غزل شمارهٔ ۲۶۱
کــســی کــو دل بــر جــانــان نــدارد
دلـــــی دارد ولــــیــــکــــن جــــان نــــدارد
هــر آنــکــو بــا ســر زلــف سـیـاهـش
سـری دارد سـر و سـامـان نـدارد
ز غـرقـاب غـمش کی جان توان برد
کـه دریـا نیست کان پایان ندارد
بــــهـــر مـــوئـــی دلـــی دارد ولـــیـــکـــن
ز چــنــدیــن دل غــمــی چــنــدان نـدارد
قـمـر گـفـتم چو رویش دلفروزست
ولـــیـــکـــن چـــون بــدیــدم آن نــدارد
نــســیــم بــاغ جــنــت چــون عــذارش
گــــلـــی در روضـــهٔ رضـــوان نـــدارد
چو قدش باغبان گر راست خواهی
خــرامـان سـرو در بـسـتـان نـدارد
تـرا بـا مـه کـنـم نـسبت ولی ماه
شــکــنــج زلـف مـشـک افـشـان نـدارد
چه درمان خواجو ار در درد میری
کـــه درد عـــاشـــقــی درمــان نــدارد
غزل شمارهٔ ۲۶۲
آن پـــریـــچـــهـــره کـــه جـــور و ســتــم آئــیــن دارد
چــــه خــــطــــا رفــــت کـــه ابـــروش دگـــر چـــیـــن دارد
نــــافـــهٔ مـــشـــگ ز چـــیـــن خـــیـــزد و آن تـــرک خـــتـــا
ای بـــســـا چـــیـــن کـــه در آن طــره مــشــگــیــن دارد
دل غــــمــــگــــیــــن مــــرا گــــر چـــه بـــتـــاراج بـــبـــرد
شـــــادمـــــانــــم کــــه وطــــن در دل غــــمــــگــــیــــن دارد
عــجــب از چــشــم کــمــانــدار تــو دارم کـه مـقـیـم
مـــســـت خــفــتــســت و کــمــان بــرســر بــالــیــن دارد
ای خوشا آهوی چشمت که بهر گوشه که هست
خــــوابــــگــــه بــــرطــــرف لــــالـــه و نـــســـریـــن دارد
مـــرغ دل کـــز ســـر زلـــفـــت نـــشـــکـــیـــبـــد نـــفـــســـی
بـــــاز گـــــوئـــــی هـــــوس چـــــنــــگــــل شــــاهــــیــــن دارد
گــر چــه فـرهـاد بـه تـلـخـی ز جـهـان رفـت ولـیـک
هـــمـــچـــنـــان شـــور شـــکـــرخـــنــدهٔ شــیــریــن دارد
دل گـــمـــگـــشـــتـــه ز چـــشـــم تــو طــلــب مــی‌کــردم
کــــرد اشــــارت بــــســــر زلــــف ســــیـــه کـــایـــن دارد
خــواجــو از چــشــمــهٔ نــوشــت چــو حــکـایـت گـویـد
هـمـه گـویـنـد سـخـن بـیـن کـه چـه شیرین دارد
غزل شمارهٔ ۲۶۳
هـــر کـــو بـــصـــری دارد بـــا او نــظــری دارد
بـــا او نـــظـــری دارد هـــر کـــو بــصــری دارد
آنـــکـــو خـــبـــری دارد در بـــیـــخـــبـــری کــوشــد
در بـــیــخــبــری کــوشــد هــر کــو خــبــری دارد
شــیــریــن شــکــری دارد آن خــسـرو بـت رویـان
آن خــســرو بــت رویــان شــیــریـن شـکـری دارد
چــون مــا دگــری دارد آن فــتــنــه بــهــر جــائــی
آن فــتــنــه بــهــر جــائــی چــون مــا دگــری دارد
هر کس که سری دارد جان در قدمش بازد
جان در قدمش بازد هر کس که سری دارد
دل گـــر خــطــری دارد از جــان خــطــرش نــبــود
از جـــان خــطــرش نــبــود دل گــر خــطــری دارد
مــــهــــر قـــمـــری دارد بـــاز ایـــن دل هـــر جـــائـــی
بــــاز ایــــن دل هـــر جـــائـــی مـــهـــر قـــمـــری دارد
عـــــزم ســـــفــــری دارد از مــــلــــک درون جــــانــــم
از مـــــلـــــک درون جــــانــــم عــــزم ســــفــــری دارد
آنــــکــــو هــــنــــری دارد از عــــیــــب نــــیـــنـــدیـــشـــد
از عــــیــــب نــــیــــنــــدیــــشــــد آنـــکـــو هـــنـــری دارد
روشــن گـهـری دارد چـشـمـی کـه تـرا بـیـنـد
چــشـمـی کـه تـرا بـیـنـد روشـن گـهـری دارد
خــواجــو نــظــری دارد بــا طــلــعـت مـه رویـان
بــا طــلــعــت مــه رویــان خــواجـو نـظـری دارد
غزل شمارهٔ ۲۶۴
دل مـــــــــن بـــــــــاز هـــــــــوای ســـــــــر کــــــــوئــــــــی دارد
مـــــیـــــل خـــــاطـــــر دگـــــر امـــــروز بــــســــوئــــی دارد
هــــیــــچ داریــــد خـــبـــر کـــان دل ســـرگـــشـــتـــهٔ مـــن
مـــدتـــی شـــد کـــه وطـــن بـــر ســـر کـــوئــی دارد
بــگــســسـت از مـن و در سـلـسـلـه مـوئـی پـیـوسـت
کــــــه دل خـــــلـــــق جـــــهـــــان در خـــــم مـــــوئـــــی دارد
ایــکــه از ســنــبــل مــشــکــیــن تــوعــنــبـر بـوئـیـسـت
خــــنــــک آن بــــاد کــــه از زلــــف تــــو بــــوئـــی دارد
مــا بــیــک کــاســه چــنــیــن مـسـت و خـراب افـتـادیـم
حـــال آن مـــســـت چـــه بـــاشــد کــه ســبــوئــی دارد
شاخ را بین که چه سرمست برون آمده است
گـــــوئـــــیـــــا او هـــــم ازیـــــن بــــاده کــــدوئــــی دارد
ایـــکـــه گـــوئــی کــه مــکــن خــوی بــشــاهــد بــازی
هـــــر کــــرا فــــرض کــــنــــی عــــادت و خــــوئــــی دارد
خــیــز چــون پــرده ز رخــســار گــل افــکــنــد صـبـا
روی گـــــل بـــــیـــــن کــــه نــــشــــان گــــل روئــــی دارد
خــوش بــیــا بــرطــرف دیــدهٔ خــواجــو بــنــشـیـن
هـــمـــچـــو ســـروی کـــه وطـــن بـــرلــب جــوئــی دارد
غزل شمارهٔ ۲۶۵
کـــدام یــار کــه مــا را پــیــام یــار آرد
از آن دیــــار حــــدیــــثـــی بـــدیـــن دیـــار آرد
کـه مـی‌رود کـه ز یـاران مـهـربـان خـبـری
بـــدیـــن غـــریـــب پـــریــشــان دلــفــگــار آرد
بــتــشــنــگــان بــیــابــان بــرد بــشـارت آب
بــــبــــلــــبـــلـــان چـــمـــن مـــژدهٔ بـــهـــار آرد
اگـر نـه لـطـف نـمـاید نسیم باد صبا
بــمــرغ زار کــه بــوئــی ز مــرغــزار آرد
خـــیـــال روی نـــگـــارم اگــر نــگــیــرد دســت
کـــه طـــاقـــت غـــم هـــجـــران آن نـــگـــار آرد
بــســی تــحــمـل خـار جـفـا بـبـایـد کـرد
کــه تــا نــهــال مــودت گــلــی بــبــار آرد
ز بـهـر دفـع خـمـارم کـه می‌تواند رفت
که جرعه‌ئی می نوشین خوشگوار آرد
بـجـای سـرمـه‌ام از خـاک کوی او گردی
بــــرای روشــــنــــی چــــشـــم اشـــکـــبـــار آرد
سـلـام و خدمت خواجو بدان دیار برد
پـیـام یـار سـفـر کرده سوی یار آرد
غزل شمارهٔ ۲۶۶
چـــون صـــبـــا نـــکـــهـــت آن زلـــف پـــریـــشــان آرد
دل پــــــــــر درد مــــــــــرا مــــــــــژدهٔ درمــــــــــان آرد
جــان بــشــکــرانــه کـنـم پـیـشـکـش خـدمـت او
هـــر نـــســـیـــمـــی کـــه مـــرا مـــژدهٔ جــانــان آرد
چــه تــفــاوت کــنــد از نـکـهـت انـفـاس نـسـیـم
بــــلــــبــــل دلــــشــــده را بـــوی گـــلـــســـتـــان آرد
زلـف چـوگـان صـفـت ار حـلقه کند بر رخسار
هـــــر زمــــان گــــوی دلــــم در خــــم چــــوگــــان آرد
هـــر کـــه را دســت دهــد حــاصــل اوقــات عــزیــز
حــیــف بــاشــد کــه بــافــســوس بـپـایـان آرد
در ره عــــشــــق مـــســـلـــمـــان حـــقـــیـــقـــی آنـــســـت
کــــه بــــه زنـــار ســـر زلـــف تـــو ایـــمـــان آرد
زاهــد صــومــعـه را هـر نـفـسـی مـسـت و خـراب
نـــرگـــس مــســت تــو در حــلــقــهٔ مــســتــان آرد
اگـــر از چـــشـــمـــهٔ نـــوش تـــو زلـــالـــی یـــابــد
کــی خــضــر یــاد بــد آب چـشـمـهٔ حـیـوان آرد
بــاز صــورت نــتــوان بــســت کــه نـقـاش ازل
صــورتــی مــثــل تــو در صــفــحــهٔ امــکـان آرد
دیـــگـــران ســـبــزه ز گــلــزار بــبــازار بــرنــد
خـط سـبـزت بـچـه رو سـبـزه بـبـسـتـان آرد
گـــرخـــیـــال ســـر زلـــف تــو نــگــیــرد دســتــم
کــــی دل خــــســــتــــهٔ مــــن طــــاقــــت هـــجـــران آرد
هر که با منطق خواجو کند اظهار سخن
در بــه دریــا بــرد و زیـره بـه کـرمـان آرد
غزل شمارهٔ ۲۶۷
خـــــدنـــــگ غـــــمـــــزهٔ جـــــادو چــــو در کــــمــــان آرد
هـــــزار عـــــاشـــــق دلـــــخـــــســــتــــه را بــــجــــان آرد
در آن دقــــیــــقــــهٔ بــــاریـــک عـــقـــل خـــیـــره شـــود
دلـــــم حـــــدیـــــث مـــــیـــــانـــــش چـــــو در مـــــیــــان آرد
حـــلـــاوت ســـخـــنـــش کـــام جـــان کــنــد شــیــریــن
عـــــبـــــارتـــــی ز لــــبــــش هــــر کــــه در بــــیــــان آرد
از آن دو نـــرگـــس مـــخـــمـــور نــاتــوان عــجــبــســت
کــه تــیــر غــمــزه بــدیــنــگــونـه در کـمـان آرد
اگر چو خامه سرش تا به سینه بشکافند
نـــه عـــاشـــقـــســـت کــه یــک حــرف بــر زبــان آرد
کـــدام قـــاصـــد فـــرخـــنـــده مـــی‌رود کــه مــرا
حـــــــدیـــــــثــــــی از لــــــب آن مــــــاه مــــــهــــــربــــــان آرد
ز راه بــــنــــده نـــوازی مـــگـــر نـــســـیـــم صـــبـــا
ز دوســــــتــــــان خــــــبــــــری ســــــوی دوســــــتــــــان آرد
چــــرا حــــرام کــــنــــد خــــواب بـــر دو دیـــدهٔ مـــن
اگــــر نــــســــیــــم ســــحــــر خــــواب پـــاســـبـــان آرد
کــســی کــه وصــف لــب و عــارض کــنـد خـواجـو
شـــکـــر بـــمـــصـــر بـــرد گـــل بـــگــلــســتــان آرد
غزل شمارهٔ ۲۶۸
نـــقـــاش کـــه او صـــورت ارژنـــگ نـــگـــارد
کــی چـهـرهٔ گـلـچـهـر چـو او رنـگ نـگـارد
فـرهـاد چـو از صـورت شـیـرین نشکیبد
صد نقش برانگیزد و بر سنگ نگارد
صـورتـگـر چـیـن نـقـش نبندم که نگاری
چـــون آن صــنــم ســنــگــدل شــنــگ نــگــارد
حــنـا مـگـر امـروز دریـن مـرحـلـه تـنـگـسـت
کــو پــنــجــه بــخــون مـن دلـتـنـگ نـگـارد
نــقــاش بــصــورتــگــری ار مــوی شــکــافـد
صــورت نــتــوان بـسـت کـزیـن رنـگ نـگـارد
چــنــگــی هــمــه از پــردهٔ عــشــاق ســرایـد
گـر نـقـش نـگـاریـن تـو بـر چـنـگ نگارد
ور چـنـگ و سـرانـگـشت تو ناهید ببیند
نـقـش سـر انـگـشـت تـو بـر چـنـگ نگارد
در جــنــب جــمــال تـو بـود صـورت دیـوار
هــر نــقــش کــه صــورتـگـر ارژنـگ نـگـارد
خـواجـو چه عجب باشد اگر شیر دلاور
ســرپــنــجــه بــخــون جــگــر رنــگ نــگــارد
غزل شمارهٔ ۲۶۸
نـــقـــاش کـــه او صـــورت ارژنـــگ نـــگـــارد
کــی چـهـرهٔ گـلـچـهـر چـو او رنـگ نـگـارد
فـرهـاد چـو از صـورت شـیـرین نشکیبد
صد نقش برانگیزد و بر سنگ نگارد
صـورتـگـر چـیـن نـقـش نبندم که نگاری
چـــون آن صــنــم ســنــگــدل شــنــگ نــگــارد
حــنـا مـگـر امـروز دریـن مـرحـلـه تـنـگـسـت
کــو پــنــجــه بــخــون مـن دلـتـنـگ نـگـارد
نــقــاش بــصــورتــگــری ار مــوی شــکــافـد
صــورت نــتــوان بـسـت کـزیـن رنـگ نـگـارد
چــنــگــی هــمــه از پــردهٔ عــشــاق ســرایـد
گـر نـقـش نـگـاریـن تـو بـر چـنـگ نگارد
ور چـنـگ و سـرانـگـشت تو ناهید ببیند
نـقـش سـر انـگـشـت تـو بـر چـنـگ نگارد
در جــنــب جــمــال تـو بـود صـورت دیـوار
هــر نــقــش کــه صــورتـگـر ارژنـگ نـگـارد
خـواجـو چه عجب باشد اگر شیر دلاور
ســرپــنــجــه بــخــون جــگــر رنــگ نــگــارد
غزل شمارهٔ ۲۵۱
چـــون طـــره عــنــبــر شــکــنــش در شــکــن افــتــد
از ســنــبــل تــر ســلــســلــه بــرنــســتــرن افــتــد
دانــی کــه عــرق بــر رخ خــوبــش بـچـه مـانـد
چــون ژالــه کــه بــر بــرگ گــل یــاسـمـن افـتـد
کـــــام دل شـــــوریــــده ز لــــعــــل تــــو بــــرآرم
گـــر چـــیـــن ســـر زلــف تــو در دســت مــن افــتــد
چــون وقــت ســحــر گــل بــشــکـر خـنـده درآیـد
از بـــلـــبـــل شـــوریــده فــغــان در چــمــن افــتــد
طـوطـی کـه شـکـر مـی‌شـکـنـد در شـکـرستان
نـادر فـتـد ار هـمـچو تو شیرین سخن افتد
لــعــل لــب در پــوش تــو چــون در ســخــن آیــد
خــــون در جــــگــــر ریــــش عــــقــــیـــق یـــمـــن افـــتـــد
هر کو چو من از عشق تو بی خویشتن افتاد
در دام غــــــم از درد دل خـــــویـــــشـــــتـــــن افـــــتـــــد
خـواجـو چـو بـرد سوز غم هجر تو در خاک
آتـــــش ز دل ســـــوخـــــتــــه‌اش در کــــفــــن افــــتــــد
غزل شمارهٔ ۲۵۲
هـــــر کـــــرا یـــــار یـــــار مـــــی‌افـــــتــــد
مــــقــــبــــل و بــــخــــتـــیـــار مـــی‌افـــتـــد
ای بـسـا در که از محیط سرشک
هـــــر دمـــــم در کـــــنـــــار مـــــی‌افــــتــــد
عـــقـــرب او چـــو حـــلـــقـــه مـــی‌گــردد
تــــــاب در جــــــان مــــــار مــــــی‌افــــــتــــــد
شــام زلــفــش چــو مــی‌رود در چــیـن
شـــــور در زنـــــگـــــبـــــار مـــــی‌افـــــتـــــد
گر نه مستست جادوش ز چه روی
بــــریــــمــــیــــن و یــــســـار مـــی‌افـــتـــد
گـــــل صـــــد بـــــرگ را دگـــــر در دام
هــــمــــچـــو بـــلـــبـــل هـــزار مـــی‌افـــتـــد
در چـــمـــن ز آب چـــشـــمـــهٔ چـــشـــمـــم
ســـــیـــــل در جــــویــــبــــار مــــی‌افــــتــــد
چــون خــیـال تـو مـی‌کـنـم تـحـریـر
بـــخـــیـــه بـــر روی کــار مــی‌افــتــد
دلــم از شــوق چــشــم ســرمــســتــت
دم بـــــدم در خـــــمـــــار مـــــی‌افــــتــــد
رحـــم بـــر آن پـــیــاده کــو هــر دم
در کـــــمـــــنـــــد ســـــوار مـــــی‌افـــــتــــد
هـر کـه او خـوار مـی‌فـتـد خـواجـو
هــمــچــو مــا بــاده خــوار مــی‌افــتـد
غزل شمارهٔ ۲۵۳
مـــه چـــنـــیـــن دلـــســـتـــان نــمــی‌افــتــد
ســـرو از ایــنــســان روان نــمــی‌افــتــد
زان دهــان نــکــتــه‌ئــی نــمــی‌شــنـوم
کـــه یـــقـــیـــن درگـــمـــان نــمــی‌افــتــد
هــــیــــچ از او در مــــیــــان نــــمــــی‌آیـــد
کـــه کـــمـــر در مـــیـــان نـــمـــی‌افــتــد
عــجــب از پــادشــه کــه ســایــهٔ او
بـــر ســـر پـــاســـبـــان نـــمـــی‌افـــتـــد
نــــــام دل در نــــــشــــــان نـــــمـــــی‌آیـــــد
تـــیـــر از او بـــرنــشــان نــمــی‌افــتــد
عـــشـــق ســـریـــســـت کـــافـــریــنــش را
چـــشـــم فـــکـــرت بـــرآن نــمــی‌افــتــد
کــشــتــی مــا چــنـان شـکـسـت کـز او
تــخــتــه‌ئــی بــر کــران نــمـی‌افـتـد
نــــرود یـــک نـــفـــس کـــه از دل مـــن
دود در آســـــــمــــــان نــــــمــــــی‌افــــــتــــــد
چــشـم مـن تـا نـمـی‌فـتـد پـر اشـک
دیــــده پــــر نــــاردان نــــمــــی‌افــــتـــد
مـــرغ دل تـــا هـــوا گـــرفـــت و رمــیــد
بـــــاز بـــــا آشـــــیــــان نــــمــــی‌افــــتــــد
خــامــه چــون شــرح مـی‌دهـد غـم دل
کــــاتــــشــــش در زبــــان نــــمــــی‌افــــتـــد
گشت خواجو مریض و چشم طبیب
هــــیــــچ بــــرنــــاتــــوان نــــمــــی‌افــــتـــد
غزل شمارهٔ ۲۵۴
لــــطــــافــــت دهــــنــــش در بــــیــــان نــــمــــی‌گـــنـــجـــد
حـــــلــــاوت ســــخــــنــــش در زبــــان نــــمــــی‌گــــنــــجــــد
مـــعـــانــئــی کــه مــصــور شــود ز صــورت دوســت
ز مـــن مـــپـــرس کـــه آن در بـــیـــان نـــمـــی‌گــنــجــد
از آن چو کلک ز شستم بجست و گوشه گرفت
کـــه تـــیـــرقـــامـــت اودر کـــمـــان نـــمـــی گـــنــجــد
جــــهــــان پــــرســــت ز دردیــــکــــشــــان مــــجــــلــــس او
اگـــر چـــه مـــجـــلـــس او در جـــهـــان نــمــی‌گــنــجــد
دریـــن چـــمـــن کـــه مــنــم بــلــبــل خــوش الــحــانــش
شــکـوفـه‌ئـیـسـت کـه در بـوسـتـان نـمـی‌گـنـجـد
چـــو در کـــنـــار مـــنـــی گـــو کــمــر بــرو ز مــیــان
کــه هــیــج بــا تــو مــرا در مــیــان نــمـی‌گـنـجـد
چـــگـــونـــه نـــام مـــن خـــســـتـــه بـــگــذرد بــزبــان
تــرا کــه هــیــچ ســخــن در دهــان نــمــی‌گــنــجـد
چــــو آســــمــــان دل از مــــهــــر تــــســــت ســــرگـــردان
اگـــر چـــه مـــهـــر تـــو در آســـمـــان نــمــی‌گــنــجــد
نـــدانـــم آنـــکـــه ز چـــشـــمـــت نـــمـــی‌رود خـــواجـــو
چـه گـوهـریـست که در بحر و کان نمی‌گنجد
غزل شمارهٔ ۲۵۵
اگــــر آن مــــاه مــــهــــربــــان گــــردد
غـــم دل غـــمـــگـــســـار جـــان گـــردد
آنــکــه چــون نــامـش آورم بـزبـان
هــــمــــه اجــــزای مــــن زبـــان گـــردد
ور کـــنـــم یــاد نــاوک چــشــمــش
مـو بـر اعـضـای مـن سنان گردد
چـون کـنـم نـقـش ابـرویـش بردل
قـد چـون تـیـر مـن کـمـان گـردد
مـــه ز شـــرم جـــمـــال او هــرمــاه
در حـــجـــاب عـــدم نـــهـــان گــردد
یــــــا رب ایــــــن آســـــیـــــاب دولـــــابـــــی
چــنــد بــرخــون عــاشـقـان گـردد
چـون دلـم بـا غـم تو گوید راز
در مـیـان خـامـه تـرجـمـان گردد
از لـبـت هـر کـه او نشان پرسد
چـون دهـان تـو بی نشان گردد
چون ز لعلت سخن کند خواجو
شــکــر از مــنــطــقـش روان گـردد
غزل شمارهٔ ۲۵۶
ز جــــام عــــشــــق تــــو عــــقــــلــــم خــــراب مــــی‌گـــردد
ز تــــاب مــــهــــر تــــو جــــانــــم کــــبــــاب مــــی‌گـــردد
مــــرا دلــــیــــســــت کــــه دائــــم بـــیـــاد لـــعـــل لـــبـــت
بـــــگـــــرد ســـــاقـــــی و جـــــام شـــــراب مـــــی‌گــــردد
هــــلــــاک خــــود بـــدعـــا خـــواســـتـــم ولـــی چـــکـــنـــم
کــــه دیــــر دعــــوت مــــن مــــســــتــــجــــاب مــــی‌گــــردد
دلـــســـت کـــایـــن هـــمـــه خـــونـــم ز دیــده مــی‌بــارد
پــــــرســــــت کــــــافــــــت جــــــان عــــــقــــــاب مــــــی‌گــــــردد
تـــو خـــود چـــه آب و گـــلـــی کـــاب زنـــدگـــی هـــردم
ز شـــــرم چـــــشـــــمــــهٔ نــــوش تــــو آب مــــی‌گــــردد
چـــو بـــرتـــو مــی‌فــکــنــم دیــده اشــگ گــلــگــونــم
ز عـــــکـــــس گـــــلـــــشـــــن رویـــــت گـــــلــــاب مــــی‌گــــردد
بجام باده چه حاجت که پیر گوشه نشین
بــــیـــاد چـــشـــم تـــو مـــســـت و خـــراب مـــی‌گـــردد
عـــجـــب نـــبـــاشـــد اگـــر شـــد ســیــاه و ســودائــی
چــــنــــیــــن کــــه زلـــف تـــو بـــر آفـــتـــاب مـــی‌گـــردد
چــو بــر درت گــذرم گــوئــیـم کـه خـواجـو بـاز
بـــــگـــــرد خـــــانــــهٔ مــــا از چــــه بــــاب مــــی‌گــــردد
غزل شمارهٔ ۲۵۷
چـه بـادسـت ایـنکه می‌آید که بوی یار ما دارد
صـــبـــا در جــیــب گــوئــی نــافــهٔ مــشــک خــتــا دارد
بـطـرف بـوسـتـان هـرکـس بـیـاد چـشم می‌گونش
مـدام ار مـی نـمـی‌نـوشـد قدح بر کف چرا دارد
چــو یــار آشــنــا از مــا چــنــان بــیـگـانـه مـی‌گـردد
شـود جـانـان خـویـش آنـکـس کـه جـانـی آشـنـا دارد
از آن دلـــبـــســـتـــگـــی دارد دل مـــا بـــا ســـر زلـــفــش
کــه هــرتــاری ز گـیـسـویـش رگـی بـا جـان مـا دارد
مـن از عـالـم بـه جـز کـویـش نـدارم مـنزلی دیگر
ولــی روشــن نــمــی‌دانــم کــه او مــنــزل کــجــا دارد
بـرآنـم کـابـر گـریـنده از این پس پیش اشک من
حــدیـث چـشـم سـیـل افـشـان نـرانـد گـر حـیـا دارد
مــرا در مــجــلــس خـوبـان سـمـاع انـس کـی بـاشـد
کـه چـون سروی برقص آید مرا از رقص وا دارد
اگـــر بـــرگ گـــلـــت بـــاشــد نــوا از بــیــنــوائــی زن
کــه از بــلــبــل عــجــب دارم اگـر بـرگ و نـوا دارد
وگــر مــرغ ســلــیـمـانـرا بـجـای خـود نـمـی‌بـیـنـم
بـــجــای خــود بــود گــر بــاز آهــنــگ ســبــا دارد
اگـر چـون مـن بـسـی داری بـدلـسـوزی و غـمـخواری
بدین بیچاره رحم آور که در عالم ترا دارد
ز خـواجـو کز جهان جز تو ندارد هیچ مطلوبی
اگـــــــــــــر دوری روا داری خـــــــــــــدا آخــــــــــــر روا دارد
غزل شمارهٔ ۲۵۸
در راه قـــــربـــــت مــــا ره‌بــــان چــــه کــــار دارد
در خـــلـــوت مـــســـیـــحـــا رهـــبـــان چــه کــار دارد
در داســــتــــان نــــیــــایــــد اســــرار عــــشــــقـــبـــازان
کانجا که قاف عشقست دستان چه کار دارد
بـــا حـــکـــم الـــهـــی بـــگـــذرد ز حـــکــم یــونــان
بـــا بـــحــر لــامــکــانــی عــمــان چــه کــار دارد
در مــلــک بــی‌نـیـازی کـون و مـکـان چـه بـاشـد
بـــا ســـر لـــن تــرانــی هــامــان چــه کــار دارد
گـر خـویـشـتـن پـرسـتـی کـی ره بـری بـایمان
در دیـــن خـــودپــرســتــان ایــمــان چــه کــار دارد
حــاکــم چـو عـشـق بـاشـد فـرمـان عـقـل مـشـنـو
کشتی چو نوح سازد کنعان چه کار دارد
عـــــاقــــل کــــجــــا دهــــد جــــان در آرزوی جــــانــــان
در خـــانـــهٔ بــخــیــلــان مــهــمــان چــه کــار دارد
در دیـــر درد نـــوشـــان درس ورع کــه خــوانــد
در مـــلـــت مـــطـــیـــعــان عــصــیــان چــه کــار دارد
جــان بــیــجــمــال جـانـان پـیـونـد جـان نـجـویـد
چـیـزی که دل نخواهد با جان چه کار دارد
مـــا را بـــبـــاغ رضـــوان کـــی الـــتـــفـــات بــاشــد
در روضــــهٔ مــــحــــبـــت رضـــوان چـــه کـــار دارد
خواجو سرشک خونین بر چهره چند باری
جـائـی کـه مـهـر بـاشـد بـاران چـه کار دارد
غزل شمارهٔ ۲۵۹
بــــا درد دردنــــوشــــان درمــــان چـــه کـــار دارد
بـــا نـــالــهٔ خــمــوشــان الــحــان چــه کــار دارد
در شـهـر بـی نـشـانـان سلطان چه حکم داند
در مـــلـــک بـــی زبـــانــان فــرمــان چــه کــار دارد
دریـــا کـــشـــان غـــم را از مـــوج خــون مــتــرســان
بــا اهــل نــوح مــرســل طــوفــان چــه کــار دارد
از دفـــتـــر مـــعــانــی نــقــش صــور فــرو شــوی
بــــا نــــامــــهٔ الــــهــــی عــــنــــوان چــــه کــــار دارد
زلـــف ســـیــه چــه آری در پــیــش چــشــم جــادو
بـــا ســاحــران بــابــل ثــعــبــان چــه کــار دارد
عـــیـــبــی نــبــاشــد ار مــن ســامــان خــود نــدانــم
بــا آنــکـه سـر نـدارد سـامـان چـه کـار دارد
بـــر خـــاک کـــوی جـــانـــان بـــگـــذر ز آب حـــیــوان
کانجا که خضر باشد حیوان چه کار دارد
خـسـرو چـگـونـه سـازد مـنـزل بـصـدر شیرین
بــر مــســنــد ســلــاطــیــن دربــان چــه کـار دارد
ریـــحـــان گــلــشــن جــان عــقــلــســت و نــزد جــانــان
چــون روح در نــگــنــجــد ریـحـان چـه کـار دارد
از مـــهـــر خـــان چـــه داری چـــشـــم وفـــا و یــاری
در دســت زنــد خــوانــان فــرقــان چــه کــار دارد
گـفـتـم کـه جـان خـواجـو قـربـان تـسـت گـفـتـا
در کــیــش پــاکــدیــنــان قــربــان چــه کــار دارد
غزل شمارهٔ ۲۶۰
درد مــــــحــــــبــــــت درمـــــان نـــــدارد
راه مــــــــودت پـــــــایـــــــان نـــــــدارد
از جـان شـیرین ممکن بود صبر
امـــــا ز جـــــانـــــان امـــــکــــان نــــدارد
آنـرا کـه در جـان عـشـقـی نـبـاشـد
دل بـر کـن از وی کـوجـان نـدارد
ذوق فـــقـــیـــران خـــاقـــان نـــیـــابــد
عــیــش گــدایــان ســلــطــان نـدارد
ایـــدل ز دلـــبــر پــنــهــان چــه داری
دردی کـــه جــز او درمــان نــدارد
باید که هر کو بیمار باشد
درد از طــبــیــبــان پــنـهـان نـدارد
در دیــن خــواجــو مــؤمــن نــبـاشـد
هــر کــو بــکــفـرش ایـمـان نـدارد
غزل شمارهٔ ۲۴۱
چــوعــکــس روی تــو در سـاغـر شـراب افـتـاد
چـــه جـــای تـــاب کـــه آتـــش در آفـــتـــاب افــتــاد
بـجـام بـاده کـنـون دست می پرستان گیر
چــرا کــه کــشــتــی دریــا کــشــان درآب افــتـاد
بــســی بــکــوی خــرابــات بــیــخــود افــتــادنـد
ولـی کـه دیـد کـه چـون مـن کسی خراب افتاد
چــــو کــــرد مــــطـــرب عـــشـــاق نـــوبـــتـــی آغـــاز
خـــــروش و نـــــالـــــه مـــــن در دل ربــــاب افــــتــــاد
بــب چــشــم قــدح کــو کــســی کــه دریــابـد
مـــرا کـــه خـــون جـــگـــر در دل کـــبـــاب افـــتـــاد
دل رمــــیــــدهٔ دعـــد آنـــزمـــان بـــرفـــت از چـــنـــگ
کـــه پـــرده از رخ رخـــشـــنـــدهٔ ربــاب افــتــاد
خدنگ چشم تو در جان خاص و عام نشست
کــمـنـد زلـف تـو درحـلـق شـیـخ وشـاب افـتـاد
نسیم صبح چودر گیسوی تو تاب افکند
دل شــکــســتــهٔ خــواجــو در اضــطــراب افــتــاد
غزل شمارهٔ ۲۴۲
دلـــبـــرم را پـــر طـــوطــی بــر شــکــر خــواهــد فــتــاد
مـــرغ جـــانـــم آتـــشـــش در بـــال و پــر خــواهــد فــتــاد
هـــر نـــفـــس کـــو جـــلـــوهٔ کـــبـــک دری خـــواهـــد نــمــود
نــــالــــهٔ کــــبــــک دری در کــــوه و در خــــواهـــد فـــتـــاد
چــــون بــــدیــــدم لــــعــــل او گـــفـــتـــم دل شـــوریـــده‌ام
هـمـچـو طوطی زین شکر در شور وشر خواهد فتاد
از ســـرشـــک و چـــهـــره دارم وجـــه ســـیـــم و زر ولـــی
کی چو نرگس چشم او بر سیم و زر خواهد فتاد
بــســکــه چــون فــرهــادم آب دیــدگــان از ســر گــذشـت
کـــوه را ســـیـــل عــقــیــقــیــن بــرکــمــر خــواهــد فــتــاد
دشــمــن ار بــا مــا بــمــســتــوری در افــتـد بـاک نـیـسـت
زانــک بــا مــسـتـان در افـتـد هـر کـه بـرخـواهـد فـتـاد
تـــشــنــه‌ام ســاقــی بــده آبــی روان کــز ســوز عــشــق
هـــمـــچـــو شـــمـــعــم آتــش دل در جــگــر خــواهــد فــتــاد
دل بـــنــکــس ده کــه او را جــان بــلــب خــواهــد رســیــد
دســـت آنـــکـــس گـــیـــر کـــو از پــای در خــواهــد فــتــاد
بــــگــــذر ای زاهــــد کــــه جــــز راه مــــلـــامـــت نـــســـپـــرد
هـــر کـــه روزی در خـــرابـــاتـــش گـــذر خـــواهـــد فــتــاد
بــاده نــوش اکـنـون کـه چـیـن در زلـف گـلـرویـان بـاغ
از گــــذار بــــاد گــــلــــبــــوی ســـحـــر خـــواهـــد فـــتـــاد
کــار خــواجــو بـا تـو افـتـاد از جـهـان ویـن دولـتـیـسـت
هــیــچ کــاری در جــهــان زیــن خــوبــتــر خــواهـد فـتـاد ؟
غزل شمارهٔ ۲۴۳
گــهـی کـه شـرح فـراقـت کـنـم بـدیـده سـواد
شـــود ســـیـــاهـــی چـــشـــمـــم روان بـــجـــای مـــداد
کــــــجــــــا قـــــرار تـــــوانـــــم گـــــرفـــــت در غـــــربـــــت
کـــه گـــشــتــه‌ام بــهــوای تــو در وطــن مــعــتــاد
هــر آنــکــســی کــه کــنــد عــزم کــعــبــهٔ مــقــصــود
گـــــــر از طـــــــریـــــــق ارادت رود رســــــد بــــــمــــــراد
در آن زمـــان کـــه وجـــودم شـــود عـــظـــام رمـــیــم
ز خـــــاک مـــــن شـــــنـــــوی بـــــوی بـــــوســــتــــان وداد
مــــریــــز خــــون مــــن خــــســــتـــه دل بـــتـــیـــغ جـــفـــا
مـــکـــن نــظــر بــجــگــر خــســتــگــان بــعــیــن عــنــاد
بــــهــــر چــــه امــــر کــــنــــی آمــــری و مــــن مــــامـــور
بـــهــر چــه حــکــم کــنــی حــاکــمــی و مــن مــنــقــاد
کـسـی کـه سـرکـشـد از طـاعـتـت مـسـلـمـان نیست
کــه بــغــض و حــب تــوعـیـن ضـلـالـتـسـت و رشـاد
بـــســـا کـــه وصـــف عــقــیــق تــو مــردم چــشــمــم
بــخــون لــعــل کــنــد بــر بــیــاض دیــده ســواد
مــخــوان بــراه رشــاد ای فــقــیــه و وعــظ مــگــوی
مـــــرا کــــه پــــیــــر خــــرابــــات مــــی‌کــــنــــد ارشــــاد
مــــن و شــــراب و کـــبـــاب و نـــوای نـــغـــمـــهٔ چـــنـــگ
تـو و صـیـام و قـیـام و صـلاح و زهد و سداد
چو سوز سینه برد با خود از جهان خواجو
ز خــــــاک او نـــــتـــــوان یـــــافـــــتـــــن بـــــرون ز رمـــــاد
غزل شمارهٔ ۲۴۴
چــون ســنــبــل تــو ســلــســلـه بـر ارغـوان نـهـاد
آشـــــــوب در نـــــــهـــــــاد مـــــــن نـــــــاتــــــوان نــــــهــــــاد
چــشــمــت بــقــصــد کــشــتــن مــن مــی‌کــنـد کـمـیـن
ورنــــی خــــدنــــگ غــــمـــزه چـــرا در کـــمـــان نـــهـــاد
هــیــچــش بـدسـت نـیـسـت کـه تـا در مـیـان نـهـد
ســری کــه داشـت بـا تـو کـمـر در مـیـان نـهـاد
بر سرو کس نگفت که طوطی شکر شکست
بـــر مـــاه کـــس نــدیــد کــه زاغ آشــیــان نــهــاد
در تـــابـــم از دو ســـنـــبـــل هـــنــدوت کــز چــه روی
ســــر بــــرکــــنــــار نــــســــتــــرن و ارغــــوان نـــهـــاد
ای جــــان مــــن جــــهــــان لــــطــــافــــت تــــوئــــی ولـــیـــک
دل بـــر وفـــای عـــهـــد جـــهـــان چـــون تــوان نــهــاد
زانــرو کــه در جــهــان بــجـمـالـت نـظـیـر نـیـسـت
هـر کـس کـه دیـد روی تـو سـر در جـهـان نهاد
الــفــاظ مـن بـه لـفـظ تـو شـیـریـن ز شـکـرسـت
گـــوئـــی لـــب تـــو هـــم شــکــر انــدر دهــان نــهــاد
خـــواجـــو چـــو نـــام لـــعـــل لـــبـــت رانــد بــر زبــان
نــــامــــش زمـــانـــه طـــوطـــی شـــکـــر زبـــان نـــهـــاد
غزل شمارهٔ ۲۴۵
بــدان ورق کــه صــبــا در کــف شـکـوفـه نـهـاد
بــدان عـرق کـه سـحـر بـر عـذار لـالـه فـتـاد
بــدان نـفـس کـه نـسـیـم بـهـار چـهـره گـشـای
نــقــاب نــســتــرن و گــیــســوی بــنــفــشــه گــشـاد
بــــــــبــــــــرد بــــــــاری خــــــــاک و بـــــــحـــــــدت آتـــــــش
بـــه نـــقــش بــنــدی آب و بــعــطــر ســائــی بــاد
بـــه ســـحـــر نـــرگــس جــادوی دلــبــر کــشــمــیــر
بـــه چـــیـــن ســـنـــبـــل هـــنـــدوی لـــعـــبـــت نـــوشــاد
بــــه تـــاب طـــره لـــیـــلـــی و شـــورش مـــجـــنـــون
بــه شــور شــکــر شــیــریـن و تـلـخـی فـرهـاد
به قامت تو که شد سرو سرکشش بنده
بـه خـدمـت تـو کـه از بـنـده گـشـتـه‌ئـی آزاد
بــه نــیــم‌شــب کــه مــرا هــمـزبـان شـود خـامـه
بــصــبــحــدم کــه مــرا هــمــنــفــس بــود فـریـاد
بــه اشــک مــن کــه زنــد دم ز مــجــمــع الـبـحـریـن
بـــچـــشـــم مـــن کـــه بـــرد آب دجـــلـــهٔ بـــغـــداد
کــه آن چـه در غـم هـجـر تـو مـی‌کـشـد خـواجـو
گـمـان مـبـر کـه بـصـد سـال شـرح شـاید داد
غزل شمارهٔ ۲۴۶
یـــاد بـــاد آنـــکـــه نـــیـــاورد ز مـــن روزی یـــاد
شـــادی آنـــکـــه نـــبـــودم نـــفــســی از وی شــاد
شــرح سـنـگـیـن دلـی و قـصـه شـیـریـن بـایـد
کـه بـکـوه آیـد و بـرسـنـگ نـویـسـد فـرهاد
گــر بــمــرغــان چــمــن بــگــذری ای بــاد صــبـا
گـــو هـــم آوای شـــمـــا بـــاز گـــرفـــتـــار افــتــاد
ســرو هــر چــنــد بــبــالــای تـو مـی‌مـانـد راسـت
بــنــده تــا قــد تـرا دیـد شـد از سـروآزاد
تا چه کردم که بدین روز نشستم هیهات
کــس بــروز مــن ســرگــشــتــهٔ بــد روز مـبـاد
گـــوئـــیـــا دایـــه‌ام از بـــهــر غــمــت مــی‌پــرورد
یـــا مـــگـــر مـــادرم از بـــهـــر فـــراقـــت مـــی‌زاد
نــه تــو آنــی کــه بــفـریـاد مـن خـسـتـه رسـی
نــه مــن آنــم کــه بــکـیـوان نـرسـانـم فـریـاد
تـا چـه حـالـسـت کـه هر چند کزو می‌پرسم
حــال گــیــســوی کــژت راســت نــمــی‌گــویـد بـاد
ایـــکـــه خــواجــو نــتــوانــد کــه نــیــارد یــادت
یـــــاد مـــــی‌دار کـــــه از مــــات نــــمــــی‌آیــــد یــــاد
غزل شمارهٔ ۲۴۷
دل مــــــن زحــــــمــــــت جــــــان بــــــرنــــــتــــــابـــــد
کــه در مــلــکــی دو ســلــطــان بــرنــتــابـد
گـــرش هـــمـــچـــون ســگــان کــو بــرانــنــد
عـــــنـــــان از کـــــوی جـــــانـــــان بــــرنــــتــــابــــد
کـــجـــا در خـــلـــوت وصـــلـــش بـــود بـــار
کـــســـی کـــو بـــار هـــجـــران بـــرنـــتـــابــد
ســری کــز ســر عــشــقــش نــیـسـت خـالـی
یــقــیــن مــیــدان کــه ســامــان بــرنــتـابـد
نـــگـــارا تـــکـــیـــه بـــرحـــســـن وجـــوانــی
مـــکـــن چـــنــدیــن کــه چــنــدان بــرنــتــابــد
دلــــــا در بــــــاز جــــــان در پـــــای جـــــانـــــان
کــــه عـــاشـــق زحـــمـــت جـــان بـــرنـــتـــابـــد
چو خواجو در غمش می‌سوز و می‌ساز
کـــــه درد عـــــشــــق درمــــان بــــرنــــتــــابــــد
غزل شمارهٔ ۲۴۸
هــنــدوئــی را بــاغــبــان ســوی گــلــسـتـان مـی‌فـرسـتـد
یـا بـه یـاقـوت تـو سـنـبـل خـط ریـحـان می‌فرستد
یــــا شــــب شــــامــــی ز روز خـــاوری رخ مـــی‌نـــمـــایـــد
یــا خــضــر خــطــی بــســوی آب حــیــوان مــی‌فــرســتـد
جـان بـجـانـان مـی‌فـرسـتـادم دلـم مـی‌رفـت و مـی‌گـفـت
مــفــلــســی نـزلـی بـخـلـوتـگـاه سـلـطـان مـی‌فـرسـتـد
مــی‌رســانــد رنــج و پــنــدارم کــه راحــت مــی‌رســانــد
مـی‌فـرسـتـد درد و مـی‌گـویم که درمان می‌فرستد
هـــر کـــه جـــانـــی دارد و در دل نـــدارد تـــرک جــانــان
دل بــدلــبــر مــی‌ســپــارد جــان بـجـانـان مـی‌فـرسـتـد
بـا وجـودم هـر کـه روی چـشـم پـرخـون مـی‌نـماید
زربـــــکــــان مــــی‌آورد لــــل بــــعــــمــــان مــــی‌فــــرســــتــــد
همچو خواجو هر که جان در پای جانان می‌فشاند
روح پــاکــش را ز جــنــت حــور رضــوان مــی‌فــرســتـد
غزل شمارهٔ ۲۴۹
چــون مــرا دیــده بــر آن آتــش رخــسـار افـتـد
آتـــشـــم بــردل پــرخــون جــگــر خــوار افــتــد
مــکــن انـکـار مـن ایـخـواجـه گـرم کـار افـتـاد
زانکه معذور بود هر که در این کار افتد
بــرمــن خــســتــه مـزن تـیـر مـلـامـت بـسـیـار
کــه دریــن مــنـزل ازیـن واقـعـه بـسـیـار افـتـد
گـر چـو فـرهـاد ز مـژگان گهرافشان گردم
ای بــســا لــعــل کــه در دامـن کـهـسـار افـتـد
ور چـو مـنـصـور ز مـن بـانـگ انا الحق خیزد
آتـــشـــم از جـــگـــر ســـوخـــتـــه در دار افـــتــد
چـون بـیـاد خـط سـبـز تـو بـرآرم نـفـسی
دودم از ســیـنـه بـریـن پـردهٔ زنـگـار افـتـد
هــر دم از آرزوی گــوشــه چــشـمـت سـرمـسـت
زاهــدی گــوشــه نـشـیـن بـر در خـمـار افـتـد
گـر بـرد بـاد صـبـا نـکهت زلف تو بچین
خــــون دل در جــــگــــر نــــافــــهٔ تـــاتـــار افـــتـــد
پــیــش آن نـرگـس بـیـمـار بـمـیـرد خـواجـو
اگــرش دیــده بــرآن نــرگــس بــیــمــار افــتــد
غزل شمارهٔ ۲۵۰
از بـاد صـبـا در سـر زلـفـش چـو خم افتد
صـد عـاشـق دلـسـوخـته در بحر غم افتد
مــشــتــاق حــرم گــر بـزنـد آه جـگـر سـوز
آتـــش بـــمـــغـــیــلــان و دخــان در حــرم افــتــد
در هر طرفت هست بسی خسته و مجروح
لـیـکـن چـو مـنـت عـاشـق دلـخسته کم افتد
چــون قــصــهٔ انــدوه فــراق تــو نــویـسـم
گــــر دم بــــزنـــم آتـــش دل در قـــلـــم افـــتـــد
پـیـش لـب ضـحاک تو بس فتنه وآشوب
کــز مــار ســر زلــف تـو در مـلـک جـم افـتـد
هـنـگـام سـحـر گر بخرامی سوی بستان
چـون زلـف کـژت سـرو سـهـی در قـدم افـتـد
خـم در قـد چـون چـنبر خواجو فتد آن دم
کـز بـاد صـبـا در سـر زلـف تـو خم افتد
غزل شمارهٔ ۲۳۱
خـــنــک آن بــاد کــه بــاشــد گــذرش بــر کــویــت
روشـــن آن دیـــده کـــه افـــتــد نــظــرش بــر رویــت
صـــیـــد آن مـــرغ شـــوم کــو گــذرد بــر بــامــت
خـــاک آن بـــاد شـــوم کـــو بـــه مـــن آرد بـــویــت
زلــف هــنــدوی تــو بــایــد کــه پــریـشـان نـشـود
زانــکــه پــیــوســتــه بــود هــمــره و هــم زانــویـت
ســحــر اگــر زانـکـه چـنـیـنـسـت کـه مـن مـی‌نـگـرم
خـــواب هـــاروت بـــبـــنـــدد بـــه فـــســون جــادویــت
بــیــم آنــســت کــه دیــوانــه شــوم چــون بــیــنـم
روی آن آب کـــــه زنـــــجــــیــــر شــــود چــــون مــــویــــت
عــیــن سـحـرسـت کـه هـر لـحـظـه بـروبـه بـازی
شـــیـــرگـــیـــری کـــنـــد و صـــیـــد پـــلـــنــگ آهــویــت
روز مــحــشــر کـه سـر از خـاک لـحـد بـردارنـد
هـــرکـــســـی روی بـــســـوئـــی کـــنـــد و مـــن ســـویــت
مـــرغ دل صـــیــد کــمــانــخــانــهٔ ابــروی تــو شــد
چــه کــمــانــســت کــه پــیـوسـتـه کـشـد ابـرویـت
بر سر کوی تو خواجو ز سگی کمتر نیست
گـــاه گـــاهـــی چـــه بـــود گــر گــذرد در کــویــت
غزل شمارهٔ ۲۳۲
بــــرون ز جــــام دمــــادم مــــجـــوی ایـــن دم هـــیـــچ
بــجــز صــراحــی و مــطــرب مــخـوا هـمـدم هـیـچ
بــیــا و بـادهٔ نـوشـیـن روان بـنـوش کـه هـسـت
بــــجــــنــــب جـــام مـــی لـــعـــل مـــلـــکـــت جـــم هـــیـــچ
مـــجـــوی هـــیـــچ کـــه دنـــیـــا طــفــیــل هــمــت اوســت
کـــه پـــیـــش هـــمــت او هــســت مــلــک عــالــم هــیــچ
غــمــســت حــاصــلــم از عــشــق و مـن بـدیـن شـادم
کـه گـر چـه هـسـت غـمـم نـیست از غمم غم هیچ
دلــم ز عــشــق تـو شـد قـطـره‌ئـی و آنـهـم خـون
تـــنـــم ز مـــهــر تــو شــد ذره‌ای و آنــهــم هــیــچ
غــمــم بـخـاک فـرو بـرد و هـسـت غـمـخـور بـاد
دلــم بــکــام فــرو رفــت و نــیــســت هــمــدم هـیـچ
تــنــم چــومــوی پــر از تــاب و رنـج و دوری خـم
ولـــی مـــیـــان تـــو یـــک مـــوی انـــدر و خـــم هـــیـــچ
از آن دوای دل خــــســــتــــه در جــــهــــان تـــنـــگـــســـت
که نیستش به جز از پستهٔ تو مرهم هیچ
دم از جـــهـــان چــه زنــی هــمــدمــی طــلــب خــواجــو
بــحــکــم آنــکــه جــهــان یـکـدمـسـت و آنـدم هـیـچ
غزل شمارهٔ ۲۳۳
مــیــانــش مــوئــی و شــیــریــن دهــان هــیـچ
ازیــــن مـــوئـــی مـــی بـــیـــنـــم وز آن هـــیـــچ
دهــانـش گـوئـی از تـنـگـی کـه هـیـچـسـت
بــدان تــنــگــی نــدیــدم در جـهـان هـیـچ
مـــیـــانـــش یـــک ســر مــویــســت و گــوئــی
نـــدارد یـــک ســـر مـــو در مـــیــان هــیــچ
دهــانــش بــی گــمـان هـمـچـون دلـم تـنـگ
مـیـانـش بـی سـخـن هـمـچـون دهـان هـیـچ
بـــجـــز وصـــف دهـــان نـــیـــســت هــســتــش
نــــمــــی‌آیـــد حـــدیـــثـــم بـــر زبـــان هـــیـــچ
مـــیـــانـــش چـــون تــنــم در بــی نــشــانــی
دهـــانــش چــون دلــم وز وی نــشــان هــیــچ
خــوشـا بـا دوسـتـان در بـوسـتـان عـیـش
کـه بـاشـد بـوسـتان بی دوستان هیچ
گــــل ســــوری نــــبــــیــــنــــم در بــــهــــاران
چـــو روی دلـــســتــان در گــلــســتــان هــیــچ
بــــرون از اشــــک از چــــشــــمـــم نـــیـــابـــد
کــــــــنـــــــارســـــــبـــــــزه و آب روان هـــــــیـــــــچ
بـــرو خـــواجــو کــه بــاگــل درنــگــیــرد
خـــروش بـــلـــبـــل فـــریـــاد خـــوان هـــیـــچ
سحرگه خوش بود گل چیدن از باغ
ولـــیـــکـــن گـــر نــگــویــد بــاغــبــان هــیــچ
غزل شمارهٔ ۲۳۴
بـــــــنــــــوش لــــــعــــــل مــــــذاب از زمــــــردیــــــن اقــــــداح
بـــبـــیـــن کــه جــوهــر روحــســت در قــدح یــا راح
خــــوشـــا بـــروی ســـمـــن عـــارضـــان ســـیـــم انـــدام
عـــــقـــــیـــــق نـــــاب مـــــروق ز ســـــیـــــمــــگــــران اقــــداح
بـــریـــز خـــون صــراحــی کــه در شــریــعــت عــشــق
شـــدســـت خـــون حــریــفــان ســبــیــل و خــمــر مــبــاح
بــــــشــــــوی دلــــــق مــــــرقـــــع بـــــه آب دیـــــدهٔ جـــــام
که بی قدح نبود در صلاح و تو به صلاح
لــــب تـــو بـــاده گـــســـاران روح را ســـاقـــیـــســـت
رخ تـــــو خـــــلـــــوتـــــیــــان صــــبــــوح را مــــصــــبــــاح
در تـــــــــو زمـــــــــرهٔ اربـــــــــاب شـــــــــوق را مـــــــــنــــــــزل
غـــــم تـــــو مـــــخــــزن اســــرار عــــشــــق را مــــفــــتــــاح
فـــــروغ روی چـــــو مـــــاه تــــو مــــشــــرق الــــانــــوار
کــــمــــنــــد زلــــف ســــیــــاه تــــو قــــابــــض الــــارواح
دهـــد دو دیـــدهٔ مـــن شـــرح مـــجـــمـــع الـــبـــحــریــن
کـــنـــد جـــمـــال تـــو تـــقـــریـــر فـــالــق الــاصــبــاح
بــســاز بــزم صــبــوحــی کــنــون کــه خـواجـو را
لــب تــو جــام صــبــوحـسـت و طـلـعـت تـو صـبـاح
غزل شمارهٔ ۲۳۵
حـیـات بـخـش بـود بـاده خـاصـه وقـت صـبـوح
کــــه راح را بــــود آنــــدم خـــواص جـــوهـــر روح
فـــکـــنـــده مـــرغ صـــراحـــی خـــروش در مــجــلــس
چــو بــلــبــلــان ســحــر در چــمــن بــوقـت صـبـوح
مــــبــــاش بــــی لــــب یــــاقــــوت و جــــام یــــاقــــوتــــی
کـه نـیـسـت بـی مـی و مـعشوق در زمانه فتوح
مــرا چــو تـوبـه گـنـه بـود تـوبـه کـردم از آن
که گر نکرد گناه از چه توبه کرد نصوح
نــــوشــــتــــه‌انــــد بــــر اوراق کــــارنــــامـــهٔ عـــشـــق
کــه رنــد را نـبـود در صـلـاح و تـوبـه صـلـوح
مـــرا کـــه از درت امـــیـــد فـــتـــح بـــابــی نــیــســت
در دو لـــخـــتـــی چـــشـــمـــســـت بــر رهــت مــفــتــوح
خــــیــــال نــــرگــــس مــــســــتـــت چـــو در دلـــم گـــذرد
شـــود ز خـــنـــجـــر خـــونـــریـــز او دلـــم مـــجــروح
فـــشـــانـــد بـــرجـــگـــر ریـــش مـــن غــم تــو نــمــک
نـــبـــشـــت دفـــتــر حــســن تــرا خــط تــو شــروح
گــــر آب دیــــده ز ســــر بـــرگـــذشـــت خـــواجـــو را
گــمــان مــبــر کــه بــطــوفــان هــلـاک گـردد نـوح
غزل شمارهٔ ۲۳۶
بــبــوی زلــف تــو دادم دل شــکــســتــه بـبـاد
بـیـا کـه جـان عـزیـزم فـدای بوی تو باد
ز دســــت نــــالــــه و آه ســــحــــر بــــفـــریـــادم
اگــر نــه صــبــر بــفــریــاد مــن رسـد فـریـاد
چـو راز مـن بـر هـرکـس روان فـرو مـی‌خـواند
سـرشـک دیـده از ایـن رو ز چـشـم مـن بـفتاد
هــنــوز در ســر فــرهــاد شــور شــیـریـنـسـت
اگــر چــه رفــت بــتــلــخــی و جــان شـیـریـن داد
ز مـهـر و کـیـنـه و بـیداد و داد چرخ مگوی
کـه مـهـر او هـمـه کـیـنـسـت و داد او بـیداد
بــبــســت بــر رخ خــور آســمـان دریـچـه بـام
چـو پـرده زان رخ چـون مـاه آسـمـان بگشاد
ز بــــنــــدگـــی تـــو دارم چـــو ســـوســـن آزادی
ولـــی تـــو ســـرو خـــرامـــان ز بـــنـــدگـــان آزاد
گــمــان مــبــر کـه ز خـاطـر کـنـم فـرامـوشـت
ز پـــــیـــــش مـــــی‌روی امـــــا نــــمــــی‌روی از یــــاد
ز بـاد حـال تـو مـی‌پـرسـم و چـو مـی‌بـیـنـم
حـدیـث بـاد صـبـا هـسـت سـربـسـر هـمـه باد
اگــــر تــــو داد دل مــــســــتــــمــــنـــد مـــن نـــدهـــی
به پیش خسرو ایران برم ز دست تو داد
بـــرآســـتـــان مـــحـــبـــت قـــدم مـــنـــه خـــواجـــو
کـه هـر که پای درین ره نهاد سر بنهاد
غزل شمارهٔ ۲۳۷
یـــاد بـــاد آنـــکـــو مـــرا هـــرگـــز نـــگـــویـــد یــاد بــاد
کــــی رود از یــــادم آنــــکــــش مــــن نــــمــــی‌آیـــم بـــیـــاد
آه از آن پـــیــمــان شــکــن کــانــدیــشــه از آهــم نــکــرد
داد از آن بــــیــــدادگــــر کـــز ســـرکـــشـــی دادم نـــداد
از حـــــیــــای چــــشــــمــــهٔ نــــوشــــش شــــد آب خــــضــــرآب
بــا نــســیــم خــاک کــویــش هــســت بــاد صــبـح بـاد
نـــیـــکـــبـــخـــت آنـــکـــو ز شـــادی و نـــشـــاط آزاد شـــد
زانکه تا من هستم از شادی نیم یک لحظه شاد
بـــــــنـــــــدهٔ آن ســـــــرو آزادم وگـــــــر نـــــــی راســـــــتـــــــی
مـــــــادر فـــــــطــــــرت ز عــــــالــــــم بــــــنــــــده را آزاد زاد
در هـــوایـــش چـــون بـــرآمـــد خـــســـرو انـــجـــم بـــبــام
ذره‌وار از مــــــهــــــر رخــــــســـــارش ز روزن در فـــــتـــــاد
چــون بــدیــن کــوتــاه دســتــی دل بــر ابــرویــش نــهـم
کـــاتـــش ســـوزنـــده را بـــرطـــاق نـــتـــوانـــم نـــهـــاد
بــــرگــــشـــاد نـــاوکـــش دل بـــســـتـــه‌ایـــم از روی آنـــک
پــای بــنــدانــرا ز شــســت نــیــکــوان بــاشــد گــشـاد
گـفـتـمـش دور از تـو خـواجـو را کـه باشد همنفس
گــفــت بــاد صــبــحــگــاهــی کــافــریــن بــر بــاد بـاد
غزل شمارهٔ ۲۳۸
پـیـه سـوز چـشـم مـن سـرشـمـع ایوان تو باد
جــان مــن پــروانــهٔ شــمــع شــبــســتــان تــو بــاد
هــر پــریــشــانــی کــه آیــد روز و شـب در کـار مـن
از ســـــر زلــــف دلــــاویــــز پــــریــــشــــان تــــو بــــاد
مـــرغ دل کــو طــائــر بــســتــانــســرای عــشــق شــد
هـــمـــدم بـــلـــبـــل نـــوایـــان گـــلـــســـتـــان تـــو بــاد
جـان سـرمـسـتـت کـه گـشـت از صـافی وصلت خراب
بــی نــصــیــب از دردی دلــگــیــر هــجــران تــو بــاد
ســـرمـــهٔ چــشــم جــهــان بــیــن مــن خــاکــی نــهــاد
از غـــــبـــــار رهـــــنـــــورد بــــاد جــــولــــان تــــو بــــاد
تـــا بـــود گـــوی کـــواکــب در خــم چــوگــان چــرخ
گـــوی دلـــهــا در خــم زلــف چــو چــوگــان تــو بــاد
ای رخ بــســتــان فــروزت لــالـه بـرگ بـاغ حـسـن
عــنــدلــیــب بــاغ جــان مــرغ خـوش الـحـان تـو بـاد
آنکه همچون لاله از مهرش دل پرخون بسوخت
ســایــه پــرورد ســهـی سـرو خـرامـان تـو بـاد
هرکه چون خواجو صف آرای سپاه بیخودیست
چــشــم خــون افــشــان او ســقــای مــیـدان تـو بـاد
غزل شمارهٔ ۲۳۹
نـسـیـم بـاد صـبـا جـان من فدای تو باد
بـــیـــا گـــرم خــبــری زان نــگــار خــواهــی داد
حدیث سوسن و گل با من شکسته مگوی
که بنده با گل رویش ز سوسنست آزاد
ز دســـت رفـــتـــم و در پـــا فــتــاد کــار دلــم
بـسـاز چـارهٔ کـارم کـنـون کـه کـار افتاد
چـو غـنـچـه گاه شکر خند سرو گلرویم
زبــان نــاطــقــه دربــسـت چـون دهـان بـگـشـاد
چـو از تـمـوج بـحـریـن چـشـمـم آگـه شـد
چــو نــیــل گــشــت ز رشــک آب دجـلـهٔ بـغـداد
بــخــون لــعــل فــرو رفـت کـوه سـنـگـیـن دل
چــودر مــحـبـت شـیـریـن هـلـاک شـد فـرهـاد
کـدام یـار کـه چـون دروصـال کـعـبـه رسد
زکــــشــــتــــگــــان بــــیـــابـــان فـــرقـــت آرد یـــاد
روم بــخــدمــت یــرغــوچــیـان حـضـرت شـاه
کـه تـا از آن بـت بـیـدادگـر بخواهم داد
اگر چه رنج تو با دست در غمش خواجو
بــبــاد ده دل دیــوانــه هــر چــه بــادا بـاد
غزل شمارهٔ ۲۴۰
تـــا دلـــم در خـــم آن زلـــف ســـمـــن‌ســـا افـــتــاد
کــار مــن هــمــچـو سـر زلـف تـو در پـا افـتـاد
بــسـکـه دود دل مـن دوش ز گـردون بـگـذشـت
ابـــر در چـــشـــم جـــهـــان بـــیـــن ثـــریــا افــتــاد
راســــتـــی را چـــو ز بـــالـــای تـــوام یـــاد آمـــد
ز آه مــــن غـــلـــغـــلـــه در عـــالـــم بـــالـــا افـــتـــاد
چــــشـــم دریـــا دل مـــا چـــون ز تـــمـــوج دم زد
شــــور در جــــان خــــروشــــنــــده دریــــا افـــتـــاد
اشـــکـــم از دیـــده از آن روی فـــتـــادســـت کــزو
راز پـــنـــهـــان دل خـــســـتـــه بــصــحــرا افــتــاد
گــویــدم مــردمــک دیــدهٔ گــریــان کــه کــنـون
کـار چـشم تو چه اندیشه چو با ما افتاد
بــلـبـل سـوخـتـه از بـسـکـه بـرآورد نـفـیـر
دود دل در جـــــگـــــر لـــــالـــــهٔ حـــــمــــرا افــــتــــاد
کـوکـب حـسـن چـو گـشـت از رخ یـوسـف طالع
تـــاب در ســـیـــنـــهٔ پــر مــهــر زلــیــخــا افــتــاد
دل خواجو که چو وامق ز جهان فارد گشت
مـهـره‌ئـی بـود کـه در شـشـدر عـذرا افتاد
غزل شمارهٔ ۲۲۱
ابـــر نـــیـــســـان بــاغ را در لــؤلــؤی لــالــا گــرفــت
بــاد بــســتــان دشــت را در عــنــبــر ســارا گــرفـت
چـون گـل صـد بـرگ بـزم خـسـروانی ساز کرد
بـــلـــبـــل خـــوش نـــغـــمـــه آهـــنـــگ هــزار آوا گــرفــت
زاهـد خـلـوت نـشـیـن چـون غـنـچـه خرگه زد بباغ
از صــوامــع رخــت بـربـسـت و ره صـحـرا گـرفـت
ابـــر را بـــنـــگـــر کـــه لــاف در فــشــانــی مــی‌زنــد
بـسـکـه از چـشـمـم بـدامـن لـؤلـؤی لـالـا گـرفـت
در دلــم خــون جــگــر جــایــش بـغـایـت تـنـگ بـود
از ره چــشــمــم بــرون جــســت و ره دریــا گــرفــت
ایـــکــه پــیــش قــامــتــت آیــد صــنــوبــر در نــمــاز
راســـتـــی را کـــار بـــالـــایـــت قـــوی بـــالـــا گــرفــت
چـــون ســـواد زلـــف شــبــرنــگ تــو آوردم بــیــاد
از سـرم تـا پـای چـون شمع آتش سودا گرفت
مــنــکــه از کــافــر شـدن تـرسـی نـدارم لـاجـرم
مــؤمـنـم کـافـر شـمـرد و کـافـرم تـرسـا گـرفـت
چشم خواجو بین که گوید هردم از دریا دلی
کـای بـسـا گـوهـر کـه بـاید ابر را از ما گرفت
غزل شمارهٔ ۲۲۱
ابـــر نـــیـــســـان بــاغ را در لــؤلــؤی لــالــا گــرفــت
بــاد بــســتــان دشــت را در عــنــبــر ســارا گــرفـت
چـون گـل صـد بـرگ بـزم خـسـروانی ساز کرد
بـــلـــبـــل خـــوش نـــغـــمـــه آهـــنـــگ هــزار آوا گــرفــت
زاهـد خـلـوت نـشـیـن چـون غـنـچـه خرگه زد بباغ
از صــوامــع رخــت بـربـسـت و ره صـحـرا گـرفـت
ابـــر را بـــنـــگـــر کـــه لــاف در فــشــانــی مــی‌زنــد
بـسـکـه از چـشـمـم بـدامـن لـؤلـؤی لـالـا گـرفـت
در دلــم خــون جــگــر جــایــش بـغـایـت تـنـگ بـود
از ره چــشــمــم بــرون جــســت و ره دریــا گــرفــت
ایـــکــه پــیــش قــامــتــت آیــد صــنــوبــر در نــمــاز
راســـتـــی را کـــار بـــالـــایـــت قـــوی بـــالـــا گــرفــت
چـــون ســـواد زلـــف شــبــرنــگ تــو آوردم بــیــاد
از سـرم تـا پـای چـون شمع آتش سودا گرفت
مــنــکــه از کــافــر شـدن تـرسـی نـدارم لـاجـرم
مــؤمـنـم کـافـر شـمـرد و کـافـرم تـرسـا گـرفـت
چشم خواجو بین که گوید هردم از دریا دلی
کـای بـسـا گـوهـر کـه بـاید ابر را از ما گرفت
غزل شمارهٔ ۲۲۳
بر مه از سنبل پر چین تو پر چین بگرفت
چــه خــطــا رفــت کــه ابـروی کـژت چـیـن بـگـرفـت
گــرد مــشــکــســت کــه گــرد گــل رویـت بـدمـیـد
یـا بـنـفـشـه‌سـت کـه پـیـرامن نسرین بگرفت
لــشــکــر زنــگ ز ســرحــد خــتــن بــیــرون تـاخـت
بــخــتــا بــرد خــط و مــمــلــکــت چــیــن بــگــرفـت
بــســکــه در دیــدهٔ مــن کــرد خــیــال تــو نـزول
راه بــر مــردمــک چــشــم جــهــان بــیــن بـگـرفـت
جـــان شـــیـــریـــن بــلــب آورد بــتــلــخــی فــرهــاد
نه چو پرویز که کام از لب شیرین بگرفت
آخــر ای صــبــح جــگــر ســوخــتـگـان رخ بـنـمـای
کـه مـرا بـیـتـو مـلـال از مـه و پـرویـن بـگـرفت
هـمـچـو خـواجـو سـزد ار تـرک دل و دیـن گیرم
کـــه دلـــم در غـــم عــشــقــت ز دل و دیــن بــگــرفــت
غزل شمارهٔ ۲۲۴
چو آن فتنه از خواب سر بر گرفت
صـراحـی طـلـب کـرد و سـاغـر گرفت
ســـمـــن قـــرطـــهٔ فــســتــقــی چــاک زد
چــو او پــرنــیــان در صــنـوبـر گـرفـت
بــنــفــشـه بـبـرگ سـمـن بـرشـکـسـت
جـــهـــان نـــافـــهٔ مـــشـــک اذفــر گــرفــت
بــرآتــش فــکــنــد از خـم طـرهٔ عـود
نـــســیــم صــبــا بــوی عــنــبــر گــرفــت
بــــبــــوســـیـــد لـــعـــلـــش لـــب جـــام را
مــــی راوقــــی طــــعـــم شـــکـــر گـــرفـــت
چـــوشـــد ســـرگـــران از شـــراب گــران
دگــر نــرگــسـش مـسـتـی از سـرگـرفـت
چــو مــرغ صـراحـی نـوا سـاز کـرد
مـــه چـــنـــگ زن چـــنـــگ در بــر گــرفــت
بـسـی اشـک مـن طـعـنـه بر سیم زد
بــســی رنـگ مـن خـرده بـر زر گـرفـت
چـو خـواجـو چـراغ دلـش مرده بود
بـــزد آه و شـــمـــع فـــلـــک درگـــرفــت
غزل شمارهٔ ۲۲۵
سـپـیـده دم کـه جـهـان بـوی نوبهار گرفت
صـــبـــا نـــســـیـــم ســـر زلـــف آن نــگــار گــرفــت
بــــــگـــــاه بـــــام دلـــــم در نـــــوای زیـــــر آمـــــد
چـــو بـــلـــبـــل ســـحـــری نـــالـــهـــای زار گــرفــت
چــو آن نــگــار جـفـا پـیـشـه دسـت مـن نـگـرفـت
بـسـا کـه چـهـره‌ام از خـون دل نـگـار گـرفـت
سـرشـک بـود کـه او روی مـا نـگـه مـی‌داشت
چــه اوفــتــاد کــه او هــم ز مــا کــنــار گــرفـت
مـــگـــیـــر زلـــف ســـیـــاهـــش بـــبـــوی دانـــه خــال
کــه بــهــر مــهــر نــشــایــد مـیـان مـار گـرفـت
دلـــم چـــو بـــی رخ زیــبــای او کــنــار نــداشــت
قـــــرار در خـــــم آن زلــــف بــــیــــقــــرار گــــرفــــت
ز روزگــار نــه بـس بـود جـور و غـصـه مـرا
که چشم شوخ تو هم خوی روزگار گرفت
شـــــکـــــنــــج مــــوی تــــو آورد مــــاه را در دام
کــمــنــد زلـف تـو خـورشـیـد را شـکـار گـرفـت
بـــخــواب نــرگــس مــســت تــو نــاتــوان دیــدم
ز جــام بــادهٔ ســحــرش مــگــر خــمــار گـرفـت
درون خــاطــر خــواجــو حــریــم حـضـرت تـسـت
بــجــز تــو کــس نــتـوانـد درو قـرار گـرفـت
غزل شمارهٔ ۲۲۶
دردا کـه یـار در غم و دردم بماند و رفت
مـا را چـون دود بر سر آتش نشاند و رفت
مـــخـــمـــور بـــادهٔ طـــرب انـــگــیــز شــوق را
جــامــی نــداد و زهـر جـدائـی چـشـانـد و رفـت
گــفــتــم مــگــر بـحـیـلـه بـقـیـدش در آورم
از مـن رمـیـد و تـوسـن بـخـتم رماند و رفت
چون صید او شدم من مجروح خسته را
در بحر خون فکند و جنیبت براند و رفت
جـانـم چـو رو بـه خـیـمـه روحـانـیـان نهاد
تـن را در ایـن حـظیره سفلی بماند و رفت
خــون جــگـر چـون در دل مـن جـای تـنـگ یـافـت
گـلـگـون ز راه دیـده ز صـحـرا بـرانـد رفت
گــل در حــجــاب بـود کـه مـرغ سـحـرگـهـی
آمـد بـبـاغ و آنـهـمـه فـریـاد خـوانـد و رفـت
چــون بــنـده را سـعـادت قـربـت نـداد دسـت
بــوســیــد آســتــانـه و خـدمـت رسـانـد و رفـت
بــرخــاک آســتــان تــو خـواجـو ز درد عـشـق
دامـن بـریـن سـراچـه خـاکـی فـشاند و رفت
غزل شمارهٔ ۲۲۷
نــوبـت زدنـد و مـرغ سـحـر بـانـگ صـبـح گـفـت
مــــطــــرب بــــگــــوی نــــوبــــت عــــشـــاق در نـــهـــفـــت
دل را چــو لــالــه از مــی‌گــلــگــون شــکــفـتـه دار
اکـنـون کـه لاله پرده برافکند و گل شکفت
خــواهــی کــه ســرفـراز شـوی هـمـچـو زلـف یـار
در پــای یــار ســرکــش خــورشــیــد چــهــره افـت
هـــر کـــس کـــه دیـــد قـــامــت آنــســرو ســیــمــتــن
ای بــس کــه خــاک پــای صــنـوبـر بـدیـده رفـت
از کـــوی او چـــگـــونـــه تـــوانـــم کـــه بـــگــذرم
بــلــبــل کــســی نــگــفــت کــه تـرک چـمـن بـگـفـت
شــــد مـــدتـــی کـــه دیـــده اخـــتـــر شـــمـــار مـــن
یــک شــب ز عــشــق نـرگـس پـر خـواب او نـخـفـت
ای آنـــکـــه چـــشـــم شـــوخ کـــمـــانـــدار دلــکــشــت
مــا را بــه تــیـر غـمـزهٔ دل خـون چـکـان بـسـفـت
شامست گیسوی تو و تا صبح بسته عقد
طــاقــســت ابــروی تــو و بــا مــاه گـشـتـه جـفـت
خـواجـو بـزیـر جـامـه نـهـان چون کند سرشک
دریــا شــنــیــده‌ئــی کــه بــدامــن تــوان نـهـفـت
غزل شمارهٔ ۲۲۸
ای جــان جــهــان جــان وجــهــان بـرخـی جـانـت
داریـــــم تـــــمـــــنـــــای کـــــنـــــاری ز مــــیــــانــــت
چـون وصـف دهـان تـو کـنـم زانکه در آفاق
مـن هـیـچ نـدیـدم بـه لـطـافـت چـو دهـانت
گــو شــرح تـو ای آیـت خـوبـی دگـری گـوی
زان بـاب کـه مـن عـاجـزم از کـنـه بـیـانـت
گــرمــدعـی از نـوک خـدنـگـت سـپـر انـداخـت
من سینه سپر ساخته‌ام پیش سنانت
ای گـلـبـن خـنـدان بـچـنـیـن حـسـن و لـطـافت
کــی رونــق بــســتــان بــبــرد بــاد خــزانــت
هر لحظه ترا با دگران گفت و شنیدی
وز دور مــن خــســتـه بـه حـسـرت نـگـرانـت
گـــر خـــلــق کــنــنــدم ســپــر تــیــرمــلــامــت
مـن بـاز نـگـیـرم نـظـر از تـیـر و کـمانت
تـــا رخـــت تـــصـــوف بـــخـــرابـــات نـــیـــاری
در بــتــکــده کــی راه دهــد پــیـر مـغـانـت
بــایــد کــه نـشـان در مـیـخـانـه بـپـرسـی
ورنـی ز جـهـان مـحـو شـود نـام و نـشـانت
خـواجـو نـکـشـد مـیـل دلـت سـوی صـنـوبـر
گـــر دســت دهــد صــحــبــت آن ســرو روانــت
زیــنــســان کــه تــوئـی غـرقـهٔ دریـای مـودت
گـــر خـــاک شـــوی بــاد نــیــارد بــکــرانــت
غزل شمارهٔ ۲۲۹
بــحــز از کــمـر نـدیـدم سـر مـوئـی از مـیـانـت
بــجــز از ســخــن نـشـانـی نـشـنـیـدم از دهـانـت
تـو چـه مـعـنـی کـه هـرگز نرسیده‌ام بکنهت
تـو چـه آیـتـی کـه هـرگـز نـشـنـیـده‌ام بـیـانت
تــو کــدام شــاهــبــازی کـه نـدانـمـت نـشـیـمـن
چــه کــنـم کـه مـرغ فـکـرت نـرسـد بـشـیـانـت
اگــــرم هــــزار جــــان هـــســـت فـــدای خـــاک پـــایـــت
کــه اگــر دلــت نــجــویــم نــدهــد دلــم بــجـانـت
چـه بـود گـرم بـپـرسـش قـدمـی نـهـی ولـیـکن
تـو کـه نـاتـوان نـبـودی چـه خـبـر ز نـاتـوانت
چـو کـسـی نـمـی‌تـوانـد کـه بـبـوسـد آسـتینت
بــرویــم و رخــت هــســتــی بــبــریــم از آســتــانــت
چـه گـلـی کـه بـلـبـلـی را نـبـود مجال با تو
کـــه دمـــی بـــرآرد از دل ز نـــهـــیـــب بــاغــبــانــت
چـه شـود کـه بینوائی که زند دم از هوایت
دل خــســتــه زنــده دارد بــنــســیــم بــوسـتـانـت
بچه رو کناره گیری ز میان ما که خواجو
چــو کــمــر شــدســت راضـی بـکـنـاری از مـیـانـت
غزل شمارهٔ ۲۳۰
ز عـــشـــق غـــمـــزه و ابـــروی آن صـــنـــم پــیــوســت
امــــام شـــهـــر بـــمـــحـــراب مـــی‌رود ســـرمـــســـت
جـــــمــــال او در جــــنــــت بــــروی مــــن بــــگــــشــــود
خــــیــــال او گــــذر صــــبـــر بـــر دلـــم در بـــســـت
کـــنـــون نـــشـــانـــهٔ تـــیـــر مـــلـــامـــتـــم مـــکــنــیــد
کـه رفـتـه اسـت عـنـانـم ز دسـت و تـیر از شست
مـــرا چـــو مـــســـت بـــمــیــرم بــهــیــچ آب مــشــوی
مـــگـــر بــجــرعــهٔ دردی کــشــان بــاده پــرســت
بــــرنــــد دوش بــــدوشــــش بــــخـــوابـــگـــاه ابـــد
کـسـی کـه کـرد صـبـوحـی بـه بزمگاه الست
بـــــه جـــــام بـــــاده چــــراغ دلــــم مــــنــــور کــــن
کـه شـمـع شـادیـم از تـنـد باد غم بنشست
در آن مصاف که چشم تو تیغ کینه کشید
بــســا کــه زلـف تـو چـشـم دلـاوران بـشـکـسـت
بــود لــطــایــف خــواجــو بــهــار دلــکـش شـوق
از آن چــو شــاخ گــلــش مـی‌بـرنـد دسـت بـدسـت
غزل شمارهٔ ۲۱۲
بـــر ســـر کـــوی خــرابــات مــحــبــت کــوئــیــســت
که مرا بر سر آن کوی نظر بر سوئیست
دهــنــش یــکــســر مــویــســت و مـیـانـش یـک مـوی
وز مـــیــان تــن مــن تــا بــمــیــانــش مــوئــیــســت
ابــروی او کــه ز چــشــمــم نــرود پــیــوســتــه
نـه کـمـانـیـسـت کـه شایستهٔ هر بازوئیست
مــــرهــــمــــی از مــــن مــــجــــروح مـــداریـــد دریـــغ
کــه دلــم خــســتــهٔ پــیـکـان کـمـان ابـروئـیـسـت
گـر مـن از خـوی بـد خـویـش نـگردم چه عجب
هــر کــســی را کــه در آفـاق بـبـیـنـی خـوئـیـسـت
ز آتــش دوزخــم از بــهــر چــه مــی‌تــرسـانـیـد
دوزخ آنــســت کــه خــالـی ز بـهـشـتـی روئـیـسـت
نـــســـخـــهٔ غـــالـــیـــه یـــا رایـــحــهٔ گــلــزارســت
نــکــهــت ســنــبــل تــر یــا نــفــس گــلــبــوئـیـسـت
هـــر کــه از زلــف دراز تــو نــگــویــد ســخــنــی
دسـت کـوتـه کـن ازو زانکه پریشان گوئیست
اگـــر از کــوی تــو خــواجــو بــمــلــامــت نــرود
مــکــنــش هــیــچ مــلــامــت کــه مــلــامـت جـوئـیـسـت
غزل شمارهٔ ۲۱۳
دیــشــب دلــم ز مــلــک دو عــالــم خــبــر نــداشــت
جــانــم ز غــم بــرآمــد و از غــم خــبــر نـداشـت
آنـــرا کـــه بـــود عـــالـــم مـــعـــنـــی مــســخــرش
دیـدم بـه صـورتـی که ز عالم خبر نداشت
دلخسته‌ئی که کشته شمشیر عشق شد
زخــمـش بـجـان رسـیـد و ز مـرهـم خـبـرنـداشـت
مــســتــســقــی کــه تــشـنـهٔ دریـای وصـل بـود
بـگـذشـت آبـش از سـر و از یـم خـبـر نـداشـت
دل صـــیــد عــشــق او شــد وآگــه نــبــود عــقــل
افــتــاد جـام و خـرد شـد و جـم خـبـر نـداشـت
جــم را چــو گــشــت بـی خـبـر از جـام مـمـلـکـت
خــاتــم ز دســت رفــت و ز خــاتــم خــبــر نــداشـت
عـیـسـی کـه دم ز روح زدی گـو ببین که من
دارم دمـــی کـــه آدم از آن دم خـــبـــر نـــداشـــت
خـواجـو کـه گـشـت هـندوی خال سیاه دوست
دل را بــه مــهـره داد و ز ارقـم خـبـر نـداشـت
غزل شمارهٔ ۲۱۴
کاروان خیمه به صحرا زد و محمل بگذشت
سـیـلـم از دیـده روان گـشـت و ز مـنـزل بـگـذشت
نـاقـه بـگـذشـت و مـرا بـیـدل و دلـبـر بـگـذاشت
ای رفــیــقــان بــشــتــابــیــد کــه مــحـمـل بـگـذشـت
سـاربـان گـو نـفـسـی بـا مـن دلـخـسـتـه بـسـاز
کــایــن زمــان کــار مــن از قــطـع مـنـازل بـگـذشـت
نــتــوانــد کــه بــدوزد نــظــر از مـنـظـر دوسـت
هـر کـرا در نـظـر آن شـکـل و شـمـایـل بـگـذشـت
ســیـل خـونـابـه روان شـد چـو روان شـد مـحـمـل
عـجـب از قـافـلـه زانـگـونـه کـه بـر گل بگذشت
نــه مــن دلــشــده در قــیــد تــو افـتـادم و بـس
کـایـن قـضـا بـر سـر دیـوانـه و عـاقـل بگذشت
قـــــیـــــمـــــت روز وصـــــال تـــــو نـــــدانـــــســــت دلــــم
تــا ازیــن گــونـه شـبـی بـرمـن بـیـدل بـگـذشـت
هــرکــه شــد مــنــکــر ســودای مــن و حــســن رخـت
عـــالـــم آمـــد بــســر کــویــت و جــاهــل بــگــذشــت
جـــان فــدای تــو اگــر قــتــل مــنــت در خــور دســت
خــنـک آن کـشـتـه کـه در خـاطـر قـاتـل بـگـذشـت
دوش بــگـذشـتـی و خـواجـو بـتـحـسـر مـی‌گـفـت
آه ازیـن عـمـر گـرامـی کـه بـه بـاطـل بـگـذشـت
غزل شمارهٔ ۲۱۵
ای قـــمـــر تـــابـــی از بـــنـــاگــوشــت
شـــکـــر آبـــی ز چـــشـــمـــهٔ نـــوشـــت
جــاودان مــســت چــشــم مــی گــونــت
واهـــوان صــیــد خــواب خــرگــوشــت
خـــســـرو آســـمـــان حـــلـــقـــه نــمــای
حـلـقـه در گـوش حـلقه در گوشت
آن خــط ســبــز هــیـچ دانـی چـیـسـت
کــه دمــیــد از عــقــیــق در پـوشـت
از زمـــــرد ز دســـــت خـــــازن حــــســــن
قـــفـــل بـــر درج لـــعــل خــامــوشــت
ایـــکـــه هـــرگـــز نـــمــی‌کــنــی یــادم
نـــکـــنـــم یــک نــفــس فــرامــوشــت
کـاش کـامـشـب بـدیـدمـی در خواب
مـسـت از آنسان که دیده‌ام دوشت
گر چه ما بیتو زهر می‌نوشیم
بـاد هـرمـی کـه مـی‌خـوری نـوشـت
تــــو از آن بــــرتــــری بــــزیـــبـــائـــی
کـــه رســـد دســـت مـــا در آغـــوشــت
چــهــرهٔ خــویــش را در آیـنـه بـیـن
تــا بــبــیـنـیـم مـسـت و مـدهـوشـت
بـاده امـشـب چـنان مخور خواجو
کـه چـو دیـشـب بـرنـد بـر دوشت
غزل شمارهٔ ۲۱۶
لـعـل شـیرین تو وصفش بر شکر باید نوشت
مهر رخسار تو شرحش بر قمر باید نوشت
مــــاجــــرای اشــــکـــم از روی تـــنـــاســـب یـــک بـــیـــک
مــردم دریــا نــشــیــن را بــر گـهـر بـایـد نـوشـت
هــر چــه در بــاب در مـیـخـانـه چـشـمـم نـظـم داد
گـو مـغـان بـر دیـر بـنـویـسـنـد اگر باید نوشت
ایـــــــکــــــه وصــــــف روی زردم در قــــــلــــــم مــــــی‌آوری
سـیـم اگر بی وجه می‌باشد بزر باید نوشت
خـــونـــبـــهـــای جـــان شـــیـــریــن مــن شــوریــده حــال
بــرلــب یــاقــوت آن شــیــریــن پـسـر بـایـد نـوشـت
از مــیــانــش چــون ســر مــوئــی نــدیــدم در وجــود
هـیـچ اگـر خـواهـی نـوشـتـن مـخـتصر باید نوشت
هــر کـه گـردد کـشـتـهٔ تـیـغ فـراق ایـن داسـتـان
بــرســر خــاکــش بــخــونــاب جــگــر بــایـد نـوشـت
و آنـچـه فـرهـاد از فـراق طـلـعـت شیرین کشید
تـا بـروز حـشـر بـر کـوه و کمر باید نوشت
شـــرح خــمــریــات خــواجــو جــز در دردی فــروش
تــا نــپــنــداری کــه بــرجــای دگــر بـایـد نـوشـت
غزل شمارهٔ ۲۱۷
مــنــزل ار یــار قــریــنــســت چــه دوزخ چــه بــهــشـت
سجده گه گر بنیازست چه مسجد چه کنشت
جـــای آســـایـــش مـــشـــتــاق چــه هــامــون و چــه کــوه
رهــــزن خــــاطــــر عــــشــــاق چــــه زیــــبــــا و چـــه زشـــت
عـــشـــقـــبـــازی نـــه بـــبـــازیــســت کــه دانــنــدهٔ غــیــب
عــشــق در طــیــنــت آدم نـه بـه بـازیـچـه سـرشـت
تـــا چـــه کـــردم کـــه ز بــدنــامــی و رســوائــی مــن
ســـــاکـــــن دیــــر مــــغــــانــــم بــــخــــرابــــات نــــهــــشــــت
گــــر ســــر تــــربــــت مــــن بــــازگــــشــــائــــی بــــیــــنـــی
قـالـبـم سـوخـتـه و گـل شـده از خـون هـمـه خشت
هــمــچــو بــالــای تــو در بـاغ کـسـی سـرو نـدیـد
هـمـچـو رخـسـار تـو دهـقـان بـه چمن لاله نکشت
بـــر گـــل روی تـــو آن خـــال مــعــنــبــر کــه نــشــانــد
بـــر مـــه عــارضــت آن خــط مــســلــســل کــه نــوشــت
هــر کــه بــیــنــد کــه تــو از بــاغ بــرون مــی‌آئــی
گــویــد ایــن حــور چــرا خـیـمـه بـرون زد ز بـهـشـت
تــا بــه چــشــمـت هـمـه پـاکـیـزه نـمـایـد خـواجـو
خـــاک شـــو بـــر گـــذر مـــردم پــاکــیــزه ســرشــت
غزل شمارهٔ ۲۱۸
ز کـــفـــر زلـــفـــت ایــمــان مــی‌تــوان یــافــت
ز لــــعـــلـــت آب حـــیـــوان مـــی‌تـــوان یـــافـــت
قـــدت را رشـــک طـــوبـــی مــی‌تــوان گــفــت
رخـــت را بـــاغ رضـــوان مــی‌تــوان یــافــت
ز نــقــشــت صــورت جـان مـی‌تـوان بـسـت
ز لـــعـــلــت جــوهــر جــان مــی‌تــوان یــافــت
بـــگـــاه جـــلـــوه بـــرطـــرف گـــلـــســـتــان
تـــرا ســـرو خـــرامـــان مــی‌تــوان یــافــت
در آن مــجـمـع کـه خـلـوتـگـاه خـوبـیـسـت
تــرا شــمــع شـبـسـتـان مـی‌تـوان یـافـت
بــــــزیــــــر ســــــایــــــهٔ زلـــــف ســـــیـــــاهـــــت
بـشـب خـورشـیـد رخـشـان می‌توان یافت
ز زلــفــت گــرچــه کــافــر مــی‌تــوان شـد
زعـــکـــس رویـــت ایـــمـــان مـــی‌تـــوان یــافــت
بــــهــــر مــــوئــــی از آن زلــــف پــــریــــشــــان
دل جـــمـــعـــی پــریــشــان مــی‌تــوان یــافــت
از آن بــــــا درد مـــــی‌ســـــازم کـــــه دل را
هــم از درد تــو درمــان مــی‌تــوان یــافـت
برو خواجو صبوری کن که از صبر
دوای درد هـــــجـــــران مـــــی‌تـــــوان یــــافــــت
غزل شمارهٔ ۲۱۸
ز کـــفـــر زلـــفـــت ایــمــان مــی‌تــوان یــافــت
ز لــــعـــلـــت آب حـــیـــوان مـــی‌تـــوان یـــافـــت
قـــدت را رشـــک طـــوبـــی مــی‌تــوان گــفــت
رخـــت را بـــاغ رضـــوان مــی‌تــوان یــافــت
ز نــقــشــت صــورت جـان مـی‌تـوان بـسـت
ز لـــعـــلــت جــوهــر جــان مــی‌تــوان یــافــت
بـــگـــاه جـــلـــوه بـــرطـــرف گـــلـــســـتــان
تـــرا ســـرو خـــرامـــان مــی‌تــوان یــافــت
در آن مــجـمـع کـه خـلـوتـگـاه خـوبـیـسـت
تــرا شــمــع شـبـسـتـان مـی‌تـوان یـافـت
بــــــزیــــــر ســــــایــــــهٔ زلـــــف ســـــیـــــاهـــــت
بـشـب خـورشـیـد رخـشـان می‌توان یافت
ز زلــفــت گــرچــه کــافــر مــی‌تــوان شـد
زعـــکـــس رویـــت ایـــمـــان مـــی‌تـــوان یــافــت
بــــهــــر مــــوئــــی از آن زلــــف پــــریــــشــــان
دل جـــمـــعـــی پــریــشــان مــی‌تــوان یــافــت
از آن بــــــا درد مـــــی‌ســـــازم کـــــه دل را
هــم از درد تــو درمــان مــی‌تــوان یــافـت
برو خواجو صبوری کن که از صبر
دوای درد هـــــجـــــران مـــــی‌تـــــوان یــــافــــت
غزل شمارهٔ ۲۲۰
ترک من ترک من بی سر و پا کرد و برفت
جـــگـــرم را هـــدف تـــیـــر بـــلـــا کــرد و بــرفــت
چـــون ســـر زلـــف پـــریـــشـــان مـــن ســـودائـــی را
داد بر باد و فرو هشت و رها کرد و برفت
خــلــعــت وصــل چــو بــر قــامــت مــن راسـت نـدیـد
بـــرتــنــم پــیــرهــن صــبــر قــبــاکــرد و بــرفــت
عـــهـــد مـــی‌کـــرد کـــه از کـــوی عـــنــایــت نــروم
عــاقــبــت قــصــد دل خــســتــه مــا کــرد و بـرفـت
هــدهــد مــا دگــر امــروز نــه بـر جـای خـودسـت
بــاز گــوئــی مــگــر آهــنــگ ســبـا کـرد و بـرفـت
مـــا نــه آنــیــم کــه از کــوی وفــایــش بــرویــم
گـر چـه آن تـرک خـتـا تـرک وفـا کـرد و برفت
چــون مــرا دیــد کــه بــگـداخـتـم از آتـش مـهـر
هــمــچـو مـاه نـوم انـگـشـت نـمـا کـرد و بـرفـت
مــــی‌زدم در طــــلــــبــــش داو تــــمــــامـــی لـــیـــکـــن
مـهـرهٔ مـهـر بـرافـشـانـد و دغـا کـرد و بـرفت
آن خـتـائـی بـچـه چـون از بـرخـواجـو بـرمـیـد
هــمــچــو آهــوی خــتــن عــزم خــتـا کـرد و بـرفـت
غزل شمارهٔ ۲۰۱
ورطــهٔ پــر خــطــر عــشــق تــرا سـاحـل نـیـسـت
راه پــــر آفــــت ســــودای تــــرا مــــنـــزل نـــیـــســـت
گـر شـوم کـشـتـه بـدانید که در مذهب عشق
خــونــبــهــای مــن دلــســوخــتــه بــر قـاتـل نـیـسـت
نـــشـــود فـــرقـــت صـــوری ســـبـــب مـــنـــع وصــال
زانــکــه در عــالــم مـعـنـی دو جـهـان حـائـل نـیـسـت
مـیـل خـوبـان نـه مـن بی سر و پا دارم و بس
کــیــســت آنــکــو بـرخ سـرو قـدان مـایـل نـیـسـت
هــــیــــچ ســـائـــل ز درت بـــاز نـــگـــردد مـــحـــروم
گرچه در کوی تو جز خون جگر سائل نیست
چـه دهـم شـرح جـمـال تـو کـه در معنی حسن
آیــتــی نــیــســت کــه در شــان رخـت نـازل نـیـسـت
بـــنـــده از بـــنـــدگـــیـــت خـــلــعــت شــاهــی یــابــد
کــه غــلــامــی کــه قــبــولــت نــبـود مـقـبـل نـیـسـت
هــــیــــچ کـــامـــی ز دهـــان تـــو نـــکـــردم حـــاصـــل
چـکـنـم کـز تـو مـرا یـک سـر مو حاصل نیست
چــه نــصــیــحــت کــنــی ای غــافـل نـادان کـه مـرا
پــنــد عــاقــل نــکـنـد سـود چـو دل قـابـل نـیـسـت
اگــــرت عــــقــــل بـــود مـــنـــکـــر مـــجـــنـــون نـــشـــوی
کــانــکــه دیــوانــه لــیــلــی نــشـود عـاقـل نـیـسـت
غــم دل بــا کــه تـوانـد کـه بـگـویـد خـواجـو
مــگــر آنــکــس کــه غــمــی دارد و او را دل نــیـسـت
غزل شمارهٔ ۲۰۲
آن نــگــیــنــی کــه مــنــش مـی‌طـلـبـم بـا جـم نـیـسـت
وان مــسـیـحـی کـه مـنـش دیـده‌ام از مـریـم نـیـسـت
آنـــــکـــــه از خـــــاک رهــــش آدم خــــاکــــی گــــردیــــســــت
ظـــاهـــرآنـــســـت کـــه از نـــســـل بـــنــی آدم نــیــســت
گـــر چـــه غـــم دارم و غـــمـــخـــوار نـــدارم لـــیــکــن
شــاد از آنــم کــه مــرا از غــم عـشـقـش غـم نـیـسـت
دوش رفـــــتــــم بــــدر دیــــر و مــــرا مــــغــــبــــچــــگــــان
چون سگ از پیش براندند که این محرم نیست
چــه غــم از دشــمــن اگـر دسـت دهـد صـحـبـت دوسـت
مـهـره گـر زانـکـه بـدسـتـسـت غـم از ارقـم نـیـسـت
در چـــنـــیـــن وقـــت کـــه دیـــوان هـــمـــه دیــوان دارنــد
کـــی دهـــد مـــلـــک جـــمــت دســت اگــر خــاتــم نــیــســت
در نــــیــــاری بــــکــــف ار زانــــکــــه ز دریــــا تـــرســـی
لــیــکــن آن در کــه تــوئــی طـالـب آن در یـم نـیـسـت
مـــده از دســـت و غـــنـــیـــمـــت شـــمــر ایــن یــکــدم را
کـه جـهـان یکدم و آندم به جز از این دم نیست
کــژ مــرو تــا چــو کــمــان پــی نــکـنـنـدت خـواجـو
روش تــــیــــر از آنــــســـت کـــه در وی خـــم نـــیـــســـت
غزل شمارهٔ ۲۰۳
اگـــر تـــرا غـــم امـــثـــال مـــا بـــود غــم نــیــســت
کــه درد را چــو امــیــد دوا بــود غــم نــیـسـت
دوا پــــذیــــر نـــبـــاشـــد مـــریـــض عـــلـــت شـــوق
ولـی چـو روی مـرض در شـفـا بـود غـم نـیـست
کــنــون کــه کــشــتـی مـا در مـیـان مـوج افـتـاد
اگــر چــنــانــکــه مــجـال شـنـا بـود غـم نـیـسـت
صــفــا ز بــادهٔ صــافـی طـلـب کـه صـوفـی را
بـجـای جـامـه صـوف ار صفا بود غم نیست
بــــراســــتـــان کـــه گـــدایـــان آســـتـــان تـــوایـــم
وگـــر تـــرا غـــم کــار گــدا بــود غــم نــیــســت
غـــمــت چــو ســاغــر اگــر خــون دل بــجــوش آرد
چــو هـمـدم تـو مـی جـانـفـزا بـود غـم نـیـسـت
گـــرت فـــراق بـــزخـــم قـــفـــای غـــم بـــکـــشــد
مدار غم که چو وصل از قفا بود غم نیست
بـــغـــربـــتـــم چـــو کــســی آشــنــا نــمــی‌بــاشــد
بـشـهـر خـویـشـم اگـر آشـنـا بـود غـم نـیـسـت
چــنــیــن کــه مــرغ دلــم در غــمـش هـوا بـگـرفـت
بــســوی مــا اگــر او را هــوا بــود غــم نــیـسـت
چــو اقــتـضـای قـضـا مـحـنـتـسـت و غـم خـواجـو
اگــر بــحــکـم قـضـایـت رضـا بـود غـم نـیـسـت
غزل شمارهٔ ۲۰۴
اهـــل دل را از لـــب شـــیـــریـــن جــانــان چــاره نــیــســت
طـوطـی خـوش نغمه را از شکرستان چاره نیست
گــر دلــم نــشــکــیــبــد از دیــدار مــه رویــان رواسـت
ذره را از طــلـعـت خـورشـیـد رخـشـان چـاره نـیـسـت
صـبـحـدم چـون گـل بـشـکـر خـنـده بـگشاید دهن
از خـروش و نـالـهٔ مـرغ سـحـرخـوان چـاره نیست
تا تودر چشمی مرا از گریه خالی نیست چشم
مـاه چـون در بـرج آبـی شـد ز باران چاره نیست
رشــــتـــهٔ دنـــدانـــت از چـــشـــمـــم نـــمـــی‌گـــردد جـــدا
لــؤلــؤ شــهــوار را از بــحــر عــمـان چـاره نـیـسـت
از دل تــنــگــم کــجــا بــیــرون تــوانــی رفــت از آنــک
گـنـج لـطـفی گنج را در کنج ویران چاره نیست
دور گـــردون چـــون مـــخـــالـــف مــی‌شــود عــشــاق را
در عـراق ار راسـت گـوئـی از سـپـاهـان چـاره نیست
مـــردم از انـــدوه از کـــرمـــان نـــمـــی‌یـــابــم خــلــاص
ای عـزیـزان هر که مرد او را ز کرمان چاره نیست
خـواجـو ار درظلمت شب باده نوشد گو بنوش
خــضــر را در تــیــرگــی از آب حــیـوان چـاره نـیـسـت
غزل شمارهٔ ۲۰۴
اهـــل دل را از لـــب شـــیـــریـــن جــانــان چــاره نــیــســت
طـوطـی خـوش نغمه را از شکرستان چاره نیست
گــر دلــم نــشــکــیــبــد از دیــدار مــه رویــان رواسـت
ذره را از طــلـعـت خـورشـیـد رخـشـان چـاره نـیـسـت
صـبـحـدم چـون گـل بـشـکـر خـنـده بـگشاید دهن
از خـروش و نـالـهٔ مـرغ سـحـرخـوان چـاره نیست
تا تودر چشمی مرا از گریه خالی نیست چشم
مـاه چـون در بـرج آبـی شـد ز باران چاره نیست
رشــــتـــهٔ دنـــدانـــت از چـــشـــمـــم نـــمـــی‌گـــردد جـــدا
لــؤلــؤ شــهــوار را از بــحــر عــمـان چـاره نـیـسـت
از دل تــنــگــم کــجــا بــیــرون تــوانــی رفــت از آنــک
گـنـج لـطـفی گنج را در کنج ویران چاره نیست
دور گـــردون چـــون مـــخـــالـــف مــی‌شــود عــشــاق را
در عـراق ار راسـت گـوئـی از سـپـاهـان چـاره نیست
مـــردم از انـــدوه از کـــرمـــان نـــمـــی‌یـــابــم خــلــاص
ای عـزیـزان هر که مرد او را ز کرمان چاره نیست
خـواجـو ار درظلمت شب باده نوشد گو بنوش
خــضــر را در تــیــرگــی از آب حــیـوان چـاره نـیـسـت
غزل شمارهٔ ۲۰۶
در سـر زلـف سـیـاه تـو چه سوداست که نیست
وز غم عشق تو در شهر چه غوغاست که نیست
گـــفــتــی از لــعــل مــن امــروز تــمــنــای تــو چــیــســت
در دلـم زان لـب شـیـریـن چـه تـمـنـاسـت کـه نـیـست
بــــجــــز از زلــــف کــــژت ســــلــــســــلــــه جـــنـــبـــان دلـــم
خــم زلــف تــو گــواه مــن شــیــداســت کــه نــیــســت
پــــای بـــنـــد غـــم ســـودای تـــو مـــســـکـــیـــن دل مـــن
نــتــوان گــفــت کــه ایـن طـلـعـت زیـبـاسـت کـه نـیـسـت
در چــــمــــن نــــیــــســــت بــــبــــالــــای بـــلـــنـــدت ســـروی
راســتــی در قــد زیــبــای تــو پــیــداسـت کـه نـیـسـت
بــــا جــــمـــالـــت نـــکـــنـــم مـــیـــل تـــمـــاشـــای بـــهـــار
زانـکـه در گـلـشـن رویـت چـه تـمـاشاست که نیست
گـر کـسـی گفت که چون قد تو شمشادی نیست
اگــر آن قــامــت و بــالــاســت بـگـو راسـت کـه نـیـسـت
گـــفـــتـــی از نـــرگـــس رعـــنـــای مـــنـــت هـــســـت شــکــیــب
شــاهــد حــال مــن آن نــرگــس رعــنــاســت کــه نــیــسـت
ایـــکـــه خـــواجـــو ز ســـر زلــف تــو شــد ســودائــی
در سـر زلـف سـیـاه تـوچـه سـوداسـت که نیست
غزل شمارهٔ ۲۰۷
شــمــع مــا مــامـول هـر پـروانـه نـیـسـت
گــنــج مـا مـحـصـول هـر ویـرانـه نـیـسـت
کــــی شــــود در کــــوی مــــعــــنــــی آشـــنـــا
هــر کــه او از آشــنــا بــیــگــانـه نـیـسـت
تـــرک دام و دانــه کــن زیــرا کــه مــرغ
هــیــچ دامــی در رهــش جــز دانــه نــیــسـت
در حــقــیــقــت نــیــســت در پـیـمـان درسـت
هر که او با ساغر و پیمانه نیست
پــنــد عــاقــل کــی کــنــد دیـوانـه گـوش
زانـکـه عـاقـل نـیـسـت کـو دیوانه نیست
نـــیـــســـت جــانــش مــحــرم اســرار عــشــق
هــر کــرا در جــان غــم جــانــانــه نــیــســت
گــر چــه نـایـد مـوئـی از زلـفـش بـدسـت
کیست کش موئی از و در شانه نیست
گــفــتــمــش افــســانــه گــشــتــم در غــمــت
گــفــت ایــن دم مــوســم افــســانـه نـیـسـت
گــفــتــمـش بـتـخـانـه مـا را مـسـجـدسـت
گفت کاینجا مسجد و بتخانه نیست
گـفـتـمـش بـوسـی بـده گـفـتـا خـموش
کـایـن سـخـنـهـا هـیچ درویشانه نیست
گـــفـــتــمــش شــکــرانــه را جــان مــی‌دهــم
گـفـت خـواجـو حـاجـت شـکـرانـه نـیـست
غزل شمارهٔ ۲۰۸
شـمـع مـا شـمـعیست کو منظور هر پروانه نیست
گـنـج مـا گـنـجـیـسـت کـو در کنج هر ویرانه نیست
هــر کــرا ســودای لــیــلــی نــیــسـت مـجـنـون آنـکـسـسـت
ورنـه مـجـنـون را چـو نـیـکـو بـنـگـری دیـوانـه نیست
چــشــم صــورت بــیــن نـبـیـنـد روی مـعـنـی را بـخـواب
زانـکـه در هـر کـان درو در هـر صـدف دردانـه نـیـسـت
حـاجـیـانـرا کـعـبـه بتخانه‌ست و ایشان بت پرست
ور بــیـنـی در حـقـیـقـت کـعـبـه جـز بـتـخـانـه نـیـسـت
مــــرغ وحــــشــــی گــــر بــــبــــوی دانــــه در دام اوفـــتـــد
تـا چـه مـرغـم زانـکـه دامـی در رهـم جـز دانـه نـیست
هــر کــرا بــیــنــی در ایــنــجـا مـسـکـن و کـاشـانـه اسـت
جـای مـا جـائـیـسـت کـانـجـا مـسـکـن و کـاشـانـه نـیست
گـــر ســـر شــه مــات داری پــیــش اســبــش رخ بــنــه
کانگه پیش شه دم از فرزین زند فرزانه نیست
گـــفـــتـــمـــش پـــروای درویـــشـــان نـــمــی‌بــاشــد تــرا
گـفـت ازیـن بـگـذر کـه ایـنـهـا هیچ درویشانه نیست
گــر چـه بـاشـد در ره جـانـانـه جـسـم و جـان حـجـاب
جــان خــواجــو جــز حــریــم حــضــرت جــانــانــه نــیـسـت
غزل شمارهٔ ۲۰۹
گــرچــه کــاری چــو عــشــقــبــازی نــیــسـت
بـــگـــذر از وی کــه جــای بــازی نــیــســت
بـــحـــقـــیــقــت بــدان کــه قــصــه عــشــق
پـــیـــش صـــاحـــبــدلــان مــجــازی نــیــســت
چـــــــون نـــــــواهـــــــای دلــــــکــــــش عــــــشــــــاق
هــــیــــچ دســــتــــان بـــدلـــنـــوازی نـــیـــســـت
مـــــلـــــک مـــــحــــمــــودی از کــــجــــا یــــابــــی
اگـــــــرت ســـــــیـــــــرت ایـــــــازی نـــــــیـــــــســـــــت
تــــــوســــــن طــــــبــــــع را عــــــنــــــان درکــــــش
کـــه روانـــی بـــه تــیــز تــازی نــیــســت
شـــــمـــــع را زان زبـــــان بـــــرنـــــد کــــه او
عـــــادتـــــش جـــــز زبـــــان درازی نـــــیـــــســـــت
بـــــادهٔ صــــاف کــــو کــــه صــــوفــــی را
جـــامـــه بـــی جـــام مـــی نــمــازی نــیــســت
دل دســـــــتـــــــانـــــــســــــرای مــــــســــــتــــــانــــــرا
پرده سوزی به پرده سازی نیست
خــــیــــز خـــواجـــو کـــه نـــزد مـــشـــاقـــان
مــهــر ورزی بــه مــهــره بــازی نــیــســت
غزل شمارهٔ ۲۱۰
مــشــنــو کــه مـرا بـا لـب لـعـلـت هـوسـی نـیـسـت
کـانـدر شـکـرسـتـان شـکـری بـی مـگـسـی نـیست
کــس نــیــســت کـه در دل غـم عـشـق تـو نـدارد
کـانـرا کـه غـم عـشق کسی نیست کسی نیست
بـاز آی کـه بـا هـم نـفـسـی خـوش بـنـشـیـنـیـم
کــز عــمــر کـنـون حـاصـل مـا جـز نـفـسـی نـیـسـت
تــنــهــا نــه مــرا بــا رخ و زلــفــت هــوسـی هـسـت
کامروز کسی نیست که صاحب هوسی نیست
شــب نــیــســت کــه فــریـاد بـگـردون نـرسـانـم
لـیـکـن چـه تـوان کـرد که فریاد رسی نیست
بــــرطــــرف چــــمــــن نـــالـــه‌اش آن ســـوز نـــدارد
هــر بــلــبــل دلــســوخـتـه کـانـدر قـفـسـی نـیـسـت
از قـــافـــلـــهٔ عـــشـــق بـــه جـــز نـــالــهٔ خــواجــو
در وادی هـــجـــران تـــو بـــانــگ جــرســی نــیــســت
غزل شمارهٔ ۱۹۱
زلــف هــنــدوی تــو در تــابــســت و مــا را تــاب نــیــسـت
چـشـم جـادوی تـو در خـوابـسـت و مـا را خواب نیست
بــــا لــــبــــت گـــر بـــاده لـــاف جـــانـــفـــزائـــی مـــی‌زنـــد
پـیـش مـا روشـن شـد ایـن سـاعـت که او را آب نیست
نـــرگـــســـت در طــاق ابــرو از چــه خــفــتــد بــی خــبــر
زانــکــه جــای خــواب مــســتــان گــوشـهٔ مـحـراب نـیـسـت
ســـــاکـــــن کـــــوی خــــرابــــات مــــغــــان خــــواهــــم شــــدن
کـــز در مـــســـجـــد مــرا امــیــد فــتــح الــبــاب نــیــســت
خــــاک ره بــــر مـــن شـــرف دارد اگـــر مـــســـت و خـــراب
بــر درمـیـخـانـه خـفـتـن خـوشـتـر از سـنـجـاب نـیـسـت
پـــیـــش رویـــش ز آتـــش دل ســـوخـــتــم پــروانــه وار
زانـکـه شـمـعـی چـون رخـش در مـجـلـس اصحاب نیست
گـــفـــتـــمـــش کـــاخـــر دل گـــمـــگــشــتــه‌ام را بــاز ده
گــفــت بــاری ایــن بــضــاعــت در جــهــان نـایـاب نـیـسـت
روضهٔ رضوان بدان صورت که وصفش خوانده‌ئی
چـــون بــمــعــنــی بــنــگــری جــز مــنــزل احــبــاب نــیــســت
ایــــکــــه خــــواجــــو را ز تــــاب آتــــش غــــم ســـوخـــتـــی
ایــن هــمــه آتــش چــه افــروزی کــه او را تــاب نـیـسـت
غزل شمارهٔ ۱۹۲
بـــدایـــت غـــم عـــشـــاق را نـــهـــایـــت نـــیـــســـت
نـــهـــایـــت ره مـــشـــتـــاقـــرا بـــدایــت نــیــســت
سـخـن بـگـوی کـه پـیـش لـب شـکـر بـارت
حـدیـث شـکـر شیرین به جز حکایت نیست
بـسـی شـکـایـتـم از فـرقـت تـو در جـانـسـت
وگــرنــه از غــم عــشـقـت مـرا شـکـایـت نـیـسـت
گــرم بــتــیــغ جـفـا مـی‌کـشـی حـیـات مـنـسـت
چرا که قصد حبیبان به جز عنایت نیست
چـــنـــیـــن شـــنـــیـــده‌ام از راویـــان آیــت عــشــق
کـــه در قـــرائـــت دلـــدادگـــان روایـــت نــیــســت
کـــــدام رنـــــد خـــــرابــــات دیــــده‌ئــــی کــــو را
هــزار زاهـد صـد سـالـه در حـمـایـت نـیـسـت
مـــبـــاش مـــنـــکـــر احـــوال عــاشــقــان خــواجــو
کـه قـطـع بـادیـهٔ عـشـق بـی هـدایت نیست
غزل شمارهٔ ۱۹۳
هــیــچ روئــی نــیـسـت کـز چـرخ سـیـه رو زرد نـیـسـت
کـــار هـــیـــچ آزاده‌ئـــی زیـــن آســـیــا بــرگــرد نــیــســت
در جــهــان مــردی نــمــی‌بــیــنــم کــه از دردی جــداسـت
یــک طــربــنــاکــســت بــرگــردون و آنــهــم مــرد نــیــســت
گــــر نـــه بـــوی دوســـتـــان آرد نـــســـیـــم بـــوســـتـــان
بــاد پــنــدارش کــه آخــر گــنــج بــاد آورد نــیـسـت
ســـرد بـــاشـــد هــر کــه او بــی مــهــرروئــی دم زنــد
چــون دم مــهــر از دل گــرمــســت از آنـرو سـرد نـیـسـت
درد دل را گــــفــــتــــم از وصــــلــــش دوا ســــازم ولــــیـــک
دردمــــــنــــــدان مـــــحـــــبـــــت را دوا جـــــز درد نـــــیـــــســـــت
بــی فــروغ طــلــعــتــش گــو مــه ز مــشــرق بــر مـیـا
کــامــشــبــم پــروای آن تــنــهــا رو شــبــگــرد نــیــســت
چــون غــبــار هــســتــیــم بــنــشــســت گــفــتــم روشــنـسـت
کــز مــن خــاکــی کــنـون بـرهـیـچ خـاطـر گـرد نـیـسـت
کی گمان بردم که هر چند از جهان خون می‌خورم
در جـهـان کـس نـیـست کو خون منش در خورد نیست
تــا نــپــنــداری کــه خــواجـو بـا رخ زردسـت و بـس
هــیــچ روئــی نــیـسـت کـز چـرخ سـیـه رو زرد نـیـسـت
غزل شمارهٔ ۱۹۴
کـــو دل کــه او بــدام غــمــت پــای بــنــد نــیــســت
صـیـدی بـدسـت کـن کـه سـرش در کـمند نیست
بـــا دلـــبـــری ســـمـــتـــگـــر و ســـرکـــش فـــتــاده‌ام
کــــو را خـــبـــر ز حـــال مـــن مـــســـتـــمـــنـــد نـــیـــســـت
پـــــر مـــــی‌زنــــد ز شــــوق لــــبــــش مــــرغ جــــان مــــن
عــیــب مــگــس مــکــن کــه شــکــیـبـش ز قـنـد نـیـسـت
گــــویــــنــــد صـــبـــر در مـــرض عـــشـــق نـــافـــعـــســـت
بـــاری دریـــن هــوا کــه مــنــم ســودمــنــد نــیــســت
گــــر بــــنــــد مــــی‌نــــهــــی و گـــرم پـــنـــد مـــی‌دهـــی
هـــســـتـــم ســـزای بـــنـــد ولــی جــای پــنــد نــیــســت
هـــر کـــس کـــه ســـرو گـــفــت قــدت را بــراســتــی
او را مــــعـــیـــنـــســـت کـــه هـــمـــت بـــلـــنـــد نـــیـــســـت
تـا بـسـتـه شـد ز عـشـق تـو بـر دل طـریـق عقل
در شهر کو کسی که کنون شهر بند نیست
گــــر رد کـــنـــی مـــرا نـــکـــنـــد هـــیـــچـــکـــس قـــبـــول
زیــرا کــه نـاپـسـنـد تـو کـس را پـسـنـد نـیـسـت
خـــواجـــو مـــگـــر بـــزخــم فــراقــت شــود قــتــیــل
ورنـــی ز ضـــرب تـــیـــغ تــو او را گــزنــد نــیــســت
غزل شمارهٔ ۱۹۵
هـیـچـکـس نـیـسـت کـه مـنظور مرا ناظر نیست
گـر چـه بـر مـنـظـرش ادارک نـظـر قادر نیست
ایـــــکـــــه از ذکـــــر بــــمــــذکــــور نــــمــــی‌پــــردازی
حــاصــل از ذکـر زبـان چـیـسـت چـو دل ذاکـر نـیـسـت
نـــســبــت مــا مــکــن ای زاهــد نــادان بــه فــجــور
زانـکـه سـرمـسـت مـی عـشـق بـتـان فـاجـر نیست
گــر چــه خـلـقـی شـده‌انـد از غـم لـیـلـی مـجـنـون
هــیــچــکــس بــرصــفـت قـیـس بـنـی عـامـر نـیـسـت
هــر دل خــســتــه کــه او صــدرنــشـیـن غـم تـسـت
غــمــش از وارد و انــدیــشــه‌اش از صــادر نـیـسـت
زآتـش عـشـق تـو آن سـوز کـه در بـاطـن مـاسـت
ظــاهــر آنــســت کــه بـر اهـل خـرد ظـاهـر نـیـسـت
گـــــــر ز ســــــودای تــــــو ای نــــــادرهٔ دور زمــــــان
خــــبــــر از دور زمــــانــــم نــــبـــود نـــادر نـــیـــســـت
چـون تـوانـم کـه بـپـایـان بـرم ایـن دفـتر ازآنک
قـــصـــهٔ عـــشـــق مــن و حــســن تــرا آخــر نــیــســت
مــــن بــــغــــیــــرتــــو اگــــر کــــافــــرم انـــکـــار مـــکـــن
کـانـکـه دیـن در سـر آن کـار کـنـد کـافـر نـیست
بــه صــبــوری نــتــوان جــســتـن ازیـن درد خـلـاص
زانـکـه نـافـع نـبـود صـبـر چـو دل صـابر نیست
ای عـــزیـــزان اگـــر آن یـــوســـف کـــنـــعـــانـــی مـــاســت
هر که او را به دو عالم بخرد خاسر نیست
قـــاصـــرســـت از خـــرد آنـــکـــس مــتــصــور بــاشــد
کــه ز اوصــاف تــو ادراک خــرد قــاصــر نــیـسـت
گـر چـه خواجو ز تو یک لحظه نگردد غائب
آنـدمـم بـا تـو حـضورست که او حاضر نیست
نـــه مـــن دلــشــده دارم ســر پــیــونــدت و بــس
کـیـسـت آنـکش سر پیوند تو در خاطر نیست
غزل شمارهٔ ۱۹۶
عــشــق ســلــطـانـیـسـت کـو را حـاجـت دسـتـور نـیـسـت
طـــائـــران عـــشــق را پــرواز گــه جــز طــور نــیــســت
کــس نــمــی‌بــیــنــم کــه مـسـت عـشـق را پـنـدی دهـد
زانـکـه کـس در دور چـشـم مـسـت او مـسـتـور نـیـست
دور شــو کــز شــمــع عــشــق آتـش بـنـزدیـکـان رسـد
وانـکـه او نـزدیـک بـاشـد گـر بـسـوزد دور نـیـست
مـــن بـــه مـــهـــر دل بـــه پـــایــان مــی‌رســانــم روز را
زانـــکـــه بـــی آتـــش درون تــیــره‌ام را نــور نــیــســت
مـــلــک دل را تــا بــکــی بــیــنــم چــنــیــن ویــران ولــیــک
تــا نــمــی‌گــردد خــراب آن مــمــلــکــت مــعــمــور نـیـسـت
بــزم بــی شــاهــد نــمــی‌خــواهـم کـه پـیـش اهـل دل
دوزخــی بــاشــد هـر آن جـنـت کـه در وی حـور نـیـسـت
رهـــــروان عـــــشـــــق را جــــز دل نــــمــــی‌شــــایــــد دلــــیــــل
وانــکــه ایــن ره نــســپــرد نـزد خـرد مـعـذور نـیـسـت
تــا نــپــنــداری کــه مــا بــا او نـظـر داریـم و بـس
هـیـچ نـاظـر را نـمـی‌بـیـنـم کـه او مـنـظـور نـیـسـت
چـشـم مـیـگـونـش نـگـر سـرمست و خواجو در خمار
شوخ چشم آن مست کورا رحم بر مخمور نیست
غزل شمارهٔ ۱۹۷
ایــنــجــا نــمــاز زنــده‌دلــان جــز نــیــاز نـیـسـت
وآنــرا کــه در نــیــاز نــبــیــنــی نــمـاز نـیـسـت
مــشــتــاق را بــقــطــع مــنــازل چــه حــاجـتـسـت
کـــایــن ره بــپــای اهــل طــریــقــت دراز نــیــســت
رهــــبــــانــــت ار بــــدیــــر مــــغــــان راه مــــی‌دهــــد
آنـجـا مـقـام کـن کـه در کـعـبـه بـاز نـیـسـت
گــر زانــکــه راه ســوخــتــگــان مـی‌زنـی رواسـت
چیزی بگو بسوز که حاجت بساز نیست
بــازار قــتـل مـا کـه چـو نـیـکـو نـظـر کـنـی
صــیـاد صـعـوه جـز نـظـر شـاهـبـاز نـیـسـت
دردیــــکــــشــــان جــــام فــــنـــا را ز بـــی نـــیـــاز
جــز نــیــســتــی بـهـیـچ عـطـائـی نـیـاز نـیـسـت
مــحــمــود را رســد کــه زنـد کـوس سـلـطـنـت
کــز ســلــطــنــت مــراد دلــش جــز ایــاز نــیـسـت
عـــشـــق مـــجـــاز در ره مـــعـــنـــی حــقــیــقــتــســت
عـشـق ار چـه پـیـش اهـل حـقـیـقت مجاز نیست
آن یـــــار نـــــازنـــــیـــــن اگـــــرت تــــیــــغ مــــی‌زنــــد
خـواجـو مـتـاب روی کـه حـاجـت بـنـاز نـیـسـت
غزل شمارهٔ ۱۹۸
مــرغ جـانـرا هـر دو عـالـم آشـیـانـی بـیـش نـیـسـت
حـاصـلـم زیـن قـرص زریـن نـیم نانی بیش نیست
از نـعـیـم روضـهٔ رضـوان غـرض دانـی کـه چـیست
وصـل جـانـان ورنـه جـنـت بـوسـتـانـی بـیـش نـیست
گـفـتـم از خـاک درش سـر بـر نـدارم بـنده‌وار
بـاز مـی‌گـویـم سـری بـر آسـتـانـی بـیـش نیست
آنــچــنــان در عــالــم وحــدت نــشــان گــم کــرده‌ام
کـز وجـودم اینکه می‌بینی نشانی بیش نیست
چـنـد گـویـم هـر نـفـس کـاهـم ز گـردون درگذشت
کـــاســـمـــان از آتــش آهــم دخــانــی بــیــش نــیــســت
در غــــمــــش چــــون دانــــهٔ نــــارســــت آب چـــشـــم مـــن
وز لــبــش کــام روانــم نــاردانــی بــیــش نــیــســت
گـفـتـمـش چـشـمـت بمستی خون جانم ریخت گفت
گـر چـه خـونخوارست آخر ناتوانی بیش نیست
گـر بـجـان قـانـع شـود در پـایـش افشانم روان
کانچه در دستست حالی نیم جانی بیش نیست
یـک زمـان خواجو حضور دوستان فرصت شمار
زانـکـه از دور زمـان فـرصـت زمـانـی بـیـش نـیست
غزل شمارهٔ ۱۹۹
روضـهٔ خـلـد بـریـن بـسـتـانـسـرائـی بـیـش نـیست
طوطی خوش خوان جان دستانسرائی بیش نیست
گــــنـــبـــد گـــردنـــدهٔ پـــیـــروزه یـــعـــنـــی آســـمـــان
در جـــهـــان آفـــریـــنـــش آســـیـــائـــی بـــیـــش نـــیــســت
بـگـذر از کـیـوان کـه آن هـندوی پیر سالخورد
بـا عـلـو قـدر وتـمـکـیـن بـز بـهـائـی بیش نیست
قـــاضـــی دیـــوان اعـــلـــی را کـــه خـــوانـــی مـــشــتــری
در حـقـیـقـت چـون بـبـیـنـی پـارسـائـی بـیش نیست
صــفــدر خــیـل کـواکـب گـر چـه تـرکـی پـردلـسـت
نـام آخـر خـونـی مـبر کو بد لقائی بیش نیست
قــیـصـر قـصـر ز بـرجـد را کـه شـاه انـجـمـسـت
گـر بـدانـی روشـن او هـم بـی‌حـیـائی بیش نیست
مــــطــــرب بــــربــــط نــــواز مــــجــــلـــس ســـیـــارگـــان
در گــلــســتــان فــلــک بــلـبـل نـوائـی بـیـش نـیـسـت
اصـــــف ثـــــانـــــی چـــــرا خـــــوانـــــی دبــــیــــر چــــرخ را
زانـکـه او در کـوی دانـش کـدخـدائـی بـیـش نیست
شــهــره شــهــرســت مــه در راه‌پــیــمــائــی ولــیــک
بــر ســر مــیــدان قــدرت بـادپـائـی بـیـش نـیـسـت
حـاجـت از حـق جـوی خواجو زانکه ملک هردو کون
بــا وجــود جــود او حــاجــت روائـی بـیـش نـیـسـت
غزل شمارهٔ ۲۰۰
حــذر کـن ز یـاری کـه یـاریـش نـیـسـت
بــشــودسـت از آنـکـو نـگـاریـش نـیـسـت
چـــه ذوقــش بــود بــلــبــل ار در چــمــن
گـــلـــی دارد و گـــلـــعـــذاریـــش نـــیــســت
خـــرد راســـتـــی را نـــهـــالـــی خــوشــســت
ولـیـکـن بـه جـز صـبـر بـاریـش نیست
مـــبـــر نـــام مــســتــی کــه شــرب مــدام
بـود کـار آنـکـس کـه کـاریـش نـیـسـت
مـــده دل بـــدنــیــا کــه در بــاغ عــمــر
گـلـی کـس نـبـیـنـد کـه خـاریش نیست
نـــیـــابـــی بـــه جـــز بـــادهٔ نـــیـــســتــی
شــرابــی کــه رنــج خــمــاریــش نــیـسـت
مـــرا رحـــمـــت آیـــد بـــر آنـــکـــو چــو مــن
غـــمـــی دارد و غـــمـــگـــســاریــش نــیــســت
بــدیــنــســان کــه کــافـور او در خـطـت
عـــجـــب گـــر زعـــنـــبــرغــبــاریــش نــیــســت
بـــه بـــازار او نـــقـــد قـــلـــبــم درســت
روانـــســـت لـــیـــکـــن عـــیـــاریـــش نــیــســت
کـــجـــا اوفـــتــم زیــن مــیــان بــر کــنــار
کــه بــحــر مــودت کــنــاریــش نــیــسـت
اگـر زانـکه خواجو بری شد ز خویش
چه شد حسرت خویش باریش نیست
غزل شمارهٔ ۱۸۱
از روضـــهٔ نـــعـــیـــم جـــمـــالـــش روایـــتـــیـــســـت
و آشـــوب چـــیـــن زلــف تــو در هــر ولــایــتــیــســت
گــویــنــد بــر رخ تــو جــنــایــت بــود نــظــر
لـیـکـن نـظـر بـغـیـر تـو کـردن جـنـایـتـیـسـت
فـرهـاد را چـو از لـب شـیـریـن گـزیـر نـیـست
در گـــوش او مـــلـــامـــت دشـــمــن حــکــایــتــیــســت
گـفـتـم کـه چـیـسـت آنـخـط مـشـکـین برآفتاب
گـــفـــتـــا بــســان روی مــن از حــســن آیــتــیــســت
اربــاب عــقــل گــر چــه نــظــر نــهــی کــرده‌انــد
لـیـکـن ز جـان صـبـور شـدن تـا بـغـایـتـیست
آمــــد کــــنــــون بـــدایـــت عـــمـــرم بـــمـــنـــتـــهـــا
لـیـکـن گـمـان مـبـر کـه غـمـش را نـهـایـتـیـسـت
گـــفـــتــم مــرا بــکــشــت غــمــت گــفــت زیــنــهــار
خواجو خموش باش که این خود عنایتیست
در تــــنــــگــــنــــای حــــبــــس جــــدائـــی تـــوقـــعـــم
از آســــتــــان حـــضـــرتـــعـــالـــی حـــمـــایـــتـــیـــســـت
غزل شمارهٔ ۱۸۱
از روضـــهٔ نـــعـــیـــم جـــمـــالـــش روایـــتـــیـــســـت
و آشـــوب چـــیـــن زلــف تــو در هــر ولــایــتــیــســت
گــویــنــد بــر رخ تــو جــنــایــت بــود نــظــر
لـیـکـن نـظـر بـغـیـر تـو کـردن جـنـایـتـیـسـت
فـرهـاد را چـو از لـب شـیـریـن گـزیـر نـیـست
در گـــوش او مـــلـــامـــت دشـــمــن حــکــایــتــیــســت
گـفـتـم کـه چـیـسـت آنـخـط مـشـکـین برآفتاب
گـــفـــتـــا بــســان روی مــن از حــســن آیــتــیــســت
اربــاب عــقــل گــر چــه نــظــر نــهــی کــرده‌انــد
لـیـکـن ز جـان صـبـور شـدن تـا بـغـایـتـیست
آمــــد کــــنــــون بـــدایـــت عـــمـــرم بـــمـــنـــتـــهـــا
لـیـکـن گـمـان مـبـر کـه غـمـش را نـهـایـتـیـسـت
گـــفـــتــم مــرا بــکــشــت غــمــت گــفــت زیــنــهــار
خواجو خموش باش که این خود عنایتیست
در تــــنــــگــــنــــای حــــبــــس جــــدائـــی تـــوقـــعـــم
از آســــتــــان حـــضـــرتـــعـــالـــی حـــمـــایـــتـــیـــســـت
غزل شمارهٔ ۱۸۳
ز زلـــفـــش نـــافـــهٔ تـــاتـــار تــاریــســت
کـه هـر تـار از سر زلفش تتاریست
ز شـامـش صـد شـکـن بـر زنگبارست
ولــی هــر چــیـن ز شـامـش زنـگـبـاریـسـت
از آن دردانــــه تـــا مـــن بـــر کـــنـــارم
کــنــارم روز و شــب دریــا کـنـاریـسـت
مــروســاقــی کــه بــی آن لـعـل مـیـگـون
قــدح نــوشــیـدنـم امـشـب خـمـاریـسـت
کـسـی کـز خـاک کـوی دوسـت بـبـریـد
بـرو زو در گـذر کـو خـاکـسـاریـسـت
رســن بــازی کــنــم بــا سـنـبـلـت لـیـک
پـریـشـانم که بس آشفته کاریست
قــوی جــعــدت پــریــشــانــســت و درتـاب
ز ریـــحـــان خـــطـــت گـــوئــی غــبــاریــســت
هـــرآنـــکـــو بـــرک گـــلـــبـــرک تــو دارد
بـه چـشـمـش هـر گلی مانند خاریست
گـهـی کـز خـاک خـواجـو بـردمد خار
یقین میدان که بازش خار خاریست
غزل شمارهٔ ۱۸۴
بــــرســــر کــــوی عــــشـــق بـــازاریـــســـت
کـــه رخــی هــمــچــو زر بــدیــنــاریــســت
دل پـــــرخـــــون بــــســــی بــــدســــت آیــــد
زانـــکـــه قـــصـــاب کـــوچــه دلــداریــســت
نــــخــــرد هــــیــــچــــکــــس دلــــی بــــجـــوی
بنگر ای خواجه کاین چه بازاریست
بــــرســــر چـــار ســـوی خـــطـــهٔ عـــشـــق
رو بــــهــــر ســـو کـــه آوری داریـــســـت
ســـر کــه هــســت از بــرای پــای انــداز
بـــر ســـر دوش عـــاشـــقــان بــاریــســت
یــــوســــف مــــصــــر را بــــجــــان عــــزیـــز
بــــر ســــر هــــر رهــــی خــــریــــداریـــســـت
زلــــف را گــــر ســـرت نـــهـــد بـــر پـــای
بـــرمــکــش زانــکــه اوســیــه کــاریــســت
غـــمـــزه را پـــنــد ده کــه غــمــازیــســت
طـــره را بـــنــد نــه کــه طــراریــســت
آنــــکـــه خـــواجـــو ازو پـــریـــشـــانـــســـت
زلـــــف آشـــــفـــــتـــــه کـــــار عــــیــــاریــــســــت
غزل شمارهٔ ۱۸۵
تــرا کــه طــرهٔ مــشــکـیـن و خـط زنـگـاریـسـت
چـه غـم ز چـهـره زرد و سـرشـک گـلـنـاریـست
فـغـان ز مـردم چـشـمـت کـه خـون جـانم ریخت
چــه مــردمـیـسـت کـه در عـیـن مـردم آزاریـسـت
از آن دو چـــشـــم تـــوانـــای نــاتــوان عــجــبــســت
کــه خــون خـسـتـه دلـانـش غـذای بـیـمـاریـسـت
بــیــا کــه در غــم هــجــر تــو کـار دیـدهٔ مـن
ز شـــوق لـــعــل روان بــرقــدت گــهــربــاریــســت
نــدانــم ایــن نــفــس روح بــخــش جــان پــرور
نــســیـم زلـف تـو یـا بـوی مـشـک تـاتـاریـسـت
شــنــیــده‌ام کــه ز زر کــارهــا چـو زر گـردد
مـــرا چــو زر نــبــود چــاره نــالــه و زاریــســت
به حضرتی که شهانرا مجال گفتن نیست
چـــه جـــای زاری ســـرگـــشـــتــگــان بــازاریــســت
مـــده بـــدســـت ســـر زلـــف دوســت خــواجــو دل
کــه کــار ســنــبـل هـنـدوی او سـیـه کـاریـسـت
چــنــیــن کـه طـرهٔ او را شـکـسـتـه مـی‌بـیـنـی
بـــزیـــر هـــر ســـرمـــویـــش هـــزار طـــراریـــســت
غزل شمارهٔ ۱۸۶
جــان مــن جــان مــرا چــون ضــرر از بــیــمــاریــســت
نــظـری کـن کـه بـجـانـم خـطـر از بـیـمـاریـسـت
حـــال مـــن نـــرگـــس بـــیـــمـــار تـــو دانـــد زآنـــروی
کـــه در او هــمــچــو دل مــن اثــر از بــیــمــاریــســت
هــــرطــــبــــیــــبـــی کـــه عـــلـــاج دل بـــیـــمـــار کـــنـــد
تــو مــپــنــدار کــه او را خــبــر از بــیــمــاریــسـت
تــا جــدا مــانــده‌ام از روی تــو ای سـیـمـیـن بـر
رنـــگ روی مـــن بـــیـــدل چـــو زر از بـــیـــمـــاریـــســت
چــه شــود گــر بـه عـیـادت قـدمـی رنـجـه کـنـی
کـه فـغـانـم هـمه شب تا سحر از بیماریست
مــن پــرســتــار دو چــشــم خــوش بــیـمـار تـوام
گــرچـه بـیـمـار پـرسـتـی بـتـر از بـیـمـاریـسـت
تــا دلــم فــتــنــهٔ آن نــرگــس بــیــمــار تـو شـد
بــر مــن ایــن واقــعــه نـوعـی دگـر از بـیـمـاریـسـت
چشم بیمار تو پیوسته چو در چشم منست
دل پــــر درد مــــرا نــــاگــــزر از بــــیــــمــــاریــــســــت
ایــکــه از چــشـم تـو در هـر طـرفـی بـیـمـاریـسـت
قــامــتــم چــون ســر زلــفــت مــگــر از بـیـمـاریـسـت
عـــیـــب خـــواجـــو نــتــوان کــردن اگــر بــیــمــارســت
هـر کـسـی را کـه تـو بینی گذر از بیماریست
هــمــه بــیــمــاری او روز و شـب از نـرگـس تـسـت
ورنــه پـیـوسـتـه مـر او را حـذر از بـیـمـاریـسـت
غزل شمارهٔ ۱۸۷
نــفــســی هــمــدم مــا بــاش کــه عــالــم نــفــســیــســت
کان کسی نیست که هرلحظه دلش پیش کسیست
تـــو کـــجـــا صــیــد مــن ســوخــتــه خــرمــن بــاشــی
کــه شــنــیــدســت عــقــابــی کــه شــکــار مــگــسـیـسـت
نــــــه مــــــن دلــــــشــــــده دارم هــــــوس رویــــــت و بــــــس
هـــر کـــرا هـــســـت ســـری در ســر او هــم هــوســیــســت
از دل مـــــا نـــــشـــــود یـــــاد تـــــو خـــــالــــی نــــفــــســــی
حــاصــل از عــمــر گــرانــمــایــهٔ مــا خــود نــفــســیــســت
تــو نــه آنــی کـه شـوی یـک نـفـس از چـشـمـم دور
کــانــکــه او هــر نــفــسـی بـر سـر آبـیـسـت خـسـیـسـت
دمـــبـــدم مـــحـــتـــرز از ســـیـــل ســـرشــکــم مــی‌بــاش
زانــکـه هـر قـطـره‌ئـی از چـشـمـهٔ چـشـمـم ارسـیـسـت
چـــون گـــرفـــتـــار تـــوام دام دگـــر حـــاجـــت نـــیـــســت
چـــه روی در پـــی مـــرغـــی کـــه اســـیــر قــفــســیــســت
بــــت مــــحــــمــــول مــــرا خــــواب نــــدانــــم چــــون بــــرد
زانــکــه در هــر طــرفــش نــالــه و بــانــگ جــرســیـسـت
کــمــتــریــن بــنــده درگــاه تــو گــفـتـم خـواجـوسـت
گـفـت گـو بـگـذر از ایـن در کـه مـرا بنده یکیست
غزل شمارهٔ ۱۸۸
غــــرهٔ مــــا جــــز آن عـــارض شـــهـــرآرا نـــیـــســـت
شـاخ شـمـشـاد چـو آن قـامـت سـروآسا نیست
روج بــخــشــســت نــســیــم نــفــس بـاد بـهـار
لـیـک چـون نـکـهـت انـفـاس تـو روح‌افـزا نـیـسـت
بـاغ و صـحـرا اگـر از روضـهٔ رضوان بابیست
بی تو ما ار هوس باغ و سر صحرا نیست
در چـمـن سـرو سـرافـراز کـه کـارش بالاست
سـرفـرازسـت ولـی چـون تـو سـهـی بـالا نیست
گـــرچـــه دانــم کــه تــو داری دل ریــشــم یــارا
با تو چون فاش بگویم که مرا یارانیست
بـــر وچـــودم بـــه خـــیـــال ســـرزلـــف ســیــهــت
نـیـسـت مـوئی که درو حلقه‌ئی از سودانیست
امـــشـــب از دســـت مـــده وقـــت و ز فــردا بــگــذر
کــه شــب تـیـرهٔ سـودازده را فـردا نـیـسـت
چـنـد گـوئـی کـه ز گـیـسـوی بـتـان دست بدار
کـه تـرا قـصـهٔ درازسـت و مـرا پـروا نـیـسـت
مــدتــی شــد کـه ز دل نـام و نـشـان نـشـنـیـدم
زانکه عمریست کزو نام و نشان پیدا نیست
زشــــت خــــوئــــی نــــپــــســــنــــدنـــد ز اربـــاب جـــمـــال
کــانــکــه زیــبــاســت ازو عــادت بـد زیـبـا نـیـسـت
تــا شـدی حـلـقـه بـگـوش لـب لـعـلـش خـواجـو
کــیــسـت کـو لـؤلـؤی الـفـاظ تـرا لـالـا نـیـسـت
غزل شمارهٔ ۱۸۹
نـــشـــان بـــی نــشــانــان بــی نــشــانــیــســت
زبـــــان بـــــی زبـــــانـــــان بـــــی زبـــــانـــــیـــــســــت
دوای دردمــــــــنــــــــدان دردمـــــــنـــــــدیـــــــســـــــت
ســــزای مــــهــــربــــانــــان مــــهــــربــــانــــیــــســـت
ورای پـــــاســـــبـــــانـــــی پـــــادشـــــاهــــیــــســــت
بــــجــــای پــــادشـــاهـــی پـــاســـبـــانـــیـــســـت
چـــو جـــانــان ســرگــران بــاشــد بــپــایــش
ســبــک جــان در نــیــفــشــانــدن گــرانــیــسـت
خـــوش آن آهـــوی شـــیـــرافـــکـــن کـــه دایــم
تــــــوانــــــائــــــی او در نــــــاتــــــوانــــــیــــــســـــت
مـــگـــر پـــیـــروزهٔ خـــط تـــو خـــضـــرســت
کــــه لــــعــــلــــت عــــیــــن آب زنــــدگــــانــــیــــســـت
بــــلــــی صــــورت بــــود عــــنــــوان مــــعــــنــــی
نه اینصورت که سر تا سر معانیست
ســـحـــر فـــریـــاد شــب خــیــزان دریــن راه
تــــــو پـــــنـــــداری درای کـــــاروانـــــیـــــســـــت
خــــط زرنــــگــــاریــــت بـــر صـــفـــحـــهٔ مـــاه
ســــــوادی از مــــــثــــــال آســــــمــــــانــــــیـــــســـــت
مــــغــــان زنــــده دلــــرا خـــوان کـــه در دیـــر
مـــراد از زنـــدخـــوانـــی زنـــده خـــوانــیــســت
چـــو خــواجــو آســتــیــن بــرعــالــم افــشــان
کـــه شـــرط رهــروان دامــن فــشــانــیــســت
غزل شمارهٔ ۱۹۰
بــتــی کــه طــره او مــجــمــع پــریـشـانـیـسـت
لــب شــکــر شــکــنــش گـوهـر بـدخـشـانـیـسـت
بـه عـکـس روی چـو مـه قـبـلـه مـسـیـحـائـیست
بــه کــفــر زلـف سـیـه فـتـنـهٔ مـسـلـمـانـیـسـت
مــرا کــه نــاوک مــژگــانــش از جــگـر بـگـذشـت
عـجـب مـدار کـه اشـکـم چـو لـعـل پـیـکـانـیـست
خـطـی کـه مـردم چـشـمـم نـبشته است چو آب
مـــحـــقـــقـــســـت کــه او ابــن مــقــلــه ثــانــیــســت
دل شـکـسـتـه کـه مـجـذوب سـالـکـش خـوانند
ز کــفــر زلــف بــتــان در حــجــاب ظــلــمــانــیــسـت
نــظــر بــعــیــن طــبــیــعــت مــکـن کـه از خـوبـان
مـــــراد اهـــــل نــــظــــر اتــــصــــال روحــــانــــیــــســــت
پــری رخــا چـکـنـم گـر نـخـوانـمـت شـب و روز
چــرا کــه چــارهٔ دیــوانــگــان پــری خــوانـیـسـت
بـــیـــا کـــه جـــان عـــزیـــزم فــدای لــعــل لــبــت
کــه بــا لــب تــو دلــم را مــحــبــتـی جـانـیـسـت
تــو شــاه کــشــور حــســنــی و حــاجــبـت ابـرو
ولی خموش که بس حاجبی به پیشانیست
چـــنـــیـــن کـــه مـــی‌کـــنـــد از قــامــت تــو آزادی
کـمـیـنـه بـنـده قـد تـو سـرو بـسـتـانـیست
مـپـوش چـهـره کـه از طـلـعـت تـو خـواجو را
غـــرض مـــطــالــعــهٔ ســر صــنــع یــزدانــیــســت
غزل شمارهٔ ۱۷۱
ســحــاب ســیــل فـشـان چـشـم رودبـار مـنـسـت
سـمـوم صـاعـقـه سـوز آه پـرشـرار مـنست
غم ار چه خون دلم می‌خورد مضایقه نیست
کـه اوسـت در هـمـه حالی که غمگسار منست
هـــلـــال اگـــر چـــه بـــه ابـــروی یـــار مـــی‌مـــانــد
ولـــی نـــمـــونــه‌ئــی از ایــن تــن نــزار مــنــســت
چــو اخــتــیــار مــن از کــایـنـات صـحـبـت تـسـت
گــمــان مــبــر کــه جــدائــی بــاخـتـیـار مـنـسـت
خــیــال لــعــل تــو هــر جــا کـه مـی‌کـنـم مـنـزل
مــقــیــم حــجــرهٔ چــشــم گــهــر نـگـار مـنـسـت
کـــنــار چــون کــنــم از آب دیــده گــوهــر شــب
بــــرزوی تــــو تــــا روز در کــــنـــار مـــنـــســـت
مــرا ز دیــده مــی‌فــکــن کــه آبــروی مــحــیــط
ز فـــیـــض مــردمــک چــشــم در نــثــار مــنــســت
فـــرونـــشـــان بـــنـــم جـــام گـــرد هــســتــی مــن
اگــــر غــــبــــار حــــریــــفــــان ز رهــــگــــذر مـــنـــســـت
طــمــع مــدار کــه خــواجــو ز یــار بـرگـردد
کــه از حــیــات مــلــول آمــدن نــه کــار مــنــســت
غزل شمارهٔ ۱۷۲
گــــل بــــســــتــــان خــــرد لـــفـــظ دلـــارای مـــنـــســـت
بـــلـــبـــل بــاغ ســخــن مــنــطــق گــویــای مــنــســت
مـنـم آن طـوطـی خـوش نـغـمـه که هنگام سخن
طـوطـیـانـرا شـکـر از لـفـظ شـکـر خـای مـنـسـت
بـــلـــبـــل آوای گـــلـــســـتـــان فـــلـــک را هـــمـــه شــب
گــــوش بـــر زمـــزمـــهٔ نـــغـــمـــه و آوای مـــنـــســـت
پـــیـــش طـــبــعــم کــه ازو لــؤلــؤ لــالــا خــیــزد
نــام لــؤلــؤ نــتــوان بــرد کــه لــالــای مــنــســت
ســـخـــنـــم زادهٔ جـــانـــســـت و گـــهـــر زادهٔ کــان
بــلــکــه دریــا خــجــل از طــبـع گـهـر زای مـنـسـت
الــــف قـــامـــتـــم ارزانـــکـــه بـــصـــورت نـــونـــســـت
کــاف و نـون نـکـتـه ئـی از حـرف مـعـمـای مـنـسـت
ســخــنــم ســحــر حــلــالــســت ولــی گــاه ســخـن
خـــجـــلـــت بـــابـــلـــیـــان از یـــد بــیــضــای مــنــســت
گـــر چـــه در عـــالــم خــاکــســت مــقــامــم لــیــکــن
بــرتــر از چــرخ بــریــن مــنــزل و مــاوای مــنــسـت
چــشــمــهٔ آب حــیــاتــی کـه خـضـر تـشـنـهٔ اوسـت
کـمـتـریـن قـطـره‌ئـی از طـبـع چـو دریـای مـنست
گــر چــه آن تـرک خـتـا هـنـدوی خـویـشـم خـوانـد
تـــرک مـــه روی فـــلـــک هـــنـــدوی کـــرای مـــنـــســـت
دولـــــت صـــــدر جــــهــــان بــــاد کــــه از دولــــت او
بـــرتــر از صــدرنــشــیــنــان جــهــان جــای مــنــســت
چکنم ساغر صهبا که چو خواجو بصبوح
قـــدح دیـــدهٔ مـــن ســـاغـــر صـــهـــبـــای مـــنـــســـت
غزل شمارهٔ ۱۷۳
زلـــف لـــیـــلـــی صـــفـــتـــت دام دل مـــجــنــونــســت
عـــقـــل بـــر دانـــهٔ خـــال ســیــهــت مــفــتــونــســت
تـا خـیـال لـب و دنـدان تـو در چـشـم مـنـسـت
مــردم چـشـم مـن از لـعـل و گـهـر قـارونـسـت
پــیــش لــؤلــؤی ســرشــکــم ز حــیـا آب شـود
در نـاسـفـتـه کـه در جـوف صـدف مکنونست
عــاقــل آنــســت کــه مــنـکـر نـشـود مـجـنـون را
کــانــکــه نــظــارهٔ لـیـلـی نـکـنـد مـجـنـونـسـت
خــون شــد از رشــک خــطــت نـافـهٔ آهـوی خـتـا
گـر چـه در اصـل طـبـیـعت چو ببینی خونست
عـــقـــل را کـــنـــه جـــمـــالــت مــتــصــور نــشــود
زانــکــه حــسـن تـو ز ادراک خـرد بـیـرونـسـت
مـی پـرسـتـان اگـر از جـام صـبـوحـی مـسـتند
مـسـتـی مـا هـمـه زان چـشـم خـوش مـی‌گونست
تــا جـدا مـانـده‌ام از روی تـو هـرگـز گـفـتـی
کان جگر خستهٔ دل سوخته حالش چونست
رحـمـتـی کـن کـه ز شـور شـکرت خواجو را
سـیـنـه آتـشـکـده و دیـده ز غـم جـیـحـونست
غزل شمارهٔ ۱۷۴
آن تــرک پــریــچــهــره مـگـر لـعـبـت چـیـنـسـت
یـــا مـــاه شـــب چـــارده بـــر روی زمــیــنــســت
در ابـــر ســـیـــه شــعــشــهٔ بــدر مــنــیــرســت
یـــا در شـــکـــن کـــاکـــل او نـــور جـــبــیــنــســت
آن مــاه تـمـامـسـت کـه بـرگـوشـه بـامـسـت
یا شاه سپهرست که بر چرخ برینست
گــویــنــد کـه زیـبـاسـت بـغـایـت مـه نـخـشـب
لــیــکــن نــتــوان گـفـت کـه زیـبـاتـر از ایـنـسـت
آن لـعـل گـهـر پـوش مـگـر چـشـمـهٔ نـوشست
یــا درج عــقــیــقـسـت کـه بـر در ثـمـیـنـسـت
هـر چـنـد نـمـک چـون شـکرت شور جهانیست
لــیــکــن لــب لـعـلـت نـمـکـی بـس شـکـریـنـسـت
ایــن نــکــهــت مــشـکـیـن نـفـس بـاد بـهـارسـت
یــا چــیــن ســر زلـف تـو یـا نـافـهٔ چـیـنـسـت
بــالــای بــلــنــدت کــه ازو کــارتــو بـالـاسـت
بــالــاش نــگــویــم کــه بــلــای دل و دیــنــسـت
خـــواجـــو اگـــرش تـــیـــغ زنــی روی نــپــیــچــد
زیـرا کـه تـو سـلـطـانـی و او مـلک یمینست
غزل شمارهٔ ۱۷۵
آن حــور مــاه چــهـره کـه رضـوان غـلـام اوسـت
جـــنـــت فـــراز ســـرو قـــیـــامـــت قـــیـــام اوســـت
گـر زانـکـه مـشـک نـاب ز چـیـن می‌شود پدید
صـد چـیـن در آن دو سـلـسلهٔ مشک‌فام اوست
مــقــبــل کــســی کــش او بــغــلــامـی کـنـد قـبـول
ای مـــــن غـــــلـــــام دولـــــت آنـــــکـــــو غـــــلـــــام اوســــت
عـامـی چـو مـن بـحـضـرت سـلـطـان کـجـا رسد
لـــیـــکـــن امــیــد بــنــده بــانــعــام عــام اوســت
پـروانـه گـر چـو شـمـع بـسـوزد عجب مدار
کــان ســوخـتـن ز پـخـتـن سـودای خـام اوسـت
مـــشـــتــاق را بــکــعــبــه عــبــادت حــلــال نــیــســت
الــا بــکــوی دوســت کــه بــیــت الــحـرام اوسـت
وحـــشـــی بـــبـــوی دانـــه بـــدام اوفـــتــد ولــیــک
خــــرم دلــــی کــــه دانــــه خـــال تـــو دام اوســـت
هـــر کـــو کـــنـــد بـــمـــاه تــمــامــت مــشــابــهــت
ایـــن روشـــنـــســـت کـــز نـــظـــر نــاتــمــام اوســت
خـواجـو بـتـرک نـام نـکـو گـفـت و نـنگ داشت
از ننگ و نام اگر چه که ننگم ز نام اوست
غزل شمارهٔ ۱۷۶
گـر سـردر آورد سرم آنجا که پای اوست
ور ســر کــشــد تــنـعـم مـن در جـفـای اوسـت
گــر مــی‌بــرد بــبـنـدگـی و مـی‌کـشـد بـبـنـد
آنــــــســــــت رای اهــــــل مــــــودت کــــــه رای اوســــــت
هــر چـنـد دورم از رخ او هـمـچـو چـشـم بـد
پــیــوســتـه حـرز بـازوی جـانـم دعـای اوسـت
هـیـچـم بـدسـت نـیـست که در پایش افکنم
الــا ســری کــه پــیــشــکـش خـاک پـای اوسـت
گــر مــدعــای کــشــتــهٔ شــاهــد شـهـادتـسـت
دعوی چه حاجتست که شاهد گوای اوست
از هــر چــه بــر صـحـایـف عـالـم مـصـورسـت
حـــیـــرت در آن شـــمــایــل حــیــرت فــزای اوســت
تــــــا دیــــــده دیـــــده اســـــت رخ دلـــــربـــــای او
دل در بـــلـــای دیـــده و جــان در بــلــای اوســت
در هـر زبـان کـه مـی‌شـنـوم گـفـتـگـوی مـاست
در هــر طــرف کـه مـی‌شـنـوم مـاجـرای اوسـت
خــواجــو کــســی کـه مـالـک مـلـک قـنـاعـتـسـت
شــاه جــهــان بــعــالــم مــعــنــی گــدای اوسـت
غزل شمارهٔ ۱۷۷
مــن بــقــول دشــمــنــان هــرگــز نـگـیـرم تـرک دوسـت
کــز نــکــورویــان اگـر بـد در وجـود آیـد نـکـوسـت
گــر عــرب را گــفــتــگــوئــی هــســت بــا مــا در مــیــان
حال لیلی گو که مجنون همچنان در جستجوست
چـون عـروس بـوسـتـان از چـهـره بـگـشـایـد نقاب
بـلـبـل ار وصـف گـل سـوری نـگـویـد هـرزه گـوسـت
گــر چــه جــانـان دوسـت دارد دشـمـنـی بـا دوسـتـان
دشـمـن جـان خـودسـت آنـکـس کـه برگردد ز دوست
هـمـچـو گوی ارزانکه سرگردان چوگان گشته‌ئی
سـر بـنـه چـون در سر چوگان هوای زخم گوست
کـــاشـــگـــی از خـــاک کـــویـــش مـــن غــبــاری بــودمــی
کــانـکـه او را آبـروئـی هـسـت پـیـشـش خـاک کـوسـت
چـشـمهٔ جانبخش خضرست آن که آبش جانفرانست
روضهٔ بستان خلدست این که بادش مشکبوست
چـــون صـــبـــا حـــال پـــریــشــانــی زلــفــت شــرح داد
هــیــچ مــی‌دانــی کــز آنــســاعــت دلــم در بــنـد اوسـت
بـا تـو خـواجو را برون از عشق چیزی دیگرست
ورنـه در هـر گـوشـه مـاهـی سرو قد لاله روست
غزل شمارهٔ ۱۷۸
عـــنـــبـــرســت آن دام دل یــا زلــف عــنــبــرســای دوســت
شـکـرسـت آن کـام جـان یـا لـعـل شکرخای دوست
پـــرتـــو مـــهـــرســـت یـــا مـــهـــر رخ زیـــبـــای یـــار
قـــامــت ســروســت یــا ســرو قــد رعــنــای دوســت
آیــــت حــــســــنـــســـت یـــا تـــوقـــیـــع مـــلـــک دلـــبـــری
یـا بـخـون مـا خـطـی یـا خـط مـشک آسای دوست
عـکـس پـرویـنـسـت یـا قـنـدیل مه یا شمع مهر
یــــا چــــراغ زهــــره یـــا روی جـــهـــان آرای دوســـت
مـــار ضــحــاکــســت یــا شــب یــا طــنــاب چــنــبــری
یــا نــقــاب عــنـبـری یـا جـعـد مـه فـرسـای دوسـت
چــشــمــهٔ نــوشــســت یــا کــان نـمـک یـا جـام مـی
یـــا زلـــال خـــضــر یــا مــرجــان جــان افــزای دوســت
آهــوی مــســتــســت یـا جـزع یـمـن یـا عـیـن سـحـر
یـا فـریـب عـقـل و دیـن یـا نـرگـس شـهـلای دوست
شـاخ شـمـشـادسـت یـا سـرو سـهـی یا نارون
یــا صــنــوبــر یــا بــلـای خـلـق یـا بـالـای دوسـت
قامت خواجوست یا قوس قزح یا برج قوس
یـــا هــلــال عــیــد یــا ابــروی چــون طــغــرای دوســت
بــزم دســتــورسـت یـا بـتـخـانـه چـیـن یـا چـمـن
یـــا ارم یـــا جـــنـــت فـــردوس یـــا مـــاوای دوســت
غزل شمارهٔ ۱۷۹
ای فــدای قــامــتــت هــر ســرو بــســتــانــی کــه هــســت
در حــیــا از چــشــم مــن هــر ابــر نــیــســانـی کـه هـسـت
بــاز داده خــط بــخــون وز شـرمـسـاری گـشـتـه آب
جـــام یـــاقـــوت تـــرا هـــر راح ریـــحـــانـــی کـــه هـــســت
نــرگــس ســرمــســت مــخــمــور تــو بـیـمـارسـت از آن
ســر در افــکــنــدســت زلــفــت از پــریــشـانـی کـه هـسـت
خـــاتـــم لـــعـــل تـــرا چـــون شـــد مــســخــر مــلــک جــم
صــیــد زلــفــت گــشــت هــر دیــو سـلـیـمـانـی کـه هـسـت
راســـــتــــی را بــــنــــدهٔ شــــمــــشــــاد بــــالــــای تــــوام
ورنــه مــن آزادم از هــر ســرو بــســتــانــی کــه هـسـت
لـــشـــکـــر عـــشــق تــوام تــا خــیــمــه زد در مــلــک دل
کـــس درو مــنــزل نــمــی‌ســازد ز ویــرانــی کــه هــســت
چـــون شـــود یـــاقــوت لــؤلــؤ پــرورت گــوهــرفــشــان
آب گـــردد از حـــیـــا هـــر گـــوهـــر کـــانـــی کـــه هـــســـت
هـــــنـــــدوی آتـــــش پــــرســــت کــــافــــر زلــــفــــت مــــقــــیــــم
خــون خــلــقــی مــی‌خــورد از نــا مــسـلـمـانـی کـه هـسـت
در دلت مهر از چه رو جویم چو می‌دانم که چیست
بــنـده را بـیـدل چـرا گـوئـی چـو مـی‌دانـی کـه هـسـت
نـــاشـــنـــیـــده از کـــمـــال حـــســـن لـــیـــلــی شــمــه‌ئــی
عـــیــب مــجــنــون مــی‌کــنــد دانــا ز نــادانــی کــه هــســت
چـشـم خـواجـو چـون شـود دور از رخـت گوهرفشان
اوفــــتــــد خــــون در دل هـــر لـــعـــل رمـــانـــی کـــه هـــســـت
روح را در حــــالــــت آرد چـــون شـــود دســـتـــانـــســـرای
بــلــبــل بـسـتـان طـبـعـش از خـوش الـحـانـی کـه هـسـت
غزل شمارهٔ ۱۸۰
ایــکــه از دفــتــر حــســنــت مـه تـابـان بـابـیـسـت
آتــــش روی تــــو در عــــیــــن لــــطـــافـــت آبـــیـــســـت
نــیــســت در دور خــطــت دور تــســلــسـل بـاطـل
کـه خـط سـبـز تو از دور تسلسل بابیست
تـا شـد ابـروی کـژت فـتنهٔ هر گوشه نشین
ای بـسـا فتنه که در گوشهٔ هر محرابیست
زلــف هــنـدوی تـوام دوش بـخـواب آمـده بـود
بـس پـریـشـانـم ازیـن رانک پریشان خوابیست
پـــرتـــو روی چــو مــاه تــودر آن زلــف ســیــاه
راسـتـی را چـه شـب تـیـره و خوش مهتابیست
آنــــک گــــویــــد کــــه عــــنـــاب نـــشـــانـــد خـــون را
بـی تـو هـر قـطـره‌ئـی از خـون دلـم عـنابیست
آفـــتـــابـــیـــســـت کـــه از اوج شـــرف مـــی‌تـــابــد
یـا بـت مـاسـت کـه در هـر خـم زلـفش تابیست
مـن ازیـن در نـروم زانـکـه بهر باب که هست
پیش خواجو درش از روضه رضوان بابیست