مـسـکـین
کـه خـط بـگـرد عذار تو خوش درآمده است
شـه حـبـش کـه ز سـرحـد شـام بـیرون راند
کــــنـــون بـــتـــاخـــتـــن مـــلـــک خـــاور آمـــده اســـت
ز ســــهــــم نــــاوک تــــرکــــان غــــمــــزه‌ات گـــوئـــی
کـه هـنـدوئـیـسـت کـه نـزد زره گـر آمـده است
کـــنـــد بـــســـنــبــل گــردنــکــشــت زمــانــه خــطــاب
کـــه خـــادمـــی تــو در شــان عــنــبــرآمــده اســت
مـیـان مـشـک و خـطـت فـرق نیست یک سر موی
ولـــیـــک مــوی تــو از مــشــک بــرســرآمــده اســت
گـمـان مـبـر کـه بـرفـت آب لـعـلـت از خـط سـبـز
کــه لــعــل را خــط پــیــروزه زیـور آمـده اسـت
بـیـا بـدیـدهٔ خـواجـو نـگـر کـه خـط سـیاه
بــگـرد روی چـو مـاهـت چـه در خـور آمـده اسـت
غزل شمارهٔ ۹۳
چــو ســرچــشــمـهٔ چـشـم مـن دیـده اسـت
لــب غــنــچــه بــرچــشـمـه خـنـدیـده اسـت
بــــدان وجــــهــــم از دیـــده خـــون مـــی‌رود
کـــه از روی خـــوب تـــو بـــبــریــده اســت
چـــرا کـــیـــنـــه‌ورزی کـــنـــون بـــا کـــســی
که مهر تو پیش از تو ورزیده است
نـــهـــان کـــی کـــنـــد خــامــه رازم کــه او
تـــــراشـــــیـــــدهٔ نـــــاتـــــراشـــــیـــــده اســــت
مــــرا غــــیــــرت آیــــد کــــه مــــکــــتــــوب تـــو
چــنــیــن در حــدیــث تــو پــیــچــیـده اسـت
اگــــر جــــور بــــرمــــا پــــســـنـــدی رواســـت
پـــســـنــد تــو مــا را پــســنــدیــده اســت
از آن از لـــــب خـــــویـــــشـــــتـــــن در خـــــطـــــم
کـه خـطـت بـحـکـم کـه بـوسیده است
قــــــلــــــم را قـــــدم زان قـــــلـــــم کـــــرده‌ام
کــه بــر گـرد نـام تـو گـردیـده اسـت
دریـــغ از خــیــالــت کــه شــب تــا بــروز
مـــــــرا مـــــــونـــــــس مـــــــردم دیــــــده اســــــت
چــو نــام تــو در نــامــه بــیــنــد دبــیــر
بـــچـــشـــم بـــصـــیــرت تــرا دیــده اســت
از آن چـــشـــم خـــواجـــو گـــهـــربـــار شــد
کــه خــط تــو بـر دیـده مـالـیـده اسـت
غزل شمارهٔ ۹۴
مـــســـیـــح روح را مـــریـــم حـــجــابــســت
بــــهــــشــــت وصــــل را آدم حــــجــــابـــســـت
دلـــا در عـــاشـــقــی مــحــرم چــه جــوئــی
کـه پـیـش عـاشـقـان مـحـرم حـجابست
بـرو خـود هـمـدم خـود باش اگر چه
بـــرصـــاحـــبـــدلـــان هــمــدم حــجــابــســت
مــکــش جــعـدش کـه پـیـش روی جـانـان
شـــکـــنـــج طــره پــرخــم حــجــابــســت
ز هــســتــی در گـذر زیـرا کـه در عـشـق
نه هستی شور و مستی هم حجابست
اگــــر دم در کــــشــــی عــــیــــســــی وقـــتـــی
کــه در راه مــســیــحــا دم حــجــابــسـت
بـه خـون در کـعـبـه باید غسل کردن
کـــه آب چـــشـــمـــهٔ زمـــزم حـــجـــابـــســت
بـــخـــاتــم مــلــک جــم نــتــوان گــرفــتــن
کــه پــیــش اهــل دل خــاتــم حــجــابــسـت
ز یــم حــاصــل نــگــردد گــوهــر عــشــق
کــه در راه حــقــیــقــت یــم حــجــابـسـت
اگـــــر مـــــرد رهـــــی بـــــگـــــذر ز عـــــالــــم
کـــه نــزد رهــروان عــالــم حــجــابــســت
بـرو خـواجـو که پیش روی بلقیس
اگــر نــیــکــو بــبــیــنــی جــم حــجـابـسـت
غزل شمارهٔ ۹۵
دلــــا جــــان در ره جــــانــــان حـــجـــابـــســـت
غــــم دل در جــــهــــان جــــان حــــجــــابـــســـت
اگــــر داری ســــری بــــگــــذر ز ســـامـــان
که در این ره سر و سامان حجابست
ز هــســتــی هــر چــه در چــشــم تـو آیـد
قــلــم در نـقـش آن کـش کـان حـجـابـسـت
زلــال از مــشــرب جــان نــوش چـون خـضـر
کـــه آب چـــشـــمـــهٔ حــیــوان حــجــابــســت
عــصــا بـفـکـن کـه مـوسـی را دریـن راه
چـو نـیـکـو بـنـگـری ثـعـبـان حـجـابـسـت
بـحـاجـب چـون تـوان مـحـجـوب گـشـتن
کـه حـاجـب بـر در سـلـطـان حـجـابست
بـحـکـمـت مـلـک یـونـان کـی تـوان یافت
کــه حــکــمــت در ره یــونــان حــجـابـسـت
بـــایــمــان کــفــر بــاشــد بــاز مــانــدن
ز ایــمــان در گــذر کــایــمــان حــجــابـسـت
تـــرا ای بـــلــبــل خــوش نــغــمــه بــاگــل
گــر از مــن بـشـنـوی دسـتـان حـجـابـسـت
مــــیــــان عــــنــــدلــــیـــب و بـــرگ نـــســـریـــن
هـــوای گـــلـــبـــن و بـــســتــان حــجــابــســت
ز درمـــان بـــگـــذر و بــا درد مــی‌ســاز
کــه صــاحــب درد را درمــان حـجـابـسـت
حـدیـث جـان مـکـن خـواجـو کـه درعـشـق
ز جـــان انـــدیـــشـــهٔ جـــانـــان حـــجـــابــســت
غزل شمارهٔ ۹۶
رخــــش بــــا آب و آتــــش در نــــقــــابــــســـت
لــــبــــش بــــا آتــــش انــــدر عــــیــــن آبـــســـت
شــکــنــج طــره‌اش بــرچــهــره گــوئـی
کـــه از شـــب ســایــبــان بــرآفــتــابــســت
لــــب شـــیـــریـــن او یـــا جـــان شـــیـــریـــن
خـــط مــشــکــیــن او یــا مــشــگ نــابــســت
عــــقــــیــــقــــش کــــاتــــش اوآب لــــعــــلــــســـت
عـــــذارش کـــــاب او آتـــــش نـــــقـــــابــــســــت
شـــکـــردر اهـــتـــمـــام پــر طــوطــیــســت
قـــــمــــر در ســــایــــهٔ پــــر غــــرابــــســــت
ز چـشـمـش فـتنه بیدارست و چشمش
چو بختم روز و شب در عین خوابست
عــــقــــیــــق اشــــک مــــن در جــــام یــــاقــــوت
شـــــراب لــــعــــل یــــا لــــعــــل مــــذابــــســــت
ســــر انــــگــــشــــت نــــگــــاریــــنـــت نـــگـــارا
بـــخـــون جـــان مـــشــتــاقــان خــضــابــســت
اگــــر شــــورم کــــنــــی ورتـــلـــخ گـــوئـــی
چـو طـوطـی شـکـرت شـیـریـن جـوابـسـت
تــــن خــــواجـــو نـــگـــر در مـــهـــر رویـــت
کــه چــون تــار قـصـب بـر مـاهـتـابـسـت
غزل شمارهٔ ۹۷
یـاران هـمـه مـخـمـور و قـدح پـر می نابست
مـا جـمـلـه جـگـر تـشـنـه و عـالـم هـمـه آبـست
مــــــــرغ دل مـــــــن در شـــــــکـــــــن زلـــــــف دلـــــــارام
یـا رب چـه تـذرویـسـت کـه در چـنـگ عقابست
چـــشــم مــن ســودازده یــا درج عــقــیــقــســت
اشـــک مـــن دلـــســـوخـــتـــه یـــا لــعــل مــذابــســت
ورد ســـحـــرم زمـــزمـــهٔ نـــغـــمـــهٔ چـــنــگــســت
و آهــــــنـــــگ مـــــنـــــاجـــــات مـــــن آواز ربـــــابـــــســـــت
دور از تــو مــپــنــدار کـه هـنـگـام صـبـوحـم
بــا ایــن جــگــر سـوخـتـه حـاجـت بـکـبـابـسـت
ســرمــســت مــی عــشــق تــو در جــنــت و دوزخ
از نــار و نــعــیــم ایــمــن و فــارغ زعــذابــســت
بـــا روی بـــتـــان کـــعــبــهٔ دل دیــر مــغــانــســت
در دیـــر مـــغـــان زمـــزم جــان جــام شــرابــســت
کــــار خــــرد از بــــاده خــــرابــــســــت ولـــیـــکـــن
صـاحـب خـرد آنـسـت کـه او مـسـت و خـرابـست
دست از فلک سفله فرو شوی چو خواجو
کــایــن نــیــل روان در ره تــحـقـیـق سـرابـسـت
غزل شمارهٔ ۹۸
هـنـوزت نـرگـس انـدر عـیـن خـوابـست
هـنـوزت سنبل اندر پیچ و تابست
هـــــنــــوزت آب درآتــــش نــــهــــانــــســــت
هــــنــــوزت آتــــش انـــدر عـــیـــن آبـــســـت
هـنـوزت خـال هـنـدو بـت پـرسـتـست
هـنـوزت چـشم جادو مست خوابست
هـنـوزت سنبل مشگین سمن‌ساست
هـنـوزت بـرگ گـل سـنـبـل نـقـابـسـت
هــنــوزت مــاه در عــقــر مــقــیــمــســت
هــنــوزت عــقــرب انــدر اضــطــرابــسـت
هــنــوزت گــرد گــل گــرد عــبـیـرسـت
هـنـوزت لـالـه در مشگین حجابست
هـنـوزت بـر مه از شب سایبانست
هــنـوزت بـرگـل از سـنـبـل طـنـابـسـت
هــــنـــوزت لـــب دوای درد دلـــهـــاســـت
هنوزت رخ برای شیخ و شابست
هـــنـــوزت مـــاه در اوج جـــمـــالــســت
هــــنـــوزت شـــب نـــقـــاب آفـــتـــابـــســـت
هـنـوزت شـکـر انـدر پر طوطیست
هـــنـــوزت بـــرقــمــر پــر غــرابــســت
هــنــوزت در دل خــواجــو مــقــامــسـت
هــنــوزت بــا دل خــواجــو عــتــابـسـت
غزل شمارهٔ ۹۹
آنـزمـان مـهـر تـو مـی‌جست که پیمان می‌بست
جـــان مـــن بـــا گـــره زلـــف تـــو در عــهــد الــســت
نـــو عـــروســـان چـــمـــن را کـــه جـــهـــان آرایـــنـــد
بــا گــل روی تــو بــازار لــطــافــت بــشــکــسـت
دلــــــم از زلــــــف کـــــژت جـــــان نـــــبـــــرد زانـــــک درو
هـــنـــدوانـــنـــد هـــمـــه کـــافـــر خـــورشـــیــدپــرســت
چـشـم مـخـمـور تـو گـر زانکه ببیند درخواب
هـــیـــچ هـــشــیــار دگــر عــیــب نــگــیــرد بــرمــســت
خـــــســـــروانـــــنـــــد گـــــدایــــان لــــب شــــیــــریــــنــــت
خـسـرو آنـسـت کـه او را چو تو شیرینی هست
دلـــم از روی تــو چــون مــی‌نــشــکــیــبــد ز آنــروی
بـــبـــریـــد از مــن و در حــلــقــهٔ زلــفــت پــیــوســت
دوش گـفـتـم که بنشین زانک قیامت برخاست
فتنه برخاست چون آن سرو خرامان بنشست
زادهٔ خــاطــر خــواجــو کــه بــمـعـنـی بـکـرسـت
حـیـف باشد که برندش بجهان دست بدست
غزل شمارهٔ ۱۰۰
رخـسـار تـو شـمـع کـایـنـاتـست
وز قـنـد تـو شـور در نـبـاتست
ریـــحـــان خــط ســیــاه شــیــریــن
پـــیـــرامـــن شـــکـــرت نـــبـــاتـــســت
خـضـرسـت مـگر که سرنوشتش
بــرگــوشــهٔ چــشــمــهٔ حــیـاتـسـت
بـرعـرصـه حـسـن شـاه گـردون
پـیـش دو رخ تـو شـاه ماتست
یـک قـطـره ز اشک ما محیطست
یک چشمه ز چشم ما فراتست
عــــنــــوان ســــواد خــــط ســــبـــزت
بـــرنـــامـــهٔ نـــامـــهٔ نـــجـــاتــســت
وجــــــهــــــی ز بــــــرات دلـــــربـــــائـــــی
یـا نـسـخـه‌ئی از شب براتست
آخــــر بـــه زکـــوة حـــســـن مـــا را
دریـــاب کـــه مـــوســـم زکـــوتــســت
خـواجـو ز تـو کـی ثـبات جوید
ز آنـروی کـه عـمـر بـی ثـبـاتست
غزل شمارهٔ ۴۱
ســـاقـــی ســیــمــبــر بــیــار شــراب
مـــطـــرب خـــوش نــوا بــســاز ربــاب
مــســت عــشــقــیــم عــیــب مــا مـکـنـیـد
فــاتــقــوا الــلــه یــا اولــی الــالــبــاب
عـــقـــل چـــون دیـــد اهـــل مـــیـــکــده را
گـــفـــت طـــوبــی لــهــم و حــســن مــب
بـــــی گـــــل روی او چـــــرا یـــــکــــدم
نــشــود چــشــم مــن تــهـی ز گـلـاب
هـمـچـو خالش که دید در بستان
بــاغــبــانــی نــشـسـتـه بـر سـر آب
چـشـم او جـز بـخـواب نـتـوان دید
گـر چـه بی او خیال باشد خواب
لـب و گـفـتار و زلف و عارض اوست
بــاده و شــکــر و شــب و مــهــتـاب
همچو چشمش کسی نشان ندهد
جــادوئــی مــســت خـفـتـه در مـحـراب
در غـریـبـی شـکسته شد خواجو
آن غــــریــــب شــــکــــســـتـــه را دریـــاب
غزل شمارهٔ ۴۲
ای جـان مـن بـه یـاد لـبـت تـشـنـه بر شراب
هــر دم بــجـام لـعـل لـبـت تـشـنـه‌تـر شـراب
در ده قدح که مردم چشمم نشسته است
در آرزوی نـــــرگـــــس مـــــســــت تــــو در شــــراب
مـــا را ز جــام بــاده لــعــلــت گــریــز نــیــســت
آری مــــراد مــــســــت نــــبــــاشــــد مــــگــــر شــــراب
بــر مــن بــخــاک پــات کــه مــانــنــد آتــشــسـت
گــــر آب مـــیـــخـــورم بـــهـــوایـــت وگـــر شـــراب
هـــر دم کـــه در دلـــم گــذرد نــیــش غــمــزه‌ات
گــردد ز غــصــه بــردل مــن نــیــشــتــر شــراب
در گـــــردش آرم جــــام طــــرب تــــا مــــرا دمــــی
از گـــردش زمـــانـــه کـــنـــد بــیــخــبــر شــراب
هــــر دم بـــروی زرد فـــرو ریـــزدم ســـرشـــک
چـشـمـم نـگـر کـه مـیـدهـد از جـام زر شراب
خــواجــو ز بــسـکـه جـام مـیـش یـاد مـیـکـنـی
در جــان مــی پــرسـت تـو کـردسـت اثـر شـراب
بـازا بـغـربـت از مـی و مـسـتـی کـه نـزد عـقل
بــر خــســتـگـان غـریـب بـود در سـفـر شـراب
غزل شمارهٔ ۴۳
هـر کـه در عـهـد ازل مـست شد از جام شراب
ســر بــبــالــیــن ابــد بــاز نـهـد مـسـت وخـراب
بـیـدلـان را رخ زیـبـا نـنـمـائـی بـه چـه وجـه
عــاشــقــانــرا ز در خــویـش بـرانـی ز چـه بـاب
مـی پـرسـتـان هـمـه مـخـمور و عقیقت همه می
عـــالـــمـــی مــرده ز بــی آبــی و عــالــم هــمــه آب
سـر کـوی خـط و قـدت چمن و سنبل و سرو
سـمـن و عـارض و لـعـلـت شـکـر و جـام شراب
دل مــــا بــــی لــــب لــــعــــل تــــو نــــدارد ذوقـــی
هــمــه دانــنــد کــه بــاشـد ز نـمـک ذوق کـبـاب
هـر کـه درآتـش سـودای تو امروز بسوخت
ظــاهــر آنــســت کـه فـردا بـود ایـمـن ز عـذاب
گر چه نقش تو خیالیست که نتوان دیدن
هـمـه شـب چـشم توام مست نمایند بخواب
تـرشـود دم بـه دمـم خـرقـه ز خـون دل ریش
زانـک رسـمـسـت کـه بـرجـامـه فـشـانند گلاب
پــیــر گــشــتــی بــجــوانــی و هـمـانـی خـواجـو
دو ســــه روزی دگــــر ایــــام بــــقــــا را دریــــاب
غزل شمارهٔ ۴۴
ای لــب مــیــگــون تــو هــم شــکــر و هـم شـراب
وی دل پـــر خـــون مـــن هـــم نــمــک و هــم کــبــاب
خــط و لــب دلــکــشــت طـوطـی و شـکـر سـتـان
زلــف و رخ مــهــوشــت تــیــره شــب و مــاهــتــاب
موی تو و شخص من پر کره و پر شکن
چـشـم تـو و بخت من مست می و مست خواب
گـر تـو بـتـیـغـم زنـی کـز نـظـرم دور شـو
ســــایــــه نــــگــــردد جــــدا ذره‌ئــــی از آفـــتـــاب
لـعـل تـو در چـشـم مـن باده بود در قدح
مــهــر تــو در جــان مــن گــنـج بـود در خـراب
صــــعــــب‌تــــر از درد مــــن در غــــم هــــجـــران او
دوزخــیــانــرا بــحــشــر هــیــچ نــبــاشـد عـذاب
ای تــن اگــر بــیــدلـی سـر ز کـمـنـدش مـپـیـچ
وی دل اگــــر عــــاشــــقــــی روی ز مــــهـــرش مـــتـــاب
لـــعـــبـــت چـــشـــمـــم دمــی دور نــگــردد ز اشــک
زانــــکــــه نــــگـــیـــرد کـــنـــار مـــردم دریـــا ز آب
روی ز خــواجــو مــپـوش ورنـه بـرآرد خـروش
بـــردر دســـتـــور شــرق آصــف گــردون جــنــاب
غزل شمارهٔ ۴۵
مــن مــسـتـم و دل خـراب جـان تـشـنـه و سـاغـر آب
بــرخــیــز و بــده شـراب بـنـشـیـن و بـزن ربـاب
ای سام تو بر سحر وی شور تو در شکر
در ســـــنـــــبــــلــــه‌ات قــــمــــر در عــــقــــربــــت آفــــتــــاب
بـــــرمـــــشـــــک مـــــزن گـــــره بـــــرآب مــــکــــش ز ره
یــــا تــــرک خــــطــــا بـــده یـــا روی ز مـــا مـــتـــاب
در بـــر رخ مــا مــبــنــد بــر گــریــهٔ مــا مــخــنــد
بـــگـــشـــای ز مـــه کـــمـــنــد بــردار ز رخ نــقــاب
مـن بـنـده‌ام و تو شاه من ابر سیه تو ماه
مــن آه زنــم تــو راه مــن نـالـه کـنـم تـو خـواب
ای فــتـنـهٔ صـبـح‌خـیـز! آمـد گـه صـبـح، خـیـز!
درجـــــام عـــــقـــــیـــــق ریــــز آن بــــادهٔ لــــعــــل نــــاب
آمــد گــه طـوف و گـشـت بـخـرام بـسـوی دشـت
چــــون دور بـــقـــا گـــذشـــت بـــگـــذر ز ره عـــتـــاب
عــطــار چــمــن صــبــاســت پــیــراهــن گــل قــبــاسـت
تــقــوی و ورع خــطــاسـت مـسـتـی و طـرب صـواب
دردی کــش ازیــن ســپــس ونــدیـشـه مـکـن ز کـس
فــرصـت شـمـر ایـن نـفـس بـا هـمـنـفـسـان شـراب
خـواجـو مـی نـاب خـواه چون تشنه‌ئی آب خواه
از دیـــده شـــراب خـــواه وز گـــوشـــهٔ دل کـــبـــاب
غزل شمارهٔ ۴۶
دیـــشـــب درآمـــد آن بـــت مـــه روی شـــب نـــقـــاب
بــر مـه کـشـیـد چـنـبـر و درشـب فـکـنـد تـاب
رخـــســـارش آتـــش و دل بـــیــچــارگــان ســپــنــد
لـــعـــل لـــبـــش مـــی و جـــگــر خــســتــگــان کــبــاب
بــرمــشــتـری کـشـیـده ز مـشـک سـیـه کـمـان
بـــرآفـــتـــاب بـــســـتـــه ز ریـــحـــان تـــر طـــنــاب
در بـر قـبـای شـامـی پـیـروزه گـون چو ماه
بــر ســر کــلــاه شــمــعــی زرکــش چــو آفــتـاب
آتــــــشــــــن گــــــرفــــــتــــــه آب رخ وی ز تـــــاب مـــــی
آبــــــش نــــــهـــــان در آتـــــش و آتـــــش عـــــیـــــان ز آب
هـم شـمـع بـرفـروخـتـه از چـهـره هـم چراغ
هـــم نـــقـــل ریــخــتــه ز لــب لــعــل و هــم شــراب
بــنــهــاده دام بــر مــه تــابــان ز عــود خــام
و افــکــنــده دانــه بــرگـل سـوری ز مـشـک نـاب
میزد گلاله بر گل و هر لحظه می‌شکست
بـرمـن بـعـشـوه گـوشـهٔ بـادام نـیـم خـواب
از راه طــنــز گــفــت کـه خـواجـو چـرا بـرفـت
گـــفـــتـــم ز غـــصـــه گـــفـــت ذهـــابـــا بــلــا ایــاب
غزل شمارهٔ ۴۷
ای کـــرده مـــاه را از تـــیـــره شـــب نــقــاب
در شب فکنده چین بر مه فکنده تاب
مشک است یا خط است یا شام شب نمای
مـاه اسـت یـا رخ اسـت یـا صـبح شب نقاب
بــا ســرو قــامــتــت شــمــشــاد گــو مـروی
بـــا مـــاه طـــلـــعـــت خـــورشـــیــد گــو مــتــاب
ای بـــــــــرده آب مـــــــــن زان لـــــــــعــــــــل آبــــــــدار
وی بـسـتـه خـواب مـن زان چـشـم نـیـم‌خواب
چـــــــون آتـــــــش رخـــــــت بـــــــرد آبـــــــروی مــــــن
زان آب آتــــــــــشــــــــــی بــــــــــر آتــــــــــشـــــــــم زن آب
زلــف تــو بــر رخــت شــام اســت بــرسـحـر
عـــشـــق تـــو در دلــم گــنــج اســت در خــراب
ای ســرو ســیــمــتــن صــبــح اسـت در فـکـن
در جـــــــــــام آبــــــــــگــــــــــون آن آتــــــــــش مــــــــــذاب
خـادم! بـسـوز عـود، مـطرب! بساز چنگ،
بــلــبــل! بــزن نــوا، ســاقــی! بــده شـراب
صــوفــی چــو صــافــئــی درد مــغـان بـنـوش
خــواجــو چــو عــارفــی روی از بــتــان مــتــاب
غزل شمارهٔ ۴۸
بــرقــع از رخ بــرفــکــن ای لــعــبــت مــشــکــیــن نــقـاب
در دم صــــبــــح از شـــب تـــاریـــک بـــنـــمـــای آفـــتـــاب
عـالـم از لـعـل تـو پـر شـورسـت و لـعـلـت پـرشکر
فتنه از چشم تو بیدارست و چشمت مست خواب
هـــر ســـؤالـــی کـــن ز دریـــا مــیــکــنــم در بــاب مــوج
دیــده مــیــبــیــنــم کــه مــیــگــویــد یــکــایـک را جـواب
هـم عـفـی الـلـه مـردم چـشـمـم کـه بـا این ضعف دل
مـــی فـــشـــانـــد دمـــبـــدم بـــر چـــهـــره زردم گــلــاب
چـــون بـــیـــاد نـــرگـــس مـــســـتـــت روم در زیـــر خـــاک
روز مــحــشــر ســر بـر آرم از لـحـد مـسـت و خـراب
هــــر چــــه نــــتـــوان یـــافـــت در ظـــلـــمـــت ز آب زنـــدگـــی
مــن هــمــان در تــیــره شــب مــی‌یـابـم از جـام شـراب
هــیــچــکــس بــر تــربــت مــســتــان نـگـریـد جـز قـدح
هــــیــــچــــکــــس درمــــاتــــم رنــــدان نــــنــــالـــد جـــز ربـــاب
پیش ازین کیخسرو ار شبرنگ بر جیحون دواند
اشــک مــا رانــد بــقــطــره دم بــدم گــلــگــون بـرآب
هـــر کـــه آرد شـــرح آب چـــشـــم خـــواجــو در قــلــم
از ســــر کــــلــــکــــش بـــریـــزد رســـتـــهٔ در خـــوشـــاب
غزل شمارهٔ ۴۹
رفـــت دوشـــم نـــفـــســـی دیـــدهٔ گــریــان در خــواب
دیـــدم آن نـــرگـــس پـــرفـــتــنــهٔ فــتــان در خــواب
خـیـمـه بـرصـحن چمن زن که کنون در بستان
نــــتـــوان رفـــت ز بـــوی گـــل و ریـــحـــان در خـــواب
بـود آیـا کـه شـود بـخـت مـن خـسـتـه بـلـنـد
کــــایــــدم قــــامــــت آن ســــرو خـــرامـــان درخـــواب
ای خـوشـا بـا تـو صـبـوحـی و ز جـام سـحـری
پــاســبــان بــیــخــبــر افــتــاده و دربـان در خـواب
فـتـنـه بـرخـاسته و باده پرستان در شور
شمع بنشسته و چشم خوش مستان درخواب
آیـــدم زلـــف تـــو درخـــواب و پـــریـــشـــانــم ازیــن
کـه بـود شـور و بـلـا دیـدن ثـعـبـان درخـواب
صـــبـــر ایـــوب بـــبـــایــد کــه شــبــی دســت دهــد
کــه رود چـشـمـم از انـدیـشـهٔ کـرمـان در خـواب
بـــلـــبـــل دلـــشـــده چــون در کــف صــیــاد افــتــاد
بــاز بــیــنــد چــمــن و طــرف گــلـسـتـان درخـواب
دوش خـواجـو چو حریفان همه در خواب شدند
نــشــد از زمــزمــهٔ مــرغ ســحــرخــوان در خــواب
غزل شمارهٔ ۵۰
ای ز چـشـمـت رفـتـه خـواب از چشم خواب
وآب رویــــــــــــــــــت بـــــــــــــــــرده آب از روی آب
از شــــکــــنـــج زلـــف و مـــهـــر طـــلـــعـــتـــت
تـاب بـر خـورشید و در خورشید تاب
بـــــیـــــنـــــی ار بـــــیــــنــــی در آب و آیــــنــــه
آفــــــــــــــتــــــــــــــاب روی و روی آفــــــــــــــتـــــــــــــاب
بــــر نــــیــــنــــدازی بــــنـــای عـــقـــل و دیـــن
تــــا ز عــــارض بــــرنــــیــــنــــدازی نـــقـــاب
تــــشــــنــــگــــان وادی عــــشـــقـــت ز چـــشـــم
بــــر ســــر آبــــنــــد و از دل بـــر ســـراب
پـــــیـــــکــــرم در مــــهــــر مــــاه روی تــــو
گــشــتــه چــون تـار قـصـب بـر مـاهـتـاب
زلـف و رخـسـارت شـبـسـتـانـسـت و شـمع
شـــکـــر و بـــادام تـــو نـــقــل و شــراب
خــــواب را در دور چــــشــــم مــــســـت تـــو
ای دریــغ ار دیــدمــی یــک شــب بــخــواب
بسکه خواجو سیل می‌بارد ز چشم
خـــانـــه صـــبــرش شــد از بــاران خــراب
غزل شمارهٔ ۳۱
خـــــرقــــه رهــــن خــــانــــهٔ خــــمــــار دارد پــــیــــر مــــا
ای هـــمـــه رنـــدان مـــریـــد پــیــر ســاغــر گــیــر مــا
گر شدیم از باده بدنام جهان تدبیر چیست
هـــمـــچـــنـــیـــن رفـــتـــســت در عــهــد ازل تــقــدیــر مــا
ســرو را بــاشــد ســمـاع از نـالـهٔ دلـسـوز مـرغ
مــرغ را بــاشــد صــداع از نــالــهٔ شــبــگــیــر مــا
داوری پـیـش کـه شـایـد بـرد اگـر بـی مـوجـبـی
خـــون درویـــشـــان بـــی طـــاقـــت بـــریــزد مــیــر مــا
هــم مــگـر لـطـف تـو گـردد عـذر خـواه بـنـدگـان
ورنــه مــعــلــومــسـت کـز حـد مـیـرود تـقـصـیـر مـا
صـــیـــد آن آهـــوی روبـــه بـــاز صـــیـــاد تـــوئـــیــم
مــا شــکــار افــتــاده و شــیــر فـلـک نـخـجـیـر مـا
تـــا دل دیـــوانـــه در زنــجــیــر زلــفــت بــســتــه‌ایــم
ای بـــســا عــاقــل کــه شــد دیــوانــهٔ زنــجــیــر مــا
از خــــدنــــگ آه عــــالــــم ســــوز مـــا غـــافـــل مـــشـــو
کـز کـمـان نـرم زخـمـش سـخـت بـاشـد تـیـر مـا
ره مـده در خـانـقـه خـواجـو کـسی را کاین نفس
بـــا جـــوانـــان عــشــرتــی دارد بــخــلــوت پــیــر مــا
غزل شمارهٔ ۳۲
آب آتـــش مـــیـــبـــرد خـــورشـــیـــد شــب‌پــوش شــمــا
مــــیــــرود آب حــــیــــات از چــــشــــمـــهٔ نـــوش شـــمـــا
شـــــام را تـــــا ســــایــــبــــان روز روشــــن دیــــده‌ام
تـیـره شـد شام من از صبح سحرپوش شما
در شـــب تـــاریـــک خـــورشـــیـــدم در آغـــوش آمـــدی
هـمـچـو زلـف ار بـودمـی یـک شـب در آغـوش شـما
از چـه رو هـنـدوی مـه پـوش شـمـا در تـاب شـد
گـر بـه مـسـتـی دوشـم آمد دوش بر دوش شما
ای ز روبــــه بــــازی آهــــوی شـــمـــا در عـــیـــن خـــواب
شیر گیران گشته مست از خواب خرگوش شما
مـــردم چـــشـــم عـــقـــیـــق افـــشـــان لــؤلــؤ بــار مــن
گـشـتـه در پـاش از لـب در پـوش خـامـوش شما
حــلــقــهٔ گــوش شــمــا را تــا بــود مــه مــشـتـری
مــشــتــری بــاشــد غــلــام حــلــقــه در گــوش شـمـا
عــیــب نــبــود چــون بــخــوان وصــل نـبـود دسـتـرس
گـر بـه درویـشی رسد بوئی ز سر جوش شما
آب حـــیــوانــســت یــا گــفــتــار خــواجــو یــا شــکــر
مـــاه تـــابـــانــســت یــا گــل یــا بــنــاگــوش شــمــا
غزل شمارهٔ ۳۳
آن تــــن مـــاســـت یـــا مـــیـــان شـــمـــا
وان دل مــــاســــت یــــا دهــــان شــــمــــا
اگــــرآن ابــــرو اســــت و پــــیــــشــــانـــی
نــکــشــد هــیــچــکــس کــمــان شــمـا
جـز کـمـر کـیـسـت آنـکـه مـیـگـنـجد
یــــک ســــرمــــوی در مـــیـــان شـــمـــا
آب رخ پـــــیـــــش مـــــا کـــــســـــی دارد
کــــه بــــود خــــاک آســـتـــان شـــمـــا
مــــیـــکـــنـــد مـــرغ جـــان مـــا پـــرواز
دمــــبــــدم ســــوی آشــــیــــان شــــمــــا
چــه بــود گـر بـمـا رسـانـد بـاد
بــوئــی از طــرف بــوســتــان شــمــا
خــواب خــوش را بــخــواب مــیـبـیـنـم
از غــــم چــــشــــم نــــاتــــوان شــــمــــا
زلـــف دلـــبـــنـــد اگـــر بـــر افــشــانــنــد
بــرفــشــانــیــم جــان بــجــان شــمـا
دل خواجو نگر که چون زده است
چــــنــــگ در زلــــف دلــــســـتـــان شـــمـــا
غزل شمارهٔ ۳۴
اگـــر ســـرم بـــرود در ســـر وفـــای شــمــا
ز ســر بــرون نــرود هــرگــزم هــوای شــمـا
بخاک پای شما کانزمان که خاک شوم
هـــنــوز بــر نــکــنــم دل ز خــاک پــای شــمــا
چـــو مـــرغ جـــان مــن از آشــیــان هــوا گــیــرد
کــــنــــد نــــزول بـــخـــاک در ســـرای شـــمـــا
در آن زمـــان کــه رونــد از قــفــای تــابــوتــم
بــود مــرا دل ســرگـشـتـه در قـفـای شـمـا
شــوم نــشــانــهٔ تـیـر قـضـا بـدان اومـیـد
کـه جـان ببازم و حاصل کنم رضای شما
کــرا بــجــای شـمـا در جـهـان تـوانـم دیـد
چـرا کـه نـیـست مرا هیچکس بجای شما
ز بـــنــدگــی شــمــا صــد هــزارم آزادیــســت
کـه سـلـطـنـت کـند آنکو بود گدای شما
گـرم دعـای شـمـا ورد جـان بـود چه عجب
کـه هـسـت روز و شـب اوراد من دعای شما
کــجـا سـزای شـمـا خـدمـتـی تـوانـم کـرد
جـز ایـنـکـه روی نـپـیـچـم ز نـاسـزای شـمـا
غـریـب نـیـسـت اگـر شـد ز خـویـش بـیـگـانه
هـر آن غـریـب کـه گـشـسـتـسـت آشـنـای شما
اگـر بـغـیـر شـمـا مـی‌کـنـد نـظـر خـواجـو
چــو آب مــی شــودش دیــده از حــیـای شـمـا
غزل شمارهٔ ۳۵
آن مـــاه مـــهـــر پـــیـــکـــر نـــامـــهـــربـــان مــا
گــفــت ای بــنــطـق طـوطـی شـکـرسـتـان مـا
وقــت سـحـر شـدی بـتـمـاشـای گـل بـبـاغ
شــرمــت نــیـامـد از رخ چـون گـلـسـتـان مـا
در بــاغ سـرو را ز حـیـا پـای در گـلـسـت
از اعــــــتــــــدال قـــــد چـــــو ســـــرو روان مـــــا
بــرگ بــنـفـشـه کـز چـمـن آیـد نـسـیـم او
تــابــیــســت از دو ســنـبـل عـنـبـر فـشـان مـا
آب حـــیـــات کـــز ظـــلـــمـــاتــش نــشــان دهــنــد
آبـــیـــســـت پـــیـــش کــوثــر آتــش نــشــان مــا
مـائـیـم فـتـنـه‌ئـی کـه در آخر زمان بود
ور نــی کــدام فــتــنــه بــود در زمــان مــا
بـنـمـود چشم مست و بر مزم عتاب کرد
کــاخــر چــنــیــن بــود غــمــت از نــاتـوان مـا
در بـاغ وصـل اگـر نـبـود چـون تـو بلبلی
کــم گــیــر پــشــه‌ئــی ز هــمـای آشـیـان مـا
مــیــکــرد در کــرشــمــه بـه ابـرو اشـارتـی
یعنی گمان مبر که کشد کس کمان ما
کــس بــا مــیــان مـا نـکـنـد دسـت در کـمـر
الــا کــمـر کـه حـلـقـه شـود بـرمـیـان مـا
خـواجـو اگـر چـه در سر سودای ما رود
تــا بــاشــدش سـری سـر او و آسـتـان مـا
غزل شمارهٔ ۳۶
مـــــغـــــنـــــی وقـــــت آن آمـــــد کـــــه بــــنــــوازی ربــــاب
صــــبــــوحــــســـت ای بـــت ســـاقـــی بـــده شـــراب
اگـــر مـــردم بـــشـــوئــیــدم بــه آب چــشــم جــام
وگـــــر دورم بـــــخـــــوانـــــیـــــدم بـــــه آواز ربــــاب
فــــلــــک در خــــون جـــانـــم رفـــت و مـــا در خـــون دل
مـــــی لـــــعـــــل آب کـــــارم بــــرد و مــــا در کــــار آب
مـرا بـر قـول مـطـرب گـوش و مـطـرب در سماع
مـن از بـادام سـاقـی مـسـت و سـاقی مست خواب
چــــو هــــنــــدو زلـــف دود آســـای او آتـــش نـــشـــیـــن
چــو طـوطـی لـعـل شـکـر خـای او شـیـریـن جـواب
دل از چشمم به فریادست و چشم از دست دل
کــــه هــــم پــــر عـــقـــابـــســـت آفـــتـــاب جـــان عـــقـــاب
کـــبـــابـــم از دل پـــرخـــون بـــود وقـــت صـــبــوح
کــه مــســت عــشــق را نــبــود بــرون از دل کـبـاب
ســــر کــــویــــت ز آب چـــشـــم مـــهـــجـــوران فـــرات
ســرانــگــشـتـت بـه خـون جـان مـشـتـاقـان خـضـاب
دلــم چــون مــار مــپــیــچــد ز مــهــرم ســرمــپـیـچ
رخــت چــون مــاه مــی‌تــابــد ز خــواجــو رخ مـتـاب
غزل شمارهٔ ۳۷
ای دل نـــگـــفـــتـــمـــت کـــه ز زلـــفـــش عـــنـــان بــتــاب
کاهنگ چین خطا بود از بهر بهر مشک ناب
ای دل نـــگـــفـــتــمــت کــه ز لــعــلــش مــجــوی کــام
هـــر چـــنـــد کـــام مـــســـت نـــبــاشــد مــگــر شــراب
ای دل نــگــفــتــمـت کـه بـه چـشـمـش نـظـر مـکـن
کـز غـم چـنـان شـوی کـه نـبـیـنـی بـخواب خواب
ای دل نــــگـــفـــتـــمـــت کـــه ز تـــرکـــان بـــتـــاب روی
زانــرو کــه تــرک تــرک خـتـائـی بـود و صـواب
ای دل نـــگـــفـــتـــمــت کــه مــرو در کــمــنــد عــشــق
آخـــر بـــقـــصـــد خــویــش چــرا مــیــکــنــی شــتــاب
ای دل نـــگــفــتــمــت کــه اگــر تــشــنــه مــرده‌ئــی
ســـیــراب کــی شــود جــگــر تــشــنــه از شــراب
ای دل نـــگــفــتــمــت کــه مــنــال ار چــه روشــنــســت
کـــز زخـــم گـــوشـــمـــال فـــغـــان مـــیـــکـــنــد ربــاب
ای دل نـــگـــفـــتـــمـــت کـــه مـــریـــز آبـــروی خـــویــش
پــــــــیــــــــش رخــــــــی کــــــــزو بــــــــرود آبـــــــروی آب
ای دل نـــگـــفـــتـــمــت کــه ز خــوبــان مــجــوی مــهــر
زانــــرو کــــه ذره مــــهــــر نــــجــــویــــد ز آفــــتــــاب
ای دل نـــگـــفـــتـــمـــت کـــه دریـــن بـــاغ دل مـــبـــنـــد
کــز ایــن مــدت جــوی نــگــشــایــد بــه هـیـچ بـاب
ای دل نــــگـــفـــتـــمـــت کـــه مـــشـــو پـــای‌بـــنـــد او
زیـــــرا کــــه کــــبــــک را نــــبــــود طــــاقــــت عــــنــــاب
ای دل نــــــگـــــفـــــتـــــمـــــت کـــــه مـــــرو در هـــــوای دل
طـــــــــاوس را چـــــــــه غـــــــــم ز هـــــــــواداری ذبـــــــــاب
ای دل نــگــفــتــمــت کــه طــمــع بــر کــن از لـبـش
هــــر چــــنــــد بــــی نــــمــــک نــــبــــود لـــذت کـــبـــاب
ایــدل نــگــفــتــمــت کــه ســر از سـنـبـلـش مـپـیـچ
کــافــتــی از آن کــمـنـد چـو خـواجـو در اضـطـراب
غزل شمارهٔ ۳۸
طـــلـــع الـــصـــبـــح مـــن وراء حـــجــاب
عـــجـــلـــو بـــالـــرحـــیـــل یـــا اصــحــاب
کـــوس رحـــلـــت زدنـــد و مـــنــتــظــران
بـــر ســـر راه مـــیـــکـــنـــنــد شــتــاب
وقــت کــوچـسـت و کـرده مـهـجـوران
خـــاک ره را بـــخــون دیــده خــضــاب
نــور شــمــعــســت یـا فـروغ جـبـیـن
مـــی‌نـــمـــایـــنـــد مـــه رخـــان ز نـــقــاب
نـاقـه بـگذشت و تشنگان در بند
کــاروان رفــت و خــســتــگـان در خـواب
من چنان بیخودم که بانگ جرس
هــــســـت در گـــوش مـــن خـــروش ربـــاب
جـــگـــرم تـــشـــنـــه و مـــنــازل دوســت
از ســرشــکــم فــتـاده بـر سـر آب
کــــــنــــــم از خــــــون دل بـــــروز وداع
دامـــــن کـــــوه پــــر عــــقــــیــــق مــــذاب
هـــر دم از کـــوچـــگـــه نـــدا خــیــزد
کــــی رفــــیـــق از طـــریـــق روی مـــتـــاب
بــر نــشــسـتـنـد هـمـرهـان بـرخـیـز
بــــاد بـــســـتـــنـــد دوســـتـــان دریـــاب
هـیـچ دانـسته‌ئی که دوزخ چیست
دل بــــــریــــــان و داغ هـــــجـــــر عـــــذاب
از مـــغـــیـــلـــان چـــگـــونـــه انـــدیـــشـــد
هـر کـه سـازد نـهـالـی از سـنـجـاب
بـــر فـــشـــان طـــره‌ای مـــه مــحــمــل
تــا بــرآیــد ز تــیــره شــب مـهـتـاب
دل خــواجــو ز تـاب هـجـر بـسـوخـت
مــــکــــن آتـــش کـــه او نـــیـــارد تـــاب
غزل شمارهٔ ۳۹
دیـــشــب خــبــرت هــســت کــه در مــجــلــس اصــحــاب
تـــا روز نـــخـــفـــتـــیـــم مـــن و شــمــع جــگــرتــاب
از دســـــت دل ســـــوخــــتــــه و دیــــده خــــونــــبــــار
یـــک لـــحـــظـــه نـــبـــودیـــم جـــدا ز آتــش و از آب
مـــن در نـــظـــرش ســـوخـــتــمــی ز آتــش ســیــنــه
و او ســاخــتــی از بــهــر مــن ســوخــتــه جــلــاب
از بــســکـه فـشـانـدیـم در از چـشـم گـهـرریـز
شــد صــحــن گــلـسـتـان صـدف لـؤلـؤی خـوشـاب
در پـــاش فـــکـــنـــدم ســـرشـــوریـــده از آنـــروی
کـو بـود کـه مـیـسوخت دلش برمن از اصحاب
یـاران بـخـور و خـواب بـسـر بـرده هـمه شب
وان سوخته فارغ ز خور و چشم من از خواب
او خــــون جــــگــــر خــــورده و مــــن خــــون‌دل ریــــش
او مـــی بــه قــدح داده و مــن دل بــه مــی نــاب
او بـر سـر مـن اشـک فـشـان گـشته چو باران
و افــــتــــاده مـــن دلـــشـــده از دیـــده بـــغـــرقـــاب
مــن بــاغــم دل ســاخــتــه و ســوخــتــه در تــب
و او از دم دود مـــــن دلـــــســـــوخـــــتـــــه در تـــــاب
چـــون دیــد کــه خــون دلــم از دیــده روان بــود
مــــیــــداد روان شــــربــــتــــم از اشــــک چــــو عــــنـــاب
جـز شـمـع جـگر سوز که شد همدم خواجو
کـس نـیـسـت کـه او را خـبری باشد از این باب
غزل شمارهٔ ۴۰
ای خـط سـبـز تـو هـمـچـون بـرگ نـیـلـوفـر در آب
قند مصر از شور یاقوت تو چون شکر در آب
عـنـبـریـن خـطـت کـه چون مشک سیه بر آتشست
مــــیـــنـــمـــایـــد گـــرد آتـــش گـــردی از عـــنـــبـــردرآب
بــر گــل خــودروی رویــت کـبـروی حـسـن از اوسـت
ســبــزهٔ ســیــراب را بــنــگــر چـو نـیـلـوفـر در آب
تـا بـر آب افـکـنـد زلـفـت چـنـبـر از سـیـلـاب چـشـم
پـیـکـرم بـین غرقه در خونست چون چنبر در آب
مـــردم دریـــا نـــیـــنــدیــشــد ز طــوفــان زان ســبــب
مــردم چــشــمــم فـرو بـردسـت دایـم سـر در آب
گـر چـه زر در خـاک مـیـجویم که از خاکست زر
روی زردم بـــیـــن در آب دیـــده هـــمــچــون زر در آب
عیب مجنون گو مکن لیلی که شرط عقل نیست
گــر نــدانــد حــال دردش گــو بـرو بـنـگـر در آب
کــشــتــیــی بــرخــشــک مـیـرانـیـم در دریـای عـشـق
ویـن تـن خـاکـی ز چـشـم افـتـاده چون لنگر در آب
چـون بـنـوک خـامـه خـواجو شرح مشتاقی دهد
چـــشـــم خـــونـــبـــارش درانــدازد روان دفــتــر در آب
غزل شمارهٔ ۲۱
کــجــا خــبــر بــود از حــال مــا حــبــیــبــانـرا
کـــه از مـــرض نـــبـــود آگـــهـــی طــبــیــبــانــرا
گــر از بـنـفـشـه و سـنـبـل وفـا طـلـب دارنـد
مــعــیــنــســت کــه ســوداســت عــنــدلــیــبــانـرا
ز خـوان مـرحـمـت آنـهـا کـه مـی‌دهـنـد نـصیب
به تیغ کین ز چه رانند بی نصیبان را
اگــــر ز خــــاک مــــحـــبـــان غـــبـــار بـــرخـــیـــزد
مـــؤآخـــذت نـــکــنــد هــیــچــکــس حــبــیــبــان را
گـذشـت محمل و ما در خروش و ناله ولیک
چـــه الــتــفــات بــبــانــگ جــرس نــجــیــبــان را
گـهـی کـه عـاشق و معشوق را وصال بود
گـــمـــان مــبــر کــه بــود آگــهــی رقــیــبــان را
مــیـان لـیـلـی و مـجـنـون نـه آن مـواصـلـتـسـت
کـــه اطـــلـــاع بـــرآن اوفـــتـــد لـــبـــیـــبـــانـــرا
عــجــب نــبــاشــد اگــر در ادای خــطــبـهٔ عـشـق
مـــفـــارقـــت کــنــد از تــن روان خــطــیــبــانــرا
غـــریـــب نـــبـــود اگـــر یـــار آشـــنـــا خـــواجــو
مـــراد خـــویـــش مـــهـــیـــا کـــنـــد غــریــبــانــرا
غزل شمارهٔ ۲۲
بـــــگـــــوئــــیــــد ای رفــــیــــقــــان ســــاربــــان را
کـــــــه امـــــــشـــــــب بـــــــاز دارد کــــــاروان را
چو گل بیرون شد از بستان چه حاصل
زغـــــلـــــغـــــل بـــــلـــــبـــــل فـــــریـــــاد خـــــوان را
اگــــر زیــــن پــــیــــش جــــان مــــیــــپــــروریـــدم
کــــنــــون بــــدرود خـــواهـــم کـــرد جـــان را
بـــدار ای ســـاربـــان مـــحـــمـــل کـــه از دور
بــــــبــــــیــــــنــــــم آن مـــــه نـــــامـــــهـــــربـــــان را
دمـــی بـــر چـــشـــمـــهٔ چـــشـــمــم فــرود آی
کــــــنــــــون فــــــرصــــــت شـــــمـــــار آب روان را
گـــــر آن جـــــان جـــــهــــان را بــــاز بــــیــــنــــم
فـــــــدای او کـــــــنـــــــم جــــــان و جــــــهــــــان را
چو تیر ار زانکه بیرون شد ز شستم
نــــهـــم پـــی بـــر پـــی آن ابـــرو کـــمـــان را
شــکــر بــر خــویــشـتـن خـنـدد گـر آن مـاه
بــــشـــکـــر خـــنـــده بـــگـــشـــایـــد دهـــان را
چـــو روی دوســـتـــان بـــاغـــســت و بــســتــان
بــــروی دوســــتــــان بــــیــــن بــــوســــتــــان را
چــو مــی‌دانــی کــه دورانــرا بــقــا نــیـسـت
غــــــنــــــیـــــمـــــت دان حـــــضـــــور دوســـــتـــــان را
غزل شمارهٔ ۲۳
آخــــر ای یــــار فــــرامــــوش مــــکــــن یــــارانــــرا
دل ســرگــشــتــه بــدســت آر جــگــر خـوارانـرا
عــام را گــر نــدهــی بــار بـخـلـوتـگـه خـاص
ز آســـتـــان از چـــه کـــنـــی دور پــرســتــارانــرا
وصل یوسف ندهد دست به صد جان عزیز
ایـــن چـــه ســـودای مـــحــالــســت خــریــدارانــرا
گـر نـه یـاری کند انفاس روان‌بخش نسیم
خـــبـــر از مـــقـــدم یــاران کــه دهــد یــارانــرا
آنــکــه چــون بــنــده بـهـر مـوی اسـیـری دارد
کـــی رهـــائـــی دهـــد از بـــنـــد گـــرفـــتـــارانـــرا
دســـت در دامـــن تــســلــیــم و رضــا بــایــد زد
اگـــــر از پـــــای در آرنـــــد گـــــنـــــه کـــــارانـــــرا
روز بــاران نــتــوان بـار سـفـر بـسـت ولـیـک
پـیـش طـوفـان سـرشـکـم چـه مـحـل بارانرا
دســتــگــاهــیــســت پــر از نــافــه آهــوی تــتــار
حـــلـــقـــهٔ ســـنــبــل مــشــکــیــن تــو عــطــارانــرا
حــال خــواجــو ز ســر کــوی خــرابــات بــپـرس
کــه نــیــابــی بــه در صــومــعــه خــمــارانـرا
غزل شمارهٔ ۲۴
ای بـــــنـــــاوک زده چــــشــــم تــــو یــــک انــــدازانــــرا
کــشــتــه افــعــی تــو در حــلـقـه فـسـون سـازانـرا
جــان ز دســت تــو نــدانــم بــه چــه بـازی بـبـرم
پــشــه آن نــیــســت کــه بــازیــچـه دهـد بـازانـرا
دل چــو دادم بــتــو عــقــلــم ز کــجـا خـواهـد مـانـد
مــــال کــــی جــــمــــع شــــود خـــانـــه بـــرانـــدازانـــرا
عــــنــــدلــــیــــبـــان ســـحـــر خـــوان چـــو در آواز آیـــنـــد
مــــی بــــیــــاریـــد و بـــخـــوانـــیـــد خـــوش آوازانـــرا
پــــای کــــوپـــان چـــو در آیـــنـــد بـــدســـت افـــشـــانـــی
دســــت گــــیــــرنـــد بـــیـــک جـــرعـــه ســـرانـــدازانـــرا
زیــردســتــان کــه نــدارنــد بــه جــز بـاد بـدسـت
هــــر نــــفــــس در قــــدم افــــتــــنــــد ســــرافــــرازانـــرا
با تو خواجو چه شد ار زانکه نظر می‌بازد
دیـــده نـــتـــوان کـــه بـــدوزنـــد نـــظـــر بــازان را
غزل شمارهٔ ۲۵
شـــــبـــــی کـــــه راه هـــــم آه آتـــــش افــــشــــان را
ز دود سـیـنـه کـنـم تـیـره چـشـم کیوان را
بـبـر طـبـیـب صـداع از سرم که این دل ریش
ز بــــهــــر درد فــــدا کــــرده اســــت درمـــان را
مــگــر حــکــایــت طــوفــان چــو اشــک مــا بــیــنـی
کــه مــا ز چــشــم بــیـفـکـنـده‌ایـم طـوفـان را
بقصد جان من آن کس که میکشد شمشیر
نـــثـــار خـــنـــجـــر خـــون‌ریـــز او کـــنـــم جـــان را
عـــجـــب نـــبـــاشـــد اگـــر تـــشــنــهٔ جــمــال حــرم
ز آب دیـــــده لـــــبـــــالـــــب کـــــنـــــد بــــیــــابــــان را
بـعـزم کـعـبه چو محمل برون برد مشتاق
بــــســــوزد از نــــفـــس آتـــشـــیـــن مـــغـــیـــلـــان را
نـــوبـــاد پـــای زمــیــن کــوب را بــجــلــوه درآر
کــه مــا بــه دیــده زنــیــم آب خــاک مــیــدان را
مـگـو بـگـوی کـه سـرگـشته از چه میگردی
اگـــر چـــنـــانـــکـــه نـــدانـــی بــپــرس چــوگــان را
مــکــن مــلــامــت خــاجــو کــه از گـل صـد بـرگ
مــــجــــال صــــبــــر نــــبـــاشـــد هـــزار دســـتـــان را
غزل شمارهٔ ۲۶
اگـــر در جـــلـــوه مـــیـــری ســـمـــنـــد بــاد جــولــانــرا
بـفـرمـا تـا فـرو روبـم بـه مـژگـان خـاک میدانرا
مـکـن عـیـب تـهـی دسـتـان کـه در بـازار سـرمـستان
گدا باشد که بفروشد بجامی ملک سلطانرا
چرا از کعبه برگردم که گر خاری بود در ره
بـــرآرم آه و در یـــکــدم بــســوزانــم مــغــیــلــانــرا
اگـرهـمـچـون خـضر خواهی که دایم زنده‌دل باشی
روان در پــای جــانــان ریــز اگــر دســتــت دهــد جــانـرا
بـفـردوسـم مکن دعوت که بی آن حور مه پیکر
کـسـی کـو آدمـی بـاشـد نـخـواهـد بـاغ رضوانرا
بــبــوی لــعــل مــیــگــونــش بــظــلــمــاتــی در افــتــادم
کــه گــر مــیـرم ز اسـتـسـقـا نـجـویـم آب حـیـوانـرا
چــمــن پــیــرا اگــر چــشــمـش بـرآنـسـرو دوان افـتـد
دگـر بـر چشمه ننشاند ز خجلت سرو بستانرا
مـــگـــر بـــاد ســـحــرگــاهــی هــواداری کــنــد ور نــی
نــســیــم یــوسـف مـصـری کـه آرد پـیـر کـنـعـانـرا
چــو مــسـتـان حـرم خـواجـو جـمـال کـعـبـه یـاد آرد
ز آب چـــشـــم خـــون‌افـــشـــان کــنــد دریــا بــیــابــانــرا
غزل شمارهٔ ۲۷
چــو در گــره فــکــنــی آن کــمــنـد پـر چـیـن را
چــوتــاب طــره بـه هـم بـر زنـی هـمـه چـیـن را
بـــانـــتـــظـــار خــیــال تــو هــر شــبــی تــا روز
گـــشـــوده‌ام در مـــقـــصـــورهٔ جـــهــان‌بــیــن را
کـجـا تـو صـیـد مـن خـسـتـه دل شوی هیهات
مــگــس چــگــونــه تــوانــد گــرفــت شــاهــیــن را
چو روی دوست بود گو بهار و لاله مروی
چـه حـاجـتـسـت به گل بزم ویس و رامین را
غــــنــــیـــمـــتـــی شـــمـــریـــد ای بـــرادران عـــزیـــز
بـــبــوی یــوســف گــمــگــشــتــه ابــن یــامــیــن را
بــه شــعــلــه‌ئــی دم آتـشـفـشـان بـر افـروزم
چــراغ مــجــلــس نــاهــیــد و شــمــع پـرویـن را
اگـــر ز غـــصـــه بـــمـــیـــرنـــد بـــلـــبـــلـــان چـــمـــن
چـه غـم شـقـایـق سـیـراب و بـرگ نـسـریـن را
بـــــحـــــال زار جـــــگــــر خــــســــتــــگــــان بــــازاری
چـــه الـــتـــفـــات بـــود حـــضـــرت ســـلــاطــیــن را
روا مــدار کـه سـلـطـان نـدیـده هـیـچ گـنـاه
ز خـــیـــل خـــانـــه بـــرانـــد گـــدای مـــســکــیــن را
مـرا بـتـیـغ چـه حـاجـت کـه جـان بـرافـشانم
گـــهــی کــه بــنــگــرم آن ســاعــد نــگــاریــن را
چــرا مـلـامـت خـواجـو کـنـی کـه چـون فـرهـاد
بـــپـــای دوســـت در افـــکـــنـــد جـــان شــیــریــن را
غزل شمارهٔ ۲۸
آنــــکــــه بــــر هــــر طــــرفــــی مــــنــــتـــظـــرانـــنـــد او را
نــــنــــگـــرد هـــیـــچ کـــه خـــلـــقـــی نـــگـــرانـــنـــد او را
ســرو را بــر ســر ســرچــشــمــه اگــر جـای بـود
جـــای آن هـــســـت کـــه بـــر چـــشـــم نــشــانــنــد او را
حـــیـــف بـــاشـــد کــه چــنــان روی بــبــیــنــد هــرکــس
زانـــــک کـــــوتـــــه‌نـــــظـــــران قـــــدر نــــدانــــنــــد او را
هـــســـت مـــقـــصـــود دلـــم زان لـــب شــیــریــن شــکــری
بــــود آیــــا کــــه بــــمــــقــــصــــود رســــانــــنـــد او را
راز عـــــشـــــاق چـــــو از اشـــــک نـــــمــــانــــد پــــنــــهــــان
فـــرض عـــیـــنـــســـت کـــه از دیـــده بـــرانـــنــد او را
هــــر کـــه جـــان در قـــدمـــش بـــازد و قـــدری دانـــد
اهـــــل دل عـــــاشـــــق جـــــانـــــبـــــاز نـــــخــــوانــــنــــد او را
خواجو ار تشنه بمیرد به جز از مردم چشم
آبــــی ایــــن طــــایــــفــــه بــــرلــــب نــــچــــکــــانـــنـــد او را
غزل شمارهٔ ۲۹
رحــم بــر گــدایــان نــیــســت مــاه نــیــمــروزی را
مـــهـــرمــاش چــنــدان نــیــســت مــاه نــیــمــروزی را
روی پـر نـگـارش بـیـن چـشـم پـرخـمـارش بین
لـــــعـــــل آبـــــدارش بـــــیـــــن مـــــاه نــــیــــمــــروزی را
آن مــهــســت یــار رخــســار شــکــرسـت یـا گـفـتـار
عــــارضــــســــت یــــا گـــلـــزار مـــاه نـــیـــمـــروزی را
جــعــد مــشــکــبــارش گــیــر زلــف تـابـدارش گـیـر
خـــیـــز و در کـــنــارش گــیــر مــاه نــیــمــروزی را
لــــعــــبــــت بــــری پــــیــــکـــر و آفـــتـــاب شـــب زیـــور
گـــر نـــدیـــده‌ئـــی بـــنـــگـــر مــاه نــیــمــروزی را
مـوسـم سحر شد خیز باده در صراحی ریز
در کـــــمـــــنــــد زلــــف آویــــز مــــاه نــــیــــمــــروزی را
مـی بـه مـی پـرسـتـان آر بـاده سوی مستان آر
خـــیـــز و در شـــبـــســـتـــان آر مـــاه نــیــمــروزی را
یار جز جفاجو نیست گو مکن که نیکونیست
هــیــچ مــهــر خــواجــو نـیـسـت مـاه نـیـمـروزی را
غزل شمارهٔ ۳۰
بـــــــده آن راح روان پـــــــرور ریـــــــحـــــــانـــــــی را
کـه بـه کـاشـانـه کـشـیـم آن بـت روحـانـی را
مـــن بـــدیـــوانـــگـــی ار فــاش شــدم مــعــذورم
کــان پــری صــیــد کــنــد دیــو ســلــیــمــانــی را
سر به پای فرسش در فکنم همچون گوی
چـــون بـــریـــن در کـــشـــد آن ابـــلــق چــوگــانــی را
بـرو ای خـواجـه اگـر زانـکـه بـصد جان عزیز
مـــیـــفـــروشـــنـــد بـــخــر یــوســف کــنــعــانــی را
گــر تــو انــکــار کــنـی مـسـتـی مـا را چـه عـجـب
کـــافـــران کـــفـــر شـــمـــارنـــد مـــســـلـــمـــانـــی را
ابـر چـشـمـم چـو شـود سـیـل فـشـان از لـالـه
کــــوه در دوش کــــشــــد جــــامــــهٔ بــــارانــــی را
کـام درویـش جـزیـن نـیـسـت که بر وفق مراد
بــــاز بــــیــــنــــد عــــلــــم دولــــت ســــلــــطـــانـــی را
چـشـم خـواجـو چـو سـر طـبـلـهٔ در بـگـشاید
از حــــــیــــــا آب کــــــنــــــد گـــــوهـــــر عـــــمـــــانـــــی را
دل ایــن ســوخــتــه بــربــود و بــدربــان گـویـد
کــــه بــــران از درم آن شــــاعــــر کــــرمـــانـــی را