غزل شمارهٔ ۳۵۳
اگــر ز پــیــش بــرانــی مــرا کــه بـرخـوانـد
وگــر مــراد نـبـخـشـی کـه از تـو بـسـتـانـد
بـــدســـت تـــســت دلــم حــال او تــو مــی‌دانــی
کــه ســوز آتــش پــروانــه شــمــع مـی‌دانـد
چـه اوفـتـاد که آن سرو سیمتن برخاست
خــبـر بـریـد بـدهـقـان کـه سـرو نـنـشـانـد
بـــرفـــت آنـــکـــه بـــلـــای دلـــســت و راحــت جــان
مــــگـــر خـــدای تـــعـــالـــی بـــلـــا بـــگـــردانـــد
چـــراغ مـــجـــلـــس روحـــانـــیــون فــرو مــیــرد
گــر او بــجـلـوه گـری آسـتـیـن بـر افـشـانـد
تـحـیـتـی که فرستاده شد بدان حضرت
گــر ابــن مــقــلــه بــبــیــنــد در آن فــرو مـانـد
بــه خــون دیـده از آن رو نـوشـتـه‌ام روشـن
که هر کسش که ببیند چو آب برخواند
دبــیــر ســردلــم فــاش کــرد و مــعــذورســت
چــگــونـه آتـش سـوزان بـه نـی بـپـوشـانـد
سـرشـک دیـدهٔ خـواجـو چنین که می‌بینم
اگـــر بـــکـــوه رســـد ســـنـــگ را بـــغــلــتــانــد
غزل شمارهٔ ۳۵۴
آن خـط شـب مـثـال کـه بـر خـور نوشته‌اند
یـا رب چـه دلفریب و چه در خور نوشته‌اند
از خــضــر نــامـه‌ئـی بـه لـب چـشـمـهٔ حـیـات
گـــوئـــی مـــحـــرران ســـکـــنـــدر نـــوشــتــه‌انــد
یـــا نـــی مــگــر بــرات نــویــســان مــلــک شــام
وجــــهــــی بــــرآفــــتـــاب مـــنـــور نـــوشـــتـــه‌انـــد
گــفــتــم کــه مـنـشـیـان شـهـنـشـاه نـیـمـروز
از شب چه آیتیست که برخور نوشته‌اند
در خـنـده رفـت و گـفـت کـه مـسـتـوفـیـان روم
خــطــی بــاســم اجــری قــیــصــر نــوشـتـه‌انـد
یـــا از پـــی مـــعـــیـــشـــت ســـلـــطـــان زنـــگـــبــار
تــمــغــای هــنـد بـر شـه خـاور نـوشـتـه‌انـد
گـــوئـــی کـــه بـــســـتــه‌انــد تــب لــرز آفــتــاب
کــز مــشــک آیــتــی بــشــکــر بــرنــوشــتــه‌انـد
یــا نــی دعـائـی از پـی تـعـویـذ چـشـم زخـم
بــر گــرد آن عــقــیـق چـو شـکـر نـوشـتـه‌انـد
ریــــحـــانـــیـــان گـــلـــشـــن روی تـــو بـــرســـمـــن
خــطــی بــخــون لــالــهٔ احــمــر نــوشــتــه‌انــد
وصـــف لـــبـــت کـــز آن بـــرود آب ســـلـــســـبـــیــل
حـــوران خــلــد بــر لــب کــوثــر نــوشــتــه‌انــد
خــواجــو مــحــرران ســرشــکــم بــسـیـم نـاب
اســــرار عــــشــــق بــــر ورق زر نـــوشـــتـــه‌انـــد
غزل شمارهٔ ۳۵۵
رنــج مــا بــردیـم و گـنـج اربـاب دولـت بـرده‌انـد
خـار مـا خـوردیـم و ایـشـان گـل بدست آورده‌اند
گر حرامی در رسد با ما چه خواهد کرد زانک
رخــت مــا پــیــش از نــزول مــا بـمـنـزل بـرده‌انـد
مــی پــرســتــان مــحــبــت را ز غـم انـدیـشـه نـیـسـت
از بـــــرای آنـــــکـــــه آب زنـــــدگـــــانـــــی خـــــورده‌انـــــد
هـر کـه در عـشـق پـریـرویـان نـیـامـد در شـمـار
عـــارفـــانـــش از حـــســـاب عـــاقـــلــان نــشــمــرده‌انــد
بـا وجـود آنـکـه بـد گـفـتـنـد و نـیـک انـگاشتیم
مـــا نـــیـــازردیـــم و بـــدگـــویـــان ز مـــا آزرده‌انــد
گـلـعـذاران بـیـن کـه کـل پرده بر ما می‌درند
مـا بـرون افـتـاده ویـشـان هـمـچـنـان در پـرده‌اند
بـاد پـیـمـایـان کـه آگه نیستند از سوز عشق
زان نــمــی‌ســوزنـد از آه گـرم مـا کـافـسـرده‌انـد
زنـده دل قـومی که پیش تیغ عشقت شمع‌وار
ز آتـش دل سـر فـدا کـردنـد و پـای افـشـرده‌اند
چــون بــبـدنـامـی بـرآمـد نـام خـواجـو در جـهـان
نـیـک نـام آنـهـا کـه تـرک نـیـک نـامـی‌کـرده‌انـد
غزل شمارهٔ ۳۵۶
خــورشــیــد را ز مــشـک زره پـوش کـرده‌انـد
وانـگـه بـهـانـه زلـف و بـنـا گـوش کـرده‌اند
از پــــردلــــی دو هــــنـــدوی کـــافـــر نـــژادشـــان
بـــــا آفـــــتـــــاب دســـــت در آغـــــوش کـــــرده‌انــــد
در تـاب رفـتـه‌انـد و بـرآشـفـتـه کز چه روی
تــشــبــیـه مـا بـسـنـبـل مـه پـوش کـرده‌انـد
کـــردنـــد تـــرک صـــحـــبـــت عـــهـــد قـــدیــم را
مــعـلـوم مـی‌شـود کـه فـرامـوش کـرده‌انـد
هــر شــب مــغــنــیــان ضــمــیــرم ز سـوز عـشـق
بــرقــول بــلــبــلــان ســحــر گــوش کــرده‌انـد
مـــنـــعـــم مـــکـــن ز بـــاده کـــه اربـــاب عـــقــل را
از جـــام عـــشــق والــه و مــدهــوش کــرده‌انــد
خـواجـو بـنـوش دردی عـشـقـش کـه عـاشقان
خون خورده‌اند و نیش جفا نوش کرده‌اند
غزل شمارهٔ ۳۵۷
شـــام خــون آشــام گــیــســو را اگــر چــیــن کــرده‌انــد
زلــف پــرچــیــن را چــرا بـرصـبـح پـرچـیـن کـرده‌انـد
خـــــال هـــــنـــــدو را خـــــطــــی از نــــیــــمــــروز آورده‌انــــد
چــیــن گــیــســو را ز رخ بــتــخــانــهٔ چــیــن کــرده‌انـد
گـــر بـــبـــخــت شــور مــن ابــرو تــرش کــردنــد بــاز
عــیـش تـلـخـم را بـشـکـر خـنـده شـیـریـن کـرده‌انـد
تـا چـه سحرست اینکه برگل نقش مانی بسته‌اند
تا چه حالست این که برمه خال مشکین کرده‌اند
آن خـــط عـــنـــبـــرشـــکـــن بـــر بـــرگ گــل دانــی چــراســت
نــافــه مــشــکــســت کــانــدر جــیــب نــســریـن کـرده‌انـد
و آنــــرخ گـــلـــرنـــگ و قـــد چـــون صـــنـــوبـــر گـــوئـــیـــا
گــلــســتــانــی بــر فــراز ســرو ســیــمــیـن کـرده‌انـد
مـــهـــرورزان ز اشــتــیــاق طــلــعــتــش شــب تــا ســحــر
چــشــم شــب پـیـمـای را در مـاه و پـرویـن کـرده‌انـد
دردمــــــنــــــدان مــــــحــــــبــــــت بــــــر امــــــیــــــد مـــــرهـــــمـــــی
آســـتـــانـــش هـــر شـــبـــی تـــا روز بـــالـــیــن کــرده‌انــد
خــــــــســــــــروان در آرزوی شـــــــکـــــــرش فـــــــرهـــــــادوار
جـــان شـــیـــریـــن را فـــدای جـــان شــیــریــن کــرده‌انــد
کـــفـــر زلــفــش چــون بــلــای دیــن و دل شــد زان ســبــب
هـــمـــچـــو خــواجــو اهــل دل تــرک دل و دیــن کــرده‌انــد
غزل شمارهٔ ۳۵۸
زنــده‌انـد آنـهـا کـه پـیـش چـشـم خـوبـان مـرده‌انـد
مـرده دل جـمـعـی کـه دل دادنـد و جـان نـسپرده‌اند
چــشــم ســرمــســتــان دریــاکــش نــگــر وقـت صـبـوح
تــا بــبــیــنــی چــشــمــه‌هــا را کــاب دریــا بـرده‌انـد
مـــا بـــرون افـــتـــاده‌ایـــم از پـــردهٔ تـــقــوی ولــیــک
پــرده ســازان نــگــاریــن هــمــچــنــان در پــرده‌انــد
درد نوشان بسکه اشک از چشم ساغر رانده‌اند
خــون دل در صــحــن شــادروان بــجــوش آورده‌انــد
ســاقــیــا چــون پــخــتــگــانــرا ز آتــش مـی سـوخـتـی
گــرم کــن خــامــان عــشــرتــخــانـه را کـافـسـرده‌انـد
اهـــل دل گـــر جــان بــر آن ســرو روان افــشــانــده‌انــد
از نـــســـیـــم گـــلـــشـــن وصـــلـــش روان پـــرورده‌انــد
بــــــردل رنــــــدان صــــــاحــــــب‌درد اگــــــر آزارهــــــاســـــت
پــــــارســـــایـــــان بـــــاری از رنـــــدان چـــــرا آزرده‌انـــــد
خـــیـــز خـــواجـــو وز در خـــلـــوتـــگـــه مـــســـتــان درآی
نـیـسـتـانـرا بـیـن کـه تـرک مـلـک هـسـتـی کـرده‌اند
قـوت جـان از خـون دل سـاز و ز عـالـم گـوشـه گیر
زانـکـه مـردان سالها در گوشه‌ها خون خورده‌اند
غزل شمارهٔ ۳۵۹
خـورشـیـد را بـه سـایـهٔ شـب در نـشـانده‌اند
شـــب را بـــپـــاســـبـــانـــی اخـــتـــر نـــشـــانـــده‌انــد
چــــیــــپــــور را مــــمــــالــــک فــــغــــفــــور داده‌انــــد
مـــهـــراج را بـــمـــســنــد خــان بــرنــشــانــده‌انــد
تــا خــود چــه دیــده‌انــد کــه چــیــپــال هـنـد را
تـــرکـــان بـــپـــادشـــاهـــی خـــاور نـــشـــانــده‌انــد
هـمـچـون مـگـس بـتـنـگ شـکـر بـرنـشـسـته است
خــالــی کـه بـرعـقـیـق چـو شـکـر نـشـانـده‌انـد
گــوئــی کــه دانــه‌ئــی بـقـمـر بـرفـشـانـده‌انـد
یــا مــهــره‌ای ز غــالــیــه در خــور نــشـانـده‌انـد
یـــــــا خــــــازنــــــان روضــــــهٔ رضــــــوان بــــــلــــــال را
در بـــاغ خـــلـــد بـــرلـــب کـــوثـــر نــشــانــده‌انــد
گـــفــتــم کــه خــال هــمــچــو ســیــه دانــهٔ تــرا
بـــرقـــرص آفـــتـــاب چــه در خــور نــشــانــده‌انــد
گـــــفـــــتـــــا بــــروم خــــســــرو اقــــلــــیــــم زنــــگ را
گــوئــی کــه بــر نــیــابـت قـیـصـر نـشـانـده‌انـد
برخیز و باده نوش که مستان صبح خیز
آتــــش بــــه آب دیــــدهٔ ســــاغـــر نـــشـــانـــده‌انـــد
خـون جـگـر کـه بـر رخ خـواجـو چـکـیـده است
یــاقــوت پــاره‌ئـیـسـت کـه در زر نـشـانـده‌انـد
غزل شمارهٔ ۳۶۰
ایـن دلـبـران که پرده برخ در کشیده‌اند
هــر یــک بــغــمــزه پـردهٔ خـلـقـی دریـده‌انـد
از شــیــر و سـلـسـبـیـل مـگـر در جـوار قـدس
انــــدر کــــنـــار رحـــمـــت حـــق پـــروریـــده‌انـــد
یـــا طـــوطـــیـــان روضـــهٔ خـــلـــدنـــد گـــوئـــیـــا
کــــز آشــــیــــان عــــالــــم عــــلـــوی پـــریـــده‌انـــد
از کــلــک نــقــشــبــنــد ازل بــر بــیــاض مــهــر
آن نــقــطــه‌هــای خــال چــه زیــبــا چــکــیـده‌انـد
گـــوئـــی مـــگـــر بـــتـــان تـــتـــارنـــد کــز خــتــا
از بـــــهــــر دل ربــــودن مــــردم رســــیــــده‌انــــد
برطرف صبح سلسله از شام بسته‌اند
بــرگــرد مــاه خــط مــعــنــبــر ، کــشـیـده‌انـد
کـــــروبـــــیـــــان عـــــالـــــم بــــالــــا و ان یــــکــــاد
بــــر اســـتـــوای قـــامـــت ایـــشـــان دمـــیـــده‌انـــد
صــاحــبــدلــان ز شــوق مــرقــع فــکــنــده‌انـد
بـــــر آســـــتـــــان دیـــــر مــــغــــان آرمــــیــــده‌انــــد
از بـــــهــــر نــــرد درد غــــم عــــشــــق دلــــبــــران
بــرســطــح دل بــسـاط الـم گـسـتـریـده‌انـد
خــواجــو بــرو بــچــشــم تــامـل نـگـاه کـن
بــر اهــل دل کــه گــوشــهٔ عــزلـت گـزیـده‌انـد
غزل شمارهٔ ۳۶۱
زهــی زلــفــت گــرهــگــیــری پـر از بـنـد
لــب لــعــلــت نــمــک دانــی پــر از قــنــد
نـــقـــاب شــشــتــری از مــاه بــگــشــای
طــنــاب چــنــبــری بــر مــشــتــری بــنــد
سـرم بـر کف ز دستان تو تا کی
دلـم در خـون ز هـجـران تـو تـا چـنـد
کسی کو خویش را در یار پیوست
کـجـا یـاد آورد از خـویش و پیوند
دلــا گــر عــاشــقــی تــرک خــرد گــیـر
کـه قـدر عـشـق نـشـنـاسـد خـردمـند
بـبـیـن فـرهـاد را کز شور شیرین
بـیـک مـوی از کمر خود را در افکند
چــــرا عــــمــــر عـــزیـــز آمـــد بـــپـــایـــان
مــن و یــعــقــوب را در هــجــر فــرزنــد
تــــحــــمــــل مــــی‌کــــنــــم بـــارگـــران را
ولـی دیـوانـه سـر مـی‌گـردم از بـنـد
چــو جــز دلــبـر نـمـی‌بـیـنـم کـسـی را
کـــرا بـــا او تـــوانـــم کــرد مــانــنــد
بـــزن مـــطـــرب نـــوائـــی از ســـپــاهــان
کــه دل بــگــرفــت مــا را از نــهــاونــد
کـــنـــد خـــواجـــو هــوای خــاک کــرمــان
ولــی پــایـش بـه سـنـگ آیـد ز الـونـد
غزل شمارهٔ ۳۶۲
ای ســاربــان بــه قــتـل ضـعـیـفـان کـمـر مـبـنـد
بــر گــیــر بــارم از دل و بــار ســفــر مــبـنـد
در اشـــک مـــا نـــگــه کــن و از ســیــم در گــذر
بــر روی مــا نــظــر فــکــن و نــقــش زر مــبــنـد
مــــا را چــــو در ســــلــــاســـل زلـــفـــت مـــقـــیـــدیـــم
پـــای دل شـــکـــســـتـــه بـــزنـــجـــیـــر درمـــبـــنــد
فــــرهــــاد را مــــکـــش بـــجـــدائـــی و در غـــمـــش
هــر دم خــروش و غـلـغـلـه در کـوه و در مـبـنـد
ای دل مــــگــــر بـــیـــاد نـــداری کـــه گـــفـــتـــمـــت
چــنــدیــن طــمــع بــرآن بــت بــیــدادگــر مـبـنـد
ور آبــــــروی بــــــایــــــدت ای چـــــشـــــم درفـــــشـــــان
بـــر یـــاد لـــعـــل او ســـر درج گـــهــر مــبــنــد
ای بــــاغــــبــــان گــــرم نــــدهــــی ره بــــپـــای گـــل
گــــلــــزار را بــــروی مـــن خـــســـتـــه در مـــبـــنـــد
چـون سـرو اگـر چـنـانـکـه سـرافـرازیت هواست
چـون نـی بقصد بی سر و پایان کمر مبند
چــشــمــم کــه در هـوای رخـت بـازگـشـتـه اسـت
مــــرغ دل مــــرا مــــشــــکـــن بـــال و پـــر مـــبـــنـــد
بــی جــرم اگــر چـه از نـظـر افـکـنـده‌ئـی مـرا
بـــگـــشــای پــرده از رخ و راه نــظــر مــبــنــد
خـواجـو چـو نـیـسـت در شـب هـجـران امید روز
با تیره شب بسر برو دل در سحر مبند